Κόνιτσα, ένας προορισμός για όλες τις εποχές
Η Κόνιτσα είναι πόλη περίπου 4000 κατοίκων στο βορειοδυτικό τμήμα της Ηπείρου, σε μέσο υψόμετρο περίπου 600 μέτρων, αμφιθεατρικά στην πλαγιά του όρους Τραπεζίτσα. Είναι έδρα του ομώνυμου δήμου, ο οποίος περιλαμβάνει άλλους 45 οικισμούς, με συνολικό πληθυσμό 6500 κατοίκων. Στην πόλη της Κόνιτσας διακρίνουμε δύο περιοχές, την Άνω Πόλη, παραδοσιακό οικισμό με πετρόκτιστες εκκλησίες, αρχοντικά και οικίες, και την Κάτω Πόλη, η οποία αναπτύχθηκε κυρίως από την εγκατάσταση σ΄ αυτή προσφύγων από τα Φάρασα και το Μιστί της Καππαδοκίας.
Η Κόνιτσα είναι ιδιαίτερα γνωστή για το μονότοξο Πέτρινο Γεφύρι της. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο του είδους του στη Βαλκανική χερσόνησο (21 μέτρα ύψος και 36 μέτρα μήκος). Κτισμένο λίγο λοξά στο ρεύμα του ποταμού Αώου, σοφή επιλογή του πρωτομάστορα Γεωργίου (Ζιώγα) Φρόντζου από το γειτονικό χωριό Πυρσογιάννη, για να επιτύχει πετρώματα για ασφαλή θεμελίωση, στέκει επιβλητικό από το 1870, παρά τις προσπάθειες των Τούρκων το 1913 και των Γερμανών το 1944 να το καταστρέψουν. Επίσης, το γεφύρι άντεξε σεισμό 7 ρίχτερ. Σε μια εποχή που το τσιμέντο δεν χρησιμοποιείτο στην περιοχή, ο Φρόντζος χρησιμοποίησε ως συνδετικό υλικό των πετρών το κουρασάνι, στο οποίο πρόσθετε ασπράδι αυγών και τρίχες αιγών.
Στο κάτω μέρος του ψηλότερου τμήματος του γεφυριού, υπάρχει ένα καμπανάκι το οποίο κτυπά όταν κατά μήκος της χαράδρας του Αώου υπάρχει ισχυρός άνεμος, οπότε υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να παρασύρει αυτούς που βρίσκονται στο γεφύρι. Γι΄ αυτό όταν κτυπούσε το καμπανάκι, δεν περνούσαν από το γεφύρι.
Η κατασκευή του γεφυριού στοίχισε 120 000 γρόσια. Το ποσό αυτό συγκεντρώθηκε από δωρεές και εισφορές των κατοίκων της Κόνιτσας, Ελλήνων και Τούρκων. Στην Ήπειρο κατασκευάστηκαν αρκετά πέτρινα γεφύρια, χάρη στις δωρεές πλουσίων Ηπειρωτών και εισφορές των κατοίκων. Τα πέτρινα γεφύρια αντικατέστησαν τα ξύλινα γεφύρια που προϋπήρχαν.
Στη Κάτω Κόνιτσα υπάρχει η πατρική οικία του αγίου Παϊσίου, στην οποία διέμενε η οικογένειά του, όταν κατά το 1924 κατέφυγε στην Ελλάδα, κατά την ανταλλαγή πληθυσμών μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Στην οικία βρίσκονται φωτογραφίες, επιστολές, βιβλία και άλλα προσωπικά αντικείμενα του Αγίου, καθώς και εργόχειρα και έπιπλα της οικογένειας, κάποια κατασκευασμένα από τον Άγιο. Σε απόσταση περίπου 400 μέτρων από την πατρική οικία του Αγίου, βρίσκεται σε ύψωμα το εξωκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, όπου ο Άγιος Παΐσιος είχε θεοπτία.
Στην ίδια περιοχή, κοντά στο Πέτρινο Γεφύρι της, βρίσκεται το τέμενος του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (έργο του 1536) και δίπλα του το μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο, στο οποίο υπάρχει φωτογραφική έκθεση της ιστορικής πορείας της Κόνιτσας. Στο Μουσείο Οίνου και Αμπέλου της Ηπείρου, υπάρχουν φωτογραφίες και εργαλεία για την καλλιέργεια της αμπέλου. Ενδιαφέροντες είναι οι ναοί του Αγίου Νικολάου (καθεδρικός) και ο νεότερος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, με λείψανα του Αγίου Κοσμά και του Αγίου Ιωάννου του εκ Κονίτσης.
Στην Κόνιτσα υπάρχουν αρκετές ξενοδοχειακές μονάδες, τόσο στον παραδοσιακό οικισμό όσο και ελαφρά ψηλότερα, με πιο εντυπωσιακή θέα του λεκανοπεδίου του Αώου ποταμού και των γύρω οροσειρών.
Στην Κόνιτσα, η ομάδα επισκέφθηκε το Πέτρινο Γεφύρι, όπου έγινε ξενάγηση και δόθηκαν πληροφορίες για τη δυνατότητα της Κόνιτσας να προσφέρει ολόχρονα, ανάλογα με την εποχή, κάποιες δραστηριότητες: καγιάκ, ράφτινγκ, πεζοπορία, αναρρίχηση, χειμερινά σπορ (χιονοδρομικό κέντρο Βασιλίτσας και αλλού).
Στην πατρική οικία του αγίου Παϊσίου, ανεψιός του έδωσε ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Στην οικία υποδέχθηκε τους εκπροσώπους του Γραφείου, ο υπεύθυνος του Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης, π. Κωνσταντίνος Ταμπάκης, ο οποίος και ξενάγησε την ομάδα στο Ναό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Επίσης, έγινε επίσκεψη στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, το Μουσείο Οίνου και Αμπέλου Ηπείρου, όπου αγρότες παρουσίασαν τα προϊόντα της περιοχής, και το Δημαρχείο. Την ομάδα υποδέχθηκε και συνόδευε κατά τις περιηγήσεις ο Αντιδήμαρχος Κονίτσης κ. Άριστείδης Λαζογιάννης.
Από την Κόνιτσα μπορεί κάποιος να επισκεφθεί δεκάδες αξιόλογες Μονές στην περιοχή, όπως την Παναγία τη Μολυβδοσκέπαστη και την Παναγία του Στομίου, ιδρυμένη το 1774 για αντικατάσταση παλαιότερης Μονής που κτίστηκε το 1442 σε γειτονική περιοχή. Το 1943 παρέμεινε μόνο ο Ναός της Μονής, γιατί τα υπόλοιπα κτίριά της καταστράφηκαν από τους Γερμανούς. Τη Μονή ανοικοδόμησε ο άγιος Παΐσιος και λειτουργεί ως ανδρική Μονή. Στη Μονή φθάνεις από το Πέτρινο Γεφύρι, ακολουθώντας το μονοπάτι που οδηγεί στο Γεωπάρκο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μετά από πορεία 90 λεπτών. Η Μονή βρίσκεται στις πλαγιές της οροσειράς της Τύμφης, με λείψανα αγίων και αξιόλογο τέμπλο και βυζαντινές εικόνες.
Από την Κόνιτσα κάποιος μπορεί εύκολα να επισκεφθεί τον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου, τον οποίο διαρρέει ο Αώος ποταμός (νοτιότερα) και ο παραπόταμός του Βοϊδομάτης, και περιλαμβάνει και μεγάλο μέρος της οροσειράς της Τύμφης, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα και παραδοσιακούς οικισμούς.
Από τους οικισμούς του Δήμου Κόνιτσας, η ομάδα επισκέφθηκε την Κλειδωνιά, που έχει πέτρινο γεφύρι και στην οποία η ομάδα άκουσε ορχήστρα με παραδοσιακή μουσική. Επίσης, στο Γανναδιό, την οικία στην οποία έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας για τον άγιο Παΐσιο.
Ο πιο εύκολος τρόπος να μεταβείτε στην Κόνιτσα είναι μέσω του αεροδρομίου Ιωαννίνων και απ΄ εκεί με λεωφορείο (64 χιλιόμετρα, περίπου 45 λεπτά). Επίσης, από το αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης με λεωφορείο (350 χιλιόμετρα, περίπου 4 ώρες).
Κείμενο: Διάκ. π. Ανδρέας Ματέι και †Ανδρέας Χ. Χριστοδούλου
Φωτογραφίες: Διάκ. π. Ανδρέας Ματέι