Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου: Λειτουργίες – Κηρύγματα 19-20 Αυγούστου 2023

Η Α.Μ. ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Γεώργιος το Σάββατο, 19 Αυγούστου 2023, θα λειτουργήσει και κηρύξει στην Ιερά Μονή Παναγίας Σαλαμιωτίσσης στην Σαλαμιού. Την Κυριακή, 20 Αυγούστου 2023, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Τιμίου Σταυρού στον Πεδουλά.

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,

    18 Αυγούστου 2023

****************************

Αποστολικό Ανάγνωσμα: Α΄ Κορ. θ΄ 2-12

² εἰ ἄλλοις οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος, ἀλλά γε ὑμῖν εἰμι· ἡ γὰρ σφραγὶς τῆς ἐμῆς ἀποστολῆς ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ. ³ ἡ ἐμὴ ἀπολογία τοῖς ἐμὲ ἀνακρίνουσιν αὕτη ἐστί. ⁴ Μὴ οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν φαγεῖν καὶ πιεῖν; ⁵ μὴ οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν ἀδελφὴν γυναῖκα περιάγειν, ὡς καὶ οἱ λοιποὶ ἀπόστολοι καὶ οἱ ἀδελφοὶ τοῦ Κυρίου καὶ Κηφᾶς; ⁶ ἢ μόνος ἐγὼ καὶ Βαρνάβας οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν τοῦ μὴ ἐργάζεσθαι; ⁷ τίς στρατεύεται ἰδίοις ὀψωνίοις ποτέ; τίς φυτεύει ἀμπελῶνα καὶ ἐκ τοῦ καρποῦ αὐτοῦ οὐκ ἐσθίει; ἢ τίς ποιμαίνει ποίμνην καὶ ἐκ τοῦ γάλακτος τῆς ποίμνης οὐκ ἐσθίει; ⁸ Μὴ κατὰ ἄνθρωπον ταῦτα λαλῶ; ἢ οὐχὶ καὶ ὁ νόμος ταῦτα λέγει; ⁹ ἐν γὰρ τῷ Μωϋσέως νόμῳ γέγραπται· οὐ φιμώσεις βοῦν ἀλοῶντα. μὴ τῶν βοῶν μέλει τῷ Θεῷ; ¹⁰ ἢ δι’ ἡμᾶς πάντως λέγει; δι’ ἡμᾶς γὰρ ἐγράφη, ὅτι ἐπ’ ἐλπίδι ὀφείλει ὁ ἀροτριῶν ἀροτριᾶν, καὶ ὁ ἀλοῶν τῆς ἐλπίδος αὐτοῦ μετέχειν ἐπ’ ἐλπίδι. ¹¹ Εἰ ἡμεῖς ὑμῖν τὰ πνευματικὰ ἐσπείραμεν, μέγα εἰ ἡμεῖς ὑμῶν τὰ σαρκικὰ θερίσομεν; ¹² εἰ ἄλλοι τῆς ἐξουσίας ὑμῶν μετέχουσιν, οὐ μᾶλλον ἡμεῖς; ἀλλ’ οὐκ ἐχρησάμεθα τῇ ἐξουσίᾳ ταύτῃ, ἀλλὰ πάντα στέγομεν, ἵνα μὴ ἐγκοπήν τινα δῶμεν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ.

