Γιάννης Κυπρή – Κώστας Οικονομίδης – † Χρήστος Δημητρακόπουλος: Οι νερόμυλοι της Κύπρου, Λευκωσία 2022
Kωστής Kοκκινόφτας
Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου
Το νερό αποτελεί πηγή και σύμβολο ζωής, γι᾽ αυτό από τα πανάρχαια χρόνια θρύλοι και παραδόσεις συνέδεσαν πηγές, ποταμούς, πηγάδια, βρύσες, υδραγωγεία, γεφύρια και νερόμυλους με ποικίλες εκδηλώσεις της ζωής. Ανάμεσά τους δεσπόζουσα θέση κατέχουν οι νερόμυλοι, που είναι οι πρώτες μηχανές παραγωγής έργου με χρήση φυσικής πηγής ενέργειας, τις οποίες κατασκεύασε ο άνθρωπος στα πλαίσια της παραδοσιακής τεχνογνωσίας. Στους νερόμυλους, με κινητήρια δύναμη το νερό και με τη βοήθεια της μυλόπετρας, συνθλίβονταν για αιώνες οι κόκκοι του σιταριού και παραγόταν αλεύρι για την παρασκευή ψωμιού, του βασικότερου είδους διατροφής για τον άνθρωπο της προβιομηχανικής εποχής. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι νερόμυλοι να αποκτήσουν σταδιακά μεγάλη οικονομική σημασία, όπως αυτοί της Κυθρέας, που λειτουργούσαν με τη χρήση νερού από το περίφημο κεφαλόβρυσο της κωμόπολης, καλύπτοντας με την παραγωγή αλευριού τις διατροφικές ανάγκες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.