Εορτασμός των Τριών Ιεραρχών και της Ημέρας των Ελληνικών Γραμμάτων στην Έγκωμη
Την Τρίτη, 30 Ιανουαρίου 2018, εορτάστηκε με λαμπρότητα στην Έγκωμη η εορτή των Τριών Ιεραρχών και η Ημέρα των Ελληνικών Γραμμάτων.
Τελέστηκε ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Έγκωμης, προϊσταμένου του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου. Στον εκκλησιασμό συμμετείχαν ο Δήμαρχος Έγκωμης κ. Ζαχαρίας Κυριάκου, Δημοτικοί Σύμβουλοι, ο Πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας Έγκωμης κ. Κώστας Αναστασίου, σχολικοί έφοροι, οι Διευθυντές και οι Διευθύντριες των Λυκείων, Γυμνασίων και Δημοτικών Σχολείων του Δήμου, άλλοι εκπαιδευτικοί, πλήθος λαού και μαθητών με τα λάβαρα των Σχολείων τους.
Ο Θεοφιλέστατος προέστη του Μνημοσύνου, το οποίο οργάνωσε η Σχολική Εφορεία Έγκωμης, για τους ιδρυτές, τους ευεργέτες, τους δωρητές, τους σχολικούς εφόρους και τους διδάσκοντες των σχολείων του Δήμου Έγκωμης, και στο τέλος της Θείας Λειτουργίας επιδαψίλευσε τις ευχές της Εκκλησίας στους διδάσκοντες, τους διδασκομένους και γενικά για όσους συνεισφέρουν στην προαγωγή της παιδείας του τόπου.
Τον Πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η Διευθύντρια του Γυμνασίου Έγκωμης Κυριάκος Νεοκλέους, κ. Μαρία Συμεωνίδου.
Ακολούθησε δεξίωση στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού.
Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας
Ραφαήλ Μισιαούλης
************************************************************
Ακολουθεί η Ομιλία της Διευθύντριας κ. Μαρίας Συμεωνίδου
Τα Ελληνικά Γράμματα στην Οικουμένη
Η μνήμη των Τριών Ιεραρχών καθιερώθηκε ως γιορτή των Ελληνικών Γραμμάτων από τον 11ο αιώνα και ξαναζωντάνεψε στα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης, όταν οι Έλληνες γιόρταζαν τη μέρα των Τριών Ιεραρχών ως τη μέρα της Παιδείας. Στην εποχή μας, ξεχνούμε καμιά φορά τον όρο Ελληνικά και γιορτάζουμε μόνο τα Γράμματα. Ίσως γιατί μας αποπροσανατολίζουν οι καιροί της παγκοσμιοποίησης, ίσως γιατί δε μας απασχολεί και πολύ αν τα γράμματά μας είναι ελληνικά, ή ακόμα και ίσως γιατί φοβόμαστε μήπως χαρακτηριστούμε οπισθοδρομικοί ή και εθνικιστές. Οφείλουμε ωστόσο να μην ξεχνούμε ότι η γλώσσα και η ελευθερία είναι οι θεμελιακές βάσεις της ύπαρξης ενός λαού. Πόσο μάλλον μια γλώσσα που έρχεται από πολύ μακριά είναι αιωνόβια, κλασσική και ανθεκτική. Πόσο μάλλον μια γλώσσα που τραγούδησε την ελευθερία όσο καμιά άλλη στην οικουμένη. Όταν ο Ελύτης «κατέθεσε με σεβασμό στα πόδια όλου του κόσμου τη λέξη ουρανός, τη λέξη θάλασσα, τη λέξη Ήλιος και τη λέξη ελευθερία, που είναι ηλικίας 3000 χρόνων αλλά δροσερές σαν να μόλις να τις ανέσυρες μέσα από τη θάλασσα, μέσα από τα βότσαλα και τα φύκια της ακτής του Αιγαίου…»,ήταν όταν για άλλη μια φορά τα Ελληνικά Γράμματα αναγνωρίστηκαν και τιμήθηκαν σε παγκόσμια εμβέλεια.
