Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου: Λειτουργίες – Κηρύγματα 5-7 Ιανουαρίου 2019
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος την Κυριακή, 6 Ιανουαρίου 2019, θα προστεί Αρχιερατικού Συλλειτούργου και θα τελέσει τον Μέγα Αγιασμό των Θεοφανείων στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων στην Κάτω Πάφο, συλλειτουργούντος του Πανιερωτάτου Μητροπολίτη Πάφου κ. Γεωργίου.Στη συνέχεια θα προστεί της τελετής της καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού και του καθαγιασμού των υδάτων στο λιμανάκι της Κάτω Πάφου.
O Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος την Κυριακή, 6 Ιανουαρίου 2019, θα προστεί της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας και θα τελέσει τον Μέγα Αγιασμό των Θεοφανείων στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος στην Αγία Τριάδα Αιγιαλούσης. Στη συνέχεια θα προστεί της τελετής της καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού και του καθαγιασμού των υδάτων στη θάλασσα δίπλα από τον Ιερό Ναό Αγίου Θύρσου Αιγιαλούσης.
Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Νεαπόλεως κ. Πορφύριος το Σάββατο, 5 Ιανουαρίου 2019, παραμονή των Θεοφανείων, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής στη Λακατάμεια. Την Κυριακή, 6 Ιανουαρίου 2019, θα προστεί της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας και θα τελέσει τον Μέγα Αγιασμό των Θεοφανείων στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου στην Έγκωμη.
Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος το Σάββατο, 5 Ιανουαρίου 2019, παραμονή των Θεοφανείων, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Παναγίας Μακεδονιτίσσης στη Μακεδονίτισσα. Την Κυριακή, 6 Ιανουαρίου 2019, θα προστεί της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας και θα τελέσει τον Μέγα Αγιασμό των Θεοφανείων στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου στην Αγλαντζιά. Στη συνέχεια θα προστεί της τελετής της καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού και του καθαγιασμού των υδάτων στη λίμνη Αγίου Γεωργίου Αθαλάσσης.
Ο Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αποστόλου Βαρνάβα Αρχιμανδρίτης Ιωάννης το Σάββατο, 5 Ιανουαρίου 2019, παραμονή των Θεοφανείων, επ’ ευκαιρία των πέντε χρόνων από την ενθρόνιση του ως Ηγουμένου της Ιεράς Μονής, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Μετοχίου Ιεράς Μονής Αποστόλου Βαρνάβα στη Λευκωσία. Την Κυριακή, 6 Ιανουαρίου 2019, θα προστεί της Θείας Λειτουργίας και θα τελέσει τον Μέγα Αγιασμό των Θεοφανείων στον ίδιο Ιερό Ναό. Το εσπέρας της ιδίας, επ’ ευκαιρία της εορτής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού, θα χοροστατήσει και κηρύξει κατά την ακολουθία του Εσπερινού στον ίδιο Ιερό Ναό. Τη Δευτέρα, 7 Ιανουαρίου 2019, ημέρα κατά την οποία ο Πανοσιολογιώτατος άγει τα ονομαστήριά του, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον ίδιο Ιερό Ναό.
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
2 Ιανουαρίου 2019
*******************************************************
Αποστολικό Ανάγνωσμα: Τιτ. β΄ 11-14, γ΄4-7
Πρωτότυπο Κείμενο
Τιτ. β΄ 11-14
11 Ἐπεφάνη γὰρ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις, 12 παιδεύουσα ἡμᾶς ἵνα ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέβειαν καὶ τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας σωφρόνως καὶ δικαίως καὶ εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, 13 προσδεχόμενοι τὴν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 14 ὃς ἔδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα λυτρώσηται ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἀνομίας καὶ καθαρίσῃ ἑαυτῷ λαὸν περιούσιον, ζηλωτὴν καλῶν ἔργων.
Προς Τιτ. γ΄4-7
4 ὅτε δὲ ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, 5 οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ ὧν ἐποιήσαμεν ἡμεῖς, ἀλλὰ κατὰ τὸν αὐτοῦ ἔλεον ἔσωσεν ἡμᾶς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας καὶ ἀνακαινώσεως Πνεύματος ἁγίου, 6 οὗ ἐξέχεεν ἐφ’ ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν, 7 ἵνα δικαιωθέντες τῇ ἐκείνου χάριτι κληρονόμοι γενώμεθα κατ’ ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου.
