Συνέντευξη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου στην Εφημερίδα “Καθημερινή”

με τον Παναγιώτη Τσαγγάρη

Τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου 2012, τοποθετεί ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, τη σύγκληση μιας ευρείας Σύσκεψης κατά την οποία θα τεθεί επί τάπητος το πλαίσιο αρχών για το Κυπριακό και η αναζήτηση υποψήφιου για τις προεδρικές εκλογές του 2013, ο οποίος θα είναι έτοιμος να πολιτευτεί βάσει αυτού του πλαισίου. Στη σύσκεψη θα προσκληθούν πρόσωπα, φορείς, σύνολα, ομάδες αλλά και όλα τα κόμματα πλην ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, έτσι ώστε να παρθούν από κοινού αποφάσεις, να υπάρξει ένας δυνατός τρίτος πόλος για διεκδίκηση του προεδρικού αξιώματος με στόχο την επίτευξη λύσης στη βάση του Ενιαίου Κράτους στο πλαίσιο της ομόφωνης απόφασης του Εθνικού Συμβουλίου του Σεπτεμβρίου 2009. Αυτά σημειώνει ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’ σε συνέντευξή του στην «Κ», όπου παράλληλα τοποθετείται και σχετικά με τις δημοτικές εκλογές για τους δήμους Λευκωσίας και Πάφου. Τέλος, για την πρόσφατη εκλογή του νέου Μητροπολίτη Κερύνειας δηλώνει πως ήταν η καλύτερη εκλογή που θυμάται και πως αυτή έγινε παρουσία του Αγίου Πνεύματος.

–Στην πολιτική κατάσταση Μακαριότατε, πώς βλέπετε τα πράγματα να εξελίσσονται;
Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που να μπορεί να ισχυριστεί ότι επίκειται λύση. Λύση δεν υπάρχει, γιατί οι Τούρκοι ζητούν τα πάντα. Πέρασαν 37 και πάμε στα 38 χρόνια. Δεν έκαναν ούτε ένα πόντο υποχώρηση. Συνεχώς ζητούν και ζητούν. Μάλιστα τις προάλλες σε μια συζήτηση με νέους ανθρώπους, με τους οποίους άνοιξα διάλογο μαζί τους, τους είπα πως εάν καμιά φορά ο Άδης έλθει και πει πως «δεν θέλω άλλους νεκρούς στους κόλπους μου», τότε θα πουν και οι Τούρκοι «φτάνει, δεν θέλω τίποτα άλλο από την Κύπρο». Πρέπει να καταλάβουμε ότι οι Τούρκοι θέλουν όλη την Κύπρο. Και γεωπολιτικά θέλουν να ελέγχουν όλη την περιοχή.

