Πανηγυρική Δοξολογία (2016) για την επέτειο 28ης Οκτωβρίου 1940
Εορτάστηκε και φέτος με κάθε λαμπρότητα η εθνική επέτειος της 28ης Οκτωβρίου.
Πανηγυρική Δοξολογία τελέστηκε στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Ιωάννη, στη Λευκωσία, στις 10 το πρωί, χοροστατούντος της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη, του Προέδρου της Βουλής κ. Δημήτρη Συλλούρη, του Πρέσβη της Ελλάδας κ. Ηλία Φωτόπουλου, του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού κ. Κώστα Καδή, άλλων μελών της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και άλλων επισήμων.
Τιμητικό απόσπασμα της Εθνικής Φρουράς και η φιλαρμονική της Δύναμης απόδωσαν τιμές στο χώρο μπροστά από τον Καθεδρικό Ναό.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Πρέσβης επί τιμή Περικλής Νεάρχου.
Το μήνυμα των προγόνων μας νομίζω μας φωτίζει το δρόμο, δήλωσε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, λέγοντας ότι η Εκκλησία έδωσε στήριξη στην Κυβέρνηση “ούτως ώστε δεν θέλουμε να επαναληφθεί το «όχι»”.
Σε δηλώσεις του μετά το τέλος της πανηγυρικής δοξολογίας για την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννη, ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας εξέφρασε την ελπίδα ότι στην Ελβετία, “η αντιπροσωπεία μας θα πάει εκεί δυναμικά, να διεκδικήσει τα δίκαια του λαού μας. Εύχομαι να παραμείνει όλος ο πολιτικός κόσμος ενωμένος, να αγωνιστούν οι πάντες για να δικαιώσουμε τους αγώνες του λαού μας”.
Αν όμως παρ’ελπίδα, είπε, έλθει κάτι που δεν θα υπηρετεί τον κυπριακό λαό “νομίζω ότι το «όχι» που φωτίζει το δρόμο, τον αγώνα του λαού μας μπορεί να ξανακουστεί”.
Πηγή: ΚΥΠΕ
******************************
ΛΟΓΟΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ 28ΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΕΩΣ ΕΠΙ ΤΙΜΗι
κ. ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Εορτάζουμε σήμερα την εθνική επέτειο του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940. Γιατί εορτάζουμε τις εθνικές επετείους; Πρώτον, για να διασώζουμε και να συντηρούμε την ιστορική μνήμη. Να ενθυμούμαστε τη δόξα και την τιμή των ηρωικών αγώνων, που διεξήγαγαν οι πρόγονοί μας, κάτω μάλιστα από πολύ δύσκολες και άνισες συνθήκες, για την προάσπιση της πατρίδος και της ελευθερίας. Να ενθυμούμαστε, επίσης, ότι οι ένδοξες σελίδες της ιστορίας ενός λαού δεν γράφονται με ναι στην ταπείνωση, στην υποτέλεια και στη συνθηκολόγηση, αλλά με ΟΧΙ στην απρόκλητη επίθεση, στην ξένη εισβολή και στην απειλή υποδουλώσεως.
Η ελευθερία δεν είναι σε κάθε περίπτωση δεδομένη και αυτονόητη. Είναι αγώνισμα και έχει τίμημα. Απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση και αγώνες. Σε διαφορετική περίπτωση, παραμονεύει ο κίνδυνος της εθελοδουλείας και της αυτοϋποδουλώσεως. Τον κίνδυνο αυτό επισημαίνει δραματικά ο Δημοσθένης στους Αθηναίους, λέγοντας: «τῶν προγόνων ἀρετῆς ὑπομνήμαθ’ ὁρῶσι τοσαύτην κακίαν ὑπάρξαι, ὥστε τῆς ἐλευθερίας αὐτεπαγγέλτους ἐθελονταὶ παραχωρῆσαι».