Νεοελληνική Απόδοση

² Εάν, έστω, δι’ άλλους ανθρώπους δεν είμαι Απόστολος, αλλά δια σας οπωσδήποτε είμαι. Μαρτυρία και απόδειξις και επίσημος σφραγίς του αποστολικού μου αξιώματος και έργου είσθε σεις με την χάριν του Κυρίου. ³ Η απολογία μου εις εκείνους, οι οποίοι μου κάνουν ανάκρισιν και ερευνούν με καχυποψίαν να μάθουν, αν είμαι Απόστολος, είναι αυτή ακριβώς, το έργον που έχω κάμει εις σας. ⁴ Και, λοιπόν, μήπως εγώ και οι συνεργάται μου δεν έχομεν δικαίωμα να φάγωμεν και να πίωμεν αυτά που μας προσφέρουν οι μαθηταί μας δια την διατροφήν μας; ⁵ Μηπως δεν έχομεν και ημείς δικαίωμα να έχωμεν μαζή μας ανά τας διαφόρους περιοδείας μας Χριστιανήν αδελφήν, δια να μας υπηρετή, (όπως και οι άλλοι Απόστολοι και οι λεγόμενοι αδελφοί του Κυρίου και ο Κηφάς; ⁶ Η μόνος εγώ και ο Βαρνάβας δεν έχομεν δικαίωμα να εργαζώμεθα βιοποριστικόν έργον, (όπως και οι άλλοι Απόστολοι) και να ζώμεν από τα βοηθήματα, που με αγάπην θα μας προσφέρουν οι μαθηταί μας; ⁷ Σας ερωτώ· ποιός ποτέ στρατιώτης παίρνει μέρος εις μίαν εκστρατείαν, εις ένα πόλεμον και πληρώνει ο ίδιος την τροφήν και τον οπλισμόν του; Ποιός φυτεύει αμπέλι και από τον καρπόν αυτού δεν τρώγει; Η ποιός βόσκει ποίμνιον και δεν τρώγει από το γάλα του ποιμνίου; ( Ημείς οι Απόστολοι είμεθα και στρατιώται του Χριστού και εργάται του αμπελώνος του και ποιμένες των λογικών του προβάτων. Σας ερωτώ λοιπόν· είναι λογικόν και νοητόν να μη τρεφώμεθα από το έργον και νοητόν να μη τρεφώμεθα από το έργον μας;) ⁸ Αλλά μήπως αυτά που σας λέγω είναι παρμένα από τας συνηθείας των ανθρώπων μόνο; Η μήπως δεν λέγει τα ίδια και ο μωσαϊκός Νομος; ⁹ Διότι και στον Νομον του Μωϋσέως έχει γραφή· “δεν θα βάλης φίμωτρον και δεν θα δέσης το στόμα του βωδιού που αλωνίζει”· θα του το αφήσης ελεύθερον να τρώγη και κάτι από τα στάχυα που αλωνίζει. Μηπως ο Θεός σαν Νομοθέτης ενδιαφέρεται δια τα βόδια; ¹⁰ Η δεν είναι λογικώτερον να πιστεύσωμεν, μήπως δι’ ημάς πάντως δίδη αυτήν την εντολήν; Ναι δι’ ημάς το λέγει. Διότι δι’ ημάς τους πνευματικούς εργάτας έχει γραφή στον Νομον ότι ο γεωργός με την ελπίδα ότι θα απολαύση και ο ίδιος από την εσοδείαν, οφείλει να οργώνη και να καλλιεργή. Και εκείνος που γεμάτος ελπίδα αλωνίζει οφείλει να μετέχη εις την ελπίδα, ότι θα απολαύση τους καρπούς των κόπων του. ¹¹ Λοιπόν και ημείς οι πνευματικοί εργάται, εάν εσπείραμεν εις σας τον σπόρον της θείας αληθείας και σας μετεδώσαμεν τας πνευματικάς δωρεάς του Θεού, είναι μεγάλο και παράδοξον πράγμα, εάν και ημείς θερίσωμεν και πάρωμεν προς συντήρησιν μας μερικά από τα υλικά αγαθά σας; ¹² Εάν άλλοι έχουν απέναντί σας αυτό το δικαίωμα, να τρέφωνται δηλαδή από σας, δεν πρέπει πολύ περισσότερον να το έχωμεν ημείς; (Ποίος από σας και ποίος λογικός άνθρωπος θα πη όχι;). Και εν τούτοις ημείς δεν εκάμαμεν χρήσιν αυτών των δικαιωμάτων μας, αλλ’ υποφέρομεν αντιθέτως τα πάντα και πείναν και δίψαν και γυμνότητα, δια να μη δώσωμεν ουδέ την παραμικροτέραν δυσκολίαν, ούτε το παραμικρότερον εμπόδιον εις την απρόσκοπον διάδοσιν του Ευαγγελίου του Χριστού.

