Οι Κυθρεώτες και όλοι οι εκτοπισμένοι της ευρύτερης περιοχής των Χύτρων και το προάστιο της Ομορφίτας εόρτασαν τον Άγιο Δημητριανό Κυθρέας (5-6 Νοεμβρίου 2019)

Την Τρίτη, 5 Νοεμβρίου 2019, τελέστηκε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός στον ι.ν. Παναγίας Παλουριωτίσσης, όπου οι εκτοπισμένοι Κυθρεώτες εόρτασαν τον Άγιο Δημητριανό, επίσκοπο Κυθρέας. Μαζί με τα Ιερά Λείψανα του Κυθρεώτη Ιεράρχη, που φυλάσσονται στον περικαλλή ναό, που μετέφερε το 1974 ο μακαριστός π. Κωνσταντίνος από την Χαρδακιώτισσα, και τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας Χαρδακιώτισσας που μετέφερε ο Επίτροπος Μιχάλης Κυριάκου, οι πιστοί είχαν την ευλογία να προσκυνήσουν για πρώτη φορά την εικόνα που ιστορεί τους Αγίους πέντε Ιεράρχες της Κυθρέας (Δημητριανό, Αθανάσιο, Πάππο, Σπυρίδωνα και Φωτεινό), ευλογία της οικογένειας του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου. Να σημειωθεί ότι η γενέτειρα του Επισκόπου, Λάρνακας της Λαπήθου έχει μεγαλοπρεπή κεντρικό ναό της Κοινότητας επονόματι του Αγίου Δημητριανού, όπως η Φλάσου και η κοινότητα Άγιος Δημητριανός στην Πάφο.

Ακολούθως, σε δεύτερη ακολουθία του Εσπερινού, οι εκτοπισμένοι του προαστίου Ομορφίτας συνάχθηκαν στον Πανηγυρικό Εσπερινό που τελέστηκε στο προσωρινό οίκημα Ομορφίτας, όπου υπάρχει μικρό προσκυνητάρι αφιερωμένο στον Άγιο Δημητριανό, απέναντι από τον σκλαβωμένο περικαλλή ναό του Αγίου.

Ανήμερα της εορτής, Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2019, τελέστηκε Θεία Λειτουργία στον ι.ν. Παναγίας Παλουριωτίσσης.

Των ιερών ακολουθιών προέστη ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος.

 Ο Επίσκοπος Μεσαορίας προσέφερε, ως ευλογία (και εις μνήμην του Ταξιάρχου Στυλιανού Πετάση, ο οποίος εμπνεύστηκε και καθοδήγησε τον αγιογράφο) την εικόνα των Αγίων πέντε Ιεραρχών της Κυθρέας στον κ. Μιχάλη Ανδρέου, πρώην Πρόεδρο του Σωματείου “οι Χύτροι” και για 18 έτη ιεροψάλτη στην Αγία Άννα Συρκανιάς, στον ομιλητή δρ. Νίκο Ορφανίδη και τον Πρόεδρο των Αγωνιστών ΕΟΚΑ 55-59, κ. Θάσο Σοφοκλέους. 

Κατόπιν, προσέφερε το ίδιο εικόνισμα στον Εκκλησιαστικό Επίτροπο Αγ. Δημητριανού Ομορφίτας, Οικονόμο π. Κυπριανό Παναγιώτου, για το Προσκυνητάρι στον περίβολο του Σωματείου “Ομορφίτας”, με την ευχή σύντομα να ελευθερωθεί η πατρίδα και όλοι οι εκτοπισμένοι να επιστρέψουν στα σπίτια και τις περιουσίες τους. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Επίσκοπος Γρηγόριος “εμείς μπορεί να μην προλάβουμε να το δούμε, όμως θα έρθουν καλύτεροι από εμάς κι εκείνοι με τις πρεσβείες των Αγίων θα αξιωθούν να οικοδομήσουν ναό και στους Πέντε Αγίους Ιεράρχες και να τους εορτάζουν, σύμφωνα με την ευλογία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου μας, στις 17 Μαϊου, ημέρα μνήμης ενός εξ αυτών, του Αγίου Αθανασίου”.