–Θα σας ρωτήσω για τις προεδρικές εκλογές του 2013, διότι στο παρελθόν προβήκατε σε δηλώσεις που αφορούσαν κάποιες σκέψεις σας επ’ αυτού…
Θα απευθυνθώ στον λαό και θα του πω ξεκάθαρα εκείνο που είχαν βεβαίως αποφασίσει και τα ίδια τα κόμματα ομόφωνα αλλά δεν το έχουν υλοποιήσει και ούτε ζητούν και απαιτούν δυναμικά την υλοποίηση εκείνης της απόφασης. Το Εθνικό Συμβούλιο έχει λάβει κάποια ομόφωνη απόφαση τον Σεπτέμβριο του 2009. Περίπου μέσα σε εκείνα τα πλαίσια θα κινηθώ, ολίγον τι πιο αυστηρά, και ο λαός πρέπει να αντιληφθεί ότι οι συνομιλίες που διεξάγονται τώρα δεν πρόκειται να φέρουν την ποθητή ειρήνη που θέλει ο λαός μας, δεν πρόκειται να φέρουν την απελευθέρωση των κατεχόμενων εδαφών μας, δεν πρόκειται να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θρησκευτικές ελευθερίες αυτού του λαού. Εμείς δεν ζητούμε τίποτα περισσότερο απ’ αυτά τα δικαιώματα, τα οποία έχουν όλοι οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι Ευρωπαίοι, στην οικογένεια των οποίων μπήκαμε κι εμείς. Και δεν πιστεύω αυτό που λέγεται ότι αν αλλάξουμε γραμμή στο εθνικό θέμα θα βρούμε, όπως λένε σχεδόν όλοι οι πολιτικοί, αντιμέτωπη την Ευρώπη, τα Ηνωμένα Έθνη και τις μεγάλες δυνάμεις. Δεν έμεινε διπλωματικός εκπρόσωπος ευρωπαϊκής χώρας ή των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας που δεν πέρασαν από το γραφείο μου. Τους είπα ξεκάθαρα ότι «εσείς για αυτές τις αρχές κάνετε πόλεμο σε διάφορες χώρες και σκοτώνονται Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι πολίτες. Εμείς δεν θα θέλαμε ποτέ για να επιβάλετε τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κύπρο να σκοτωθεί ο οποιοσδήποτε. Εμείς λίγη πίεση απαιτούμε από εσάς προς την Τουρκία και θα γίνουν σεβαστά τα ανθρωπινά μας δικαιώματα. Δεν θέλουμε άλλες αρχές εκτός από τις αρχές που διέπουν τις χώρες σας. Αυτές οι αρχές να ισχύσουν και στην Κύπρο». Πού ξανακούστηκε να θεωρείται παράλογο να ζητά κάποιος να ζήσει στο σπίτι του; Να επιστρέψει στην περιουσία του; Επειδή η Τουρκία ήταν πιο μεγάλη χώρα, πιο δυνατή, εισέβαλε μας έβγαλε έξω από τα σπίτια μας, και δεν δικαιούμαστε να ζητήσουμε να πάμε πίσω; Το είπα σε όλους. Ουδείς, ούτε Αμερικάνος, ούτε Άγγλος, ούτε Γάλλος, ούτε Γερμανός, κανένας δεν μου είπε ότι, «ξέρετε είναι τετελεσμένα γεγονότα και μη ζητάτε περισσότερα». Αντιθέτως, μου λένε ότι και βεβαίως έχουμε και δίκαιο και δικαίωμα να το ζητάμε. Επομένως δεν βρίσκω καμιά δυσκολία για αλλαγή γραμμής…

–Εννοείτε αλλαγή γραμμής στη φιλοσοφία της λύσης που διεκδικούμε; Τώρα διεκδικούμε Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία…
Ναι αλλά συζητάμε για δύο κράτη. Δεν έχουμε βάση ομοσπονδιακή. Εμπαίζουμε εαυτούς και αλλήλους. Και τους εαυτούς μας και τους ξένους. Και τους Ευρωπαίους και τα Ηνωμένα Έθνη και τους πάντες. Δεν νομίζω ότι πιστεύει κανένας Κύπριος πολίτης ότι τώρα συζητούμε για Ομοσπονδία.

–Εισηγείστε τι; Να εφαρμοστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, πάνω σε ποιο μοντέλο λύσης;
Του Ενιαίου Κράτους. Η πλειοψηφία κυβερνά η μειοψηφία κατοχυρούται.

–Και πάνω σε αυτή τη βάση θα καλέσετε το λαό να κάνει τι;
Θα βάλω ένα κείμενο κάτω, πλαίσιο αρχών, και οι άνθρωποι που θα είναι έτοιμοι να το υιοθετήσουν και αν έχουν εκείνη την προσωπικότητα για να ηγηθούν και να υπηρετήσουν αυτόν τον λαό, εγώ θα καλέσω τους πολίτες να τους ψηφίσουν.

–Θα εισηγηθεί ο κόσμος και υποψηφίους δηλαδή;
Έχω σκοπό να καλέσω μια πολύ διευρυμένη σύσκεψη, με πολλούς συμμετέχοντες απ’ όλη την Κύπρο, ακόμη και τα κόμματα, ιδίως τα μικρά κόμματα…

–Εννοείτε θα προσκληθούν στη σύσκεψη φορείς της κοινωνίας, οργανωμένα σύνολα και άλλα πρόσωπα…
Μάλιστα. Και στόχος θα είναι να παρθεί απόφαση για υποστήριξη κάποιου, ο οποίος θα υπηρετεί τη συγκεκριμένη γραμμή. Το όνομα δεν με πειράζει. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι η γραμμή στο Εθνικό Θέμα. Πιστεύω ότι έχω υποχρέωση ως Εκκλησία να κάνω μια παρέμβαση, μια εισήγηση. Και αν ακούσει ο λαός έχει καλώς. Αν όχι τότε ο καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του. Αλλά εγώ πιστεύω πως αν συνεχιστούν οι συνομιλίες όπως γίνονται σήμερα η Κύπρος θα τουρκοποιηθεί πολύ σύντομα. Δεν πρόκειται να δούμε προκοπή.