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Ματθ. ιη΄ 23-35

²³ Διὰ τοῦτο ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ ὃς ἠθέλησεν συνᾶραι λόγον μετὰ τῶν δούλων αὐτοῦ. ²⁴ ἀρξαμένου δὲ αὐτοῦ συναίρειν προσηνέχθη αὐτῷ εἷς ὀφειλέτης μυρίων ταλάντων. ²⁵ μὴ ἔχοντος δὲ αὐτοῦ ἀποδοῦναι ἐκέλευσεν αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ πραθῆναι καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ καὶ τὰ τέκνα καὶ πάντα ὅσα εἶχε, καὶ ἀποδοθῆναι. ²⁶ πεσὼν οὖν ὁ δοῦλος προσεκύνει αὐτῷ λέγων· κύριε μακροθύμησον ἐπ’ ἐμοί, καὶ πάντα σοι ἀποδώσω. ²⁷ σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ κύριος τοῦ δούλου ἐκείνου ἀπέλυσεν αὐτόν, καὶ τὸ δάνειον ἀφῆκεν αὐτῷ. ²⁸ ἐξελθὼν δὲ ὁ δοῦλος ἐκεῖνος εὗρεν ἕνα τῶν συνδούλων αὐτοῦ, ὃς ὤφειλεν αὐτῷ ἑκατὸν δηνάρια, καὶ κρατήσας αὐτὸν ἔπνιγεν λέγων· ἀπόδος μοι εἴ τι ὀφείλεις. ²⁹ πεσὼν οὖν ὁ σύνδουλος αὐτοῦ εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ παρεκάλει αὐτὸν λέγων· μακροθύμησον ἐπ’ ἐμοί, καὶ ἀποδώσω σοι· ³⁰ ὁ δὲ οὐκ ἤθελεν, ἀλλὰ ἀπελθὼν ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακὴν ἕως οὗ ἀποδῷ τὸ ὀφειλόμενον. ³¹ ἰδόντες δὲ οἱ σύνδουλοι αὐτοῦ τὰ γενόμενα ἐλυπήθησαν σφόδρα, καὶ ἐλθόντες διεσάφησαν τῷ κυρίῳ ἑαυτῶν πάντα τὰ γενόμενα. ³² τότε προσκαλεσάμενος αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ λέγει αὐτῷ· δοῦλε πονηρέ, πᾶσαν τὴν ὀφειλὴν ἐκείνην ἀφῆκά σοι, ἐπεὶ παρεκάλεσάς με· ³³ οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν σύνδουλόν σου, ὡς καὶ ἐγὼ σὲ ἠλέησα; ³⁴ καὶ ὀργισθεὶς ὁ κύριος αὐτοῦ παρέδωκεν αὐτὸν τοῖς βασανισταῖς ἕως οὗ ἀποδῷ πᾶν τὸ ὀφειλόμενον αὐτῷ. ³⁵ Οὕτω καὶ ὁ πατήρ μου ὁ ἐπουράνιος ποιήσει ὑμῖν ἐὰν μὴ ἀφῆτε ἕκαστος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν καρδιῶν ὑμῶν τὰ παραπτώματα αὐτῶν.

