Προσκυνηματική Εκδρομή στην Πελοπόννησο (31 Αυγούστου-7 Σεπτεμβρίου 2024)

Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία, από 31 Αυγούστου ως 7 Σεπτεμβρίου 2024, η Προσκυνηματική Εκδρομή του Γραφείου Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Εκκλησίας Κύπρου στην Πελοπόννησο. Της ομάδας των συμμετεχόντων ηγήθηκε ο Πρόεδρος του Γραφείου Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος.

Αμέσως μετά την άφιξή της 25μελούς ομάδας στην Αθήνα το Σάββατο, 31 Αυγούστου, πρώτος σταθμός ήταν η Ιερά Μονή Παναγίας Γοργοεπήκοου στη Μάνδρα Αττικής (Ι. Μ. Μεγάρων και Σαλαμίνος). Εκεί υποδέχθηκε τους προσκυνητές η Ηγουμένη Μοναχή Φεβρωνία, μαζί με μοναχές εκ της αδελφότητας της Μονής. Η Ηγουμένη μίλησε στους προσκυνητές σε αίθουσα υποδοχής  και κέρασε το παραδοσιακό κέρασμα της Μονής. Ακολούθως, η ομάδα κατευθύνθηκε προς την Πελοπόννησο και την πόλη των Πατρών, όπου έγινε πανοραμική ξενάγηση της αχαϊκής πρωτεύουσας.

Προηγουμένως, η ομάδα είχε την ευκαιρία, περνώντας από τα Ίσθμια, να αγνατεύσει τη Μονή του Οσίου Παταπίου, πάνω από την πόλη του Λουτρακίου, καθώς επίσης να προσέξει τον Ισθμό της Κορίνθου, που χωρίζει τη Στερεά Ελλάδα από την Πελοπόννησο. Έγινε, επιπλέον, σταθμός στην αρχαία Κόρινθο, όπου υπήρχε η ευκαιρία να δουν οι εκδρομείς το Βήμα του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος για την ποιμαντική μέριμνα της Εκκλησίας Κορίνθου έστειλε δύο Επιστολές, Α’ και Β’ προς Κορινθίους, οι οποίες περιλαμβάνονται στα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης. Επίσης, από την κοινότητα της Αρχαίας Κορίνθου είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τα κάστρα ψηλά στην Ακροκόρινθο.

Την Κυριακή, 1 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε εκκλησιασμός στον Ιερό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ανδρέα, πολιούχου Αγίου Αποστόλου της πόλης των Πατρών. 

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρών κ. Χρυσόστομος προσκάλεσε τον Επίσκοπο Μεσαορίας κ. Γρηγόριο και συλλειτούργησαν και ο Επίσκοπος Μεσαορίας κήρυξε τον θείο λόγο.

Κατόπιν, οι εκδρομείς πορεύθηκαν προς τη Ναύπακτο. Στη διαδρομή, είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τα φρούρια του Ρίου και Αντίρριου και την καλωδιωτή («κρεμαστή») Γέφυρα «Χαρίλαος Τρικούπης», η οποία συνδέει την Πελοπόννησο με τη Στερεά Ελλάδα.

Η Ναύπακτος, κτισμένη ανάμεσα στο Αντίρριο και στις εκβολές του ποταμού Μόρνου, αποτελεί μια από τις αρχαιότερες ελληνικές πόλεις. Σήμα κατατεθέν το μεσαιωνικό λιμανάκι, με τις απολήξεις των ενετικών τειχών να το κυκλώνουν. Εκεί, επισκεφθήκαμε τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου, πολιούχου της Ναυπάκτου, όπου ο υπεύθυνος μάς προσέφερε ως ευλογία την εικόνα του Αγίου Δημητρίου, καθώς και τον Πύργο του Μπότσαρη, κτίριο του 15ου-16ου αιώνα το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τη διαμονή των ηγεμόνων της πόλης. Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Ναυπάκτου, το 1829, το κτίριο αυτό περιήλθε στην κατοχή του Σουλιώτη στρατηγού Νότη Μπότσαρη. Σήμερα στον Πύργο φιλοξενείται διαρκής έκθεση αντιγράφων από πίνακες, χάρτες κ.ά. σχετικά με τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571 μ.Χ.). Επόμενος προορισμός το ιστορικό Μεσολόγγι ή «Ιερά πόλις», όπως χαρακτηριστικά αποκαλείται, άρρηκτα συνδεδεμένο με τον Αγώνα του 1821. Η ομάδα των προσκυνητών είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, Επισκόπου Τριμυθούντος και πολιούχου του Μεσολογγίου, όπου τους υποδέχθηκε εκ μέρους του Σεβ. Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού, ο Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Καλλιάφας, καθώς επίσης, επισκέφθηκαν τον Κήπο των Ηρώων με τον Τύμβο, όπου είναι θαμμένοι πολλοί ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης. Εκεί, έχει τοποθετηθεί μεταξύ των Μνημείων κι ένα για τους Κυπρίους αγωνιστές στους αγώνες του Ελληνικού μας Έθνους. Ακόμη, η ομάδα επισκέφθηκε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης του Δήμου Μεσολογγίου. Αργά το απόγευμα έγινε περιήγηση στην υπέροχη Λιμνοθάλασσα της πόλης, δημοφιλές σημείο για να απολαύσει κανείς το ηλιοβασίλεμα στην περιοχή.

Τη Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στην Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, η οποία θεωρείται από τις αρχαιότερες στην Ελλάδα (362 μ.Χ.). Στη Μονή βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας Μεγαλοσπηλαιωτίσσης, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Την ομάδα των προσκυνητών υποδέχθηκε εκ μέρους του Ηγουμένου Καλλίνικου, ο ιερομόναχος Σεραφείμ. Προσκύνησαν τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας και τον Τίμιο Σταυρό με Τίμιο Ξύλο. Ακολούθως, επισκέφθηκαν το Μουσείο της Μονής, καθώς επίσης θαύμασαν το υπέροχο φυσικό τοπίο που συνδυάζει τους απόκρημνους ογκώδης βράχους και αγνάτευσαν κάτω τον καταπράσινο κάμπο. Ακολούθησε εξερεύνηση του μοναδικού στο είδος του «Σπηλαίου των Λιμνών», μέσα σε ένα γαλήνιο φυσικό περιβάλλον στην Καστριά, με 13 μικρές και μεγάλες λίμνες στο εσωτερικό του, με σταλαγμίτες και σταλακτίτες που δημιουργούνται από μόνοι τους ως φυσικό φαινόμενο. Στη συνέχεια, η ομάδα επισκέφθηκε τα ιστορικά και ηρωικά Καλάβρυτα, όπου και το μνημείο των εκτελεσθέντων Καλαβρυτινών από τους Γερμανούς το Δεκέμβριο του 1943, καθώς και τον τόπο του ολοκαυτώματος. Το απόγευμα, η περιήγηση συνεχίστηκε στην Ιερά Μονή Αγίας Λαύρας. Εδώ, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε το λάβαρο της Επανάστασης του 1821 και έδωσε το σύνθημα έναρξης του απελευθερωτικού αγώνα των υποδούλων Ελλήνων. Τους προσκυνητές υποδέχθηκε εκ μέρους του Ηγουμένου Ευσεβίου, ο εντεταλμένος πατέρας της Μονής, ο οποίος ξενάγησε στο Καθολικό της Μονής και στο ιστορικό και εκκλησιαστικό Μουσείο.  

Την επομένη, Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου, στο Ναύπλιο, πρώτη πρωτεύουσα της ελεύθερης Ελλάδας, υποδέχθηκε τους προσκυνητές ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αργολίδος κ. Νεκτάριος. Εκεί, πραγματοποιήθηκε περιήγηση και ξενάγηση στην παλαιά πόλη από τον ίδιο τον Σεβασμιώτατο, με επισκέψεις στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου, όπου και ο θρόνος του Όθωνα, στον Ιερό Ναό Αγίου Σπυρίδωνα, του Κυπρίου οικουμενικού ιεράρχου. Εκεί εκκλησιαζόταν ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας όπου και εφονεύθη από τους φθονείς του. Στη συνέχεια προσκύνησαν τον πολιούχο του Ναυπλίου Άγιο Αναστάσιο, στον ομώνυμο Ιερό Ναό του, και περπάτησαν στην επιβλητική Πλατεία Συντάγματος. Κατόπιν προτροπής του Μητροπολίτη Αργολίδος, ο Επίσκοπος Μεσαορίας και η ομάδα που τον συνόδευε επισκέφθηκαν τον νεόδμητο Ιερό Ναό Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως του Ιατρού, ο οποίος βρίσκεται πλησίον της Επαρχιακής οδού Ναυπλίου-Κάντιας. Εκεί, έτυχαν ξεναγήσεως από τον Σεβασμιώτατο, τόσο στον Ναό όσο και στο Μουσείο που διαμορφώθηκε εύστοχα στο υπόγειο του Ναού με φωτογραφικό υλικό και προσωπικά αντικείμενα του Ιαματικού Αγίου Λουκά.