–Το όνομα; Έχει βρεθεί;
Όχι, ούτε έχει βρεθεί ούτε έχω κάποιον υπόψη. Και σας είπα και πριν ότι δεν με ενδιαφέρει το όνομα.

–Ναι, αλλά ποιος θα εισηγηθεί το πρόσωπο που θα ηγηθεί; Πώς θα γίνει;
Όταν έλθει η ώρα που θα κάνουμε τη Σύσκεψη θα βρεθούν και πολλά ονόματα, τα οποία θα μπουν κάτω και θα παρθεί μια συλλογική απόφαση. Δεν θα αποφασίσω εγώ υποψήφιο.

Να ενωθούν τα μικρότερα κόμματα

\’\’Ακούω τη φωνή του λαού που ανησυχεί και μας καλεί ως Εκκλησία να παρέμβουμε για διόρθωση της πορείας του Εθνικού μας θέματος\’\’.

–Είπατε πριν ότι θα προσκαλέσετε τα μικρά κόμματα…
Διότι τα μεγάλα κόμματα έχουν ήδη καθορίσει μια θέση…

–Τα δύο ή τα τρία μεγάλα;
Τα δύο, ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ. Δεν πιστεύω ότι θα συμφωνήσουν πάνω σε εκείνη τη γραμμή. Μα η απόφαση πάρθηκε, υπάρχει απόφαση ομόφωνη του Εθνικού Συμβουλίου. Όμως δεν την υλοποιούν. Και νομίζω ότι είναι και πολύ δύσκολο πλέον τα δύο μεγάλα κόμματα να πεισθούν ότι αυτή η πορεία που ακολουθείται στο κυπριακό είναι λανθασμένη. Πιο εύκολο είναι να πεισθούν τα μικρότερα κόμματα, τα οποία πρέπει να ενωθούν και θέλω να πιστεύω ότι η πλειοψηφία του λαού θα τους ακολουθήσει. Διότι πιστεύω ότι ο κυπριακός λαός βρίσκεται σε μια εθνική εγρήγορση. Και ακούω τη φωνή του λαού που ανησυχεί και μας καλεί ως Εκκλησία να παρέμβουμε για διόρθωση της πορείας του Εθνικού μας θέματος. Δεν θα στερήσω αυτή την επιθυμία του λαού. Θα προσπαθήσω να φανώ χρήσιμος σε αυτή την επιθυμία του λαού. Σίγουρα θα μου επιτεθούν οι πολιτικοί και οι κομματάρχες, μικροί και μεγάλοι, αλλά αυτό δεν θα με στεναχωρήσει…

–Ούτε και θα σας σταματήσει;
Ούτε και θα με σταματήσει. Αυτό το αναμένω. Είναι φυσιολογικό να αντιδράσουν. Φτάνει να βοηθήσω τον λαό. Αν ο λαός βοηθηθεί αδιαφορώ αν θα με κακίσουν ή όχι.

–Οπότε θεωρείτε ότι ένας δυνατός τρίτος πόλος με ξεκάθαρο πλαίσιο αρχών στο Κυπριακό θα βοηθήσει τον τόπο αλλά και τον λαό;
Ακριβώς.

-Και πότε θα γίνει αυτή η Σύσκεψη;
Μετά τα Χριστούγεννα. Μέσα στον Ιανουάριο, αρχές Φεβρουαρίου.

–Δεν καθορίστηκε κάτι;
Όχι.

-Βρίσκεστε σε επαφή με κάποια πρόσωπα ή με κάποιες ομάδες για αυτή τη Σύσκεψη…
Με πάρα πολλούς. Με άτομα. Με ομάδες όχι ακόμη. Αλλά με πολλά πρόσωπα. Και ανησυχούν οι πάντες ως προς το εθνικό θέμα. Ακόμη και νέοι άνθρωποι, με τους οποίους έχω ανοίξει αυτό το διάστημα ένα διάλογο μαζί τους, με τη νεολαία. Ανησυχούν. Και το εκφράζουν και διερωτώνται, τι θα απογίνει αυτός ο τόπος και θέλουν να δουν μία επέμβαση από κάποιο έτσι ώστε να αλλάξει ο ρους της ιστορίας του εθνικού θέματος.