Νεοελληνική Απόδοση

²³ Το καθήκον να συγχωρούμεν αυτούς που μας έφταιξαν είναι απεριόριστον. Δι’ αυτό και η βασιλεία των ουρανών έχει παρομοιωθή με ένα βασιλέα, που ηθέλησε να λογαριασθή με τους δούλους του, στους οποίους είχεν εμπιστευθή την διαχείρισιν των οικονομικών του. ²⁴ Εκεί δε που ήρχισε να εξετάζη τους λογαριασμούς, του έφεραν βιαίως έναν, που του χρεωστούσε το τεράστιον πόσον των δέκα χιλιάδων ταλάντων. ²⁵ Επειδή δε δεν είχε να επιστρέψη όσα χρεωστούσε, διέταξε ο κύριός του να πωληθή ως δούλος αυτός και η γυναίκα του και τα παιδιά του και όλα όσα είχε, δια να εξοφληθή έτσι έστω και μέρος από το χρέος. ²⁶ Επεσε τότε κατά γης ο δούλος εκείνος, τον επροσκυνούσε και έλεγε· “Κυριε, δείξε επιείκειαν και μακροθυμίαν εις εμέ και όλα όσα σου χρεωστώ, θα σου τα πληρώσω”. ²⁷ Εφάνη δε σπλαγχνικός ο Κυριος του δούλου εκείνου, τον αφήκεν ελεύθερον και του εχάρισεν όλον το χρέος. ²⁸ Αλλ’ εκείνος ο δούλος όταν εβγήκεν έξω, ευρήκε ένα από τους συνδούλους του, ο όποιος του χρεωστούσε το μηδαμινόν ποσόν των εκατό δηναρίων. Αμέσως τον επιασε και τον επίεζε κατά τον πλέον σκληρόν τρόπον λέγων· Πλήρωσέ μου ο,τι μου χρεωστάς. ²⁹ Επεσε τότε ο σύνδουλος εκείνος εις τα πόδια αυτού και τον παρακαλούσε λέγων· Δείξε σε μένα επιείκειαν και μακριθυμίαν και θα σου επιστρέψω τα οφειλόμενα. ³⁰ Αυτός δε δεν ήθελε να ακούση τίποτε, αλλά επήγε και τον κατήγγειλε εις τας αρχάς και τον έβαλε εις την φυλακήν, έως ότου πληρώση το χρέος του. ³¹ Οι άλλοι σύνδουλοί του, όταν είδαν αυτά που έγιναν, ελυπήθηκαν πάρα πολύ και ελθόντες στον κύριόν των του διηγήθηκαν με ακρίβειαν όλα τα γεγονότα. ³² Τοτε εκάλεσε αυτόν ο κύριός του και του είπε· Δούλε πονηρέ, όλο το τεράστιον εκείνο χρέος σου το εχάρισα, διότι με παρεκάλεσες. ³³ Δεν έπρεπε και συ να λυπηθής και να ελεήσης τον σύνδουλό σου, όπως εγώ ο Κυριος σου σε ελυπήθηκα και σε ελέησα; ³⁴ Και οργισθείς ο κύριός του τον έβαλε εις την φυλακήν και τον παρέδωκε στους βασανιστάς, δια να τον βασανίζουν, μέχρις ότου εξοφλήση όλον το χρέος του. ³⁵ Ετσι και ο Πατήρ μου ο επουράνιος θα κάμη εις σας εάν δεν συγχωρήτε ο καθένας στον αδελφόν του, με όλην σας την καρδιά, τα πταίσματα, που έχει κάμει απέναντί σας”.

***************************************************

ΚΥΡΙΑΚΗ 20 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2023

ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(Ματθ. ιη΄ 23-35) (Α΄ Κορ. θ΄ 2-12)

Συγχωρητικότητας αναβάσεις

«Ούτω και ο πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν»