Κατά τη διάρκεια του Εσπερινού στην Παναγία Παλλουριώτισσας, ο Κυθρεώτης ακαδημαϊκός δάσκαλος, ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος, δρ. Νίκος Ορφανίδης, με απόφαση της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Παναγίας Χαρδακιώτισσας, εκφώνησε τον πανηγυρικό λόγο της Εορτής.

Κατά τη διάρκεια του Εσπερινού και της Θείας Λειτουργίας ανεπεύθη δέηση υπέρ ανευρέσεως των αγνοουμένων μας και της ταχείας επανόδου πάντων των εκτοπισμένων στις εστίες τους. Επίσης, τελέστηκαν Μνημόσυνα πάντων των τελειωθέντων κληρικών, διδασκάλων, δημάρχων, κοινοταρχών, πεσόντων κατά τους απελευθερωτικούς αγώνας του γένους εκ της κωμοπόλεως Κυθρέας, Ομορφίτας και της ευρύτερης περιοχής, καθώς και του άρτι μεταστάντος Στυλιανού Πετάση, Προσκυνητού, Εκκλησιαστικού Επιτρόπου Παναγίας Χαρδακιωτίσσης και Ταξιάρχου.

Ο Θεοφιλέστατος στο κήρυγμά του, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, μίλησε για τη σθεναρή και σταθερή πίστη που πρέπει να έχει ο χριστιανός στη ζωή του ούτως ώστε ακόμα και τότε όταν ενδεχομένως θα πέσει και θα κάνει λάθη, να έχει τη δύναμη, με μετάνοια και συνείδηση της αδυναμίας του αλλά και της παντοδυναμίας του Θεού, να ταπεινωθεί και να σηκωθεί όρθιος ηθικά και περισσότερο ωφελημένος πνευματικά.

Ο Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος, ως πρόεδρος των Εκκλησιαστικών Επιτροπών (Διαμερίσματος Μεσαορίας), ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές της πραγματοποίησης της εορτής, τόσο όλα τα οργανωμένα σύνολα της Κυθρέας και των Περιχώρων των Χύτρων όσο και της Ομορφίτας.

Ιδιαίτερα ευχαρίστησε το Σωματείο “Οι Χύτροι”, οι οποίοι κράτησαν την εορτή στη προσφυγιά και συνεχίζουν σε συνεργασία με την Εκκλησιαστική Επιτροπή Χαρδακιώτισσας, το Δημαρχείο Κυθρέας και όλα τα Σωματεία της ευρύτερης περιοχής. Όλοι μαζί ενωμένοι και μαζί η νεολαία της Κυθρέας καλούνται να διατηρούν την Πίστη, τις παραδόσεις και τα έθιμα της γης των Χύτρων.

Να σημειωθεί ότι οι δασκάλες του Δημοτικού Σχολείου Παλλουριωτίσσης έφεραν κάποιες τάξεις μαθητών για εκκλησιασμό ανήμερα της εορτής. Ο Μεσαορίας Γρηγόριος άδραξε την ευκαιρία να επαινέσει για το επιτελούμενο έργο στα σχολεία και να επισημάνει, με πατρική αγάπη, την ανάγκη όλοι να βοηθήσουμε ο καθένας από το χώρο ευθύνης που του αναλογεί, για να λιγοστέψουν οι τυχόν ελλειμματικότητες. Ταυτόχρονα, αξιοποίησε την ευλογημένη ευκαιρία να εξηγήσει μερικά λειτουργικά σημεία με απλότητα και θεολογική σαφήνεια. Αυτό βοήθησε όλο το εκκλησίασμα ως μια οντότητα-αδελφότητα εν Χριστώ.

Διάκονος Ανδρέας Ματέι
Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας

****************************

Ακολουθεί η Ομιλία του δρ. Νίκου Ορφανίδη

Τιμώντας ἀπόψε τὴ μνήμη τοῦ Ἁγίου Δημητριανοῦ, ἐπισκόπου Χύτρων, ἐπιστρέφουμε στὰ ἁγιασμένα χώματά μας, ὑποκλινόμενοι στὸν ἅγιο – ἀσκητὴ καὶ θαυματουργό. Κι ἀκόμα, ἀσπαζόμενοι καὶ τὰ ἁγιασμένα λείψανά του, προσβλέπουμε στὶς ἱκεσίες του στὸν Φιλάνθρωπο Κύριο, γιὰ τὴ βεβηλωμένη καὶ λεηλατημένη, ἀκόμα μιὰ φορὰ στὴν ἱστορία της, κωμόπολη τῆς Κυθρέας.  