–Αυτός θα είναι ο στόχος; Ένας δυνατός τρίτος πόλος, με ένα ξεκάθαρο πλαίσιο αρχών για τη λύση του κυπριακού στη βάση του ενιαίου κράτους;
Ναι. Και όσοι πιστοί…

Γιωρκάτζη στη Λευκωσία, Σαρίκα στην Πάφο

\’\’Αλλά εμείς όποιος και να εκλεγεί θα σταθούμε δίπλα του\’\’

–Επειδή η Αρχιεπισκοπή βρίσκεται στη Λευκωσία, και σε λίγο θα έχουμε δημοτικές εκλογές, αν θέλετε πείτε μας τη θέση σας για τον δήμο Λευκωσίας…
Έχω τα εκλογικά μου δικαιώματα ακόμη στην Πάφο. Δεν τα έχω μεταφέρει εδώ. Αλλά χρειάζεται ένα ούριο άνεμο η Λευκωσία. Πιστεύω ότι θέλει μια δυναμική επέμβαση, γιατί η Λευκωσία και ιδίως η εντός των τειχών Λευκωσία θέλει αναδιαμόρφωση. Και ο δήμαρχος αν ήταν δυνατόν θα πρέπει να εργάζεται 48 ώρες την ημέρα. Θέλει πολλή δουλειά. Και μόνο αν φυσήσει ένας νέος άνεμος αναδημιουργίας θα φέρει το ποθούμενο στη Λευκωσία…

–Μπορεί να το πετύχει αυτό ένας από τους υποψηφίους;
Θέλω να πιστεύω, έχω συναντηθεί με τον κύριο Γιωρκάτζη, ότι έχει τη δυναμική για να επιτύχει αρκετά πράγματα. Αλλά εμείς όποιος και να εκλεγεί θα σταθούμε δίπλα του και είμαστε διατεθειμένοι και έτοιμοι να συμβάλουμε στην αναδιαμόρφωση και αναμόρφωση της παλιάς Λευκωσίας μιας και περίπου το 10% ανήκει στην Εκκλησία.

–Και επειδή έχετε ακόμη τα εκλογικά σας δικαιώματα στην Πάφο, πείτε μας και για την Πάφο. Χρειάζεται και εκεί ένας νέος άνεμος ή όλα πάνε καλά;
Η Πάφος έμεινε πολύ πίσω. Πιστεύω ότι και η Πάφος θέλει ανανέωση και θέλει πολλή δουλειά. Είναι όμορφη πόλη, αλλά θέλει ανθρώπους με όραμα. Δεν έχει φθάσει στο σημείο για να μπορούμε να πούμε ότι είναι αξιοποιημένη. Έχει βαριά κληρονομιά, αρχαιολογική, κοινωνική, θρησκευτική αλλά δεν μπορούμε δυστυχώς ακόμη να πούμε ότι αξιοποιήθηκε πλήρως με όλες τις δυνατότητες που προσφέρονται.

–Χρειάζεται καινούργιο πρόσωπο;
Ναι, πιστεύω ότι χρειάζεται καινούργιο άτομο.

Η εκλογή νέου Μητροπολίτη Κερύνειας και οι διαμαρτυρίες

\’\’Επενέβηκα για να ξεκαθαρίσω ποια πρέπει να είναι η στάση τόσο των λαϊκών όσο και της Συνόδου\’\’.

–Μακαριότατε, πολλά ακούστηκαν και πολλά ελέχθησαν για την εκλογή του νέου Μητροπολίτη Κερύνειας. Η εκλογή τελείωσε. Τι μπορείτε να μας πείτε για τούτο;
Είναι η πρώτη εκλογή που γίνεται με το νέο Καταστατικό. Πιστεύω ότι με την εκλογή του νέου Μητροπολίτη στείλαμε και κάποια μηνύματα για να αντιληφθούν οι πάντες ότι ο λαός προκρίνει διά της ψήφου του τους τρεις πρώτους, τους διαλέγει εκείνος και το έργο του τελειώνει μέχρι τις εκλογές μέσα από τις οποίες αναδεικνύονται οι πρώτοι τρεις. Εκεί σταματά και το έργο των λαϊκών…

