Οι πρόσφυγες της Κυθρέας εόρτασαν την Υπαπαντή του Κυρίου (1-2 Φεβρουαρίου 2018)
Την Πέμπτη, 1η Φεβρουαρίου 2018, τελέστηκε ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός της Υπαπαντής του Κυρίου, ημέρα που οι Κυθρεώτες εορτάζουν την Παναγία Χαρδακιώτισσα, χοροστατούντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου, στον Ιερό Ναό Παναγίας Ευαγγελίστριας στην Παλλουριώτισσα.
Ο Θεοφιλέστατος στο λόγο του αναφέρθηκε στο θεολογικό νόημα της εορτής της Υπαπαντής του Κυρίου. Στη συνέχεια, ευχαρίστησε όλα τα οργανωμένα σύνολα της Κυθρέας για την καλή συνεργασία τους με τις Εκκλησιαστικές Επιτροπές των έξι ενοριών της Κυθρέας. Αναφέρθηκε ονομαστικά στο Δήμαρχο της Κυθρέας Δρ. Πέτρο Καρεκλά, στα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, στο Προσφυγικό Σωματείο «Οι Χύτροι», το οποίο από ετών τελεί την εορτή και προσφέρει το κέρασμα, το Αθλητικό Σωματείο ΑΕΚ Κυθρέας, τον Πνευματικό Αθλητικό Όμιλο ΠΑΟΚ Κυθρέας, τον Όμιλο Γυναικών Κυθρέας και εν γένει όλα τα οργανωμένα σύνολα της Κυθρέας, καθώς και όλους τους παρόντες Κυθρεώτες.
Ακολούθως, προσέφερε από ένα εικόνισμα του Αγίου Λουκά του Ιατρού, αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως της Κριμαίας στους κυρίους Κυριάκο Χατζηκυριάκο, ιεροψάλτη της Παναγίας Χαρδακτιώτισσας και τώρα του Αγίου Σάββα Λευκωσίας, και Μιχάλη Ανδρέου, ιεροψάλτη της Αγίας Άννας Συρκανιάς και πρώην πρόεδρο του Προσφικού Σωματείου «Οι Χύτροι».
Πανηγυρικό λόγο εκφώνησε ο Κυθρεώτης έκπαιδευτικος κ. Γρηγόρης Χόπλαρος, ο οποίος έφερε στη μνήμη όλων συγκινητικές στιγμές της πανήγυρης της Χαρδακιώτισσας. Τις διηγήσεις που με γλαφυρότητα παρουσίασε είναι απαραίτητο να τις γνωρίσει και η νέα γενεά των Κυθρεωτών, για να έρθουν πιο κοντά στις παραδόσεις της πατρώας γης. Στο τέλος του Εσπερινού όλοι μαζί ψάλτες και εκκλησίασμα έψαλλαν τον Παρακλητικό Κανόνα στην Παναγία τη Χαρδακιώτισσα, που ετοιμάστηκε με φροντίδα του Εκκλησιαστικού Επιτρόπου κ. Στυλιανού Πετάση, Ταξίαρχου ε.α. Στο τέλος του Εσπερινού, μετά τη δέηση και την αρτοκλασία πραγματοποιήθηκε λιτάνευση της ιερής εικόνας και των ιερών λειψάνων του Αγίου Δημητριανού επισκόπου Κυθρέας. Και τα δύο ιερά κειμήλια φυλάσσονται στο ναό της Ευαγγελίστριας Παλλουριώτισσας από το 1974, μετά τη συμφορά της τουρκικής εισβολής. Τα ιερά λείψανε τα μετέφερε ο μακαριστός Ιερέας π. Κωνσταντίνος και την Εικόνα της Παναγίας ο μακαριστός πρόεδρος της εκκλησιαστικής Επιτροπής Μιχάλης Κυριάκου.
Ανήμερα της εορτής, Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου 2018, τελέστηκε Θεία Λειτουργία στον ίδιο Ιερό Ναό, προεξάρχοντος του Επισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου.
Ο Θεοφιλέστατος στο κήρυγμα του θείου λόγου αναφέρθηκε στη σημασία της σημερινής εορτής, ερμηνεύοντας την ευαγγελική περικοπή. Μίλησε για την προσωπικότητα του δικαίου Συμεών, τον οποίον ο Θεός αξίωσε να δει τον Σωτήρα του κόσμου. Ήταν ένας από τους Εβδομήκοντα μεταφραστές της Παλαιάς Διαθήκης από την εβραϊκή στην ελληνιστική γλώσσα. Όταν μετέφρασε την προφητεία του Ησαΐα που λέει ότι «Ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿Εμμανουήλ·» (Ησ. ζ΄, 14) ήθελε να αξιωθεί να δει εκπληρωμένη αυτή την προφητεία. Γι΄ αυτό και όταν είδε το παιδίον Ιησούν είπε την όμορφη προσευχή, την οποία λέμε κάθε φορά στο τέλος του Εσπερινού: «Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν. φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ» (Λκ. β΄, 29-32).