Τὸ Συναξάριον τοῦ ἁγίου, συνιστᾶ ἕνα ἀπὸ τὰ ἐκπληκτικότερα κείμενα διήγησης Βίου ἁγίου. Πρόκειται γιὰ ἕνα ἁγιολογικὸ κείμενο παραμυθίας καὶ παρηγορίας καὶ ἐγκαρτέρησης. «Βίος καὶ πολιτεία τοῦ ἐν ἁγίοις θαυματουργοῦ πατρὸς ἡμῶν Δημητριανοῦ, ἐπισκόπου Χυτρίδων», ἔτσι ὀνομάζει τὴ διήγησή του ὁ ἄγνωστος συναξαριστής. Τὸ κείμενό του διασώθηκε σὲ χειρόγραφο τῆς Μονῆς τοῦ Ὄρους Σινᾶ, τοῦ ΙΒ΄ αἰῶνος, καὶ δημοσιεύθηκε πρὶν ἀπὸ 100 καὶ πλέον χρόνια.

Ὁ ἀσκητικὸς βίος τοῦ ἁγίου Δημητριανοῦ, τὰ θαύματά του, ἡ διαποίμανση τοῦ ποιμνίου του, ἡ συμμετοχὴ στὰ βάσανα καὶ τὶς δοκιμασίες καὶ τὴν ἐξορία του, ὅλος ὁ βίος του, μᾶς δίδεται ὡς παράδειγμα ἐν Χριστῷ ζωῆς. Ὁ ἅγιος Δημητριανὸς Χύτρων εἶναι ὁ ἅγιος τῆς ἐξορίας. Ὁ προστάτης ὅλων τῶν ἐξορίστων τοῦ κόσμου τούτου. Ὁ ἐπίσκοπος ποιμένας καὶ προστάτης τοῦ ποιμνίου του.

Ὁ ἅγιος, σὲ βαθὺ γῆρας, «ὀπισθόπους ἐγένετο», μᾶς λέει ὁ Συναξαριστής, τοῦ ποιμνίου του. Ἀκολούθησε, δηλαδή, τὸ ποίμνιο του στὸ δρόμο τῆς ἐξορίας καὶ τῆς αἰχμαλωσίας. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ λεηλασία, ἔτσι ὅπως οἱ ἐπιδρομεῖς καὶ εἰσβολεῖς Σαρακηνοὶ ἔφθασαν στὶς ἀρχὲς τοῦ 10ου αἰῶνος, στὰ 911/912 μ. Χ., «καὶ ἐπὶ <τὴν> τοῦ μακαριωτάτου Δημητριανοῦ πόλιν.» Ἀφοῦ τὴν λαφυραγώγησαν, καὶ ἀφοῦ πῆραν αἰχμαλώτους τους κατοίκους της, γύρισαν πίσω,  γενόμενοι αἴτιοι «πολλῶν θρήνων καὶ ὀδυρμῶν.» Καὶ συνεχίζει ὁ Συναξαριστής, μιλώντας καὶ περιγράφοντας τὴ σφαγὴ τῶν ἀνδρῶν, τὴν ἁρπαγὴ τῶν γυναικῶν, τοὺς βιασμούς, τὴν θανάτωσιν τῶν νηπίων· «Ὁ δὲ μέγας Δημητριανὸς στέναζε καὶ θρηνοῦσε μὲ δάκρυα πολλὰ καὶ ἐπεκαλεῖτο τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Καὶ μὴ ἀντέχοντας νὰ ὑποφέρει, «ὀπισθόπους καὶ αὐτὸς εἵπετο τῶν αἰχμαλώτων·» Ἔτσι φτάνει στὴ Βαβυλῶνα, γιὰ νὰ σώσει τὸ ποίμνιό του.