Νεοελληνική Απόδοση
Τιτ. β΄ 11-14
11 Διότι εφανερώθη πλέον και εδόθη εις όλους, κυρίους και δούλους, η χάρις του Θεού, η σωτήριος δια τους ανθρώπους. 12 Αυτή η χάρις μας διδάσκει και μας παιδαγωγεί να αρνηθώμεν την ασέβειαν και τας κοσμικάς αμαρτωλάς επιθυμίας και να ζήσωμεν εις την παρούσαν ζωήν με εγκράτειαν και σωφροσύνην, με δικαιοσύνην και αγάπην προς τους γύρω μας, με ευσέβειαν και υπακοήν προς τον Θεόν, 13 περιμένοντες την απερίγραπτον μακαριότητα, που ελπίζομεν, και την φανέρωσιν της δόξης του μεγάλου Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, 14 ο οποίος παρέδωκε τον ευατόν του στον σταυρικόν θάνατον προς χάριν μας, δια να μας εξαγοράση από την ενόχην κάθε παραβάσεως του Νομου, να μας καθαρίση από κάθε μολυσμόν, ώστε να συγκρατήση δια τον ευατόν του λαόν εκλεκτόν, γεμάτον ζήλον δια καλά έργα.
Προς Τιτ. γ΄4-7
4 Οταν όμως εφανερώθηκε η αγαθότης και η φιλανθρωπία του σωτήρος ημών Θεού, 5 όχι από τα έργα της δικαιοσύνης που τάχα εκάμαμε ημείς, αλλά σύμφωνα με το άπειρον έλεός του μας έσωσε δια μέσου του βαπτίσματος, του λουτρού αυτού της αναγεννήσεως και δια του ξεκαινουργώματος, που χαρίζει το Αγιον Πνεύμα, 6 το οποίον ο Θεός έχυσε και έδωσεν εις ημάς πλουσίως δια του Ιησού Χριστού, του Σωτήρος μας. 7 Και τούτο, δια να δικαιωθώμεν με την σωτήριον χάριν Εκείνου και να γίνωμεν κληρονόμοι της αιωνίου ζωής, σύμφωνα με την χαρμόσυνον ελπίδα, που ο ίδιος μας έχει δώσει.
Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Ματθ. γ΄13-17
Πρωτότυπο Κείμενο
13 Τότε παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ’ αὐτοῦ. 14 ὁ δὲ Ἰωάννης διεκώλυεν αὐτὸν λέγων· Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με; 15 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν πρὸς αὐτόν· Ἄφες ἄρτι· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην. τότε ἀφίησιν αὐτόν· 16 καὶ βαπτισθεὶς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος· καὶ ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καὶ εἶδεν τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ’ αὐτόν· 17 καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα.
Νεοελληνική Απόδοση
13 Τοτε έρχεται ο Ιησούς από την Γαλιλαίαν (όπου έμενε και ησχολείτο με την ξυλουργικήν τέχνην) στον Ιορδάνην προς τον Ιωάννην, δια να βαπτισθή από αυτόν. 14 Ο Ιωάννης όμως τον εμπόδιζε με επιμονήν και έλεγε· “εγώ, ο ατελής και αδύνατος άνθρωπος, έχω ανάγκην να βαπτισθώ από σε, και συ, ο αναμάρτητος και τέλειος, έρχεσαι να βαπτισθής από εμέ;” 15 Απεκρίθη δε ο Ιησούς και είπε προς αυτόν· “έτσι είναι, αλλά άφησε τώρα τας αντιρρήσεις και μη φέρνεις δυσκολίες στο βάπτισμά μου, διότι έτσι πρέπει, και για μένα και για σένα, να εκπληρώσω κάθε εντολήν του Θεού· μία από τας εντολάς είναι και αυτή”. Τοτε ο Ιωάννης τον αφήκε να βαπτισθή. 16 Και ο Ιησούς, όταν εβαπτίσθη, εβγήκε αμέσως από το νερό (διότι δεν είχε καμμίαν αμαρτίαν να εξομολογηθή, ενώ οι άλλοι έμεναν εις αυτό, όσον χρόνον διαρκούσε η εξομολόγησίς των). Και ιδού ηνοίχθησαν χάριν αυτού οι ουρανοί και είδε το Πνεύμα του Θεού να κατεβαίνη υπό την μορφήν της περιστεράς και να έρχεται επάνω εις αυτόν. 17 Και ιδού ηκούσθη από τους ουρανούς η φωνή του Θεού και Πατρός, ο οποίος έλεγεν· “Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπημένος (ο μονογενής ως Θεός υιός μου, και ο απολύτως αναμάρτητος ως άνθρωπος) στον οποίον αναπαύομαι πάντοτε πλήρως, διότι πράττει το αρεστόν εις εμέ”.