(Όταν έχετε μπροστά σας τέτοια υπομνήματα αρετής των προγόνων, πώς είναι δυνατόν ν’ αναδειχθείτε τόσο κακοί και ανάξιοι, ώστε αυτεπαγγέλτως, με τη θέλησή σας, να παραχωρήσετε την ελευθερία σας;)
Εορτάζουμε όμως τις εθνικές επετείους και για ένα δεύτερο πολύ σημαντικό λόγο. Για να απονείμουμε δόξα και τιμή σ’ αυτούς ειδικά, που θυσιάστηκαν και για τους οποίους αξίζει να ανατρέξουμε πάλι στον Δημοσθένη και στα όσα λέει για τη θυσία τους στον επιτάφιό του: «τὴν ὑπάρχουσαν πᾶσιν ἔμφυτον τοῦ ζῆν ὑπερεῖδον ἐπιθυμίαν καὶ τελευτῆσαι καλῶς ἠβουλήθησαν ἢ ζῶντες τὴν Ἑλλάδ’ ἰδεῖν ἀτυχοῦσαν, πῶς οὐκ ἀνυπέρβλητον παντὶ λόγῳ τὴν αὐτῶν ἀρετὴν καταλελοίπασιν». ( «Αυτοί», δηλαδή, «παρέβλεψαν την υπάρχουσα σε όλους έμφυτη επιθυμία του ζην και προτίμησαν να πεθάνουν καλώς, παρά να παραμείνουν ζωντανοί και να βλέπουν την κακοτυχία της Ελλάδος. Πώς η αρετή αυτή που κατέλιπαν να μην είναι ανυπέρβλητη και αδύνατον να εκφρασθεί με λόγια;»)
Υπάρχει όμως και ένας τρίτος λόγος, για τον οποίο αποδίδουμε, δικαίως, μεγάλη σημασία στον εορτασμό των επετείων. Είναι το παράδειγμα και το δίδαγμα που αντιπροσωπεύουν, ο φρονηματισμός που εμπνέουν και οι παρακαταθήκες που συνιστούν για το σήμερα και τις μεταγενέστερες γενεές.
Γιατί πήγαν και αγωνίσθηκαν σαν ένας άνθρωπος οι Έλληνες στην Πίνδο; Γιατί η προάσπιση της πατρίδος και της ελευθερίας ήταν μέσα τους τόσο ισχυρή και αυτονόητη; Κάθε λαός αγαπά την ελευθερία του και θέλει να την υπερασπισθεί. Ο Ελληνικός όμως λαός έχει στην ιστορία του μια ιδιαίτερη σχέση και ταύτιση με την ελευθερία, γιατί πρωτοπόρησε ιστορικά στην ανάδειξή της και στη θεσμοθέτησή της ως υπέρτατου ιδανικού και αξίας ζωής.
Αυτή, μαζί με άλλες θεμελιακές αξίες, που αναφέρονται στο ανθρώπινο πρόσωπο ως άτομο και στην αξιοπρέπεια και στα δικαιώματά του, προσέδωσαν στο Ελληνικό ιστορικό παράδειγμα και στον Ελληνικό κλασικό πολιτισμό χαρακτηριστικά οικουμενικού ανθρώπινου πολιτισμού.
Δεν είναι τυχαίο, π.χ. ,που ο Ευριπίδης λέει σε μια τραγωδία του, ότι είναι καλύτερο να πεθάνει κανείς καλώς, παρά να ζει ως δούλος. Αυτός ο ίδιος, σε μια άλλη τραγωδία του, απευθυνόμενος προς όλους τους θνητούς, αναρωτιέται:
«Ὦ ταλαίπωροι θνητοί, τὶ κτᾶσθε λόγχας καὶ κατ’ ἀλλήλων τίθεσθε:» ( «Ω ταλαίπωροι θνητοί, γιατί αποκτάτε λόγχες και τις στρέφετε ο ένας εναντίον του άλλου;») Ο Ευριπίδης πίστευε και ήθελε την ειρήνη για όλους τους ανθρώπους. Τη θεωρούσε όμως αδιανόητη χωρίς ελευθερία. Αυτά δεν τα πίστευε μόνο ο Ευριπίδης και οι άλλοι ποιητές και διανοούμενοι. Ήταν θεμελιακές αξίες, ιδανικά και νόμος για ολόκληρη την κλασική πόλη.