Επίσης, υπενθύμησε σε όλους τη σημασία της διατήρησης της νοσταλγίας και της μνήμης της πατρογονικής μας γης και των παραδόσεών μας. Χρέος όλων μας είναι να μεταλαμπαδέψουμε τις παραδόσεις και την πίστη μας στα παιδιά και τα εγγόνια μας. Τέλος, ευχήθηκε σε όλους χρόνια πολλά και του χρόνου να γιορτάσουμε εν ελευθερία τη Παναγία την Χαρδακιώτισσα στην Κυθρέα.
Διάκονος π. Ανδρέας Ματέι
Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας της Εκκλησίας της Κύπρου
**********************************
Ακολουθεί η ομιλία του κ. Γρηγόρη Χόπλαρου
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΧΟΠΛΑΡΟΥ
ΠΡΩΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΣΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
Εκκλησία Παλουριώτισσας
1 Φεβρουαρίου 2018
Η Υπαπαντή του Κυρίου, για μας τους κατοίκους της Κυθρέας και ειδικότερα των πάνω ενοριών, ανοίγει σχισμές στη μνήμη και φέρνει μπροστά μας βιωματικές και πλούσιες εμπειρίες, πριν τη λαίλαπα του 74 και την τουρκική εισβολή. Ο πανδαμάτορας χρόνος αδυνατεί να τις σβήσει, γιατί είναι βαθιά χαραγμένες στον νου και στην καρδιά μας. Αυτόν τον πλούτο της μνήμης, η λήθη δεν τον αγγίζει, γιατί είναι η προσωπική κληρονομιά του καθενός μας, που θωρακίζεται από το δυνατό συναίσθημα της παιδικής ηλικίας.
Αξίζει σ’ αυτό το σημείο να κάνουμε μια σύντομη περιδιάβαση στα άγια χώματα των ενοριών μας, όπως τα αφήσαμε πριν τις αποφράδες μέρες του καλοκαιριού του 74.
Η Συρκανιά, η τελευταία ενορία προς τον Κεφαλόβρυσο, βρίσκεται στα ριζά του θρυλικού Πενταδάκτυλου. Η εκκλησία της είναι αφιερωμένη στην Αγία Άννα. Η παλιά εκκλησία, βυζαντινού ρυθμού, δεν σώζεται σήμερα, υπάρχουν μόνο τα ερείπιά της. Βρισκόταν δε σε ύψωμα μεταξύ των δύο ενοριών. Όλα τα ιερά σκεύη και οι αρχαίες εικόνες της παλιάς εκκλησίας μεταφέρθηκαν στη νέα εκκλησία που λειτούργησε το 1895. Στην ενορία της Συρκανιάς υπάγεται και το ερειπωμένο μοναστήρι της Παναγίας της Πλατανιώτισσας και τα ξωκλήσσια του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Βασιλείου και του Αγίου Αντωνίου των Μαρωνιτών.
Η Χαρδακιώτισσα, η δεύτερη ενορία, πιο κάτω από τον Κεφαλόβρυσο, είναι σχεδόν ενωμένη με την ενορία της Συρκανιάς. Η εκκλησία της είναι αφιερωμένη στην Παναγία της Χαρδακιώτισσας. Ήταν από τις πλουσιότερες εκκλησίες, όχι μόνο της Κυθρέας αλλά ολόκληρης της επαρχίας. Είχε σταθερά ετήσια εισοδήματα, που της επέτρεπαν να διαθέτει αρχαίες εικόνες, ασημένια και επίχρυσα ιερά σκεύη αμύθητης αξίας και τέχνης.
