Η Παγκόσμια Οικονομική Κρίση ως Κρίση Αξιών και Εμπιστοσύνης. Ποιά τα ηθικά διλήμματα.

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΗΣ Α.Μ. ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ
κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟ ΔΕΙΠΝΟ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ  ΜΕ ΘΕΜΑ
“2011 GLOBAL RUSSIA BUSINESS MEETING”
ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΘΕΜΑ «Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΩΣ ΚΡΙΣΗ ΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ-ΠΟΙΑ ΤΑ ΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΟΥΜΕ ΥΠΟΨΗ ΚΑΙ ΠΩΣ ΚΤΙΖΕΤΑΙ Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ;»

Αγαπητοί μας,

Ως Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, θα επιχειρήσουμε μια πνευματική προσέγγιση και θεώρηση του θέματος και να μοιραστούμε μαζί σας κάποιους γενικούς προβληματισμούς και σκέψεις μας επ’ αυτού.

Με την οικονομική κρίση, που ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ύστερα από την κατάρρευση αρχικά του θεσμού των ενυποθήκων στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου, το 2007, και στη συνέχεια της Λήμαν Brothers, το 2008, για να επεκταθεί μετά και στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο, έγινε φανερό ότι υπάρχει ένα πελώριο ηθικό πρόβλημα, μπροστά στο οποίο οι άνθρωποι δεν είναι δυνατό να αδιαφορούν και να αποστασιοποιούνται. Αντίθετα, και μάλιστα μπροστά στην εντεινόμενη οικονομική κρίση, που σε τελευταία ανάλυση είναι κρίση αξιών και εμπιστοσύνης, επαυξάνεται η ανάγκη για μια παγκόσμια συστράτευση όλων των πνευματικών δυνάμεων.

Βέβαια, κάποιες χώρες, που έχουν την οικονομική δυνατότητα, προσφέρουν τη βοήθειά τους στους πτωχούς λαούς και στους δυσπραγούντες συνανθρώπους μας. Η βοήθεια, όμως, πόρρω απέχει από του να είναι αρκετή, και δεν επιλύει τα οικονομικά προβλήματα. Όπως γίνεται αντιληπτό, η σημερινή παγκόσμια αλληλεγγύη αποδεικνύεται κατώτερη των περιστάσεων, αφού δεν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την υπάρχουσα οικονομική κρίση. Το αποτέλεσμα είναι να κλονίζεται η εμπιστοσύνη και να ταλαιπωρούνται, να δοκιμάζονται και να υποφέρουν τόσοι πτωχοί λαοί και τόσοι συνάνθρωποί μας απ’ αυτήν.

Ηθικά διλήμματα, βέβαια, για τον άνθρωπο προκαλεί και το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Ειδικότερα, στο ερώτημα αν η παγκοσμιοποίηση είναι καλή ή κακή, θα λέγαμε ότι γενικά υπάρχει η εκτίμηση ότι έχει και τα καλά της, όπως επίσης έχει και τα περισσότερα αρνητικά της. Και τούτο, γιατί από τη μια μεριά αυτή προάγει την επικοινωνία και την τεχνολογία, από την άλλη, όμως, προσπορίζει πλούτο στους λίγους ευνοούμενους και θέτει στο περιθώριο τη συντριπτική πλειοψηφία των άλλων ανθρώπων. Και βεβαίως, καταληκτικά, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η κακή όψη της παγκοσμιοποίησης υπερισχύει συντριπτικά της καλής.

Τονίζουμε ότι, σήμερα το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει το 83% του παγκόσμιου πλούτου, ένα άλλο 20% κατέχει αντίστοιχα το 11%, και το υπόλοιπο 60% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει μόνο το 6% του παγκόσμιου πλούτου! Εξάλλου, το εισόδημα των τριών πλουσιότερων σήμερα ανθρώπων του κόσμου ξεπερνά το εισόδημα των 48 πτωχότερων κρατών! Να πούμε ακόμη και τούτο, ότι δηλαδή από τα 6 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού της γης, τα 1,2 δισεκατομμύρια ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα και τα 3 δισεκατομμύρια ζουν με δύο δολάρια την ημέρα.