Με αυτό το πνεύμα, πήγαν και πολέμησαν οι μαχητές στο Μαραθώνα, στις Θερμοπύλες, στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές και δεν πτοήθηκαν από τον όγκο των εχθρών και την ασύλληπτη δυσαναλογία δυνάμεων. Το πνεύμα αυτό ενέπνευσε διαχρονικά όλους τους εθνικούς αγώνες, από την καλασική εποχή μέχρι το Βυζάντιο, την εθνική παλιγγενεσία του 1821 και τους νεώτερους αγώνες. Οι μαχητές της Πίνδου έρχονταν, επομένως, από πολύ μακριά και η συνείδηση και η πίστη αυτή τους χαλύβδωσε και τους γιγάντωσε.
Όταν ο Έλληνας Πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς είπε το υπερήφανο ΟΧΙ στο ιταμό Ιταλικό τελεσίγραφο, ο Ελληνικός λαός συσπειρώθηκε, σαν ένα άνθρωπος, και αντέδρασε με απίστευτο ενθουσιασμό και αποφασιστικότητα. Το Ιταλικό Επιτελείο εκτιμούσε ότι, το πολύ σε δύο εβδομάδες , τα Ιταλικά στρατεύματα θα έμπαιναν στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Ο υπερφίαλος Ιταλός δικτάτωρ ήθελε την αιφνιδιαστική κατάληψη της Ελλάδος, για να υποστηρίξει τις Ιταλικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Αφρική, να καταστήσει ηγεμονικό το ρόλο της Ιταλίας στην Ανατολική Μεσόγειο και να προκαταλάβει τους Γερμανούς συμμάχους του στα Βαλκάνια, τα οποία θεωρούσε προνομιακό χώρο Ιταλικής επιρροής.
Η έκπληξη και η οργή του από τη διάψευση της υπεροψίας του και η ταπείνωσή του στα βουνά της Πίνδου ήταν απερίγραπτη. Επιστράτευσε νέες τεράστιες ενισχύσεις, πεζικό, πυροβολικό και αεροπορία και εξήγγειλε Εαρινή Επίθεση, που εκδηλώθηκε την 9η Μαρτίου 1941. Και η νέα όμως Ιταλική επίθεση αποκρούσθηκε, με μια πραγματική γιγαντομαχία, με σύμβολο το ύψωμα 731, που αναδείχθηκε σε νέο Μεσολόγγι. Οι Ιταλικές φιλοδοξίες ενταφιάσθηκαν οριστικά στις βουνοκορφές της Πίνδου.
Ο Χίτλερ έσπευσε να διασώσει το σύμμαχό του και να διασφαλίσει τα νώτα και τα πλευρά της μεγάλης επιχειρήσεως «Barbarossa», που προετοίμαζε κρυφά κατά της Σοβιετικής Ενώσεως. Ο αγώνας πλέον ήταν εντελώς άνισος. Παρ’ όλα αυτά, η Ελληνική αντίσταση στα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης συνεχίσθηκε μέχρι την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας και την υπερφαλάγγιση των αμυνομένων Ελληνικών δυνάμεων. Συνεχίσθηκε, επίσης, με την επική και πρωτοφανή αντίσταση του λαού στην Κρήτη.
Η Ελληνική αντίσταση στα βουνά της Πίνδου έδωσε την πρώτη νίκη στους Συμμάχους, μετά τη ζοφερή επέλαση των δυνάμεων του Άξονος, που φαίνονταν μέχρι τότε τροπαιοφόρες και αήττητες. Ήταν ένα υπέρλαμπρο παράδειγμα αγώνα και ελπίδας. Η αντίσταση στη Γερμανική εισβολή καθυστέρησε την επιχείρηση «Barbarossa» και συνέβαλε ουσιαστικά στην τελική αποτυχία της. Η μικρή Ελλάδα έκανε μια μεγάλη συμβολή στην ήττα του άξονος και έδωσε ένα παράδειγμα στον κόσμο, αντάξιο της ένδοξης ιστορίας της.
Ο εορτασμός του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου συμπίπτει φέτος με ένα έντονο διεθνές παρασκήνιο και πιέσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Εάν ο λόγος είναι μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, ο πρώτος που ενδιαφέρεται και υπερακοντίζει για λύση είναι ο Κυπριακός λαός, που είναι το θύμα της Τουρκικής εισβολής και κατοχής. Προκαλεί όμως εύλογες ανησυχίες η πρωθύστερη καλλιέργεια αισιοδοξίας για λύση, χωρίς να έχουν διαμορφωθεί οι όροι για μια δίκαιη και συνολική λύση και ενώ δεν έχει ακόμη συζητηθεί το εδαφικό, που συνδέεται με τον πυρήνα του προβλήματος, που είναι η Τουρκική κατοχή.
Η Τουρκική πλευρά το παρέπεμπε σκοπίμως στο τέλος της διαπραγματεύσεως, προτάσσοντας τα άλλα θέματα και επιδιώκοντας τη σύνδεσή του με το θέμα της ασφάλειας και των διεθνών εγγυήσεων και με τη διεκδίκησή της για σύγκληση Πενταμερούς Διασκέψεως.
Η Τουρκική πλευρά εκμεταλλεύεται επίσης το διαχωρισμό του θέματος των περιουσιών από το εδαφικό για να υποσκάψει την επιστροφή εδάφους και να τη μετατρέψει σε υπόθεση ιδιωτικών περιουσιών, οι οποίες θα μπορούσαν να αποζημιωθούν. Με την τακτική αυτή επιδιώκει να διχάσει το Ελληνικό μέτωπο, θέτοντας σε ανταγωνισμό το εθνικό με το ιδιωτικό και να ελαχιστοποιήσει οποιαδήποτε επιστροφή εδάφους, υπολογίζοντας ότι σε κάθε περίπτωση οι αποζημιώσεις θα καταβληθούν κυρίως από τα ίδια τα θύματα της Τουρκικής εισβολής.
Στην πρόσφατη συμφωνία για συζήτηση του εδαφικού, εκτός Κύπρου, έγινε πάλι προσπάθεια από την Τουρκική πλευρά να συνδυασθεί η συζήτηση με άτυπη Τετραμερή, με στόχο να τεθούν στο τραπέζι, μαζί με το εδαφικό, και θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων και να μπει στο περιθώριο η Κυπριακή Δημοκρατία. Η απόρριψη μιας τέτοιας προτάσεως για Τετραμερή, ήταν επιβεβλημένη και ορθώς απερρίφθη. Η διασαφήνιση, επίσης, εκ μέρους των Αθηνών, με ολοκληρωμένο έγγραφο, της θέσεώς τους, σχετικά με το θέμα των εγγυήσεων, είναι θετική εξέλιξη, γιατί καθιστά σαφές, ότι η Ελλάδα δεν θέλει να συμπράξει σε νέες εγγυήσεις, τις οποίες θεωρεί αναχρονιστικές και απαράδεκτες για χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
Το γεωπολιτικό σκηνικό στην περιοχή αλλάζει δραματικά. Η Συρία και το Ιράκ είναι το επίκεντρο και ταυτόχρονα ένα δείγμα των περιφερειακών και των διεθνών ανταγωνισμών που αναπτύσσονται στην περιοχή. Δύο νέοι παράγοντες είναι ο ακραίος Ισλαμισμός και οι Κούρδοι. Η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν συνδέεται άμεσα και με τους δύο αυτούς παράγοντες. Μέσα στο κλίμα της υπάρχουσας γεωπολιτικής ρευστότητας, ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να αποτρέψει αφ’ ενός την εθνική αποκατάσταση του Κουρδικού παράγοντα, που θα ήταν σε βάρος της Τουρκίας, και ταυτόχρονα να προωθήσει τον Τουρκικό αναθεωρητισμό και επεκτατισμό, εμπνεόμενο από το όραμα μιας Ισλαμικής Τουρκίας, που δεν εμμένει πλέον στο εθνικό κράτος του Κεμάλ Ατατούρκ, αλλά διεκδικεί το Οθωμανικό της παρελθόν.
Αυτές οι Ισλαμικές και Νέο – Οθωμανικές βλέψεις της Άγκυρας, είναι κίνδυνος για την Ελλάδα και την Κύπρο. Η Αμερικανική πολιτική δεν εμπιστεύεται, προφανώς, τον Ταγίπ Ερντογάν. Υπολογίζει όμως πάντα τη γεωστρατηγική σημασία της Τουρκίας και δεν εγκαταλείπει την τακτική της προσφοράς σ’ αυτήν ανταλλαγμάτων για τον προσεταιρισμό της. Η τελευταία επιδίδεται, άλλωστε, στο γνωστό επιτήδειο παιχνίδι της ισορροπίας και των ανταγωνιστικών σχέσεων με τους δύο μεγάλους. Η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα να μη πέσουν θύματα αυτής της πολιτικής των ΗΠΑ και της Άγκυρας.
Η Κυπριακή πλευρά πρέπει ιδιαίτερα να προσέξει την ισορροπία των διεθνών της σχέσεων, αποδίδοντας στο Ρωσικό παράγοντα στο Κυπριακό τη θέση, που του αρμόζει. Το θετικό και αποτρεπτικό βάρος του Ρωσικού παράγοντα στο Κυπριακό απεδείχθη πολλές φορές στο παρελθόν. Τα όρια της Αμερικανικής πολιτικής στο Κυπριακό αποκαλύφθησαν, κατά αναμφισβήτητο τρόπο, στην πρόσφατη συνάντηση του Κυπρίου Προέδρου με τον Αμερικανό Αντιπρόεδρο Τζον Μπάϊντεν και τα όρια αυτά ταυτίσθηκαν ουσιαστικά με Τουρκικές διεκδικήσεις για εγγυήσεις και Τουρκική βάση στην Κύπρο.
Η προβαλλόμενη «πρόοδος» στις διαπραγματεύσεις από τους ξένους διακινητές της ιδέας μιας εν τάχει «λύσεως» του Κυπριακού, αναφέρεται ουσιαστικά στις παραχωρήσεις, που έγιναν μονομερώς από την Ελληνική πλευρά στα διάφορα επιμέρους κεφάλαια, αλλά και στο βασικό πλαίσιο της λεγόμενης Διζωνικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα.
Η Άγκυρα επιδιώκει τον στρατηγικό έλεγχο της Κύπρου, κατά πρώτο λόγο, μέσα από τις συνταγματικές ρυθμίσεις μιας ιδιότυπης διζωνικής ομοσπονδίας, που θα ήταν ομοσπονδία μόνο για τους τομείς, που συμφέρουν την Τουρκική πλευρά, όπως π.χ. οι φυσικοί πόροι και το φυσικό αέριο, αλλά κατά τα άλλα θα ήταν ουσιαστικά συνομοσπονδία, που θα νομιμοποιούσε τα τετελεσμένα της Τουρκικής εισβολής και κατοχής.
Επιδιώκει, κατά δεύτερο λόγο, την ανανέωση των εγγυήσεων και τη διατήρηση στην Κύπρο στρατιωτικών δυνάμεων, που θα κατοχυρώνουν τον γεωστρατηγικό της ρόλο στην περιοχή. Επιδιώκει, κατά τρίτο λόγο, να αρπάξει το μεγαλύτερο μέρος της Κυπριακής ΑΟΖ και των ενεργειακών αποθεμάτων της Κύπρου. Πώς θα μπορούσε να υπερασπίσει η Κύπρος την ΑΟΖ και τα ενεργειακά της αποθέματα, μετά από την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την υποκατάστασή της από μια διζωνική ομοσπονδία, με πολιτική ισότητα, όταν θα ετίθετο το θέμα της οριοθετήσεως της ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας;
Ο Κυπριακό λαός δεν πρέπει να κυριεύεται από αισθήματα φόβου και απελπισίας ή, ακόμη χειρότερα, χαμένης δήθεν ευκαιρίας. Πρέπει σ’ αυτό να ενθυμούμαστε τα λόγια του Αριστοτέλη:Ταὐτὸν «οἱ μὴ δυνάμενοι κινδυνεύειν ἀνδρείως, δοῦλοι τῶν ἐπιόντων εἰσίν.» (αυτοί, δηλαδή, που δεν μπορούν να κινδυνεύουν ανδρείως, γίνονται δούλοι των επιδρομέων.») Πρέπει επίσης να ενθυμούμαστε τα λόγια του μεγάλου θεωρητικού του πολέμου Κλαούζεβιτς, ότι «η στρατιωτική δραστηριότητα δεν κατευθύνεται μόνον κατά των υλικών δυνάμεων, αλλά πάντα κατά των ηθικών δυνάμεων, που τις κινούν». Στόχος δηλαδή είναι το ηθικό του λαού και το αγωνιστικό του φρόνημα.
«Πρόσχωμεν», λοιπόν, «τὸν νοῦν», ὅπως ἔλεγε ὁ Πλάτων, «μὴ ἐξαπατηθῶμεν». Η Κύπρος δεν είναι τόσο μόνη και αδύναμη, όπως ορισμένοι νομίζουν ή υποστηρίζουν. Ως διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία, ως χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και ως χώρα με ενεργειακά αποθέματα έχει σημαντικά πλεονεκτήματα. Φτάνει οι ίδιοι να μη τα υπονομεύουμε με υποχωρήσεις και να τολμούμε να τα αξιοποιούμε.
Η Κύπρος μπορεί, λοιπόν, να αντέξει και η πάροδος του χρόνου και το αδιέξοδο, λόγω της Τουρκικής αδιαλλαξίας, δεν είναι λόγος να επισπεύδουμε για οποιαδήποτε λύση, που θα υποθήκευε και θα έθετε σε άμεσο κίνδυνο ολόκληρη την Κύπρο.
Η συμβουλή του Σόλωνος είναι, από την άποψη αυτή, αφοριστική: «εὖ ἔρδην πειρώμενος, οὐ προνοήσας, ἒς μεγάλην ἄτην καὶ χαλεπὴν ἔπεσεν». ( «Προσπαθώντας να κάνει το καλό, δεν προνόησε και έπεσε σε μεγάλη και χαλεπή συμφορά.») Η συμφορά θα ήταν για ολόκληρη την Κύπρο και δεν θα υπήρχε οδός επιστροφής, γιατί θα είχε καταλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία, που είναι το βάθρο του αγώνα του Κυπριακού λαού, το διεθνές του έρεισμα, και η σταθερότητα και ασφάλειά του.
Το ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου, που εορτάζουμε σήμερα, ας είναι για όλους μας πηγή φρονηματισμού, θάρρους και ελπίδας.
Ζήτω το ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου!
Ζήτω ο αγώνας του Κυπριακού Λαού!