*******************************************************
Κυριακή 6 Ιανουαρίου 2019
ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
(Ματθ. γ΄13-17) (Τιτ. β΄ 11-14, γ΄4-7)
Επεφάνη η Χάρις του Σωτήρος
«Βαπτίζεται Χριστός μεθ’ ημών ο πάσης επέκεινα καθαρότητος»
Στις κορυφογραμμές της Ορθόδοξης πίστης και παράδοσης ακτινοβολεί η μεγάλη εορτή των Θεοφανείων. Η σπουδαιότητα της φαίνεται και από το γεγονός ότι μετά το Πάσχα είναι η αρχαιότερη χριστιανική εορτή. Μαρτυρίες την φέρουν να είχε καθιερωθεί νωρίτερα, από το 140 μ.Χ. Συνεορταζόταν μαζί με τη Γέννηση του Κυρίου. Αργότερα, η εορτή της Γέννησης μεταφέρθηκε στις 25 Δεκεμβρίου, αντικαθιστώντας την ειδωλολατρική εορτή του «Αήττητου Ηλίου».
Θεολογικό βάθος
Το μεγάλο γεγονός της Βάπτισης του Κυρίου στα ιορδάνεια ρείθρα και η θαυμαστή φανέρωση του Τριαδικού Θεού στον κόσμο, συνιστούν την πεμπτουσία ενός μεγαλείου που παραπέμπει στην ανακαίνιση του ανθρώπου και την εν Χριστώ σωτηρία. Ενέχει απ’ αυτή την άποψη το γεγονός τεράστια θεολογική σημασία και σπουδαιότητα. Ο Χριστός όταν συμπλήρωσε 30 χρόνια επίγειας παρουσίας και πριν αρχίσει τη δημόσια δράση του πήγε στην έρημο του Ιορδάνη προκειμένου να δεχθεί το τυπικό βάπτισμα της μετανοίας από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Η μεγάλη αυτή προφητική μορφή κήρυττε με μεγάλη τόλμη και παρρησία τη μετάνοια, ώστε οι άνθρωποι ν’ αποκτήσουν την απαιτούμενη καθαρότητα και να είναι έτοιμοι έτσι για να δεχθούν τον Σωτήρα Χριστό.
Μαζική ήταν η προσέλευση των ανθρώπων που έσπευδαν για ν’ ακούσουν το διαπρύσιο κήρυκα της αλήθειας. Εκείνος τους βάπτιζε στανερά του Ιορδάνη, όπου και εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους. Η ενέργεια αυτή, δηλαδή η είσοδος των ανθρώπων στα συγκεκριμένα νερά για να βαπτιστούν, είχε συμβολικό χαρακτήρα και παρέπεμπε σε βαθύτερα νοήματα. Όπως ακριβώς έρεε το γάργαρο νερό και καθάριζε τους σωματικούς ρύπους, έτσι και η μετάνοια που συνοδευόταν και από την εξομολόγηση, καθάριζε την ψυχή του βαπτιζομένου.
Η βάπτιση του Ιησού
Ο Χριστός, βέβαια, δεν είχε ανάγκη ενός τέτοιου βαπτίσματος, αφού δεν τον βάραινε η αμαρτία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η υμνολογία της Εκκλησίας, ήταν «ο πάσης επέκεινα καθαρότητος». Ωστόσο, δεν αρνήθηκε να λάβει το βάπτισμα του Ιωάννη. Θα ήταν ένα σημαντικός σταθμός για την έναρξη της δημόσιας δράσης του και του έργου γενικότερα για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η υπόδειξη του Προδρόμου για το πρόσωπο του Χριστού ότι είναι «ο Αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτία του κόσμου», ήταν μεγάλης σπουδαιότητας. Η μαρτυρία του Ιωάννη για τον Χριστό συνέβαλε στον να πεισθούν τα πλήθη ότι ήταν ο αναμενόμενος Μεσσίας. Ένεκα αυτής της μεγάλης μαρτυρίας συγκροτήθηκε και ο πρώτος πυρήνας των μαθητών του Κυρίου.