Κατά την άποψή μας η οικονομική κρίση προέκυψε από μια άλλη βαθύτερη κρίση που εμείς χαρακτηρίζουμε ως πνευματική και ηθική. Όταν ο άνθρωπος εξαρτά την ευτυχία του από την ευμάρεια και τον άκρατο υλισμό, τότε χάνει το μέτρο και γίνεται ιδιοτελής, ακόρεστος, αδίστακτος και εκμεταλλευτής των πάντων, απομυζά τους πάντες και τα πάντα αδιαφορώντας για δικαιοσύνη, για ειλικρίνεια και πολύ περισσότερο για αγάπη. Αυτά προηγήθηκαν και προκάλεσαν την οικονομική κρίση. Η οικονομική κρίση, δηλαδή, είναι ο καρπός αυτής της σάπιας ρίζας.

 Αν λοιπόν θέλουμε πραγματικά να θεραπεύσουμε την κρίση, που είναι το σύμπτωμα, τότε θα πρέπει να θεραπεύσουμε την αρρώστια, που είναι η ηθική κρίση όπως ακροθιγώς αναφέραμε πιο πάνω.

 Η Εκκλησία δεν προβάλλει κανένα συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα. Θέλει, όμως, να διαμορφώσει τον σωστό, τον άρτιο, τον δίκαιο άνθρωπο που θα επινοεί, αλλά και θα εφαρμόζει σωστά και δίκαια οικονομικά συστήματα, αλλιώς, και με τα ιδανικότερα συστήματα εάν ο άνθρωπος δεν έχει υπόβαθρο πνευματικό θα βρίσκει τον τρόπο να αδικεί και να εκμεταλλεύεται.

Βέβαια, τα αίτια της κρίσεως, δεν αφορούν μόνο τους έχοντες και κατέχοντες, αφορούν όλους μας. Όλοι πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτάρκεια, με ολιγάρκεια και μέτρο, αλλιώς, μπαίνουμε στο φαύλο κύκλο της υπερκατανάλωσης.
Αγαπητοί μας,

Με πολλή αγάπη καλωσορίζουμε στη νήσο μας τους διακεκριμένους Εισηγητές και Συνέδρους και τους ευχαριστούμε για τη συμβολή τους. Χαιρόμαστε που τους έχουμε μαζί μας και τους ευχόμαστε ευχάριστη και καρποφόρα την εδώ παραμονή τους. Ιδιαίτερα εκφράζουμε τη μεγάλη μας ευχαρίστηση για την αξιέπαινη προαγωγή των επιχειρηματικών και οικονομικών σχέσεων και δραστηριοτήτων της μικρής μας νήσου με τη μεγάλη σε έκταση  και πληθυσμό Ρωσία, που σημειώθηκε κατά τους τελευταίους χρόνους. Πάντοτε, βέβαια, στενές και αδελφικές ήταν οι σχέσεις της Εκκλησίας της Κύπρου με την Εκκλησία της Ρωσίας, όπως και του Κυπριακού λαού με το φίλο λαό της Ρωσίας. Τούτο επιμαρτυρείται και από την επέκταση και στη νήσο μας των επιχειρηματικών και εμπορικών δραστηριοτήτων πολλών Ρώσων, πράγμα που αποτελεί συμβολή στην ανάπτυξη και καλλιέργεια ακόμη περισσότερο των παραδοσιακά στενών σχέσεων των δύο χωρών μας.

Επιδαψιλεύουμε προς αυτούς τις ευλογίες και τις ευχές της Εκκλησίας μας. Τους διαβεβαιώνουμε, ακόμη, για τα αισθήματα της αγάπης, της εκτίμησης και της συμπαράστασης μας. Θερμά συγχαίρουμε, επίσης, όλους τους συντελεστές του σημερινού Συνεδρίου. Τους ευχαριστούμε, ακόμη, γιατί, με την ωραία αυτήν πρωτοβουλία τους, καταθέτουν και τη δική τους χρήσιμη συμβολή στην παγκόσμια προσπάθεια που γίνεται για αποτελεσματική αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και για την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης στις ψυχές των ανθρώπων.

Αντιλαμβανόμαστε ότι με την ομιλία μας αυτήν ολοκληρώνονται και οι εργασίες του πολύ ενδιαφέροντος πράγματι Συνεδρίου σας. Με πολλή, λοιπόν, εκτίμηση απευθύνουμε εγκάρδιο χαιρετισμό βαθιάς αγάπης και τιμής προς όλους σας. Ευχόμαστε όπως ο Κύριος ευλογεί τη ζωή και τα έργα όλων σας και χαρίζει προς σας και τους οικείους Σας κάθε επιτυχία, χαρά, ειρήνη και ευτυχία. Ο Θεός μαζί σας.

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
11 Απριλίου 2011.