Χαιρετισμός Μακαριωτάτου στο πρώτο ετήσιο συνέδριο Βυζαντινών και Μεσαιωνικών σπουδών (13 Ιανουαρίου 2017)
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
ΤΗΣ Α.Μ. ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ
κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ
ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
13 Ιανουαρίου 2017
Με πολλή χαρά απευθύνουμε, σήμερα, τον εγκάρδιο χαιρετισμό αγάπης και τιμής μας προς το Πρώτο Ετήσιο Συνέδριο Βυζαντινών και Μεσαιωνικών Σπουδών, το οποίο με μεγάλο ζήλο και επιμέλεια διοργανώνει η Βυζαντινολογική Εταιρεία Κύπρου.
Ως Εκκλησία Κύπρου διακρίνουμε στα πρόσωπα όλων των συντελεστών του Συμποσίου, αλλά και στα πρόσωπα όλων εσάς των εισηγητών και συνέδρων, τον πνευματικό δυναμισμό των ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι με πολύ κόπο και μόχθο συμβάλλετε ουσιαστικά και ποικιλότροπα στην έρευνα, τη μελέτη, την ανάδειξη και εν τέλει στην διατήρηση των πνευματικών αξιών και των υπερχρόνιων ιδανικών, τα οποία πρεσβεύει η ιστορία και ο πολιτισμός μας.
Η ιστορική πορεία των δύο χιλιάδων χρόνων Χριστιανισμού στη νήσο μας αποτυπώθηκε στην βυζαντινή ιστορία και πολιτισμό. Μέσα, λοιπόν από τη μελέτη τους, ξεδιπλώνεται όχι μόνο η πολυκύμαντη ιστορία του τόπου μας, αλλά διαγράφονται επίσης και οι σχέσεις της και οι αναπόφευκτες αλληλεπιδράσεις της με τους άλλους λαούς, με τους οποίους ήλθε σε επαφή. Όπως έχει καταδείξει η επιστημονική έρευνα, οι σχέσεις αυτές δεν υπήρξαν ειρηνικές. Οι ξένοι κατακτητές όχι μόνο υποδούλωσαν τη γη των προγόνων μας, αλλά και αγωνίστηκαν σκληρά να καθυποτάξουν την ελληνορθόδοξη θρησκευτική πίστη του λαού μας, χωρίς όμως επιτυχία.
Το γεγονός, αυτό, μαρτυρεί τη δυναμικότητα τού Κυπριακού Ελληνισμού να δημιουργεί πολιτισμό κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες σκλαβιάς. Πέραν, τούτου, όμως, ο Κυπριακός Ελληνισμός κατάφερε στα δύσκολα αυτά χρόνια να κρατήσει σταθερή την κυριαρχία της ελληνικής γλώσσας σ’ ολόκληρη τη κοινωνική διαστρωμάτωση της μεσαιωνικής Κύπρου. Ο λαός μας με το αλάνθαστο αισθητήριό του κράτησε μαζί με την ορθόδοξη πίστη του και την πατροπαράδοτη γλώσσα του γιατί τα θεώρησε ως τους δύο πολυτιμότατους θησαυρούς του. Και όχι μόνο τούτο. Η ελληνική γλώσσα με τον πλούτο της, τη λεπτότητά της και την ποικιλία των εκφραστικών της μορφών χρησιμοποιήθηκε για τη σύνταξη διεθνών συνθηκών. Οι περίφημες Ασσίζες, ένα συνθετικό έργο κωδικοποίησης των νόμων με βάση το οποίο διοικήθηκε η Κύπρος, μεταφράζονται στα κυπριακά-ελληνικά. Γαλλοκυπριακές οικογένειες συντάσσουν τις διαθήκες τους στα ελληνικά. Ακόμη και λατίνοι κληρικοί είναι ελληνόφωνοι.
Δυστυχώς, όμως, η βάρβαρη Τουρκική εισβολή του 1974, έδωσε τη δυνατότητα στα χρόνια, που ακολούθησαν σε αρχαιοκάπηλους ή άλλους επιτήδειους -συχνά με την ανοχή και τις ευλογίες των κατοχικών δυνάμεων- να προβούν σε μια σταδιακή και μεθοδευμένη, πολλές φορές, βεβήλωση των μνημείων, που αποδεικνύουν από τη μια την Ελληνικότητα της νήσου μας και μαρτυρούν από την άλλη τη χριστιανική παρουσία πέραν των δύο χιλιάδων χρόνων στο νησί.
Ως αποτέλεσμα της καταστροφής και της λεηλασίας ένας μεγάλος αριθμός θρησκευτικών κειμηλίων, φορητών εικόνων και άλλων λειτουργικών σκευών έχει κλαπεί και πωληθεί παράνομα στο εξωτερικό. Επιπρόσθετα, μεγάλης ιστορικής αξίας ψηφιδωτά και τοιχογραφίες αποκολλήθηκαν από Τούρκους αρχαιοκάπηλους. Πολλές φορές η βάνδαλη αυτή πράξη έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε μεγάλο μέρος των ψηφιδωτών και των τοιχογραφιών, που αποκολλήθηκαν, να καταστραφεί για πάντα.
Τα στοιχεία αυτά αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της θρησκευτικής -και όχι μόνο- κληρονομιάς μας είναι μέρος του εαυτού μας, κομμάτι της ψυχής μας, στοιχείο της ύπαρξής μας, δείγμα της οντότητάς μας ως Κυπριακού Ελληνισμού! Χωρίς αυτά η ύπαρξη και παρουσία μας σ’ αυτόν τον τόπο δεν έχει νόημα και δεν είναι πλήρης. Κάτι μας λείπει.
Επομένως, η προσήλωση στη διάσωση των πιο πάνω στοιχείων μέσα από την επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση έχει συμβάλλει καθοριστικά στον εντοπισμό στο εξωτερικό πολλών σημαντικών αντικειμένων και εικόνων, τα οποία με τις σωστές ενέργειες και συντονισμό της Εκκλησίας με τις αρμόδιες Αρχές του κράτους, επέστρεψαν στην Κύπρο.
Αξιοποιώντας τη σημερινή ευκαιρία καλούμε όλους εσάς, να εργασθείτε με υπομονή, επιμονή και συνέπεια, ώστε ο λαός μας, και ιδιαίτερα οι νέοι μας, να γνωρίσουν και να αγαπήσουν τα ιδεώδη του πνευματικού μας Πολιτισμού. Θα μπορούν, έτσι, μέσα από το φως των υπερχρόνιων αξιών της παράδοσής μας, από τη μια μεριά να βλέπουν τον όντως αληθή προορισμό μας ως δημιουργημάτων του Θεού, και από την άλλη να συντηρούν και να καλλιεργούν μέσα τους την αγάπη προς την πατρίδα και τον πόθο για την απελευθέρωση και τη δικαίωση της νήσου και ολόκληρου λαού μας.
Κλείνοντας, επιθυμούμε να εκφράσουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια προς τον Πρόεδρο και τα Μέλη της Βυζαντινολογικής Εταιρείας Κύπρου καθώς και όλους εκείνους οι οποίοι συνέβαλαν στη διοργάνωση του λαμπρού αυτού Συνεδρίου. Θερμές ευχαριστίες εκφράζουμε, επίσης, και προς τους εκλεκτούς προσκεκλημένους του εν λόγω Συνεδρίου και εκφράζουμε τη βεβαιότητα ότι η παρουσία τους εδώ θα είναι πολλαπλώς χρήσιμη και επωφελής καθώς θα συμβάλλει στην ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων που σχετίζονται με την προστασία και ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Επευλογούμε, τέλος, τις εργασίες του Συνεδρίου και ευχόμαστε κάθε επιτυχία σ’ αυτές. Ο Θεός μαζί σας!
Μετ’ ευχών
† ὁ Κύπρου Χρυσόστομος
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
13 Ιανουαρίου 2017.