Φανέρωση της Θεότητας
Το πιο συγκλονιστικό όμως κατά τη στιγμή της Βάπτισης του Χριστού είναι η φανέρωση του Τριαδικού Θεού. Επιβεβαιώνεται το ξεχωριστό ενδιαφέρον του για τη λύτρωση του κόσμου και την επίσημη χρίση του Μεσσία ως σωτήρα της ανθρωπότητας και ολόκληρης της κτίσης. Το βάθος της εορτής αναδύεται με τον πιο ακτινοβόλο και σαφή τρόπο μέσα από την υμνολογία της εορτής. Στους αίνους συγκεκριμένα ακούμε και τα εξής: «Βαπτίζεται Χριστός μεθ’ ημών ο πάσης επέκεινα καθαρότητος, ενίησι τον αγιασμόν τω ύδατι και ψυχών τούτο καθάρσιον γίνεται. Επίγειον το φαινόμενον, και υπέρ τους ουρανούς το νοούμενον…».
Η μεγάλη αυτή εορτή, που με ευφρόσυνο χαρακτήρα αναδεικνύει η Εκκλησία, αποτελεί φωτεινό ορόσημο για το μετέπειτα έργο του Κυρίου. «Ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα και τοις καθημένοις εν χώρα και σκιά θανάτου φως ανέτειλεν αυτοίς» (Ματθ. 4,16). Η είσοδος του Χριστού στον κόσμο διέλυσε τα σκοτάδια που κύκλωναν εφιαλτικά τον άνθρωπο διότι ο ίδιος είναι το «φως το αληθινόν, ο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον» (Ιωάν. 1,19). Την ημέρα αυτή «εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας» (Ιωάν. 1,14). Δεν είναι τυχαία που η μεγάλη αυτή εορτή ονομάστηκε «Φώτα» και μάλιστα στην αρχαία Εκκλησία πραγματοποιούνταν οι βαπτίσεις των κατηχουμένων (οι λεγόμενοι«φωτισμοί»). Ο ιερός υμνογράφος σ’ ένα τροπάριο του Μεγάλου Αγιασμού μάς προτρέπει: «Δεύτε λάβετε πάντες Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, Πνεύμα φόβου Θεού, του επιφανέντος Χριστού».
Μια άλλη σημαντική παράμετρος της εορτής, είναι και ο καθαγιασμός της φύσεως. Η είσοδος του Χριστού στα ιορδάνεια ρείθρα σημαίνει και τον αγιασμό ολόκληρης της κτίσης, η οποία λόγω της αμαρτίας «συστενάζει και συνωδύνει άχρι του νυν», κατά τον απόστολο των εθνών Παύλο. Η εορτή βρίθει από ύμνους, αναγνώσματα και ευχές, που αναφέρονται στον εξαγιασμό της φύσης, με προεξάρχουσες τις υπέροχες ευχές του Μεγάλου Αγιασμού. Ο ίδιος ο Αγιασμός συνιστά την απελευθέρωση της υλικής δημιουργίας από την φθορά της πτώσης και την είσοδό της στην τροχιά της ανακαίνισης.
Αγαπητοί αδελφοί, με τη μεγάλη εορτή των Θεοφανείων αναδεικνύεται το μεγαλείο της πίστης, όπως αυτή απορρέει από την αλήθεια της Εκκλησίας. Ο Θεός δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά ο ζωντανός Τριαδικός Θεός, ο οποίος φανερώνεται μέσα στην ιστορία και τον κόσμο, Σωτήρας και Λυτρωτής. Το τυπικό βάπτισμα του Κυρίου στον Ιορδάνη παραπέμπει στο ουσιαστικό βάπτισμά μας, το οποίο αποβαίνει σε «λουτρόν παλιγγενεσίας» που σηματοδοτεί την αναγέννηση της νέας εν Χριστώ ύπαρξής μας. Διά του αγίου βαπτίσματος, βεβαιώνει ο Απόστολος Παύλος, «ο παλαιός ημών άνθρωπος συνεσταυρώθη, ίνα καταργηθή το σώμα της αμαρτίας, του μηκέτι δουλεύειν ημάς τη αμαρτία».
Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος
