Τελετή βράβευσης των δωρητών των εικόνων του Ιερού Ναού Αγίου Ιακώβου Τρικώμου (8 Απριλίου 2016)
Πραγματοποιήθηκε σήμερα, Παρασκευή 8 Απριλίου 2016, η σεμνή τελετή βράβευσης των δωρητών των εικόνων του Ιερού Ναού Αγίου Ιακώβου Τρικώμου, στο Μέγα Συνοδικό της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.
Η Α.Μ. ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος απένειμε το χρυσό παράσημο του Αποστόλου Παύλου, ανώτατη τιμητική διάκριση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, στο ζεύγος Νικολάου και Γεωργίας Λάσκαρη, στον Επίτιμο Πρόξενο της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Ζυρίχη κύριο Γεώργιο Παπαντωνίου και στον κύριο Adrian Bürgi Δικηγόρο για τη σημαντική συμβολή τους στον επαναπατρισμό των εικόνων του Ιερού Ναού Αγίου Ιακώβου Τρικώμου.
Εκ μέρους της κυρίας Γεωργίας Λάσκαρη το παράσημο παρέλαβε η μητέρα της κυρία Ελένη Ευσεβίου, ενώ εκ μέρους του δικηγόρου κυρίου Adrian Bürgi, ο κύριος Ρένος Ευσεβίου.
Στη συνέχεια Γενική Διευθύντρια του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού, κυρία Αννίτα Δημητριάδου απένειμε τιμητικό δώρο στον Επίτιμο Πρόξενο της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Ζυρίχη, κύριο Γεώργιο Παπαντωνίου για τη σύνολη προσφορά του στην προώθηση του κυπριακού πολιτισμού στο εξωτερικό καθώς και για την επιστροφή των εικόνων στην Κύπρο.
Ως γνωστό οι εικόνες του Χριστού και της Παναγίας, εκλάπησαν από τον ναό του Αγίου Ιακώβου στο Τρίκωμο, μετά την Τουρκική εισβολή. Εντοπίσθηκαν το 2007 στη Ζυρίχη και μετά από ενέργειες της Εκκλησίας και των αρμοδίων Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατασχέθηκαν από την Ελβετική Ιντερπόλ, ενώ παράλληλα, ξεκίνησε η διαδικασία επαναπατρισμού τους.
Μετά και την πλήρη τεκμηρίωση της κυπριακής προέλευσης των εικόνων και της κλοπής τους, ακολούθησε λήψη νομικών μέτρων στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λάρνακας-Αμμοχώστου. Το Δικαστήριο εξέδωσε καταδικαστική απόφαση για τον Ρωσοεβραίο έμπορο τέχνης, Αλεξάντρ Κοτσίνσκι, κάτοχο των εικόνων. Η ετυμηγορία του κυπριακού δικαστηρίου χρησιμοποιήθηκε στα ελβετικά δικαστήρια, όπου η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου και ο Κοτσίνσκι υπέγραψαν συμβιβαστικό διακανονισμό για επιστροφή των εικόνων στην Κύπρο.
Οι εικόνες επέστρεψαν στις 31 Μαρτίου 2016 και εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ .
Ακολουθεί ο Χαιρετισμός του Μακαριωτάτου κατά τη διάρκεια της τελετής:
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ
ΚΥΡΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Β΄
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΗΜΟΦΟΡΗΣΗ
ΤΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΛΑΣΚΑΡΗ,
ANDRIAN BURGI ΚΑΙ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2016
Εκλεκτοί μας τιμώμενοι, Nικόλαε και Γεωργία Λάσκαρη, κύριε Andrian Βurgi και κύριε Γεώργιε Παπαντωνίου. Αγαπητοί μου φίλοι,
Ο Πολιτισμός ενός λαού αποτελεί την έκφραση των πνευματικών του καταβολών και οραματισμών καθώς και των ενδιάθετων αυτού ψυχικών ροπών. Αποτελεί την ταυτότητα του λαού που τον δημιουργεί.
Εμείς, εδώ στην Κύπρο, καυχώμεθα ότι αποτελούμε την κοιτίδα δύο λαμπρών πολιτισμών, του Κλασικού και του Βυζαντινού. Τους πολιτισμούς αυτούς η ψυχή του λαού μας τους πραγματοποίησε κατά την ιστορική του πορεία, τους ανήγαγε σε ύψιστη περιωπή και τους ταύτισε με την ψυχοσύνθεσή του. Τους αποτύπωσε δε, ως καλλιτεχνική έκφραση, είτε επί του πηλού στα αγγεία είτε επί του μαρμάρου στα αγάλματα, προκειμένου να εκφράσει τον κλασσικό μας πολιτισμό, είτε επί του ξύλου στις άγιες εικόνες, προκειμένου να εκφράσει τον πνευματέμφορο Βυζαντινό μας πολιτισμό, ο οποίος στη συνείδηση τού λαού μας ταυτίστηκε με τον Χριστιανικό. Καρπός τής καλλιτεχνικής αυτής πτυχής υπήρξαν χιλιάδες εικόνες, οι οποίες κοσμούσαν τους περίλαμπρους Βυζαντινούς μας ναούς σ’ ολόκληρη τη «νήσο των αγίων και των μαρτύρων».
Δυστυχώς, αυτό το κάλλος τού Πολιτισμού μας, το οποίο για μας αποτελεί τον επιούσιο άρτο της πνευματικής καρποφορίας των προγόνων μας, έμελλε να υποστεί την εγκληματική καταστροφή των ορδών τού Αττίλα και των ιερόσυλων αυτού, οι οποίοι κατέκλεψαν τα ιερά και τα όσια μας και τα πουλούσαν στο εξωτερικό χρηματιζόμενοι κατά τρόπο εγκληματικό.
Το όλο σκηνικό μάς παραπέμπει στην τραγική άλωση τής Κωνσταντινουπόλεως, τής επισυμβάσης το 1453. Με παραστατικότητα ο ιστορικός τής αλώσεως Δούκας μάς περιγράφει τη σύληση των πολιτιστικών θησαυρών τής βασιλίδος των Πόλεων. «… τὰς δὲ βίβλους ἁπάσας, ὑπὲρ ἀριθμὸν ὑπερβαινούσας, ταῖς ἁμάξαις φορτηγώσαντες ἁπανταχοῦ ἐν τῇ ἀνατολῇ καὶ δύσει διέσπειραν. Δι᾿ ἑνὸς νομίσματος δέκα βίβλοι ἐπιπράσκοντο, ᾿Αριστοτελικοὶ, Πλατωνικοὶ, Θεολογικοὶ καὶ ἄλλο πᾶν εἶδος βίβλου. Εὐαγγέλια μετὰ κόσμου παντοίου ὑπὲρ μέτρον, ἀνασπῶντες τὸν χρυσὸν καὶ τὸν ἄργυρον, ἄλλα ἐπώλουν, ἄλλα ἔρριπτον. Τὰς εἰκόνας ἁπάσας πυρὶ παρεδίδουν, σὺν τῇ ἀναφθείσῃ φλογὶ κρέη ἐψῶντες ἤσθιον».
Έκτοτε παρήλθαν αιώνες. Μετά την άλωση, ακολούθησε η λαμπρή περίοδος της Αναγέννησης, του Διαφωτισμού, της ίδρυσης τού Ο.Η.Ε. και της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο κόσμος καλλιεργήθηκε πνευματικά και διδάχτηκε πως ο πολιτισμός τού κάθε λαού ανήκει σ’ όλο τον κόσμο. Εντεύθεν και η αξιολόγηση τής UNESCO να καθιερώσει δέκα από τα Βυζαντινά μας μνημεία, ως μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς! Η απόφαση αυτή αποτελεί για μας μέγιστη τιμή!
Για τον ίδιο λόγο στο Προοίμιο της Διεθνούς Σύμβασης της Χάγης τού 1954, για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς σε Περίπτωση Ένοπλης Σύρραξης, διακηρύχθηκε επίσημα:
«Η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς οποιουδήποτε λαού, σημαίνει την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς ολόκληρης της ανθρωπότητας».
Η Εκκλησία τής Κύπρου, μετά την τραγική εισβολή, μαζί με όλους τους αρμοδίους Φορείς, καταβάλαμε κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να περισώσουμε ό,τι ήταν δυνατόν από την καταστροφή τής πολιτιστικής και εκκλησιαστικής μας κληρονομιάς. Έτσι, αναπτύξαμε τη συνεργασία μας με ξένα μουσεία και οίκους δημοπρασιών για να εντοπίζουμε και να επιδιώκουμε την επιστροφή των κλεμμένων ιστορικών και θρησκευτικών μας θησαυρών. Επίσης σε συνεργασία με κυπριακά ιδρύματα διαθέσαμε μεγάλα χρηματικά ποσά για την ανάκτηση τέτοιων θησαυρών από τη διεθνή αγορά.
Επιπρόσθετα, έχουμε συνάψει συμφωνίες για την προσωρινή διασφάλιση τέτοιων αντικειμένων στο εξωτερικό, όπως στην περίπτωση του Ιδρύματος Μένιλ του Χιούστον. Η Εκκλησία της Κύπρου είχε επίσης προσφύγει σε ξένα δικαστήρια για να ανακτήσει λεηλατημένα θρησκευτικά αντικείμενα. Η υπόθεση των ψηφιδωτών της Κανακαριάς στο Περιφερειακό Δικαστήριο της Νότιας Περιφέρειας τής Ιντιάνα στην Ινδιανάπολη των Ηνωμένων Πολιτειών αποτελεί μια περίλαμπρη νίκη τής ηθικής και των εκκλησιαστικών μας οραματισμών.
Και ο αγώνας συνεχίζεται αδιάλειπτος. Η τελευταία μας επιτυχία είναι ο επαναπατρισμός από την Ελβετία των δύο μεγάλων εικόνων που προέρχονται από τον ναό τού αγίου Ιακώβου Τρικώμου. Η μεν πρώτη απεικονίζει τον Χριστό ένθρονο με τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, η δε δεύτερη την Παναγία σε θρόνο με τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Οι εικόνες φέρουν χρονολογία 1620. Είναι δε έργα τού Μελετίου τού Κρητός.
Οι εικόνες εντοπίστηκαν στον Οίκο πλειστηριασμών Τέχνης Cristies στο Λονδίνο και μετά από συντονισμένες προσπάθειες τής Αρχιεπισκοπής και της ιεράς Μονής Κύκκου πετύχαμε να τις φέρουμε στην αγκαλιά τής Μητέρας Εκκλησίας.
Επιθυμώ να αναφέρω στην αγάπη σας ότι η όλη διαδικασία τής επιστροφής των εφετών εικόνων δεν ήταν καθόλου εύκολη. Και χρονοβόρα ήταν και δεξιοί χειρισμοί χρειάστηκαν. Δια τούτο και επιθυμώ να συγχαρώ από κέντρου καρδίας την πολύ αγαπητή μου και φιλόπατρι οικογένεια τού Νικολάου και της Γεωργίας Λάσκαρη.
Η θερμή τους αγάπη προς την πίστη μας, προς την πατρίδα μας και προς τους πολιτιστικούς μας θησαυρούς, τους παρώθησαν να παρέμβουν δυναμικά στις ατελείωτες νομικές και άλλες διαδικασίες και να καταβάλουν με αυθορμητισμό το ποσό των 70.000 ελβετικών φράγκων, προκειμένου να πάρουμε πίσω τα εκκλησιαστικά μας αυτά κειμήλια, πράγμα το οποίο και επιτεύχθηκε. Και σήμερα, τα χαιρόμαστε και πάλι, χάρη στη γενναία αυτή χειρονομία του ευγενούς αυτού ζεύγους.
Συγχαίρω επίσης τον φίλο τής Κύπρου και λαμπρό δικηγόρο κύριο Andrian Burgi, ο οποίος σε απόλυτη συνεργασία με τον εκλεκτό μας επίτιμο πρόξενο στη Ζυρίχη κύριο Γεώργιο Παπαντωνίου χειρίστηκαν το όλο θέμα με υπευθυνότητα, ζήλο και μεθοδικότητα, προκειμένου να επιτύχουμε στον στόχο μας.
Η ιερά Αρχιεπισκοπή έκρινε χρέος της να απονείμει σε όλους τους συντελεστές τής επιτυχίας αυτής το χρυσούν παράσημο τού Αποστόλου Παύλου, προκειμένου να τους εκφράσει τη βαθιά της ευαρέσκεια και ευγνωμοσύνη. Το απονέμουμε δε με τις ολόθερμες ευχές μας, όπως η αγάπη τού Θεού τους χαρίζει πάσα καρποφορία στη ζωή τους και πάσα οικογενειακή χαρά και ευτυχία.
