Χαιρετισμός του Μακαριωτάτου στην Έκθεση Αγιογραφίας του Χαράλαμπου και της Μαρίας Χριστοφόρου

«ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ»

ΕΚΘΕΣΗ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ  

ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

κ. κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Β΄

ΤΕΤΑΡΤΗ, 15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2017. ΓΚΑΛΕΡΩ  «ΕΝ ΠΛΩι»

Φίλτατέ μου Χαράλαμπε και αγαπητή μου κυρία Μαρία.

Πανιερώτατε,  Αγαπητοί μου φίλοι,

Είμαι απόλυτα βέβαιος πως, όταν θα δούμε  την έκθεση «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ», που μας παρουσιάζει το ζεύγος Χριστοφόρου,  ένα βαθύ αίσθημα θαυμασμού και σεβασμού προς τα πρόσωπα αμφοτέρων, θα πλημμυρίσει την ψυχή μας  για την καταπληκτική αυτή συλλογή των πινάκων τους, η οποία αποτελεί τον καρπό μιας ολόκληρης ζωής και του βαθύτατου τους σεβασμού προς τη χριστιανική μας πίστη.

Με τον κ. Χριστοφόρου είχα πολύ φιλικές σχέσεις και εκτιμούσα βαθύτατα τόσο τη σεμνότητα τού χαρακτήρα του όσο και τις ικανότητες του ως διπλωμάτη. Αλλά, ομολογώ ότι η  ιδιαίτερη του αγάπη προς τη χριστιανική Τέχνη μού ήταν άγνωστη. Γι’ αυτό, όταν ήλθε στο Γραφείο μου για να μου δωρίσει τον καλαίσθητο του τόμο «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ» και να μου προτείνει να εγκαινιάσω την εξαιρετική αυτή Συλλογή, ομολογώ ότι και συγκινήθηκα και ενθουσιάστηκα.

Συμμεριζόμεθα την πίστη που έχει μέσα του ο κύριος Χριστοφόρου, που γράφει «πως η συγκυρία να παρουσιαστεί για πρώτη φορά αυτή η Έκθεση και το βιβλίο στα πλαίσια της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Πάφος 2017, αποτελεί επιθυμία τής Παναγίας μας Μαρίας, που τιμώ μέσα από τον μεγάλο αριθμό έργων που της αφιερώνονται στη Συλλογή. Είμαι απόλυτα σίγουρος, πως χωρίς τη βοήθεια της δεν θα μπορούσα να επιτελέσω αυτό το έργο και μάλιστα με τα περιορισμένα οικονομικά μέσα που διέθετα».

Αναμφίβολα η τέχνη είναι η έκφραση της ψυχής του ανθρώπου και αποτελεί τον επιούσιο άρτο του πνεύματος. Εμείς, βέβαια,  καυχώμεθα ότι η χριστιανική τέχνη επιτελεί έναν ανώτερο ιδεολογικό στόχο. Καλλιεργεί την ψυχή του ανθρώπου και την ανάγει στις αιθέριες σφαίρες της θεότητας.

Η τέχνη αυτή έχει τις ρίζες της στην Κωνσταντινούπολη. Διακρίνεται κυρίως για την πνευματικότητά της και την υπερβατικότητά της.  Δια τούτο και  ανάγει την ψυχή τού ανθρώπου από τον υλικό κόσμο προς τον πνευματικό, από  τα επίγεια προς τα ουράνια.  Καλλιεργεί την ψυχή του και την οδηγεί προς τα θεία. Συνάδει πλήρως με την προτροπή τού θείου Παύλου:
«… τά ἄνω ζητεῖτε… τά ἄνω φρονεῖτε, μή τά ἐπί γῆς…» ( Κολ. 3, 1-2).

Πιστεύω ότι, σε λίγο, όλοι μας θα νιώσουμε  εσωτερική εγκαύχηση και τιμή διότι ανάμεσα στη Συλλογή Χριστοφόρου θα δούμε ότι υπάρχουν πίνακες διακεκριμένων Ελλήνων ζωγράφων, οι οποίοι καθιερώθηκαν στη συνείδηση του Ελληνισμού, ως πνευματικοί ταγοί της χριστιανικής τέχνης. Αναφέρομαι στους μεγάλους Έλληνες ζωγράφους όπως είναι ο Γκύζης, ο Παρθένης, ο Κόντογλου, ο Χατζηκυριάκος – Γκίκας, η Αθηνά Ταρσούλη  καθώς και  Κύπριοι:  ο Γεώργιος Γεωργίου, ο Χατζησωτηρίου, ο Κισσονέργης, ο Λανίτης και ο πολύ γνωστός συμπολίτης  μας Γιώργος Κοτσώνης.

Όλους αυτούς τους συνδέει ο σεβασμός προς το παρελθόν του ελληνικού και βυζαντινού μας πολιτισμού και ταυτοχρόνως η αναζήτηση της πολιτισμικής μας ταυτότητας, η οποία αναμφίβολα εστιάζεται στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και στη χριστιανική μας πίστη, η οποία λειτουργεί ως συνεκτικός δεσμός μεταξύ τους.

Η έκθεση βεβαίως διανθίζεται και με έργα μεγάλων Ιταλών ζωγράφων όπως είναι ο Ραφαήλ, ο Τιντορέντο, ο Ντα Κορτόνα, ο Γκουρτσίνο και ο Ρούπενς. Ονόματα που κατέκτησαν το παγκόσμιο με τη αξιόλογη ζωγραφική τους ανωτερότητα και με την πνευματική τους  εμβέλεια.

Πέραν αυτών θα έχουμε τη δυνατότητα να χαρούμε και να θαυμάσουμε έργα από την πνευματική θυγατέρα  του Βυζαντινού μας πολιτισμού,  τη Ρωσική Τέχνη. Μέσα από ένα μεγάλο αριθμό ρωσικών εικόνων που μας παρουσιάζονται, έχουμε τη δυνατότητα να δούμε και να αξιολογήσουμε την πορεία αυτής της τέχνης. Θα διαπιστώσουμε, βέβαια, ότι χρονικώς και σταδιακά απομακρύνεται από τα Βυζαντινά πρότυπα αλλά πιστεύω ότι η πορεία αυτή είναι απόλυτα φυσιολογική. Η τέχνη είναι ο τόκος της ψυχής εκάστου προσώπου και εκάστου λαού. Θα ήταν λάθος να παρέμενε σε μια τυπική ή αφομοιωτική  μίμηση των βυζαντινών προτύπων, έστω και αν αυτά υπερέχουν. Παρ’ όλα αυτά βέβαια η  επίδραση της  είναι εμφανής.

Η αγάπη, όμως, του φίλτατου μου Χριστοφόρου δεν μας κράτησε μόνο στα όρια της Ελλάδος, της Ιταλίας και της Ρωσίας. Μας μεταφέρει με βαθύτατη συγκίνηση και στη Λατινική Αμερική, όπου χρημάτισε ως πρέσβης εκεί. Έτσι έχουμε τη δυνατότητα να θαυμάσουμε και πίνακες από τις μακρινές εκείνες  χώρες, και να βιώσουμε και τις δικές τους χριστιανικές τεχνοτροπίες και αναζητήσεις.

Νομίζω ότι δεν θα ήταν ορθό να κάνουμε συγκρίσεις σε περίπτωση που τα μεγάλα ονόματα μάς εντυπωσιάσουν εντονότερα. Εμείς επιβάλλεται να σταθούμε με σεβασμό μπροστά σε κάθε πίνακα και να ερμηνεύσουμε μέσα μας αντικειμενικά την προσπάθεια εκάστου αγιογράφου εκάστης χώρας να εκφράσει τα αισθήματα τού βαθύτατου σεβασμού προς το πρόσωπο της Παναγίας, του Ιησού Χριστού και της αγάπης του Θεού να σώσει τον άνθρωπο. Άλλωστε ο τρόπος έκφρασης είτε στην Τέχνη είτε στη Λογοτεχνία είτε στη Μουσική διαφέρει από τον ένα λαό στον άλλο. Η ουσία είναι η στοχοθεσία, η υψηλή ιδεολογία και η βίωση που θα επιτευχθεί μέσω της οιασδήποτε τεχνοτροπικής έκφρασης.

Περαίνοντας, επιθυμώ επίσης να συγχαρώ θερμά και την κυρία  Νέλλη Κυριαζή, Ιστορικό της Τέχνης, η οποία ανέλαβε την επιμέλεια του λευκώματος και  έγραψε τα κείμενα. Συγχαίρω επίσης θερμά και τη γραφίστρια κυρία Σαλώμη Παπαδοπούλου, η οποία είχε την καλλιτεχνική επιμέλεια της έκδοσης.  Τόσο τα κριτικά σημειώματα όσο και η άρτια καλλιτεχνική εμφάνιση του βιβλίου μαρτυρούν την αγάπη και τον ζήλο αμφοτέρων να μας παρουσιάσουν ένα βιβλίο αντάξιο των καλλιτεχνικών αναζητήσεων  και των οραματισμών του ζεύγους Χαραλάμπου και Μαρίας Χριστοφόρου.

Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν και στην  Εστία Ελλάδος Κύπρου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, η οποία πρωτοστάτησε όχι μόνο στη διοργάνωση της έκθεσης αυτής αλλά και σε πλείστες άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, που μαρτυρούν ότι υπάρχουν, και πάντα θα υπάρχουν, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι οποίοι με τις ενέργειες και με την όλη δράση τους θα μας αποσπούν από την καθημερινότητα και θα μας οδηγούν στους κόσμους του πνεύματος και της τρυφής.

Αφού συγχαρώ και πάλιν από κέντρου καρδίας τους εκλεκτούς μου φίλους Χαράλαμπο και Μαρίτσα Χριστοφόρου, σας  καλώ όλους  και να χαρούμε και ιδιαίτερα να βιώσουμε τα μηνύματα τής πρωτοποριακής αυτής χριστιανικής έκθεσης.