Μαζί του μεταφέρει καὶ παραδίδει καὶ τὸ μνημειῶδες γιὰ τὴν ἱστορία τῶν χρόνων ἐκείνων, κείμενο – διάβημα πρὸς τὸν «ἀμηρᾶν» τοῦ πατριάρχου καὶ μετέπειτα ἁγίου Νικολάου τοῦ Μυστικοῦ, τοῦ ἐπιτροπεύοντος τὸν ἀνήλικο αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνο Πορφυρογέννητο. Ἔτσι γιὰ νὰ θυμόμαστε τὴν δύσκολη ἱστορία ἐκείνων τῶν χρόνων. Ἐμφανίζεται στὸν «τῶν βαρβάρων ἔξαρχο», ὁ ὁποῖος, κατάπληκτος ἀπὸ τὰ δάκρυα τοῦ ἁγίου καὶ τὶς ἱκεσίες του, ἀπελευθερώνει τοὺς αἰχμαλώτους, καὶ τοῦ παραδίδει αἰχμαλώτους καὶ λάφυρα, οἱ ὁποῖοι ἐπέστρεψαν πίσω, ἀναπέμποντας δόξαν σεσωκότι θεῷ, χαίροντες καὶ ἀγαλλιώμενοι.» 



Εἶναι ἐδῶ τὸ ἐπαναλαμβανόμενο ὁδοιπορικὸ τῆς αἰχμαλωσίας καὶ τῆς ἐξορίας. Ὅπως ἐκεῖνο τῶν ἀδελφῶν μας τῆς Μικρασίας, ποὺ μᾶς τὸ περιέγραψε κι ὁ ἅγιος Παΐσιος, ὅταν στὶς 14 Αὐγούστου τοῦ 1924 οἱ Ἕλληνες Χριστιανοὶ τῆς Μικρασίας ἐγκαταλείπουν βιαίως τὶς ἑστίες τους. Πενῆντα ἀκριβῶς χρόνια μετά, φεύγουν καὶ οἱ Ἕλληνες τῆς Κύπρου ἀπὸ τὶς ἑστίες τους, ὑπὸ τὰ καταιγιστικὰ πυρὰ τῶν τουρκικῶν ἀεροπλάνων καὶ τῶν τεθωρακισμένων καὶ τὸ πλῆθος τοῦ προελαύνοντος τουρκικοῦ στρατοῦ. Στὶς 14 Αὐγούστου τοῦ 1974 ἀδειάζει καὶ ἡ κατεχόμενη, τώρα, Κύπρος κι ἀνάμεσά τους κι ἡ πατρίδα μου, ἡ Κυθρέα.

Στὶς 15 Αὐγούστου, ὅσοι διέφυγαν, λειτουργήθηκαν σὲ ἐκκλησιές, ὅπου βρῆκαν καὶ στάθηκαν. Κι ἀκόμα διασώζοντας, ὅπως μποροῦσαν, τὰ ἱερά τους καὶ τὰ λείψανα τῶν ἁγίων. Ἐνδεικτικό, ἔτσι, καὶ ἐντυπωσιακὸ παράδειγμα ἀπὸ τὰ πολλὰ τῶν ἡμερῶν τῆς εἰσβολῆς στὴν Κύπρο, εἶναι κι αὐτὸ τοῦ ἱερέως τῆς Παναγίας τῆς Χαρδακιώτισσας στὴν Κυθρέα, τοῦ παπα – Κωνσταντίνου Παπαναστασίου, ποὺ παίρνει φεύγοντας μαζί του καὶ διασώζει, μαζὶ μὲ τὸν ἐπίτροπό του, τὸν Μιχαὴλ Κυριάκου, τὸ εἰκόνισμα τῆς Παναγίας τῆς Χαρδακιώτισσας, ἕνα σπάνιο καὶ πολύτιμο καὶ παλαιότατο εἰκόνισμα ἀπὸ τὰ χρόνια τῶν Κομνηνῶν, καθὼς καὶ τὰ λείψανα τοῦ ἁγίου Δημητριανοῦ, ἐπισκόπου Χύτρων.  

