Μακάριοι οι ειρηνοποιοί
22ο Διεθνές συνέδριο Ορθόδοξης πνευματικότητας με θέμα «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί» στη Μονή του Bose (Ιταλία), 3-6 Σεπτεμβρίου 2014
Από τις 3 έως τις 6 Σεπτεμβρίου 2014 πραγματοποιήθηκε στο Ρωμαιοκαθολικό Μοναστήρι του Μπόζε της Ιταλίας, σε συνεργασία με, κατά τόπους, Ορθόδοξες Εκκλησίες, το 22ο Διεθνές συνέδριο για την Ορθόδοξη Πνευματικότητα με κεντρικό θέμα «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί». Στο συνέδριο έλαβε μέρος μεγάλος αριθμός από Ορθόδοξους, Ρωμαιοκαθολικούς, Αγγλικανούς και Προτεστάντες χριστιανούς, κληρικούς και λαϊκούς, θεολόγους και εν γένει ερευνητές, οι οποίοι επικεντρώθηκαν στη διερεύνηση του διαχρονικού ζητήματος της ειρήνης.
Η ειρήνη αποτελεί βασικό στοιχείο της διδασκαλίας του Ιησού Χριστού, ο οποίος, π.χ. στην επί του Όρους ομιλία Του μακαρίζει τους ειρηνοποιούς (Ματθ. 5, 9). Η έννοια της ειρήνης κατέχει κεντρική θέση σε πολλά κείμενα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, όπως λ.χ. στους «Ψαλμούς» και στις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Το αίτημα για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της ειρήνης είναι ένα από τα αιτήματα που εμπεριέχονται σε κάθε θεία Λειτουργία.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου έγινε αναφορά στη συμβολή σημαντικών μορφών της πατερικής παράδοσης και της εν γένει εκκλησιαστικής γραμματείας (εκκλησιαστικών συγγραφέων και ποιμένων, μαρτύρων, ασκητών, κ.ά.) στην ενσάρκωση του Ευαγγελίου της ειρήνης, όπως μεταξύ άλλων ο άγιος Κλήμης Ρώμης, ο άγιος Ειρηναίος της Λυών, ο άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης (της Ρωμαιοκαθολικής παράδοσης), ο άγιος Ναρσής ο εκ Λαμπρών, ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, ο Νικολάι Νεπλούεβ με την εργατική αδελφότητα του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, ο πατήρ Στέφαν Ζάνκοβ και ο πατήρ Αντρέι Σκρίμα.
Όμως, παρά τις εντυπωσιακές προόδους που επιτελεί η ανθρωπότητα σε πολλούς τομείς, το ζήτημα της ειρήνης εξακολουθεί πάντοτε να παραμένει επίκαιρο και ακανθώδες, καθώς φλέγονται πολλές εστίες πολέμου σε όλο τον κόσμο, με όλα τα δεινά που αυτό συνεπάγεται. Εκτός από τον ηγούμενο της Μονής του Bose, Οσιολογιώτατο Enzo Bianchi, ο οποίος εκφώνησε την εισαγωγική ομιλία, μεταξύ των ομιλητών του συνεδρίου ήταν οι Σεβ. Μητροπολίτες Διοκλείας κ. Κάλλιστος (Ware) και Βελγίου κ. Αθηναγόρας (Peckstadt) του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο Θεοφ. Επίσκοπος Αυστρίας και Ελβετίας του Πατριαρχείου της Σερβίας κ. Andrej (Cilerdjic), o π. John Behr (Νέα Υόρκη, Η.Π.Α.), o π. John Chryssavgis (Βοστώνη, Η.Π.Α), o π. Michel van Parys (Grottaferrata, Ρώμη), ο Αριστοτέλης Παπανικολάου (Νέα Υόρκη, Η.Π.Α.), ο Mikhail G. Seleznev (Μόσχα, Ρωσία), ο π. Porphyrios Georgi (Μπαλαμάντ, Λίβανος), η Darija Morozova (Κίεβο, Ουκρανία), ο Jim Forest (Alkmaar, Ολλανδία), η Amal Dibo (Βηρυτός, Λίβανος), ο Konstantin Sigov (Κίεβο, Ουκρανία), ο Andrei Ple
su (Βουκουρέστι, Ρουμανία), ο Aleksandr Ogorodnikov (Μόσχα, Ρωσία), ο π. Cyril Hovorun(Γέιλ, Η.Π.Α), ο Adam Makaryan (Etchmiadzin, Αρμενία), η αδελφή Magdalene (Essex, Μ. Βρετανία), η Natalija Ignatovič (Μόσχα, Ρωσία), ο Viktor Mutafov (Σόφια, Βουλγαρία), η Anca Manolescu (Βουκουρέστι, Ρουμανία). Από την Ελλάδα ομιλητές ήταν οι καθηγητές Συμεών Πασχαλίδης (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Χρήστος Καρακόλης (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Δ. Σ. Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου), Παναγιώτης Υφαντής (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης).
Μέσα στα πλαίσια των εργασιών του Συνεδρίου, την Τρίτη ημέρα πραγματοποιήθηκε συζήτηση «στρογγυλής τραπέζης» κατά την οποία οι συμμετέχοντες ασχολήθηκαν με ερωτήματα που αφορούν στο ρόλο των χριστιανικών Εκκλησιών και των επί μέρους χριστιανών στην ενσάρκωση του μηνύματος της ειρήνης στην ταραγμένη εποχή μας, με κυριότερη αναφορά στο φλέγον ζήτημα της ενδορθόδοξης διένεξης μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας, στην τραγική κατάσταση των χριστιανών στη Μέση Ανατολή, αλλά και στη γενικότερη στάση της Εκκλησίας ως προς το κρίσιμο ερώτημα της ευλογίας για τη χρήση των όπλων.
Στο συνέδριο συμμετείχαν επίσης ο Σεβ. Μητροπολίτης Θερμοπυλών κ. Ιωάννης και ο Θεοφ. Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος, καθώς και οι καθηγητές Πέτρος Βασιλειάδης, Σπυρίδων Κοντογιάννης, Κωνσταντίνος Χαραλαμπίδης, Νικήτας Αλιμπράντης, Ευαγγελία Αμοιρίδου, Κωνσταντίνος Μανίκας, Δημήτριος Μόσχος, Άννα Καραμανίδου, Δ. Μπενέτος, κ.ά.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας ημέρας του συνεδρίου τελέστηκε Ορθόδοξη θεία Λειτουργία από τον Αρχιμανδρίτη π. Αθηναγόρα της Ι. Μητροπόλεως Ιταλίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στην οποία έλαβαν μέρος οι Ορθόδοξοι σύνεδροι. Η μοναστική αδελφότητα του Bose διοργανώνει κάθε χρόνο διεθνές διαχριστιανικό συνέδριο για την Ορθόδοξη πνευματικότητα το οποίο, εκτός από την επιστημονική σπουδή, φιλοδοξεί να φέρει όλους τους χριστιανούς πιο κοντά στην Ορθόδοξη πατερική και πνευματική παράδοση, η οποία – από την εποχή της αδιαίρετης Εκκλησίας ήδη – αποτελεί το κοινό έδαφος και το σημείο ενότητας όλων των χριστιανών.
Στο εν λόγω Συνέδριο την Εκκλησία της Κύπρου εκπροσώπησε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος, ο οποίος ανέγνωσε και τον χαιρετισμό της Α. Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. κ. Χρυσοστόμου, προς τα μέλη του Συνεδρίου. Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Μακαριωτάτου, ο οποίος έχει ως ακολούθως.
Αγαπητοί Σύνεδροι,
Ανταποκρινόμενοι στην πρόσκλησή σας να χαιρετίσουμε το παρόν 22ο Διεθνές Οικουμενικό Συνέδριο για την Ορθόδοξη Πνευματικότητα, το οποίο πραγματοποιείται στη Μονή του Bose, με θέμα: «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί», επιθυμούμε να εκφράσουμε μαζί με τις εγκάρδιες ευχαριστίες μας και τις ακόλουθες σκέψεις, τόσο για το θεολογικό περιεχόμενο του βιβλικού λόγου «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται» (Ματθ. 5, 9), όσο και τον πόθο όλων μας να επικρατήσει η αληθινή ειρήνη, ήτοι η ειρήνη του Θεού στο παγκόσμιο στερέωμα.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός υποσχέθηκε στους μαθητές του, και κατ΄ επέκταση στον άνθρωπο που θα τον ακολουθήσει και θα αποδεχθεί τον λόγο Του, ότι θα καταστούν μακάριοι όλοι εκείνοι που ζουν με ειρήνη και ειρηνεύουν με τους ανθρώπους, διότι οι πραγματικοί ειρηνοποιοί θα κληθούν παιδιά του Θεού.
Η ειρήνη εκπηγάζει από τον ίδιο τον Θεό. Είναι χάρισμα του Αγίου Πνεύματος (Γαλ. 5, 22). Η ειρήνη στην αυθεντική της διάσταση ευρίσκεται ανάμεσα στις σχέσεις των τριών θείων Προσώπων. Ήτοι του Πατέρα, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αυτή την ειρήνη, καθώς και την αγάπη, την ενότητα και την αρμονία θέλει ο Ιησούς Χριστός να έχουν και οι πιστοί μεταξύ τους. Για τον πόθο αυτό προσεύχεται ο ίδιος προς τον Θεό Πατέρα, προ του εκούσιου πάθους, «Ἵνα πάντες ἕν ὦσιν» (Ιωάν. 17, 21).
Άλλωστε ο Υιός του Θεού εσαρκώθη «διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν», για να επιφέρει την ειρήνη και την καταλλαγή μεταξύ του Θεού και των ανθρώπων, καταργώντας, δια της προσλήψεως της ανθρωπίνης φύσεως, το μεσότοιχο του φραγμού και επαναφέροντας τον άνθρωπο στο αρχαίο κάλλος.
Ο Χριστός, με την έλευσή του στην ανθρώπινη ιστορία, ευαγγελίστηκε την ειρήνη προς τους εγγύς και προς τους μακράν. Οι Άγγελοι μεταφέρουν το ευχάριστο μήνυμα: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2, 14). Η ειρήνη αυτή είναι η πνευματική και ατέρμονη ειρήνη. Η ειρήνη μεταξύ Θεού και ανθρώπων είναι οντολογική ειρήνη. Είναι θεϊκό δώρο, είναι εντολή, είναι αίτημα και αναστάσιμο δώρο του Κυρίου προς τους μαθητές του και προς όλους τους πιστούς ανά τους αιώνες.
Ενώ ο Θεός είναι ο «Θεός τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ἀγάπης» (Β΄ Κορ. 13,11), σύμφωνα με τον Απ. Παύλο, την ίδια στιγμή η αγάπη και η ειρήνη παραμένουν τα ζητούμενα ανάμεσα στους ανθρώπους, τους λαούς και τις κοινωνίες. Είναι προσευχή και αίτημα προς τον Θεό να επικρατήσει η ειρήνη μεταξύ των αδελφών χριστιανών. Να επικρατήσει η αγάπη μεταξύ των εθνοτήτων. Η αγάπη και η ειρήνη φέρνουν την αδελφοσύνη μεταξύ των ανθρώπων.
Η ειρήνη είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Όπως στο ανθρώπινο σώμα υπάρχει η τέλεια ειρήνη και αρμονία μεταξύ των μελών, τα οποία υπακούουν στην κεφαλή, έτσι και ο άνθρωπος θέλει ειρηνική την κοινωνία και την οικουμένη χωρίς αναστατώσεις.
Μέσα από τη λατρευτική εμπειρία, γνωρίζουμε ότι η Εκκλησία προσεύχεται: «τὸν ὑπόλοιπον χρόνον τῆς ζωῆς ἡμῶν ἐν εἰρήνῃ καὶ μετανοίᾳ ἐκτελέσαι…». Χρειάζεται και η ειρήνη και η μετάνοια. Δύο χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, που ο κόσμος, άλλοτε ηθελημένα και άλλοτε λόγω άγνοιας, τα περιφρονεί. Εξαιτίας του εγωισμού και όλων όσων απορρέουν από αυτόν, θα συνεχίσουν να επικρατούν μέσα στην ανθρωπότητα το μίσος, η ακαταστασία και οι ποικίλοι πόλεμοι.
Η Κύπρος, στα ανατολικά της Μεσογείου, αναδεικνύεται σταυροδρόμι τριών ηπείρων και οι άνθρωποί της, ειρηνικοί και φιλήσυχοι, τα τελευταία 40 έτη είναι διαρκώς θύματα της ακαταστασίας που επέφερε η βάρβαρη τουρκική εισβολή και η συνεχιζόμενη βίαιη κατοχή του 37% του εδάφους χώρας μέλους της Ε. Ε., από 40.000 πάνοπλους Τούρκους στρατιώτες. Η κατοχή του βορείου τμήματος της νήσου επέφερε τη συμφορά και τη διαίρεση, την εκτόπιση των νόμιμων κατοίκων και τη δημογραφική αλλοίωση με τη μεταφορά εκατοντάδων χιλιάδων εποίκων από τα ανατολικά της Τουρκίας, καθώς, επίσης, τη λεηλασία και την καταστροφή των εκκλησιών και άλλων χώρων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Προσευχόμαστε για την επικράτηση της ειρήνης και της αδελφοσύνης στην Κύπρο και σε κάθε πονεμένο τόπο της υφηλίου.
Αγαπητοί Σύνεδροι,
Είμεθα βέβαιοι ότι κατά τη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου σας θα ακουστούν θέσεις και απόψεις, τόσο για την ειρήνη ως δώρο Θεού και τη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, όσο και την ειρήνη ως ευλογία στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων του Θεού και των λαών.
Ευχόμεθα ο Θεός της ειρήνης και της καταλλαγής να χαρίζει στον καθένα από εσάς και στον κάθε άνθρωπο ειρήνη και συνεργασία και το απότοκο αυτής, την εν Κυρίῳ καρποφορία. Κι έτσι να μπορούμε να αισθανόμαστε ειρηνοποιοί και μακάριοι, ως πραγματικά τέκνα Θεού.
Καλή επιτυχία στις εργασίες του παρόντος συνεδρίου σας.
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
3 Σεπτεμβρίου 2014.
Διάπυρος προς Θεόν ευχέτης
† Ο ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
*************************************************
Saluto di Sua Beatitudine L’Arcivescovo di Cipro k. k. Chrysostomos Al XXII° Convegno Ecumenico Internazionale di Spiritualità Ortodossa… (ιταλική μετάφραση του ανωτέρω Χαιρετισμού).