Ως ιστορικό γεγονός και όχι ως θέμα πιεστικής εθνικής περηφάνιας προσεγγίζουμε σήμερα την οικουμενικότητα του ελληνικού πνεύματος και της ελληνικής παιδείας. Μια πολύ σύντομη ιστορική αναδρομή θα αποδείξει του λόγου το αληθές. Η Ελληνική Γλώσσα, στην ώριμή της μορφή, στα κλασικά χρόνια, μέσα από τα όρια της ελληνικής πόλης, οδήγησε τον άνθρωπο στον ελεύθερο διάλογο, στην υψηλή σκέψη, στη διαμόρφωση της Δημοκρατίας και της ισοπολιτείας. Αυτή τη γλώσσα, σκέψη και παιδεία κάνει ο Αλέξανδρος οικουμενική, όταν τη μεταφέρει μαζί με τον πολιτισμό στις ελληνικές πόλεις που ίδρυσε στη Μεσόγειο και την Ανατολή. Η Ρώμη μετά, κατακτά την κουρασμένη Ανατολή, γοητεύεται από το ελληνικό πνεύμα και παραδίδεται στη δύναμή του. Ο μεσογειακός κόσμος ενοποιείται υπό τη σκέπη της ελληνικής παιδείας και σκέψης. Στην Ελληνική θα διατυπωθεί στη συνέχεια μια νέα θρησκεία. Το κήρυγμα του Χριστού για ισοπολιτεία, ισότητα των φύλων και των φυλών, των κρατών και των εθνών, των πλουσίων και των φτωχών, διδάσκεται μέσω της ελληνικής σε όλη την οικουμένη. Και όταν η ορθόδοξη Ανατολή υποδουλώθηκε στη μουσουλμανική απολυταρχία με όλες τις δυσμενείς συνέπειες στην ευημερία των ανθρώπων και ξεκίνησε μια νέα ακούσια διασπορά του ελληνισμού, η Λατινική Δύση ξαναβρήκε τα Ελληνικά Γράμματα και οδηγήθηκε στην Αναγέννηση και το Διαφωτισμό. Η ανακάλυψη των νέων χωρών γίνεται αιτία διάδοσης αυτού του οικουμενικού ελληνικού πνεύματος στις νέες χώρες και καθολικοποιεί τα Ελληνικά Γράμματα ως τα Γράμματα της ανθρωπότητας.
Τα ελληνικά γράμματα επιβίωσαν στους αιώνες γιατί οι αξίες τους απόκτησαν οικουμενική διάσταση και διαλέχτηκαν με αξίες άλλων πολιτισμών με τους οποίους συναντήθηκαν. Το νόημα της ελληνικότητας ως αίσθηση, βίωση και πραγμάτωση του μέτρου σε όλους τους τομείς της δημιουργίας, στην επιστήμη, την τέχνη, την ποίηση τη φιλοσοφία, την πολιτεία έγινε η παράδοση που με τις ρίζες της στον Όμηρο φτάνει συνειδητά ή ασυνείδητα στις μέρες μας.