Ὁ ἅγιος Δημητριανὸς ὑπῆρξε ἅγιος θαυματουργός. Θαύματα τοῦ ἁγίου διασώζει ὁ παλαιὸς Συναξαριστής. Καὶ εἶναι πολλά. Ἄλλα μᾶς διασώζει κι ἡ προφορικὴ παράδοση, ποὺ φτάνει ὣς τὶς μέρες μας. Ἔτσι, ὅπως ἀναφέρεται, «ὁ Δημητριανός, πρὶν γίνει ἐπίσκοπος ἦτο μυλωνᾶς εἰς τὸν μύλον Παρτελεμέν, ἔτσι ὀνομαζόταν ὁ μύλος. Ἔτσι ὀνομάζεται ὁ μύλος μέχρι σήμερον. Ὁ ἅγιος Ἀμβρόσιος καταγόταν ἀπὸ τὸν σημερινὸ Ἅγιον Ἀμβρόσιο τῆς ἐπαρχίας Κυρηνείας. Μίαν ἡμέρα ὁ Ἀμβρόσιος ἔστειλε δῶρον εἰς τὸν Δημητριανὸν ἕνα κοφίνι κάρβουνα ἀναμμένα. Τὸ κοφίνιν εἶναι καμωμένον μὲ καλάμια καὶ γεμᾶτον τρύπες. Ὁ Δημητριανὸς εὐχαρίστησεν τὸν Ἀμβρόσιον γιὰ τὸ δῶρον του καὶ γιὰ νὰ ἀνταποδώσει τὸ δῶρον γέμισε τὸ κοφίνιν μὲ νερὸ καὶ τὸ ἔστειλε στὸν Ἀμβρόσιον.»

Ἔτσι γιὰ νὰ θυμόμαστε καὶ τὴν ἄλλη ὄψη τῆς θαυματουργικῆς παρουσίας καὶ ἀποκάλυψης τῶν ἁγίων.

Δὲν θὰ σταθῶ στὰ πολλὰ θαύματα τοῦ ἁγίου. Θὰ ἀναφερθῶ, κλείνοντας, στὸν ἀσκητικό του Βίο καὶ στὴν ταπεινότητά του. Πῶς ὁ ἅγιος ἐμόνασε στὴν Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου στὸν Πενταδάκτυλο, πάνω ἀπὸ τὴν Κυθρέα, πῶς ὅταν ἐκληθη στὸ ἐπισκοπικὸν ἀξίωμα ἔσπευσε νὰ κρυφτεῖ σὲ μυστικὸ σπήλαιο, κοντὰ στὴ θάλασσα, γιὰ νὰ ἀναλάβει, μετὰ ἀπὸ πιέσεις, ὁ ταπεινὸς ἅγιος τὴν ἐπισκοπὴ τῶν Χύτρων, τὴν ὁποία ἐκόσμησαν πολλοὶ ἅγιοι ἀρχιερεῖς. Νά, ἡ  ταπεινότητα καὶ ἡ διάκριση τοῦ ἁγίου.

Κλείνω μνημονεύοντας τοὺς ἁγίους ἀρχιερεῖς τῶν Χύτρων: Εἷναι οἱ Πάππος, Ἀθανάσιος, Φωτεινός, Σπυρίδων καὶ Δημητριανός, ποὺ ἑορτάζει στὶς 6 Νοεμβρίου.  Στὶς 17 Μαΐου ἑορτάζεται ἡ Σύναξις τῶν 5 πιὸ πάνω Ἱεραρχῶν.  Ἂς ἔχουμε τὴν εὐχή τους, ὅπως καὶ τὴν εὐχὴ τοῦ Ἁγίου Δημητριανοῦ, ποὺ τὸν ἑορτάζουμε ἀπόψε καὶ αὔριο.

Τέλος μνημονεύσαμε ἀπόψε τὸν ταξίαρχο ἀδελφό μας Στυλιανὸ Πετάση, ἀπὸ τὴ Χαρδακιώτισσα Κυθρέας, ποὺ τόσο τιμοῦσε καὶ εὐλαβεῖτο τὸν ἅγιο  Δημητιανὸ ἐπίσκοπο Χύτρων καὶ ὁ ὁποῖος μᾶς κατέλιπε σημαντικὸ ἔργο γιὰ τὸν Βίο τοῦ ἁγίου, γιὰ τὰ θαύματά του καὶ γιὰ τὴν προφορικὴ περὶ τὸν ἅγιο παράδοση. Ἂς εἶναι αἰωνία του ἡ μνήμη.

Νίκος Ορφανίδης