Προσφώνηση της Α. Μ. του Αρχιεπισκόπου στη Βράβευση για τον ΣΤ’ Παγκύπριο Μαθητικό Διαγωνισμό
Ο άνθρωπος, σύμφωνα με το κείμενο της Γενέσεως, έχει πλαστεί από σώμα και ψυχή. Όταν ο Δημιουργός τον έθεσε στον παράδεισο της τρυφής, έπρεπε να αναλώνει κάθε τι κάρπιμο για να μπορεί να συντηρείται. Η βρώση και η πόση θα ήταν συντελεστικά της διατήρησης της υπάρξεώς του, ως υλικού όντος.
Στην πορεία των χρόνων η ανάγκη αυτή διήλθε διάφορα στάδια. Στην αρχή έγινε κατανάλωση πρόσθετων αγαθών, που παρήγαγε η ανθρώπινη επινοητικότητα. Στη συνέχεια, και ιδιαίτερα μετά τη λεγόμενη βιομηχανική επανάσταση, μετατράπηκε σε καταναλωτισμό, μια στάση ζωής της οποίας το ειδικό βάρος εστιάζεται στην προσπάθεια κάλυψης τεχνητών αναγκών. Με συνεπίκουρη και την τεχνολογία και ιδιαίτερα την τέχνη της διαφημίσεως, ο άνθρωπος ένιωσε να περικυκλώνεται από παντοία αγαθά τα οποία επιθύμησε να αποκτήσει. Έτσι εξάρτησε κυριολεκτικά την προσωπική του αξία και συνακόλουθα την ψυχολογική του ισορροπία από τον αριθμό και την ποσότητα αυτών που αγοράζει.
Ο Μέγας Βασίλειος, ο σπουδαίος κοινωνικός δάσκαλος και άγιος της Εκκλησίας μας, αναφέρει εν είδει παραινέσεως προς τους ανθρώπους της εποχής του την εξής διαχρονικά ισχύουσα συμβουλή « Εν τη ευδία του βίου ων, εκδέχου ποτέ και χειμώνα πραγμάτων». Δηλαδή όταν περνάς καλά και το χρήμα σού περισσεύει, να περιμένεις ότι θα έρθει και εποχή οικονομικής κρίσεως.
Η πρόβλεψή του αυτή βρίσκει πλήρως την εφαρμογή της σε μια μεγάλη γεωγραφική έκταση του πλανήτη, χωρίς να εξαιρείται από τη δίνη αυτή και η ιδιαίτερή μας πατρίδα.Η άκριτη μανία απόκτησης πολλών πραγμάτων και η συνακόλουθη σπατάλη αντιστράφησαν στους καιρούς μας όλως διόλου, με αλυσιδωτές τις συνέπειες. Έτσι ενώ λίγο καιρό πιο πριν ήταν διαθέσιμες αρκετές θέσεις εργασίες σήμερα η ανεργία έχει συντρίψει κυριολεκτικά τα όνειρα και τις ελπίδες μεγάλου ενεργού μέρους πληθυσμού. Ο άλλοτε πλούτος και η εύκολη χρήση του- μάλλον και σπατάλη του-, μετατράπηκε σε έλλειψη. Και ενώ μέχρι προ τινός με τη σύναψη δανείων μπορούσε να αποκτήσει κανείς κάθε τι, τώρα του έχει μείνει ένα δάνειο-εφιάλτης που δύσκολα μπορεί να το εξοφλήσει. Κυριολεκτικά η ζωή φαίνεται σαν κομματιασμένη.
Η Εκκλησία δεν παρέμεινε ανεπηρέαστη από την κατάσταση αυτή της οικονομικής υφέσεως. Αντίθετα απώλεσε μεγάλο μέρος των εισοδημάτων της. Παρά ταύτα στο ζήτημα της ανακούφισης των πασχόντων ευαισθητοποιήθηκε άμεσα. Ίδρυσε κοινωνικά παντοπωλεία, διαμοίρασε αναλώσιμα είδη, έδωσε και δίνει ρουχισμό, προσφέρει χρήμα. Προ πολλού έχει δηλώσει ότι στόχος της είναι να μην πεινάσει κανείς. Και το έργο αυτό έχει αναληφθεί όχι μόνο από την Ιερά Αρχιεπισκοπή, αλλά και από τις μητροπόλεις, τις ενορίες, τους συλλόγους και άλλους φορείς. Όπως σημειώνει ο Ιερός Χρυσόστομος « Όταν δεις το μέγεθος της περιουσίας της Εκκλησίας, σκέψου και το πλήθος των εγγεγραμμένων φτωχών, το μεγάλο αριθμό των αρρώστων, τους σκοπούς των χιλιάδων δαπανών∙ υπολόγισε, μέτρα, κανείς δε θα σε εμποδίσει, αλλά έτοιμοι είμαστε να δώσουμε λογαριασμό για όλα…». Αυτό κάνει η εκκλησία, βαδίζοντας στα αχνάρια της φιλανθρωπίας της πρώτης εκκλησίας.
Πέραν όμως των ενεργειών της σε πρακτικό επίπεδο, η εκκλησία θέλει να προβληματίσει και τους νέους. Να τους βοηθήσει, εν μέσω οικονομικής κρίσεως, να συνειδητοποιήσουν και να βιώσουν ότι ο καταναλωτισμός είναι ψευδαίσθηση ευτυχίας. Είναι ένα χρυσό κλουβί στο οποίο εγκλωβίζονται οι ψυχές τους. Είναι μια μονιστική θεώρηση ζωής χωρίς διέξοδο. Επιπρόσθετα επιθυμεί οι νέοι να προβληματιστούν με τη διδασκαλία της αναφορικά με τη χρήση των αγαθών του κόσμου. Μέσα απ’αυτήν, ως γνωστό, προτείνει ένα υπόδειγμα βίου του οποίου οι βασικές συνιστώσες επικεντρώνονται στη λέξη εγκράτεια. Και ας μην περιφρονείται ο όρος. Εγκράτεια δεν είναι η στέρηση ή η τσιγκουνιά. Είναι η καλή χρήση αγαθών και ο τρόπος αυτά να διαφυλάσσονται ώστε πάντοτε να υπάρχουν. Και καθώς το λέει ο αρχαίος μοναχός «Η εγκράτεια βάζει ξύλα στη φωτιά, τρόφιμα στην αποθήκη, λεφτά στο πορτοφόλι, υπόληψη στη χώρα, χαρά στο σπίτι, ρούχα στα παιδιά».
Για όλους αυτούς τους λόγους η Ιερά Αρχιεπισκοπή έθεσε ως θέμα του φετινού έκτου παγκύπριου διαγωνισμού τον καταναλωτισμό και την ανάγκη αποδέσμευσης του ανθρώπου και δη του νέου με βάση τη διδασκαλία της Εκκλησίας.
Με την ευκαιρία της σημερινής τελετής λήξης του διαγωνισμού, εκφράζω την ευαρέσκειά μου στον έντιμο Υπουργό Παιδείας για τη συνεργασία του Υπουργείου του στην επιτυχή διεξαγωγή του καθώς και σε όλους όσοι συνέβαλαν θετικά σ’αυτό. Τις διευθύνσεις Μέσης Εκπαίδευσης, τις σχολικές μονάδες, τους εκπαιδευτικούς που καθοδήγησαν τα παιδιά, θερμά ευχαριστώ.
Τέλος στρέφομαι σε σας αγαπητοί μαθητές και μαθήτριες που βρίσκεστε εδώ και μέσω σας σε όλη την νεολαία του τόπου. Πρώτα να σας συγχαρώ για την επιτυχία σας και να σας ευχηθώ κάθε καλό και προκοπή στη ζωή σας. Επιπρόσθετα να σας απευθύνω το μήνυμα να είστε πάντοτε αισιόδοξοι και να μην απελπίζεστε. Ότι θα δυσκολευτούμε οικονομικά ως λαός, αυτό είναι βέβαιο. Δεν θα αργήσει όμως ο καιρός που θα αναλάβουμε και θα ανανήψουμε. Βλέποντας όμως κι εσείς τα δεδομένα της εποχής να είστε όσο γίνεται πιο καλοί στη διαχείριση των χρημάτων που σας εμπιστεύονται οι γονείς σας. Μην γίνεστε απαιτητικοί και πολυέξοδοι. Και προπαντός μην ξεχνάτε ποτέ ότι με το πολύ χρήμα μπορεί να σωρεύονται πολλά αγαθά, δεν εξασφαλίζεται όμως, με αυτά και μόνο, η επιθυμητή ευτυχία.
Σταθερή πορεία πλεύσης σας ας είναι η αρχή πως ότι η ζωή πάντοτε αλλάζει, αλλά δεν χάνεται! Η ελπίδα σβήνει, αλλά ποτέ δεν πεθαίνει! Ζήστε το παρόν, ονειρευτείτε το μέλλον, μάθετε από το παρελθόν. Στη ζωή δεν παίρνετε ποτέ αυτό που αξίζετε, παίρνετε πάντα αυτό που διεκδικείτε. Διεκδικείστε λοιπόν, ένα κόσμο απελευθερωμένο από μάταιες επιδείξεις και καταναλωτικές μανίες.
Σας εύχομαι κάθε καλό. Ο Θεός να σας φωτίζει πάντοτε στην πορεία σας.
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
Παρασκευή, 15 Μαρτίου 2013.
