Προσφώνηση του Μακαριωτάτου κατά τα εγκαίνια του Βυζαντινού Μουσείου του Ιερού Ναού Αγ. Λαζάρου

Με πολλή χαρά τελούμε σήμερα τα εγκαίνια του νέου ανακαινισμένου Βυζαντινού Μουσείου του Ιερού Ναού Αγίου Λαζάρου.

Αναμφίβολα, ο δίκαιος έπαινος και η τιμή ανήκουν στον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Κιτίου και αγαπητό εν Χριστώ αδελφό κ. Χρυσόστομο, ο οποίος με ξεχωριστό ζήλο και υπέρμετρη αγάπη δημιούργησε το Μουσείο πριν εικοσιένα χρόνια -το 1990- με την ευκαιρία των 1100 ετών του Ιερού Ναού.

Θερμά συγχαίρουμε, επίσης, τον αρχιτέκτονα κ. Γιαννάκη Δημητρίου, τον εργολάβο κ. Χρυσόστομο Μασούρα, τον μουσειολόγο κ. Μάριο Χατζηκυριακού και την Υπεύθυνη του Μουσείου κα Χρυστάλλα Καρύδη, για τον ενθουσιασμό με τον οποίο εργάστηκαν και συνέβαλαν στην ανακαίνιση του Μουσείου.

Θερμά συγχαρητήρια, όμως, εκφράζουμε και προς τον Αιδεσιμολογιώτατο Πρωτοπρεσβύτερο Σπυρίδωνα Σταυρή, Πρόεδρο της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, όπως και προς τα άλλα αξιότιμα μέλη αυτής, τόσο για το αδιάπτωτο ενδιαφέρον τους, όσο και για τους συνεχείς κόπους και τους μόχθους τους, προς υλοποίηση του έργου.

Βέβαια, πρέπει να πούμε ότι τα κειμήλια του Ιερού Ναού ήταν πολύ περισσότερα. Η Εκκλησιαστική Επιτροπή, όμως, παραχώρησε -το 1947- στο Τμήμα Αρχαιοτήτων κάπου ογδόντα (80) κειμήλια –ανάμεσά τους ιερά σκεύη, εικόνες, κεραμικά, μεταλλικά και ξυλόγλυπτα- τα οποία εξετέθησαν στο τοπικό Μουσείο. Δυστυχώς, στο σύνολό τους τα κειμήλια αυτά λεηλατήθηκαν κατά τις διακοινοτικές ταραχές του 1963 και έκτοτε αγνοούνται.

Πολύ χαιρόμαστε, γιατί το νέο ανακαινισμένο Βυζαντινό Μουσείο του Ιερού Ναού Αγίου Λαζάρου έγινε σύμφωνα με όλες τις σύγχρονες προδιαγραφές, που χαρακτηρίζουν τα ευρωπαϊκά Μουσεία. Οι όλες εργασίες ανακαίνισής του πραγματοποιήθηκαν κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Αναφέρουμε, επίσης, ότι η ανακαίνιση έγινε εκ βάθρων, σε μια προσπάθεια να προστατευθούν αποτελεσματικά τα πολύτιμα εκθέματα από την υγρασία.

Όπως θα προσέξετε, τα ανεκτίμητης αξίας έργα της πολιτιστικής δημιουργίας και κληρονομιάς του λαού μας, που φιλοξενούνται στο Μουσείο, περιλαμβάνουν βυζαντινές εικόνες, αρχαία βιβλία, ιερά σκεύη, μεταλλικά, ξυλόγλυπτα, ιερά άμφια κ.ά., και τοποθετούνται στους 16ο μέχρι και 20ό αιώνες. Όλα αυτά αποτελούν δείγματα και μαρτυρίες της βαθιάς αγάπης του λαού μας προς την Εκκλησία, της πατροπαράδοτης πίστης του προς τον Θεό, αλλά και της ευσέβειάς του και της αφοσίωσής του προς την Ορθοδοξία μας.

Τονίζουμε τη μεγάλη σημασία και σπουδαιότητα, που έχει το Μουσείο, όχι μόνο για τους Λαρνακείς, αλλά γενικότερα για τον Κυπριακό Ελληνισμό, όπως και για όλους γενικά τους επισκέπτες του. Και τούτο, διότι η τέχνη θεωρείται ότι αποτελεί αναπόσπαστο παράγοντα του εκκλησιαστικού βίου. Χαρακτηριστικοί είναι οι λόγοι του Αγίου Νείλου, ο οποίος ήδη από τον 4ο αιώνα, αναφερόμενος στις εικόνες, έλεγε ότι οι χριστιανικοί Ναοί πρέπει να διακοσμούνται με εικόνες της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Εξάλλου, ο Επίσκοπος Νεαπόλεως της νήσου μας Λεόντιος (6ος αιώνας) τόνιζε ότι οι εικόνες αποτελούσαν ένα ανοικτό βιβλίο, στο οποίο οι πιστοί μπορούσαν να βλέπουν ιδίοις όμμασι τα γεγονότα της χριστιανικής μας Ιστορίας.

Η σημασία, η αξία και η σπουδαιότητα του νέου αυτού ανακαινισμένου Βυζαντινού Μουσείου γίνονται ακόμη πιο μεγάλες, αν σκεφθούμε ότι τα κειμήλιά του προέρχονται από έναν ιστορικό Ιερό Ναό, που έχει να παρουσιάσει μια περίλαμπρη ιστορική πορεία και ζωή 1120 ετών.

Τα κειμήλια του Μουσείου έχουν και μια άλλη, ιδιαίτερη, σπουδαιότητα. Δίνουν, δηλαδή, τη μαρτυρία ότι η βυζαντινή θρησκευτική τέχνη έρχεται να εξυπηρετήσει, πάνω απ’ όλα, την Εκκλησία. Ειδικότερα, τα σπουδαία εκθέματα του Μουσείου, έτσι όπως τα κοιτάζουμε, μας δίνουν την αίσθηση ότι καταθέτουν την ομολογία της πίστεως και του δόγματος. Δεν αποβλέπουν εις το να τέρψουν τις ανθρώπινες αισθήσεις. Αντίθετα, έχουν ως ύψιστο στόχο και κορυφαίο σκοπό να διδάξουν και να λαλήσουν στις ψυχές των πιστών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το Μουσείο και τα εκθέματά του προάγουν και καταφάσκουν την πίστη ότι η βυζαντινή εκκλησιαστική τέχνη έχει πνευματικό περιεχόμενο, αλλά συγχρόνως και λειτουργικό χαρακτήρα.

Θερμά συγχαίροντας και πάλι όλους τους συντελεστές του Μουσείου, και ιδιαίτερα τον Πανιερώτατο Άγιο Κιτίου, χαιρετίζουμε την εκδήλωση και ευχόμαστε όπως ο Κύριος, διά πρεσβειών του πολιούχου και προστάτη της Λάρνακος Αγίου Λαζάρου, χαρίζει κάθε επιτυχία στου υψηλούς και ευγενείς στόχους του Μουσείου. Ευχαριστούμε.

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
16 Απριλίου 2011.