Ποια είναι όμως η σύνδεση των ελληνικών γραμμάτων με τους τρεις ιεράρχες, τους καθαρά εκκλησιαστικούς εκπροσώπους τους;
Οι τρεις ιεράρχες, άνθρωποι με βαθιά ελληνική παιδεία στη φιλοσοφία, την ιατρική, την αστρονομία, τη λογοτεχνία, έζησαν και έδρασαν τον τέταρτο αι., μέσα σε ένα κυκεώνα αντιπαραθέσεων και αιρέσεων και αντιτάχθηκαν στην καταστροφή, κάνοντας το χριστιανισμό παγκόσμια πίστη που συνδιαλέγεται με τον κόσμο. Αυτό το πέτυχαν περνώντας μέσα από τη σκέψη της αρχαίας γνώσης και της φιλοσοφίας που είχε διαποτίσει τότε όλη την οικουμένη, μεταπλάθοντας το ελληνικό πνεύμα σε χριστιανικό και παραδίδοντας το στην ανθρωπότητα Η πραγματικότητα είναι ότι ο Ελληνισμός και ο Χριστιανισμός, δύο μεγάλα πολιτισμικά μεγέθη, ξεκίνησαν με σύγκρουση αλλά κατόρθωσαν να περάσουν από τους πρώτους μεταχριστιανικούς χρόνους σε μια θαυμαστή, ιστορικά τεκμηριωμένη, συμπόρευση, η οποία στηρίχθηκε στην αναγνώριση τού συμπληρωματικού χαρακτήρα τους. Η διδασκαλία περί αθανασίας της ψυχής, καθώς και οι ηθικές αξίες που αναδύονταν μέσα από τα κείμενα των μεγάλων τραγωδών, ακόμη και μέσα από την ποίηση δεν διέφευγαν της προσοχής των Πατέρων που είναι γνωστό ότι γνώριζαν βαθιά την ελληνική φιλοσοφία, τη ρητορική και την ελληνική σκέψη και παιδεία γενικότερα. Ο συνδυασμένος αυτός οικουμενισμός αποτελεί σήμερα το θεμέλιο της Ευρώπης, μιας ένωσης που στηρίζεται στην ανοχή και τη σύνθεση των πολιτισμών.
Ο δάσκαλος, λέει ο Χρυσόστομος, πρέπει να διαθέτει απέραντο σεβασμό για την προσωπικότητα του παιδιού και, όπως οι δάσκαλοι της κιθάρας, αφού πιάσουν τα δάχτυλα των μαθητών τους τα πλησιάζουν με ηρεμία στις χορδές και τα διδάσκουν να χτυπούν με προσοχή, το ίδιο ακριβώς πρέπει να κάνουν και οι παιδαγωγοί, σ’ όλες τις ηλικίες. Η διδασκαλία στην τάξη, λέει ο Βασίλειος, πρέπει να γίνεται ευχάριστα γιατί μόνο τότε η γνώση παραμένει μόνιμη. Κατά το Γρηγόριο, το να επιχειρεί κανείς να εκπαιδεύει άλλους προτού ο ίδιος εκπαιδευτεί ικανοποιητικά είναι τολμηρό και ανόητο. Το να φιλοσοφεί κανείς μόνο με τους λόγους, είναι χαρακτηριστικό του υποκριτή και όχι του δασκάλου. Γι’ αυτό χαρακτηρίζονται Οικουμενικοί δάσκαλοι, γιατί πρόσφεραν ελεύθερα και αβίαστα, χωρίς καμία επιβολή, όχι μια ιδέα, αλλά έναν τρόπο ζωής σ’ Ανατολή και Δύση, με βασικές του αξίες τον ελεύθερο λόγο, την προσωπική αναζήτηση, το διάλογο, την ελεύθερη επιστημονική έρευνα, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισοπολιτεία τη δημοκρατία και ισονομία, τη θρησκευτική ελευθερία.
Σε ποιο βαθμό όμως βρίσκονται αυτές οι αξίες στα βιώματα της σημερινής ανθρωπότητας και ποια κράτη διοικούνται από τις αρχές της δημοκρατίας και της ισονομίας; Η παγκοσμιοποίηση της ελεύθερης αγοράς, έχει προκαλέσει όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, ο πολίτης γίνεται καταναλωτής και η δημοκρατία φαντάζει ως δυνατότητα μόνο κάθε φορά που είμαστε μπροστά σε εκλογές. Η αγωνιώδης ανάγκη νέου προσανατολισμού του κόσμου, στη σημερινή πολυεθνική, πολυθρησκευτική και πολύγλωσση ανθρωπότητα, κατευθύνει στην προώθηση της παιδείας.