Η συγχωρητικότητα αποτελεί κορυφαία συνιστώσα και ζωτικής σημασίας έκφραση στο κεφάλαιο της πνευματικής ζωής. Γι’ αυτό και η Ορθόδοξη παράδοση την προβάλλει σε διαστάσεις που καταξιώνουν τον άνθρωπο ως αυθεντική εικόνα του Θεού και της ανάβασής του σε ουράνιους ορίζοντες.  Τη σημασία της συγχώρεσης τονίζει και ο ίδιος ο Κύριος μέσα από το περιεχόμενο της παραβολής που προβάλλει σήμερα η Εκκλησία στο ευαγγελικό ανάγνωσμα. Μοιάζει, λέει, η Βασιλεία των Ουρανών με ένα βασιλιά, ο οποίος θέλησε να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του με τους υπηρέτες του. Πρώτος παρουσιάστηκε ένας υπηρέτης, ο οποίος του χρωστούσε δέκα χιλιάδες τάλαντα. Επειδή δεν είχε να τα ξεχρεώσει, ο κύριός του διέταξε να πουληθούν η γυναίκα του και τα παιδιά του και να διατεθούν όλα του τα υπάρχοντα, ώστε να αποπληρωθεί το οφειλόμενο χρέος. Εκείνος προσέπεσε στα γόνατα του και τον εκλιπαρούσε να επιδείξει επιείκεια απέναντί του: «κάνε λίγη υπομονή και θα  εξοφλήσω όσα χρωστώ». Τότε ο άρχοντας έδειξε πράγματι συμπόνια και του χάρισε το δάνειο. Φεύγοντας ο δούλος αυτός, συνάντησε ένα άλλο υπηρέτη, ο οποίος του χρωστούσε εκατό δηνάρια. Στριμώχνοντάς τον με τον πιο απάνθρωπο τρόπο, απαίτησε να του αποδώσει τα λεφτά που του χρωστούσε. «Δώσε μου αμέσως αυτά που μου οφείλεις». Εκείνος τον παρακαλούσε να επιδείξει λίγη συμπόνια και να κάνει υπομονή έως ότου βρει την ευκαιρία για να τον ξεχρεώσει. Εκείνος όμως, έμπλεος σκληροκαρδίας, δεν δίστασε να τον στείλει στην φυλακή. Βλέποντας, λοιπόν, οι υπόλοιποι υπηρέτες τα όσα εκτυλίχθηκαν, στενοχωρήθηκαν πάρα πολύ και έτρεξαν στον κύριό τους για να τον ενημερώσουν για τη στάση του υπηρέτη του. Εκείνος, τον κάλεσε αμέσως και του είπε: «δούλε πονηρέ, σού χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρεκάλεσες. Δεν έπρεπε και συ να ελεήσεις τον συνυπηρέτη σου, όπως κι εγώ σε ελέησα;». Και θυμωμένος τον παρέδωσε στους βασανιστές, μέχρι να αποδώσει όλο το χρέος του. Ο Χριστός κλείνει την παραβολή λέγοντας: «αυτό ακριβώς θα κάνει σε σας και Πατέρας μου ο Ουράνιος, αν ο καθένας σας δεν συγχωρεί τον αδελφό του μέσα από την καρδιά του».

Η θέση μας απέναντι στον Θεό

Απέναντι στον Θεό σίγουρα όλοι είμαστε δούλοι και οφειλέτες. Είμαστε κτίσματά Του, δημιουργημένα με προορισμό να έχουμε μέθεξη στην αγάπη του, να την αντιπροσφέρουμε στην μεταξύ μας κοινωνία με τον συνάνθρωπό μας και να την αναπέμπουμε δοξολογικά προς εκείνον. Είμαστε όμως και μεγάλοι οφειλέτες, γιατί καθημερινά στη ζωή μας αστοχούμε να αξιοποιήσουμε τις μεγάλες πνευματικές δωρεές που μάς χάρισε η αγάπη του και με τις οποίες μάς προίκισε για να πορευθούμε από το «κατ’ εικόνα» στο «καθ’ ομοίωσιν», να φθάσουμε στη θέωση. Ωστόσο, η φιλανθρωπία του Θεού είναι απύθμενη. Περιμένει καρτερικά το πλάσμα του για να έλθει κοντά του. Τείνει «ευήκοον ούς» στις προσευχές και τις παρακλήσεις μας και όταν τον παρακαλέσουμε με ταπείνωση και μετάνοια να μάς συγχωρέσει, να παραγραφεί κάθε οφειλή μας απέναντί του, τότε η ανταπόκρισή του είναι άμεση. Γι’ αυτό, η όποια σκληροκαρδία εκ μέρους μας αποβαίνει ασύμβατη με το μέγα έλεος που προσφέρει η αγάπη του Θεού σε όλες τις φάσεις της ζωής μας.  Οφείλουμε κι εμείς να είμαστε φιλάνθρωποι, να βλέπουμε τον πλησίον μας με αγάπη και όχι σαν εχθρό μας και να τον συγχωρούμε κι εμείς με τη σειρά μας. Άλλωστε, αυτά τα οποία μάς χρωστούν οι συνάνθρωποί μας μοιάζουν με σταγόνα στον ωκεανό της δικής μας οφειλής προς τον Θεό. Για το λόγο αυτό, όταν ο Κύριος διαπίστωσε την σκληροκαρδία και τη μοχθηρία του ευεργετηθέντος υπηρέτη, άλλαξε την απόφασή του και δεν τον έβαλε απλά στη φυλακή, αλλά τον οδήγησε στα βασανιστήρια. Αυτό σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί εκ μέρους του Θεού πράξη εκδικητικότητας, αλλά γίνεται για να κατανοήσει ο μοχθηρός δούλος το μέγεθος της ευεργεσίας που αρχικά απολάμβανε, αλλά στην ουσία απέρριψε με την πονηρή στάση και συμπεριφορά του.