Το απόγευμα της ιδίας ημέρας, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη και δέηση στην ξακουστή γυναικεία Ιερά Μονή Παναγίας Μαλεβής, με τη θαυματουργή εικόνα της κοιμήσεως της Θεοτόκου, η οποία αναβλύζει μύρο, έργο κατά την παράδοση του Ευαγγελιστή Λουκά. Υποδέχθηκε τον Επίσκοπο και τους προσκυνητές στην είσοδο της Μονής η Ηγουμένη Μοναχή Παρθενία, η οποία τους μίλησε για το ιστορικό της Μονής και τους ξενάγησε στον χώρο, ενώ προσφέρθηκε και κέρασμα στο αρχονταρίκι της Μονής και δώρα ευλογίας. 

Την Τετάρτη, 4 Σεπτεμβρίου, μετά την επίσκεψη στη γραφική Βυτίνα και τον Ιερό Ναό Αγίου Τρύφωνα (1846), στον οποίο υποδέχθηκε τους προσκυνητές ο εφημέριος π. Νικόλαος Ντάβος, οι προσκυνητές είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν τη Δημητσάνα, το χωριό των επιβλητικών πετρόσπιτων και αρχοντικών, όπου διετέλεσε Μητροπολίτης ο Κύπριος Φιλόθεος Χατζής (1795-1821). Στον περίβολο του Ναού υπάρχει μνημείο. Εκεί, ο Επίσκοπος Μεσαορίας μαζί με τον Εφημέριο της κοινότητας, ιερέα π. Εμμανουήλ Πετράκη, τέλεσε Τρισάγιο. Τον Θεοφιλέστατο και τους Κυπρίους προσκυνητές καλωσόρισε ο Δήμαρχος Γορτυνίας κ. Στάθης Κούλης. Μίλησε και ο Επίσκοπος υπογραμμίζοντας τους κοινούς αγώνες των Ελλήνων, Ελλαδιτών και Κυπρίων. Να σημειωθεί ότι, εδώ υπάρχουν και τα σπίτια του ιερομάρτυρος Πατριάρχου Γρηγόριου Ε΄και του Παλαιών Πατρών Γερμανού.

Μετά από μια σύντομη περιήγηση στην Τρίπολη και τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Βασιλείου, οι προσκυνητές κατευθύνθηκαν προς το χωριό Βάστα, εκεί όπου, μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον με πυκνή βλάστηση και τρεχούμενα νερά, βρίσκεται το μικρό βυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας, που έχει στη στέγη του 17 δέντρα, ύψους άνω των 15 μέτρων. Οι ρίζες τους δεν φαίνονται, ούτε στους τοίχους, ούτε στην οροφή και από τα θεμέλιά του αναβλύζει ένα ποτάμι. Μεταξύ των προσκυνητών ήταν και πρόσωπα που έφεραν με ευλάβεια το τάμα τους στην Αγία Θεοδώρα. 

Την επόμενη ημέρα, Πέμπτη, 5 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στην καστροπολιτεία του Μυστρά. Εκεί, έγινε προσκύνημα και ξενάγηση στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Δημητρίου, Ναό στον οποίο στέφθηκε Αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, στον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων και στον Ιερό Ναό Παναγίας Οδηγήτριας. Ακολούθως, αφού έγινε περιήγηση στην πόλη της Σπάρτης, η ομάδα των προσκυνητών μετέβη στο Επισκοπείο της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης, όπου τους υποδέχθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος. Ο Μητροπολίτης Ευστάθιος προσφώνησε τους προσκυνητές και αντιφώνησε καταλλήλως ο Επίσκοπος Γρηγόριος, ο οποίος ενωρίς το πρωί είχε κατ’ ιδίαν ωριαία συνάντηση και συνεργασία με τον Σεβασμιώτατο.

