Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή Παναγίας Κανακαριάς (9 Σεπτεμβρίου 2018)
Με βαθιά συγκίνηση, δέος και κατάνυξη τελέστηκε την 9η Σεπτεμβρίου 2018 θεία Λειτουργία επί τη εορτή της Γεννήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου ύστερα από 42 χρόνια στην εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς στο κατεχώμενο χωριό Λυθράγκωμη της Χερσονήσου της Καρπασίας, προϊσταμένου του Επισκόπου Καρπασίας κ. Χριστοφόρου και με την παρουσία αρκετών εκατοντάδων πιστών καταγόμενων από το χωριό Λυθράγκωμη και Καρπασιτών.
Η εκκλησία της Παναγίας Κανακαριάς (Παναγία Κανακαριά) βρίσκεται δυτικά του οικισμού δίπλα στον δρόμο προς την Αμμόχωστο. Πρόκειται για κτίριο πολλών περιόδων, με την κύρια αψίδα να είναι ένα απόθεμα μιας πρώιμης βυζαντινής βασιλικής.
Ο ναός της Παναγίας Κανακαριάς στην πρώτη του μορφή ήταν μοναστηριακός, σπάνιο δείγμα της τέχνης του 6ου μ.Χ. αιώνα. Ανήκει στον τύπο της βασιλικής με τρούλο και, σύμφωνα με τους βυζαντινολόγους, η κεντρική αψίδα του είναι το μόνο τμήμα που σώζεται από την ξυλόστεγη βασιλική του 5ου αιώνα. Η βασιλική αυτή καταστάφηκε τον 7ο αιώνα κατά τη διάρκεια των αραβικών επιδρομών. Ο ναός ξανακτίστηκε πρώτα ως ξυλόστεγος και έπειτα ως καμαροσκεπής. Σε μεταγενέστερο στάδιο, σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου, προστέθηκε στο κτίσμα ασπιδόμορφος τρούλος πάνω από το ιερό βήμα και κατά τον 12ο αι. προστέθηκε τρούλος στο κεντρικό κλίτος. Η κεντρική αψίδα του ναού, που χρονολογείται στη Μέση Βυζαντινή περίοδο, ήταν διακοσμημένη με ψηφιδωτά από τον 6ο αι μ.Χ., Στην κόγχη της κεντρικής αψίδας υπήρχε μωσαϊκό της Παναγίας ενθρόνισε, κρατώντας τον Χριστό στην αγκαλιά της. Σε κάθε πλευρά ήταν άγγελοι, αλλά μόνο στην αριστερή πλευρά διατηρήθηκε στο μεσαίο τμήμα του 20ου αιώνα. Γύρω από την εξωτερική άκρη της αψίδας ήταν άγιοι, καθένας με ένα φωτοστέφανο σε ένα μενταγιόν και περιβάλλεται από φύλλα ακάνθου. Η ακριβής ημερομηνία των ψηφιδωτών συζητείται, αλλά γενικά θεωρείται ότι ανήκουν στον 6ο αιώνα και συνυπάρχουν με την εργασία στη Ραβένα.
Εκτός από τα ψηφιδωτά, στον ναό υπήρχαν τοιχογραφίες του 12ου, του 14ου και του 16ου αιώνα. Η μόνη που διασώθηκε, αλλά «τραυματισμένη», είναι η τοιχογραφία της Παναγίας Κανακαριάς στο τυφλό τόξο πάνω από τη νότια είσοδο, που μπορεί να χρονολογηθεί στην τελευταία εποχή.
Ο ναός, οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά συντηρήθηκαν από το Aμερικανικό Ίδρυμα Dumbarton Oaks της Ουάσινγκτον το 1973 και η συντήρηση του μνημείου δημοσιεύθηκε από το προαναφερθέν ίδρυμα το 1977.
Δυστυχώς με την Τούρκικη εισβολή του 1974 έγινε η σύληση του ναού
Κείμενο και φωτογραφίες: Μάριος Σάββα
41487177_10215253410359801_2245764332367380480_n (002)
41428034_10215253427360226_4075066546697797632_n (003)
41403493_10215253425800187_3720176950967271424_n (002)
41393512_10215253415319925_1354731065679282176_n (002)
41392606_10215253417319975_3525782792665300992_n (002)
41361766_10215253414919915_6304806265889488896_n (003)
41343963_10215253402999617_5784858306719776768_n (003)
41340193_10215253408759761_7967399423409913856_n (003)
41336421_10215253427640233_5618729478516637696_n (002)
41089664_10215253406759711_3687293306959560704_n (002)