Η παραβολή του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος, αποτελεί μια σημαντική αφορμή και ευκαιρία για να αναθεωρήσουμε την στάση μας έναντι του Θεού και των συνανθρώπων μας. Συχνά θεωρούμε ότι η πνευματική ζωή είναι ατομική μας υπόθεση, ότι δεν έχει καμία σχέση με τους συνανθρώπους μας. Κι όμως, τίποτα από όσα γράφει το Ευαγγέλιο, καμία από τις εντολές του Θεού δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε από μόνοι μας. Γιατί η φιλανθρωπία, η συγχωρητικότητα, η συγγνώμη, η μακροθυμία, η υπομονή, η πραότητα, η ελεημοσύνη, η κάθε αρετή με φόντο την αγάπη, προϋποθέτει την παρουσία του πλησίον, γιατί αποτελεί απάντηση της καρδιά μας προς αυτόν. Είναι η απόδειξη της αγάπης την οποία οφείλουμε να καλλιεργούμε προς τους συνανθρώπους μας, αν πράγματι θέλουμε να γνωρίσουμε και να αγαπήσουμε τον Θεό. Γι αυτό και τονίζει στο τέλος ο Χριστός, ότι και ο επουράνιος Πατέρας μας, τότε μόνο μάς συγχωρεί, όταν κι εμείς δείχνουμε την ίδια διάθεση προς τους ανθρώπους που τυχόν μάς έχουν βλάψει ή μάς έχουν θίξει.

Αγαπητοί αδελφοί, δεν μπορεί κάποιος να είναι εκδικητικός και παράλληλα να ζητά συγχώρεση από τους άλλους, πολύ δε περισσότερο από τον ίδιο το Θεό. Αυτό, άλλωστε, παρακαλούμε και επιβεβαιώνουμε όταν στο «Πάτερ ημών», την Κυριακή Προσευχή, λέμε: «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών».  Ο λόγος αυτός που απορρέει από την Κυριακή Προσευχή συνιστά την κορωνίδα της πνευματικής ζωής. Αυτό έδειξαν με τη ζωή τους και όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας, για τους οποίους η αρετή της συγχώρησης, απετέλεσε το εφαλτήριο της ανάβασής τους σε δυσθεώρητα πνευματικά ύψη. Ειδικότερα, αυτό επιβεβαίωσαν οι αγιασμένες μορφές που τιμά σήμερα η Εκκλησία, οι μεγαλομάρτυρες Ρηγίνος και Ορέστης, ο Σαμουήλ ο Προφήτης, ο Λούκιος ο μάρτυρας, ο Θεοχάρης ο νεομάρτυρας κ.α. Τον ευλογημένο δρόμο της συγχώρησης που ακολούθησαν ας τολμήσουμε να τον βαδίσουμε κι εμείς. Γένοιτο. 

Χριστάκης Ευσταθίου,

Θεολόγος