Μεγάλη αξία έχει και η αρχαία εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας της Χαρδακιώτισσας που ανάγεται στον 14ο αιώνα. Είναι βυζαντινής τεχνοτροπίας, επικαλυμμένη με επίχρυσο κάλυμμα του 1814, που αφαιρέθηκε πρόσφατα. Σώθηκε, από τα βέβηλα χέρια των κατακτητών, από τον αείμνηστο συγχωριανό μας Μιχαήλ Κυριάκου. Σήμερα βρίσκεται σ’ αυτόν εδώ τον ιερό ναό για προσκύνημα από τους πιστούς και αποτελεί σύμβολο αγώνα για επιστροφή και δικαίωση. Η χάρη και η ευλογία της ενισχύει την ελπίδα μας, πως μια μέρα θα μας οδηγήσει στα ματωμένα χώματα της γενέθλιας γης. Στην ενορία της Χαρδακιώτισσας υπάγονται και τα μοναστήρια του Αγίου Επιφανίου, η Επισκοπή Χύτρων και τα παρεκκλήσια της Παναγίας της Καρκάς στον Πενταδάκτυλο και του Αγίου Γεωργίου στο Φιλλέρι. Σήμερα, 43 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, και οι δύο εκκλησίες των πιο πάνω ενοριών (όπως και όλες οι εκκλησίες μας) είναι βεβηλωμένες. Τις έχουν μετατρέψει σε τζαμιά ή τις βεβήλωσαν και τις άφησαν να καταστραφούν με το πέρασμα των χρόνων. Και στον θρυλικό Πενταδάκτυλο, αντί να κυματίζει περήφανη η ελληνική σημαία, μιαίνονται οι κορφές του από τα σύμβολα του κατακτητή.
Η διαδρομή μας στη Χαρδακιώτισσα κάνει σταθμό στην εκκλησία της Παναγίας, που σαν αύριο πανηγύριζε και με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιόρταζε την Υπαπαντή του Κυρίου. Σε όποια γωνιά βέβαια της Κυθρέας και αν σταματήσεις, δεν μπορεί να μη σε κυνηγάει η ιστορική μνήμη, είτε του προσωπικού είτε του ομαδικού βιώματος. Δημιουργώντας σχέσεις επάλληλες, Τόπου και Ιστορίας, οι οποίες στο σύνολό τους δυναμώνουν το προσωπικό αίσθημα. Και όσο πιο πολύ το δυναμώνουν, τόσο πιο πολύ αυξάνεται η αγάπη για τη γενέθλια γη και ο πόθος για την επιστροφή.
Μικροί μαθητές του Δημοτικού Σχολείου της Χαρδακιώτισσας μπαίναμε στη γραμμή δυο-δυο και πορευόμασταν με τη συνοδεία των δασκάλων μας, στην κατάμεστη εκκλησία της Παναγίας της Χαρδακιώτισσας. Παρακολουθούσαμε τη θεία λειτουργία της Υπαπαντής του Κυρίου από τον αείμνηστο Παπά-Κωστή, που έσωσε «θεία φωτίσει», από τα βέβηλα χέρια των Τούρκων, τη λειψανοθήκη με τα ιερά οστά του πολιούχου Αγίου μας, του Αγίου Δημητριανού, και τη θαυματουργό Ζώνη της Παναγίας και άλλα ιερά σκεύη του ναού. Ανακαλούμε στη μνήμη μας όχι μόνο τα λόγια αλλά και τη μελωδία των απολυτικίων, των κοντακίων και των μεγαλυναρίων. Ηχούν ακόμη στ’ αυτιά μας οι μελωδικές φωνές των ψαλτάδων, του Κυριάκου και του Ιγνάτιου να ψάλλουν το «Σήμερον η Πάναγνος Μαριάμ, τω Ναώ προσάγει, ώσπερ βρέφος τον Ποιητήν, ον εν ταις αγκάλαις, ο Πρέσβης δεδεγμένος, Θεόν αυτόν κηρύττει, καν σάρκα είληφε».
Αργούσαν αυτή τη μέρα, όλοι οι κάτοικοι των ενοριών μας και όχι μόνο. Τιμούσαν την Παναγία οι αγρότες και οι βοσκοί μας, για να μην πέσει χαλάζι και να καταστραφεί η βλάστηση. Οι μυλωνάδες των ενοριών μας σταματούσαν τις μυλόπετρες και παρακαλούσαν την Παναγία να έχει καλή σοδειά ο τόπος. Οι εργάτες των ασβεστοκάμινων άναβαν το κερί τους και ζητούσαν τη χάρη και την ευλογία της. Οι γυναίκες σταματούσαν τις σκληρές δουλειές του σπιτιού και τον αργαλειό και γονατιστές έκαναν την προσευχή και τις ικεσίες προς την Παναγία. Όλοι συμμετείχαν ενωμένοι, αγαπημένοι στη γιορτή της Παναγίας, όπως ενωμένες και αγαπημένες, σαν δίδυμες αδελφές, ήταν οι δύο πάνω ενορίες. Η μια να έχει για προστάτιδά της την Αγία Άννα και η άλλη την Παναγία τη Χαρδακιώτισσα.
Ο ανταγωνισμός για να πάρουμε εξαπτέρυγα και να συμμετάσχουμε στην κατανυκτική λιτανεία ήταν πολύ μεγάλος ανάμεσα σε μας τα παιδιά. Η θρησκευτική πομπή όλου του εκκλησιάσματος, γύρω από την εκκλησία ήταν για μας τα μικρά παιδιά μια εμπειρία σημαντική. Άφησε σημάδια ανεξίτηλα στην ψυχή μας, που μας σημαδεύουν μέχρι σήμερα.
Μετά τη θεία λειτουργία, φωτισμένοι από την αγάπη και την ευλογία της Παναγίας, οι χωρικοί κάθονταν στο καφενείο του Γιώρκου του Πετάση. Κερνούσαν οι γιορτάρηδες και συζητούσαν τα καθημερινά τους προβλήματα. Σχολίαζαν τον καιρό, τις βροχές, μιλούσαν για τα σπαρτά, τις ελιές, τα γίδια του Πενταδάκτυλου και για άλλα θέματα της καθημερινότητας που τους απασχολούσαν. Έδειχναν με αυτό τον τρόπο την ατμόσφαιρα και το κλίμα που επικρατούσαν μεταξύ τους, με ό,τι αυτά συνεπάγονταν. Πρώτο βέβαια χαρακτηριστικό αυτής της ατμόσφαιρας, η εκτίμηση του ενός προς τον άλλο και ακολουθούσαν η φιλοξενία, η εργατικότητα, η φιλοπατρία, η αλληλοβοήθεια και άλλες αρετές που διέκριναν τους κατοίκους μας.
Μέχρι την τουρκική εισβολή οι ενορίες μας και ολόκληρη η Κυθρέα διατήρησε ακραιφνή τον Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της, με τη βοήθεια και την ευλογία του Πανάγαθου Θεού και της Παναγίας, που σήμερα τελούμε τον σεμνό και απέριττο αυτόν εσπερινό. Βοήθησαν, βέβαια, προς την κατεύθυνση αυτή και οι αγώνες και θυσίες φωτισμένων ιεραρχών.
Η Κυθρέα, οι ενορίες μας, είναι ο ιερός τόπος που γεννηθήκαμε και ζήσαμε τα παιδικά και νεανικά μας χρόνια, που εκκλησιαστήκαμε, που παίξαμε, που μεγαλώσαμε, που γίναμε ένα μαζί της. Γι’ αυτό δεν την ξεχνούμε, παρά το γεγονός ότι οι Τούρκοι εισβολείς την μετέτρεψαν σε κρανίου τόπο. Βεβήλωσαν τις εκκλησίες μας και τις μετέτρεψαν σε τζαμιά, κατέστρεψαν αρχαιολογικούς θησαυρούς, κατέκλεψαν εκκλησιαστικά κειμήλια. Και η νερομάνα του Κεφαλόβρυσου, η πηγή ζωής της περιοχής μας, στέρεψε. Δεν μπορεί όμως ο κατακτητής να αφαιρέσει από την καρδιά μας τον πόθο και την ελπίδα της επιστροφής.
Ο ανιστόρητος περιπατητής, διασχίζοντας σήμερα την Κυθρέα και περνώντας μέσα από τις εφτά ενορίες της, όσο βέβαια του επιτρέπει ο κατακτητής, αδυνατεί να πειστεί ότι μέσα στα σημερινά ερείπια και την ερήμωση υπήρχαν περικαλλείς ναοί, τρεχάμενα γάργαρα νερά, καταπράσινα περιβόλια, σκιερά πλατάνια, παλιά αρχοντικά, μεγαλόπρεπα σχολεία και εργοστάσια.
Σήμερα, 43 χρόνια μετά την καταστροφή του 74, οι κάτοικοί της είναι σκορπισμένοι στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, είτε στην Κύπρο είτε στο εξωτερικό. Ο πόθος για επιστροφή υπάρχει ζωντανός και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Η ελπίδα για δικαίωση και επιστροφή δεν εξέλειπε.
Στην προσπάθειά μας αυτή, μας ενδυναμώνει η υπομονή, η καρτερικότητα και η ελπίδα του ευσεβούς, δίκαιου και σεβάσμιου γέροντα, αγίου Συμεών και της προφήτισσας Άννας, που μέχρι τα βαθιά γεράματά τους, ανέμεναν με πίστη και είδαν και δόξασαν τον Χριστό.
Η χάρη και η ευλογία της Παναγίας της Χαρδακιώτισσας που γιορτάζουμε αύριο, του Αγίου Συμεών και της Αγίας Άννας που γιορτάζουμε μεθαύριο, ας καθοδηγούν τα βήματά μας και ας φωτίζουν το μυαλό μας προς το δίκαιο και το καλό.
Γένοιτο!
