Ιορδανία: Μια μαγευτική σύνθεση αρχαιότητας και φυσικής ομορφιάς
Η Ιορδανία, μια γη πλούσια σε ιστορία, πολιτισμό και φυσική ομορφιά, σαγηνεύει τους επισκέπτες με την αρχαιότητά της και τη μοναδικότητά της. Η Ιορδανία φέρει μαρτυρία των αρχαίων πολιτισμών που διαμόρφωσαν την περιοχή. Από τα βράχια της Πέτρας με την καταπληκτική αρχιτεκτονική της, μέχρι τα αρχαία ρωμαϊκά συγκροτήματα και τους βυζαντινούς ναούς, οι ιστορικές παραδόσεις της Ιορδανίας ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια του κάθε επισκέπτη.
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την ονομασία της Ιορδανίας. Κάποιοι λένε ότι προέρχεται από έναν εγγονό του Νώε, ο οποίος ήρθε και κατοίκησε στην κοιλάδα του Ιορδάνη ποταμού. Είναι επίσης πιθανό να σχετίζεται με έναν από τους παραπόταμους του ποταμού Ιορδάνη, τον Δαν, από τον οποίο προέρχεται η λέξη «Yor-Dan» που σημαίνει τα βραχώδη εδάφη του Δαν. Το σίγουρο είναι ότι το όνομα της σύγχρονης χώρας προέρχεται από τον ποταμό Ιορδάνη.
Κατά την Εποχή του Σιδήρου (1200 π.Χ. – 539 π.Χ.), δηλαδή την περίοδο που έζησαν οι βασιλείς Σαούλ, Δαβίδ και Σολομών, στην περιοχή της σημερινής Ιορδανίας εγκαταστάθηκαν τα βασίλεια των Αμμωνιτών, Μωαβιτών και των Εδωμιτών (ή Ιδουμαίων). Μάλλον, αυτά τα βασίλεια, ανατολικά του ποταμού Ιορδάνη, κατακτήθηκαν και κατόπιν καταστράφηκαν από τους Ασσύριους και τους Βαβυλώνιους. Μετά από μια περίοδο περίπου 200 ετών περσικής κατοχής, τα μέρη αυτά κατάκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος, το 332 π.Χ., όταν ξεκινά η ελληνιστική περίοδος, μέχρι το 63 π.Χ.
Οι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν κυρίως στα Βόρεια του Ιορδάνου, άρχισαν να κτίζουν πόλεις, οι οποίες μερικές από αυτές εντάχθηκαν στην ομάδα πόλεων, γνωστή ως Δεκάπολις. Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου η διοίκηση της περιοχής μοιράστηκε, στους Πτολεμέους και τους Σελευκίδες. Παράλληλα, στη Νότια περιοχή του Ιορδάνου, έκανε την εμφάνισή του το αραβικό Βασίλειο των Ναβαταίων, οι οποίοι έκτισαν την πρωτεύουσά τους στην Πέτρα και διατήρησαν τον έλεγχο της περιοχής νότια και νοτιοανατολικά του Ιορδάνη ποταμού, νοτιοδυτικά της αραβικής χερσονήσου, νότια της Παλαιστίνης και βόρεια του Σινά.
Το 63 π.Χ. ξεκινά η ρωμαϊκή περίοδος με την κατάκτηση αρχικά της Βόρειας περιοχής του Ιορδάνου από τον Ρωμαίο στρατηγό Πομπήιο και αργότερα, το 106 μ.Χ., κατάκτησαν και το Νότιο Βασίλειο των Ναβαταίων. Η ρωμαϊκή κυριαρχία επικράτησε μέχρι το 325 μ.Χ. όταν ξεκίνησε η βυζαντινή περίοδος μέχρι το 636 μ.Χ.
Η Αγία Γραφή περιγράφει ότι τον Χριστό «ἠκολούθησαν ὄχλοι πολλοὶ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας καὶ Δεκαπόλεως καὶ Ἱεροσολύμων καὶ Ἰουδαίας καὶ πέραν τοῦ Ἰορδάνου» (Ματθ. δ΄ 25). Οι περισσότερες πόλεις της Δεκαπόλεως ήταν στην Ιορδανία και ο όρος «πέραν του Ιορδάνου» αναφέρεται πάντοτε στην ανατολική πλευρά του Ιορδάνη ποταμού. Ο ίδιος ο Κύριος περπάτησε στις πόλεις της Δεκαπόλεως: «ἐξελθὼν ἐκ τῶν ὁρίων Τύρου καὶ Σιδῶνος ἦλθε πρὸς τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας ἀνὰ μέσον τῶν ὁρίων Δεκαπόλεως» (Μαρκ. ζ΄ 31). Στα περίχωρα της πόλης Um Qais (τα αρχαία Γάδαρα) έγινε η θεραπεία του δαιμονισμένου ανθρώπου: «καὶ ἀπῆλθε καὶ ἤρξατο κηρύσσειν ἐν τῇ Δεκαπόλει ὅσα ἐποίησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς, καὶ πάντες ἐθαύμαζον» (Μαρκ. ε΄ 20).
Ο Κύριος ξεκινά την αποστολή Του μετά τη Βάπτισή Του στον Ιορδάνη ποταμό, στη Βηθανία, πέραν του Ιορδάνου: «Ταῦτα ἐν Βηθανίᾳ ἐγένετο πέραν τοῦ Ἰορδάνου, ὅπου ἦν Ἰωάννης βαπτίζων» (Ιω. α΄ 28). Σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο της σημερινή Ιορδανίας, φανερώθηκε η Αγία Τριάδα.
Ακόμη, η Αγία Γραφή μάς λέει ότι ο Απόστολος Παύλος πήγε στην Αραβία αφού έφυγε από τη Δαμασκό: «οὐδὲ ἀνῆλθον εἰς Ἱεροσόλυμα πρὸς τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους, ἀλλὰ ἀπῆλθον εἰς Ἀραβίαν, καὶ πάλιν ὑπέστρεψα εἰς Δαμασκόν» (Γαλ. α΄ 17). Εκείνη την εποχή η Αραβία περιλάμβανε το Βασίλειο των Ναβαταίων με την πρωτεύουσα στην Πέτρα. Κατά πάσα πιθανότητα ο Απόστολος των Εθνών κήρυξε το Ευαγγέλιο και σε εκείνες τις περιοχές, αφού σύμφωνα με τους ειδικούς ο Απόστολος έμεινε στην Αραβία περίπου 2 χρόνια.
Η περίοδος από τον 1ο μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. είναι αυτή των φοβερών διωγμών κατά των Χριστιανών. Οι χριστιανοί της Ιορδανίας, ένεκα της πίστης τους στον Χριστό, συλλαμβάνονταν και αποστέλλονταν στα μεγάλα ορυχεία χαλκού του Wadi Faynan, νότια της Νεκράς Θάλασσας και ανατολικά της Wadi Araba. Εκεί δούλευαν μέχρι θανάτου και τα σώματά τους κηδεύονταν στα νεκροταφεία της κοιλάδας Faynan. Οι Πατέρες της Εκκλησίας, μετά το 313 μ.Χ., έκτισαν εδώ Ιερό Ναό στη μνήμη αυτών των άγνωστων μαρτύρων.
Κατά τη βυζαντινή περίοδος κτίστηκαν πολλοί χριστιανικοί ναοί στην περιοχή. Οι πόλεις της Ιορδανίας γνώρισαν μια πολύ σημαντική αύξηση του πληθυσμού. Η βυζαντινή περίοδος έληξε με τον ερχομό για σύντομο χρονικό διάστημα των Περσών και κατόπιν των Αράβων, οι οποίοι δημιούργησαν το δικό τους Ισλαμικό κράτος, το οποίο επικράτησε μέχρι τις αρχές του 20ου μ.Χ. αιώνα.
Μεταξύ 1916-1918 λαμβάνει χώρα η Μεγάλη Αραβική Επανάσταση εναντίον των Οθωμανών, οι οποίοι από το 1516, είχαν επιβάλει την κυριαρχία τους. Ηγέτης αυτής της Επανάστασης ήταν ο Σαρίφ Χουσεΐν μπιν Άλι, μέλος της Χασεμιτικής οικογένειας, δηλαδή απόγονος του προφήτη Μωάμεθ, πράγμα που τον βοήθησε να κερδίσει την υποστήριξη των αραβικών φυλών της Συρίας, του Λιβάνου, του Ιράκ, της δυτικής Αραβικής χερσονήσου και της Ιορδανίας. Ο υιός του Σαρίφ, Αμπντάλα Α΄, καταφέρνει το 1921 να ιδρύσει το Εμιράτο της Υπεριορδανίας και ανακήρυξε πρωτεύουσα του νέου κράτους το Αμμάν. Το νεοσύστατο κράτος μεταξύ 1921-1946 λειτουργούσε ως βρετανικό προτεκτοράτο. Στις 25 Μαΐου 1946 επιτεύχθηκε με ειρηνικό τρόπο η απεξάρτηση της Ιορδανίας από τους Βρετανούς και η χώρα έλαβε την επίσημη ονομασία «Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας». Ο Αμπντάλα Α΄ έγινε ο πρώτος βασιλιάς της σύγχρονης Ιορδανίας.
To 1951 τον υποδέχθηκε στο θρόνο ο υιός του, Ταλάλ, αλλά για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, αφού το 1952 ο Χουσεΐν (εγγονός του Αμπντάλα Α΄) έγινε ο τρίτος βασιλιάς της Ιορδανίας. Μετά το θάνατό του Χουσεΐν το 1999, στο θρόνο ανέβηκε ο υιός του, Αμπντάλα Β΄, ο οποίος μέχρι σήμερα είναι ο ηγέτης της Ιορδανίας.
Σήμερα, ο περισσότερος πληθυσμός της Ιορδανίας είναι μουσουλμανικός και περίπου το 3-4% χριστιανικός. Η μεγαλύτερη χριστιανική κοινότητα είναι η Ορθόδοξη και ακολούθως η Ρωμαιοκαθολική. Υπάρχουν επίσης Αρμένιοι, Μαρωνίτες, Κόπτες, Ασσύριοι και Χαλδαίοι καθώς και μικρές ομολογίες Βαπτιστών, Αγγλικανών και Λουθηρανών.
Μεταξύ 3-7 Ιουλίου 2023, ομάδα εκπροσώπων του Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Εκκλησίας Κύπρου, με επικεφαλής τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Μεσαορίας κ. Γρηγόριο πραγματοποίησε περιήγηση στα προσκυνήματα και τα μνημεία της Ιορδανίας με στόχο τη γνωριμία με τους τουριστικούς προορισμούς της χώρας και την προώθηση αυτών στον κυπριακό χώρο.
Τις επόμενες εβδομάδες θα αναρτηθούν άρθρα με τα εκκλησιαστικά, ιστορικά, πολιτιστικά και φυσικά μνημεία της Ιορδανίας.
Διακόνου Ανδρέα Ματέι
Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας