Εθνικό Μνημόσυνο των Τραχωνιτών στο παρεκκλήσι της Παναγίας Τραχωνίτισσας στο Στρόβολο (Κυριακή, 14 Οκτωβρίου 2018)
Με λαμπρότητα τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσι της Παναγίας του Τράχωνα, προϊσταμένου του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου, συμπαραστατούμενος από τον Οικον. π. Γεώργιο Χρυσοστόμου.
Πλήθος πιστών, μεταξύ των οποίων εκπρόσωποι της Πολιτείας και του Στρατού, στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας για να δοξολογήσουν το Θεό και να τιμήσουν όλους τους πεσόντες Τραχωνίτες κατά την Τουρκανταρσία του 1963 και κατά την Τουρκική Εισβολή του 1974.
Ο Θεοφιλέστατος στο κήρυγμα του θείου λόγου αναφέρθηκε στην αποστολική περικοπή της ημέρας τονίζοντας ότι ο κάθε Χριστιανός πρέπει να αγωνίζεται στη ζωή του ώστε να πράττει το αγαθό και αυτό που είναι αρεστό στο Θεό, σύμφωνα με την προτροπή και του Απ. Παύλου: «ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ» (Τιτ. 3, 8).
Ακολούθως, αναφέρθηκε στην παραβολή του Σπορέως ενθαρρύνοντας όλο το εκκλησίασμα να είμαστε όπως την εύφορη γη της παραβολής, ώστε να δεχόμαστε τον λόγο του Θεού και να τον εφαρμόζουμε στη ζωή μας. Να μην αφήνουμε τους πειρασμούς και τις προκλήσεις αυτού του μάταιου βίου να μας αποστασιοποιήσουν από τον Θεό.
Επίσης, έκανε αναφορά και στους Πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου που συγκροτήθηκε το 787 στη Νίκαια, τους οποίους η Εκκλησία τιμά κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά τις 11 Οκτωβρίου. Η σημασία της Συνόδου ήταν πολύ μεγάλη αφού εκεί αποφασίστηκε η αναστύλωση των ιερών εικόνων μετά από περίπου έναν αιώνα εικονομαχίας. Η Σύνοδος διευκρίνησε ότι όταν προσκυνούμε τις εικόνες δεν προσκυνούμε την ύλη αλλά η τιμή ανυψώνεται στο πρόσωπο ή στο γεγονός που αυτές απεικονίζουν.
Στο τέλος ο Θεοφιλέστατος, ως πρόεδρος των κατεχόμενων Εκκλησιαστικών Επιτροπών της Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας, ευχαρίστησε όλους τους Τραχωνίτες και αυτούς που συνέβαλαν στην οργάνωση του Εκκλησιασμού προτρέποντάς τους να συνεχίσουν το έργο που επιτελούν έτσι ώστε να υπάρχει ενότητα, συνεργασία, αλληλοκατανόηση και πρόοδος.
Ο Μεσαορίας Γρηγόριος μετέφερε προς όλους την πατρική αγάπη και τις ευχές του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου, εξ ονόματος του οποίου τελέστηκε η Θεία Λειτουργία.
Στο τέλος της Ακολουθίας τελέστηκε Δέηση υπέρ υγείας πάντων των εκτοπισμένων του προαστίου Τράχωνα και υπέρ ανευρέσεως των αγνουμένων. Ακολούθως, τελέστηκαν τα Μνημόσυνα πάντων των κληρικών, διδασκάλων, κοινοταρχών, ιεροψαλτών, εκκλησιαστικών επιτρόπων, ηρώων, ευεργετών, πατέρων και αδελφών Τραχωνιτών.
Επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω κ. Βασίλης Πάλμας. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο των Πεσόντων Τραχωνιτών στον περίβολο του παρεκκλησίου, τα αποκαλυπτήρια του οποίου τελέστηκαν στις 13 Νοεμβρίου 2011.
Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας της Εκκλησίας της Κύπρου
*******************************************
Ομιλία Υφυπουργού Παρά τω Προέδρω, κ.Βασίλη Πάλμα,
Μνημόσυνο Πεσόντων και Σφαγιασθέντων υπό των Τούρκων, κατά τις διακοινοτικές ταραχές του 1963/64 και της βάρβαρης εισβολής του 1974, Τραχωνιτών
Κυριακή, 14 Οκτωβρίου 2018, ώρα 8:30
Εκκλησία Παναγίας του Τράχωνα
Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,
Εθνικό χρέος και οφειλή προς την πατρίδα, την Ιστορία της και τις επερχόμενες γενιές αλλά και συνειδητή πράξη αξιοπρέπειας και αυτογνωσίας, η απότιση τιμών σε ανθρώπους που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελευθερία. Λαοί με ελπιδοφόρο μέλλον είναι αυτοί που ανατρέχουν στην Ιστορία τους, μαθαίνουν από τα λάθη τους και τιμούν ό,τι αξίζει από το παρελθόν τους.
Με σεβασμό και συγκίνηση προσήλθαμε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε τους ήρωες του Τράχωνα, που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των διακοινοτικών ταραχών του 1963-64 και της τουρκικής εισβολής του 1974. Αναπόφευκτα, η μνήμη ανατρέχει στα τραγικά γεγονότα που σημάδεψαν τη σύγχρονη Ιστορία της Κύπρου. Νεκροί και αγνοούμενοι, πρόσφυγες και εγκλωβισμένοι, σφετερισμός περιουσιών, καταστροφή πολιτιστικής κληρονομιάς, εποικισμός, σύληση ναών και κοιμητηρίων, συνθέτουν τη μορφή και αναδεικνύουν το μέγεθος της συνεχιζόμενης τραγωδίας. Παρά τα συσσωρευμένα δεινά όμως, ο λαός μας συνεχίζει ακλόνητος τον αγώνα του για φυσική και εθνική επιβίωση.
Κυρίες και κύριοι,
O κατεχόμενος σήμερα Τράχωνας, από τη δεκαετία του 1950 είχε να αντιμετωπίσει τις υποκινούμενες από την Τουρκία απειλές και επιθέσεις τουρκοκύπριων εξτρεμιστών. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του Αγώνα της ΕΟΚΑ, οι Τραχωνίτες, οργανωμένοι σε ομάδες πολιτοφυλακής, απέτρεψαν προσπάθεια των Τούρκων να καταλάβουν την περιοχή. Αποκορύφωμα των τουρκικών προκλήσεων ήταν η γνωστή σε όλους τουρκανταρσία του 1963, που περιλάμβανε και επίθεση κατά του Τράχωνα τη νύχτα της Κυριακής 22 Δεκεμβρίου 1963. Οι Τραχωνίτες, που είχαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης πολλούς νεκρούς και τραυματίες, παρέμειναν για πάνω από δέκα μέρες αποκλεισμένοι, προβάλλοντας, με τη βοήθεια διμοιρίας μαχητών της Αστυνομίας, σθεναρή αντίσταση και επιτυγχάνοντας να αποτρέψουν την κατάληψη του Τράχωνα.
Η χάραξη της Πράσινης Γραμμής αμέσως μετά την τουρκανταρσία και τις εχθροπραξίες, κατέστησε απροσπέλαστη ολόκληρη την οικιστική και γεωργική περιοχή βόρεια του Τράχωνα. ΄Ετσι, ο Τράχωνας, που ούτως ή άλλως περιβαλλόταν από τουρκοκυπριακές κοινότητες, παρέμεινε από το 1964 εγκλωβισμένος με μοναδικό σημείο διαφυγής την Ομορφίτα, ενώ πολλοί Τραχωνίτες αναγκάστηκαν έκτοτε να προσφυγοποιηθούν.
Κατά την περίοδο της τουρκανταρσίας του 1963-64, έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι ή δολοφονήθηκαν άνανδρα οι Τραχωνίτες Μιχαήλ Παναγή, Ευάγγελος Παύλου, Ανδρέας Χριστοδούλου, Χαράλαμπος Σάββα, Πλουτής Γεωργιάδης, Θεονίτσα Χρίστου, Γεώργιος Μιχαήλ, Νικόλαος Ρούσος και Χαρίτα Τερκουράφη, ενώ παραμένει ακόμα αγνοούμενος ο Αχιλλέας Μηλίκουρος.
Δυστυχώς, τα δεινά του ηρωικού Τράχωνα δεν σταμάτησαν εδώ. Ακολούθησε, λίγα χρόνια μετά, η τουρκική εισβολή και παρά τη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων του και των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς, ο Τράχωνας έπεσε στα χέρια των Τούρκων στις 22 Ιουλίου του 1974. Κατά τις μάχες που διεξήχθησαν σε διάφορα μέτωπα του Τράχωνα και των γύρω περιοχών, έχασαν τη ζωή τους οι Τραχωνίτες Σοφοκλής Γεωργίου, Σάββας Θεοχάρους, Ειρήνη Χρυσοστόμου, Σωτήρης Αμβροσίου, Ανδρέας Αλεξάνδρου, Βασιλική Σωκράτους, Μάριος Φυσεντζίδης, Γρηγόρης Μίτας, Γεώργιος Παναγιώτου, Χριστάκης Ευσεβίου, Σωτήρης Γεωργίου, Πανίκος Χατζηγεωργίου και Ιάκωβος Θεοδώρου. Εξακολουθούν να παραμένουν αγνοούμενοι από το 1974 οι Παύλος και Χριστάκης Ππόλου, Κλεόβουλος Ευαγγέλου, Κωστάκης Νικολάου, Εύδωρας Ιωαννίδης, Χριστόδουλος Λεωνή, Νίκος Παπαδημητρίου και Μάριος Νικολάου.
Στον μακρύ κατάλογο των πεσόντων του Τράχωνα, προστέθηκε είκοσι χρόνια αργότερα και ο αξέχαστος πολιτικός επιστήμονας και Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Καταδρομών Θεόφιλος Γεωργιάδης. Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα για μια καθοδηγούμενη από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες δολοφονία, στις 20 Μαρτίου του 1994. Ο Θεόφιλος, πιθανότατα δολοφονήθηκε για τον ανυποχώρητο αγώνα του για ανάδειξη των διαχρονικών βίαιων πολιτικών εθνοκάθαρσης της Τουρκίας σε Αρμενία, Πόντο, Κουρδιστάν, Κύπρο.
Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,
Σήμερα, 55 χρόνια μετά την τουρκανταρσία και 44 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, η πατρίδα μας συνεχίζει να στενάζει κάτω από το βάρος της κατοχής. Χρέος μας προς τους ηρωικούς νεκρούς του Τράχωνα αλλά και προς όλους τους ήρωές μας, είναι να συνεχίσουμε τον αγώνα για την ελευθερία, την επανένωση και την ευημερία του τόπου μας. Επιδίωξή μας είναι να επιτύχουμε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο εθνικό μας πρόβλημα, που να διασφαλίζει την ιστορική συνέχεια του λαού μας στη γη των προγόνων του.
Έχουμε τονίσει πολλές φορές ότι είναι δεδομένη η βούληση της δικής μας πλευράς για την επανέναρξη του διαλόγου για επίλυση του εθνικού μας προβλήματος, με την ίδια αποφασιστικότητα και καλή διάθεση που επιδείξαμε μέχρι σήμερα. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για να διασφαλιστεί η θετική έκβαση των διαπραγματεύσεων, είναι η δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέψουν τη διεξαγωγή ενός διαλόγου στη βάση του αλληλοσεβασμού και της καλής θέλησης από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης του με τον Γενικό Γραμματέα αλλά και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, επανέλαβε την αποφασιστικότητά μας να εισέλθουμε ξανά στον διάλογο και να συνεχίσουμε από εκεί που έχουμε μείνει στο Κραν Μοντανά, με την προϋπόθεση να γίνει η κατάλληλη προετοιμασία ώστε να αποφευχθεί άλλη μια αποτυχία. Ο Νίκος Αναστασιάδης, έχει καταστήσει σαφές ότι στοχεύουμε σε μια λύση στη βάση των ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και των αρχών του ευρωπαϊκού κεκτημένου, μια λύση που θα λαμβάνει υπόψη τη μέχρι σήμερα επιτευχθείσα πρόοδο αλλά και το περίγραμμα των έξι σημείων του Γενικού Γραμματέα, όπως αυτό διαμορφώθηκε στις 4 Ιουλίου του 2017. Το σχέδιο λύσης που θα τεθεί ενώπιον του λαού, θα πρέπει να αντιμετωπίζει με δίκαιο και λειτουργικό τρόπο όλες τις διαφορές που εκκρεμούν και να διασφαλίζει τη λειτουργικότητα, τη βιωσιμότητα και τη διάρκεια του επανενωμένου κράτους, το οποίο θα είναι πλήρως απεξαρτημένο από αναχρονιστικές εγγυήσεις και παρουσία κατοχικού στρατού.
Δυστυχώς, η Τουρκία επιδεικνύει εδώ και δεκαετίες την ίδια αδιάλλακτη στάση και συνεχίζει την κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αλλοίωση του δημογραφικού χαρακτήρα των κατεχομένων και την αξίωση μόνιμης παρουσίας τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Την ίδια ώρα, περιφρονεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις αρχές του διεθνούς δικαίου, κύριο γνώρισμα των οποίων είναι η προστασία των δικαιωμάτων όλων των πολιτών.
Ανεξάρτητα όμως από την όποια στάση της άλλης πλευράς, μόνο η ενότητα του κυπριακού λαού και των πολιτικών δυνάμεων μπορεί να μας δείξει τον δρόμο προς την απαλλαγή από την κατοχή και προς την ελευθερία. Αυτή είναι η υποχρέωσή μας έναντι όσων έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα.
Ας αποτελέσει, λοιπόν, η θυσία των πεσόντων και δολοφονηθέντων Τραχωνιτών και όλων των ηρώων μας, πρόσταγμα εγρήγορσης, πυξίδα ενότητας και κοινής στράτευσης για συνέχιση του αγώνα μας μέχρι την τελική δικαίωση.
Ας γιγαντώνει η μορφή τους τη θέλησή μας για έντιμο αγώνα για την ελευθερία, την αξιοπρέπεια και την πρόοδο της πατρίδας μας.
Αιωνία τους μνήμη.