–Επομένως κακώς ή εσφαλμένα λέχθηκε και αφέθηκε να νοηθεί στους πολίτες, ότι ο λαός εκλέγει μητροπολίτη. Ο λαός συστήνει διά μέσω εκλογών τρία πρόσωπα προς την Ιερά Σύνοδο, η οποία δεσμεύεται ότι ένας εκ των τριών θα είναι ο νέος Μητροπολίτης…
Μάλιστα. Και η δική μου θέση είναι πως ούτε η Σύνοδος πρέπει να ανακατεύεται στην επιλογή και εκλογή του τριπροσώπου που είναι θέμα του λαού –να ψηφίσει δηλαδή τον κληρικό της αρεσκείας του– αλλά ούτε και πρέπει οι λαϊκοί να ανακατεύονται στο έργο της Συνόδου. Η τελική εκλογή είναι θέμα που αφορά τη Σύνοδο, η οποία όμως είναι υποχρεωμένη να ψηφίσει ένα από τους τρεις κληρικούς που προσέφερε ο λαός. Δεν μπορεί να ψηφίσει άλλον εκτός των τριών και με την παρούσα εκλογή, πιστεύω ότι το μήνυμα έχει σταλεί.

–Ακούστηκαν διάφορα για αυτές τις εκλογές. Για παιχνίδια, για παρασκήνιο και εσείς βρεθήκατε στο επίκεντρο αυτών των επικρίσεων…
Ακούστε. Εμένα αυτό που με ενδιέφερε ήταν να μείνουμε όλοι προσηλωμένοι στο Καταστατικό που ομόφωνα ψηφίσαμε. Αν επενέβηκα, το έκανα για να ξεκαθαρίσω ποια πρέπει να είναι η στάση τόσο των λαϊκών όσο και της Συνόδου. Αυτοί που επιλέχθηκαν από τον λαό ήταν και είναι όλοι καλοί κληρικοί και δεν είχα κανένα πρόβλημα. Δεν αγαπούσα κάποιον περισσότερο από τον άλλο και δεν εξελέγη και στεναχωρήθηκα. Κάθε άλλο. Πιστεύω ότι έγινε η πιο όμορφη εκλογή απ’ όσες θυμάμαι μέχρι σήμερα. Αθόρυβα, ειρηνικά με καθαρό μυαλό και με χαρά στα πρόσωπα όλων. Εξελέγη ο νέος μητροπολίτης από την πρώτη εκλογή και πιστεύω ότι όντως ήταν έκδηλη η παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Έχει εκλεγεί άνθρωπος ο οποίος είναι χαμηλών τόνων, καλοπροαίρετος, πολύ ευγενής. Όπως και οι άλλοι δύο. Ο λαός έκανε καλή επιλογή. Και οι τρεις είναι καλοί κληρικοί της Εκκλησίας μας.

–Και πλέον η Μητρόπολη Κερύνειας αλλάζει και έδρα…
Ήταν μια πιο παλιά σκέψη την οποία είχα μοιραστεί με τον αείμνηστο Παύλο, να γίνει δηλαδή δεύτερο μέγαρο για τη Μητρόπολη Κερύνεια στην Κοκκινοτριμιθιά, διότι σίγουρα η κεντρική Μητρόπολη θα είναι και θα παραμείνει στην Κερύνεια και η Αρχιεπισκοπή ήταν έτοιμη να παραχωρήσει ενορίες προς την Κερύνεια, έτσι ώστε να αυξηθεί και το ποίμνιό της. Με την εκδημία του μου δόθηκε η ευκαιρία να διορθώσω αυτό το λάθος και έτσι έδωσα τέσσερεις ενορίες (τρεις στην Κοκκινοτριμιθιά και μία στο Μάμμαρι) καθώς και δύο κατεχόμενες κοινότητες στη Μητρόπολη Κερύνειας, και με το καλό, όταν θα πάμε πίσω, οι ενορίες αυτές θα παραμείνουν στην Κερύνεια. Και η συμβουλή μου προς τον νέο Μητροπολίτη είναι να πάρει τον κατάλογο και όπου έχει Κερυνειώτες να πηγαίνει να τους βλέπει σε όλη την Κύπρο. Είναι δύσκολο έργο, αλλά είναι νέος άνθρωπος, έχει νεανικό σφρίγος μέσα του και πιστεύω ότι θα αντεπεξέλθει.

27 Νοεμβρίου 2011, www.kathimerini.com.cy.