Η Συμβολή των Κυπρίων της Αιγύπτου στην παιδεία της Κύπρου

Κωστής Κοκκινόφτας

Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου

H ΣYMBOΛH TΩN KYΠPIΩN THΣ AIΓYΠTOY ΣTHN ΠAIΔEIA ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

(β΄ µισό 19ου – αρχές 20ού αι.)

Aµέσως µετά το τέλος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, όπως είναι γνωστό, οι Aρχές της Aιγύπτου ενεθάρρυναν τη µετοίκηση στη χώρα Eλλήνων σε µια προσπάθεια ενίσχυσης του εµπορίου και των µικροβιοτεχνιών, ώστε να δοθεί ώθηση στην τοπική οικονοµία. Oι περισσότεροι από αυτούς, ανάµεσα στους οποίους και αρκετοί Kύπριοι, εγκαταστάθηκαν στην Aλεξάνδρεια, όπου στις αρχές της δεκαετίας του 1830 ίδρυσαν ελληνικό σχολείο και νοσοκοµείο, τα οποία περιήλθαν αργότερα στην κυριότητα της ελληνικής κοινότητας, που συστάθηκε το 1843. Aρχικά οι Kύπριοι εντάχθηκαν στις νεοϊδρυθείσες ελληνικές κοινότητες των πόλεων της Aιγύπτου, που αποτελούνταν από χιλιάδες µέλη, και δραστηριοποιήθηκαν µαζί µε τους υπόλοιπους Έλληνες σε κάθε τοµέα της ζωής της χώρας. Tο 1873, όµως, οργανώθηκαν στην «Eλληνική Aδελφότητα των εν Aιγύπτω Kυπρίων», ώστε να αλληλοβοηθούνται και να συµβάλλουν αποτελεσµατικότερα στην οικονοµική, πνευµατική και εκπαιδευτική ανάπτυξη της ιδιαίτερής τους πατρίδας.

Mία από τις πρώτες ενέργειές τους για έµπρακτη ενίσχυση της Παιδείας της Kύπρου ήταν η απόφασή τους, τον Mάρτιο του 1881, να δαπανήσουν για την ίδρυση σχολείων σε χωριά του νησιού το ποσό των 5.000 φράγκων. Eπιλέγηκαν για τον λόγο αυτό τέσσερα χωριά, που γεωγραφικά βρίσκονταν σε διαφορετικές περιοχές της Κύπρου, όπου φοίτησαν, κατά το πρώτο σχολικό έτος λειτουργίας τους, 1881-1882, 312 µαθητές: 67 στη Δρούσεια της Πάφου, 72 στο Mονάγρι της Λεµεσού, 115 στη Bατιλή της Mεσαορίας και 58 στον Πύργο Tηλλυρίας. Για διάφορους λόγους, όµως, η χρηµατοδότηση της λειτουργίας του σχολείου στη Bατιλή διακόπηκε το 1886 για να ενισχυθεί το αντίστοιχο της γειτονικής Λύσης. Tελικά, στις 2/14 Mαΐου 1893, η Aδελφότητα αποφάσισε να τερµατίσει τη χρηµατοδότηση της λειτουργίας των τεσσάρων σχολείων και να συνδράµει το υπό ίδρυση πρώτο Γυµνάσιο του νησιού, που λειτούργησε στη Λευκωσία, τον Σεπτέµβριο του 1893, εισφέροντας το ποσό των 200 λιρών και καθιερώνοντας ετήσια εισφορά για τα επόµενα έτη. 

Eκτός από τη συλλογική αυτή δράση των µελών της Kυπριακής Aδελφότητος, στον τοµέα της διάδοσης των ελληνικών γραµµµάτων δραστηριοποιήθηκαν και πολλοί Kύπριοι της Aιγύπτου, οι οποίοι µερίµνησαν για την ανέγερση και λειτουργία σχολείων στις γενέτειρές τους. Aπό ό,τι έχουµε υπόψη µας, η έναρξη της δράσης αυτής ανάγεται στο έτος 1863, οπότε ο Eυθύµιος Oράτης ανήγειρε την «Oράτειο Σχολή» στο χωριό Oρά, προς την οποία κληροδότησε επίσης οίκηµα για τη διαµονή του δασκάλου, καθώς και 40.000 χρυσά φράγκα για τη συντήρησή της, από τους τόκους των οποίων ανηγέρθη νέο ευρύχωρο σχολικό κτήριο, το 1906.  Tο ίδιο έπραξε και ο Xατζηθεόδουλος Aνδρεάδης ένα χρόνο αργότερα µε την ανέγερση της «Xατζηθεοδούλειου Σχολής» στη γενέτειρά του Πέρα Oρεινής. 

Tο παράδειγµά τους ακολούθησε ο Nικόλαος Xριστοφίδης, ο οποίος αρχικά παραχώρησε τα εισοδήµατα µεγάλης οικίας του στο Kάιρο, για να χρησιµοποιούνται για τη συντήρηση της Σχολής, που ίδρυσε ο προαναφερθείς Xατζηθεόδουλος Aνδρεάδης. Στη συνέχεια ανήγειρε, το 1885, το Παρθεναγωγείο των Περάτων, που ονοµάστηκε προς τιµήν του «Xριστοφίδειο». Eπίσης, το 1895 ο Θωµάς Παπαδόπουλος ίδρυσε Σχολή στο χωριό Aψιού και ανέλαβε τα έξοδα συντήρησής της, ενώ στη συνέχεια, το 1905, ανήγειρε κατάλληλο οίκηµα για τη στέγασή της. 

Διαβάστε όλο το κείμενο εδώ…

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα: 13.01.2018