Επόμενος προορισμός η Ιερά Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, της οποίας ο Ηγούμενος είναι Κύπριος, ο Αρχιμανδρίτης Εφραίμ Μιλτιάδους. Ο Ηγούμενος υποδέχθηκε εγκάρδια τους προσκυνητές, τους ξενάγησε στον χώρο, τους μίλησε για την ιστορία της Μονής και παράλληλα τους μίλησε με διάκριση και πνευματική ωφέλεια και ταυτόχρονα προσφέρθηκε κέρασμα στο αρχονταρίκι της Μονής.

Μετά από την περιήγηση στην Αρεόπολη και το Οίτυλο της Μάνης, επόμενος σταθμός της εκδρομής ήταν το γραφικό Γύθειο. Οι προσκυνητές έτυχαν θερμής υποδοχής από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μάνης κ. Χρυσόστομο στο Επισκοπείο, ξεναγήθηκαν στους χώρους και είχαν μία εποικοδομητική συνομιλία. Σε όλους τους προσκυνητές προσφέρθηκαν αναμνηστικά δώρα. Όπως σε κάθε συνάντηση, έτσι κι εδώ, ο Επίσκοπος Μεσαορίας προσέφερε παραδοσιακά κυπριακά δώρα, εκ μέρους όλης της ομάδας των συμμετεχόντων στην πανθομολογουμένως πολυδιάστατη εκδρομή, με πολλούς και ποικίλους προορισμούς. 

Η Πύλος, γνωστή με την ονομασία Ναβαρίνο ή Ναυαρίνο, τόπος διεξαγωγής της ομώνυμης ναυμαχίας τον Οκτώβριο του 1827, ήταν ο πρώτος προορισμός των εκδρομέων το πρωί της Παρασκευής, 6 Σεπτεμβρίου. Ακολούθως, με ενδιάμεσους σταθμούς στη Μεθώνη και την Κορώνη, τελικός προορισμός ήταν η πρωτεύουσα της Μεσσηνίας, η Καλαμάτα. Εκεί, οι προσκυνητές περιηγήθηκαν στην πόλη και επισκέφθηκαν τον βυζαντινό Ναό των Αγίων Αποστόλων (13ου αιώνα), καθώς επίσης και τον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό της Υπαπαντής του Κυρίου.

Την τελευταία ημέρα, 7 Σεπτεμβρίου, με ενδιάμεση στάση στον Ισθμό της Κορίνθου, όπου είχαν όλοι την ευκαιρία να δουν το φαινόμενο της βύθισης της γέφυρας για να διέλθουν καράβια, η ομάδα επισκέφθηκε την Ιερά Μονή Ευαγγελισμού – Αγίου Εφραίμ στη Νέα Μάκρη (Όρος των Αμώμων), όπου φυλάσσεται άφθορο το σκήνωμα του Αγίου Εφραίμ. Στη Μονή, με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κηφισίας, Αμαρουσίου, Ωρωπού και Μαραθώνος κ. Κυρίλλου, υποδέχθηκε τους προσκυνητές η Ηγουμένη Μοναχή Μακαρία, η οποία τους μίλησε για τον βίο του Αγίου και το ιστορικό της Μονής. Σε όλους τους προσκυνητές προσφέρθηκαν αναμνηστικά δώρα ως ευλογία και μοναστηριακό κέρασμα.

Ο γερόντισσα δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην Οσία Καθηγουμένη Μακαρία, η οποία έζησε τη θαυμαστή αποκάλυψη του Θεού στο πρόσωπο του Αγίου Εφραίμ. 

Το Γραφείο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Εκκλησίας Κύπρου εκφράζει θερμές ευχαριστίες προς τις κατά τόπους Εκκλησιαστικές Αρχές, Μητροπόλεις, Μονές και Ναούς για την υποδοχή, τη φιλοξενία και τις διευκολύνσεις που προσέφεραν, το Louis Travel για την άψογη συνεργασία και την άρτια οργάνωση της Προσκυνηματικής Εκδρομής, καθώς και τους χορηγούς επικοινωνίας Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και Αληθινό Λόγο, οι οποίοι έδωσαν την ευκαιρία να γίνει γνωστή η Εκδρομή στο ευρύτερο κοινό.

Η οργάνωση της Προσκυνηματικής Εκδρομής υποστηρίχθηκε και με την έκδοση πολυσέλιδου οδηγού, που ετοίμασαν συνεργάτες του Γραφείου, με κείμενα σχετικά με τους τόπους επισκέψεων και την ευρύτερη περιοχή τους.

 

Κωνσταντίνος Θεοφάνους

Γραφείο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων