Συνέντευξη της Α. Μ. Αρχιεπισκόπου Κύπρου στην ομογενειακή εφημερίδα «Εθνικός Κήρυκας»
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου μιλά για το πραξικόπημα, για την εισβολή, για το θάνατο του Μακαρίου, για τις επικείμενες συνομιλίες για το Κυπριακό και για μια πρότασή του προς τον Πούτιν, για τη Συρία.
Συνέντευξη στο Γεώργιο Τζιώρτζιο
*****************************************************************************************
Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος θα ήταν ένας πολύ κακός διπλωμάτης, αν αντί της ιεροσύνης επέλεγε να κάνει καριέρα στην πολιτική. Λέει πάντοτε αυτό που πιστεύει και αδιαφορεί αν τα λεγόμενά του θα πικράνουν ή θα εξοργίσουν κάποιους. Αυτό έκανε όταν τον επισκεφτήκαμε για τους σκοπούς της παρούσας συνέντευξης, που προγραμματίστηκε από τον «Εθνικό Κήρυκα» με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 39 χρόνων από την τουρκική εισβολή:
* Αναφέρθηκε στο πραξικόπημα και είπε ότι ήταν βέβαιος ότι θα ακολουθούσε η τουρκική εισβολή.
* Ομολογεί ότι οι πραξικοπηματίες δεν τον ενόχλησαν αλλά τους ενόχλησε ο ίδιος. Θυμάται και αφηγείται μια επεισοδιακή συνάντηση με τον στρατιωτικό διοικητή της Πάφου, κατά τις ημέρες του πραξικοπήματος. Πήγε στο γραφείο του με σκοπό να τον ξυλοφορτώσει επειδή έδωσε οδηγίες σε αστυνομικούς να κτυπούν στο ψαχνό τους μακαριακούς.
* Θυμάται την ημέρα της τουρκικής εισβολής και τα λόγια που είπε στον αδελφό του όταν αυτός τον επισκέφτηκε στη μονή Αγίου Νεοφύτου, για να τον αποχαιρετίσει, επειδή θα πήγαινε να πολεμήσει και δεν ήξερε αν θα τον ξανάβλεπε. «Δεν ξέρω για ποιαν πατρίδα θα πάς να πολεμήσεις», ομολογεί ότι είπε στον αδελφό του.
* Υποστηρίζει ότι τα εδάφη που θα καταλάμβαναν οι Τούρκοι ήταν συμφωνημένα και ομολογεί ότι μόλις πληροφορήθηκε για την τουρκική εισβολή είπε πώς θα ήταν καλύτερα πουν στον κόσμο να υποχωρήσει μέχρι τη συμφωνημένη γραμμή, παρά να γίνει ο πόλεμος και να κατακρεουργηθεί ο ελληνικός πληθυσμός.
* Λέει ότι ποτέ δεν ανέμενε βοήθεια από την Ελλάδα για απόκρουση της τουρκικής εισβολής. «Πίστευα πάντοτε ότι για τους Ευρωπαίους και τους Αμερικάνους, οι Έλληνες μπορούσαν να πολεμήσουν αλλά για την Κύπρο όχι», λέει, αλλά διευκρινίζει ότι με την αναφορά του σε Έλληνες αναφέρεται στην ελληνική Κυβέρνηση.
* Αναφέρεται σε συνομιλίες που είχε με τον Μακάριο, κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος και, αργότερα, μετά τις λεγόμενες συμφωνίες κορυφής με τον Ντενκτάς και εκφράζει την άποψη ότι ο Μακάριος πέθανε από την στεναχώρια του γιατί τον κοροϊδευσαν, προκειμένου να αποδεχθεί την ομοσπονδία ως βάση για λύση του Κυπριακού.
* Λέει ότι δεν υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες για λύση του Κυπριακού, επειδή ο στόχος της Τουρκίας είναι η κατάληψη ολόκληρης της νήσου.
* Μιλά για τις επικείμενες συνομιλίες για το Κυπριακό και προεξοφλεί αποτυχία τους επειδή οι Τούρκοι επιδιώκουν κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου.
* Κατηγορεί την Τουρκία ότι επιδιώκει να εξαφανίσει οτιδήποτε ελληνικό ή χριστιανικό στην κατεχόμενη Κύπρο.
* Αποκαλύπτει ότι σε πρόσφατη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Πούτιν έθεσε θέμα ρωσικής στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία για την προστασία των χριστιανών που ζουν εκεί και κινδυνεύουν από τους ισλαμιστές.
* Προαναγγέλλει επίσκεψη Ρώσων επιχειρηματιών στην Κύπρο και εκφράζει την άποψη ότι οι συγκεκριμένοι επιχειρηματίες είναι αποφασισμένοι για επενδύσεις στην Κύπρο, στον τουρισμό και στην ενέργεια.
**********************************************************
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου:
Ερ.: Συμπληρώθηκαν αυτές τις ημέρες 39 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Πού σας βρήκε, Μακαριώτατε, η ημέρα της τουρκικής εισβολής;
Απ.: Η ημέρα της εισβολής με βρήκε στο Καθολικό της μονής στον Άγιο Νεόφυτο. Είχαμε τη λειτουργία του Προφήτου Ηλιού. Μετά τη θεία λειτουργία, ενώ κατέβαινα τα σκαλοπάτια της εκκλησίας, ένας εκ των διακόνων με ενημέρωσε ότι άρχισε η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο. Το είχε ακούσει από το ραδιόφωνο. Θα ήταν γύρω στις 7.30 με 8.00 το πρωί. Η λειτουργία είχε αρχίσει στις 5.00.
Ερ.: Ποια ήταν η πρώτη σας αντίδραση;
Απ.: Η αντίδρασή μου ήταν άμεση: Γιατί δεν λένε στον κόσμο να φύγουν από τη συμφωνημένη γραμμή, να κατεβεί κάτω από τη συμφωνημένη γραμμή και θέλουν να τον κατακρεουργήσουν;
Ερ.: Μιλάτε για «συμφωνημένη γραμμή». Εννοείτε ότι όλα ήταν συμφωνημένα, η εισβολή, τα εδάφη που θα καταλάμβαναν οι Τούρκοι;
Απ.: Βέβαια. Όταν την Τρίτη το απόγευμα, μια μέρα μετά το πραξικόπημα, έφυγε ο Μακάριος από την Κύπρο, ήμουν σίγουρος ότι η εισβολή ήταν δεδομένη.
Τα τελευταία λόγια του Μακαρίου προτού φύγει από την Κύπρο
Ερ.: Πώς συνδέεται ο Μακάριος με την εκτίμησή σας ότι το πραξικόπημα θα ακολουθούσε η τουρκική εισβολή;
Απ.: Την Δευτέρα το βράδυ, κατά τις 10 η ώρα, είχαν φύγει όλοι οι Παφίτες από τον χώρο της Μητρόπολης και μείναμε οι τρεις: Ο Μακάριος, ο τότε Μητροπολίτης Πάφου και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Α΄ και ο Ηγούμενος της μονής του Αγίου Νεοφύτου, δηλαδή εγώ. Μείναμε στο γραφείο του Μητροπολίτη και ανταλλάσσαμε απόψεις. Ήταν πολύ ανήσυχος ο Μακάριος ότι αυτοί οι άθλιοι που έκαναν το πραξικόπημα δεν αντιλήφθησαν… Τους πίστωνα με νοημοσύνη και με πατριωτισμό αλλά, φαίνεται, ότι ούτε μυαλό έχουν ούτε πατριώτες είναι. Τώρα άνοιξαν την πόρτα , η Τουρκία θα εισβάλει και η διχοτόμηση θα είναι γεγονός.
Ερ.: Μιλήστε μας, Μακαριώτατε, για τις ώρες που ακολούθησαν από τη στιγμή που ενημερωθήκατε ότι είχε γίνει τουρκική εισβολή. Τι θυμάστε;
Απ.: Είχεν επαναστατήσει η ψυχή μου. Λίγο μετά που ενημερώθηκα για την εισβολή, είχε έρθει ο αδελφός μου για να με αποχαιρετήσει. Θα παρουσιαζόταν στην Εθνική Φρουρά. Θυμωμένος όπως ήμουν του είπα: Δεν ξέρω για ποιαν πατρίδα θα πάς να πολεμήσεις. Αλλά, εν πάση περιπτώση πρέπει να πολεμήσουμε. Ήμουν ανάστατος και περίμενα να δω τι θα γίνει. Ο μικρός μου αδελφός ήταν στο στρατό, εκεί στο Διόριος. Πήγαν εκεί για να εμποδίσουν την εισβολή στη Γλυκιώτισσα.
Όταν πήγε να ξυλοφορτώσει τον στρατιωτικό διοικητή
Ερ.: Είπατε, προηγουμένως, ότι ήσασταν μεταξύ αυτών που συνομίλησαν με τον Μακάριο, προτού αυτός εγκαταλείψει την Κύπρο, κυνηγημένος από τους πραξικοπηματίες. Ήσασταν γνωστός για τη στήριξη που παρείχατε στον Μακάριο. Αυτή σας η τοποθέτηση είχε επιπτώσεις; Σας ενόχλησαν οι πραξικοπηματίες;
Απ.: Τους ενόχλησα εγώ, δεν με ενόχλησαν εκείνοι.
Ερ.: Δεν επιχείρησαν να σας συλλάβουν, δεδομένης της σχέσης σας με τον Μακάριο;
Απ.: Όχι, διότι η συντριπτική πλειοψηφία των Παφιτών, το 99%, ήταν μακαριακοί και δεν μπορούσαν να κάνουν οτιδήποτε. Μάλιστα, όταν ο στρατιωτικός διοικητής Πάφου που ανέλαβε καθήκοντα και αστυνομικού διευθυντή, κάλεσε τους αστυνομικούς που υπηρετούσαν στην Πάφο να κτυπούν στο ψαχνό, σε μια προσπάθεια καταστολής οποιασδήποτε απόπειρας αντίστασης στους πραξικοπηματίες. Ήρθε κάποιος αστυνομικός και μου το είπε. Αυτό συνέβη την Τετάρτη. Την επομένη πήρα το αυτοκίνητο και κατέβηκα στον αστυνομικό σταθμό Πάφου, όπου συνάντησα τον στρατιωτικό διοικητή και συνάμα αστυνομικό διευθυντή. Πήγα για να του ζητήσω εξηγήσεις. Τον ρώτησα τι εννοούσε όταν καλούσε τους αστυνομικούς να κτυπήσουν στο ψαχνό. Το ψαχνό ποιο είναι, οι Τούρκοι ή τα ελληνόπουλα, τον ρώτησα. Και συνέχισα: Άκουσε, πρέπει να αντιληφθείς ότι βρίσκεσαι στην Πάφο. Αν οι Παφίτες αποφασίσουμε να σου φτύσουμε θα πνιγείς, αν αρχίσουμε να σου δίνουμε χαστούκια δεν θα σε προλάβουν οι γιατροί… Πρόσεξε. Μία τρίχα να φύγει από το κεφάλι οποιουδήποτε Παφίτου, αυτό θα το θεωρήσω ως ενέργεια εναντίον εμού και θα έχεις να κάνεις μαζί μου. Και αν νομίζεις ότι μπορείς να το κάνεις πες μου το από τώρα. Τελικά συγκρατήθηκα… Ήμουν έτοιμος να τον χαστουκίσω. Γι’ αυτό πήγα εκεί. Αυτός φοβήθηκε. Νόμιζε ότι θα άρχιζα να του δίνω μπάτσους από την ίδια ώρα.
Ερ.: Mετά την επάνοδο της κατάστασης στην ομαλότητα, έτυχε να ξαναδείτε αυτό τον άνθρωπο;
Απ.: Ο συγκεκριμένος άνθρωπος επιδίωξε να με γνωρίσει καλύτερα. Με επισκεπτόταν στην ιερά μονή Αγίου Νεοφύτου. Έτσι γίναμε φίλοι. Όταν με επισκέφτηκε για πρώτη φορά στο μοναστήρι μου εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του γιατί πήγα στο γραφείο του με σκοπό να τον δείρω.
«Ντρέπομαι να πω ότι ποτέ δεν πίστεψα ότι θα είχαμε βοήθεια από την Ελλάδα»
Ερ.: Όταν έγινε η τουρκική εισβολή πιστέψατε ότι οι Τούρκοι θα καταλάμβαναν ολόκληρη την Κύπρο;
Απ.: Ήξερα για το Σχέδιο Άτσεσον. Και γνώριζα ότι η διαχωριστική γραμμή θα ξεκινούσε από την Κερύνεια, θα έφθανε στην τουρκική συνοικία της Λευκωσίας και θα κατέληγε στο Μπογάζι της Αμμοχώστου. Αλλά, τρώγοντας έρχεται η όρεξη… Κατέλαβαν μεγαλύτερες εκτάσεις. Γι αυτό, όταν ενημερώθηκα για την τουρκική εισβολή, είπα: Ας τους πουν να κατέβουν από τη γραμμή και κάτω. Γιατί θέλουν να κατακρεουργήσουν αυτόν τον κόσμο.
Ερ.: Πιστεύσατε ότι θα είχαμε βοήθεια από την Ελλάδα, για την απόκρουση της τουρκικής εισβολής;
Απ.: Ντρέπομαι να πω ότι ποτέ δεν πίστεψα ότι θα είχαμε βοήθεια από την Ελλάδα. Πίστευα πάντοτε ότι για τους Ευρωπαίους και τους Αμερικάνους, οι Έλληνες μπορούσαν να πολεμήσουν αλλά για την Κύπρο όχι. Λέγοντας Έλληνες δεν εννοώ τον απλό κόσμο. Οι Έλληνες είναι καλοί. Η Κυβέρνηση δεν ήθελε κάτι τέτοιο. Οι Ελλαδίτες που ήσαν εδώ, οι ΕΛΔΥΚάριοι, πολέμησαν γενναία. Είχαν φοβερές απώλειες οι Τούρκοι, ως αποτέλεσμα της αντίστασης των ΕΛΔΥΚάριων που πολέμησαν μέχρι τέλους…
Δεν υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες για λύση του Κυπριακού
Ερ.: Σήμερα, 39 χρόνια μετά, ποια συναισθήματα σας διακατέχουν τέτοιες μέρες;
Απ.: Οι Τούρκοι έχουν στόχους. Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας δεν είναι κοντόφθαλμη. Αυτοί σχεδιάζουν για 100 χρόνια, δεν σχεδιάζουν για μήνες ή για μερικά χρόνια. Σχεδιάζουν σε βάθος χρόνου. Ο στόχος της Τουρκίας είναι η κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου. Να τουρκοποιήσουν τη μισή, όπως την έχουν τουρκοποιήσει και προϊόντος του χρόνου να τουρκοποιήσουν ολόκληρο το νησί. Δυστυχώς, εμείς είμαστε κοντόφθαλμοι και δεν βλέπουμε μακρυά.
Ερ.: Πιστεύεται ότι υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες για λύση του Κυπριακού;
Απ.: Ποτέ. Δεν υπήρξαν τέτοιες ευκαιρίες. Ποτέ δεν έδωσαν οι Τούρκοι έστω και μίαν ευκαιρία για λύση του Κυπριακού. Και είπα πρόσφατα ότι ο Μακάριος, δυστυχώς, επίστευσε ότι αν κάνει υποχώρηση θα φθάσει στη λύση. Έτσι αποδέχθηκε την ομοσπονδία, παρόλο που δεν πίστευε σ’ αυτή την λύση. Οι Τούρκοι δεν εσεβάστησαν αυτήν την οδυνηρήν υποχώρηση που έκανε ο Μακάριος. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο πέθανε ο Μακάριος. Από το μαράζι πέθανε, που τον κοροϊδευσαν.
Αν εζούσε ο Μακάριος ακόμη λίγο θα απέσυρε την στήριξή του στην ομοσπονδία
Ερ.: Διατηρούσατε επαφή με τον Μακάριο; Μιλήσατε μαζί του και μετά τις συμφωνίες κορυφής με τον Ντενκτάς;
Aπ.: Bεβαίως.
Ερ.: Συζητούσατε για το Κυπριακό, για τους φόβους και τις ανησυχίες του;
Απ.: Βεβαίως.
Ερ.: Tί σας έλεγε; Πώς έτυχε και πείστηκε ότι αποδεχόμενος την ομοσπονδία θα δημιουργούνταν προϋποθέσεις για λύση του Κυπριακού;
Απ.: Φαίνεται ότι τον είχε πείσει ο Κλίφορντ (Αμερικανός διπλωμάτης που είχε σταλεί από τον Πρόεδρο Κάρτερ στα πλαίσια αμερικανικής πρωτοβουλίας για το Κυπριακό). Είχε την έγνοια ότι μπορεί να του γελάσει ο Ντενκτάς, αλλά ο Κλίφορντ ήταν πιεστικός. Και επίστευσε ότι μπορούσαν να συγκατανεύσουν οι Τούρκοι. Γι αυτό όταν τον ειδοποίησε ο μ. ο Τάσσος ο Παπαδόπουλος (ήταν τότε ο συνομιλητής της ελληνοκυπριακής πλευράς για το Κυπριακό) ότι δεν έδωσαν προτάσεις και χάρτη οι Τούρκοι, ο άνθρωπος (ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος) κατέρρευσε. Αντελήφθη ότι τον κοροϊδευσαν οι πάντες. Και είμαι σίγουρος ότι αν εζούσε ακόμη λίγο θα απέσυρε την στήριξή του στην ομοσπονδία και οι συνομιλίες θα ξεκινούσαν πλέον από μηδενική βάση. Ήξερε ότι οι Τούρκοι ήσαν αδιάλλακτοι και επρογεύετο ότι ο στόχος τους ήταν να κάμουν αρχικά τουρκοκυπριακό κρατίδιο και στο τέλος να τουρκοποιήσουν ολόκληρη την Κύπρο. Ο Μακάριος δεν επρόκειτο να ενδώσει. Θα ήταν σκληρός στις διαπραγματεύσεις. Και είχε αντιληφθεί ότι ο αγώνας θα ήταν πλέον μακροχρόνιος. Και ήταν σίγουρος ότι δεν επίκειτο λύση. Και το είπε, στην τελευταία δημόσια ομιλία του στην Πλατεία Ελευθερίας (20 Ιουλίου 1977), στη Λευκωσία.
Διαβάστε ολόκληρη την συνέντευξη εδώ..