Στην κοινωνία της πληροφορίας και την οικονομία της γνώσης του σήμερα και του αύριο, από την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος μιας χώρας, θα εξαρτηθεί, σε απόλυτο σχεδόν βαθμό, η οικονομική της ανάπτυξη και η κοινωνική της ευημερία. Και ακόμη περισσότερο, η ενίσχυση και η εμπέδωση της δημοκρατίας στον κόσμο. Γιατί αποτελεί αδιαμφισβήτητη διαπίστωση ότι δεν υπάρχει μόνιμη δημοκρατία χωρίς πολιτισμική αυτονομία των ατόμων, η οποία μόνο μέσα από τις απελευθερωτικές επιδράσεις της Παιδείας μπορεί να γίνει πράξη. Και όπως είναι γνωστό, «η δημοκρατία επιτρέπει στον ελεύθερο άνθρωπο να γεννηθεί, αλλά ο ελεύθερος άνθρωπος είναι εκείνος που επιτρέπει στη δημοκρατία να διαρκέσει». Και εδώ έγκειται η σπουδαιότητα των αξιών του διαχρονικού ελληνικού πνεύματος.
Δεν υπάρχει κυρίες και κύριοι άλλος δρόμος μέσα από τον οποίο μπορεί να προκόψει ο άνθρωπος και να ξεπεράσει την αφωνία και την αγνωσία, από αυτόν της γλώσσας και της παιδείας.
Η ελευθερία, το μέτρο και η συμμετρία, η ισορροπία, η ενότητα και η καθολικότητα του κόσμου, η σωφροσύνη, το δίκαιο, η αλληλεγγύη, η φιλοπατρία είναι οι ελληνικές αξίες που διδάσκονται για αιώνες στα Ευρωπαϊκά εκπαιδευτήρια και διαδίδονται σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο. Αυτές εξακολουθούν να είναι οι αξίες οι οποίες, αποτελώντας το παιδαγωγικό πρότυπο μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμες και γόνιμες για το σύγχρονο κόσμο ως μια ποιοτική παγκοσμιοποίηση στη βάση της ειρηνικής συνύπαρξης. Όχι απλά ως μια γνώση αλλά ως ένας κλασσικός τρόπος πνευματικής διεργασίας. Ως ένας τρόπος να μάθει ο νέος να σκέφτεται, να κατανοεί και να περιγράφει τον κόσμο, να καθορίζει τα όρια του, να συνθέτει τον τρόπο σκέψης του και να οδηγείται στη διαμόρφωση του οικουμενικού πολίτη, που δεν είναι κοινότυπος και μοναχικός, αλλά που ξέρει και θέλει να αλλάξει τον κόσμο.
Αγαπητοί μου,
Η ελληνική γλώσσα της κλασσικής αρχαιότητας διαμόρφωσε τη σκέψη που καθοδηγεί το σύγχρονο άνθρωπο, ως μια γλώσσα με την οποία εκφράζονται όλη η σοφία του κόσμου και ο πολιτικός και πολιτισμικός πλούτος της ανθρωπότητας. Αυτήν επέλεξε ο σύγχρονος άνθρωπος για να αποτελέσει το διεθνές γλωσσικό πρότυπο σε ότι αφορά την ορολογία της επιστήμης και της τεχνολογίας. Με ένα πρόθεμα της μόνο, το τηλε, έδωσε στην ανθρωπότητα τη δυνατότητα να ορίσει τη μεγάλη εξέλιξη της τεχνολογίας στην επικοινωνία. Εάν λοιπόν ολόκληρη η ανθρωπότητα, μέχρι σήμερα, σε εποχή παγκοσμιοποίησης εξακολουθεί να καρπούται από τα Ελληνικά Γράμματα, πόσο μάλλον εμείς που έχουμε το προνόμιο να μιλούμε για 3000 χρόνια την Ελληνική Γλώσσα. Εμείς έχουμε υποχρέωση και καθήκον να τη διασφαλίσουμε και να τη διδάξουμε στις νέες γενιές που έρχονται για να μπορέσουν να κρατηθούν στις ρίζες τους, στους χώρους που ακούγεται, μιλιέται και διδάσκεται. Αυτό αποτελεί ίσως τη μόνη ελπίδα για τη διατήρηση της ταυτότητας μας. Για να μη μας έβρει λοιπόν το κακό, Μνημονεύομεν Βασίλειον τον Μέγα, Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό και Ιωάννη το Χρυσόστομο. Μνημονεύομεν Σωκράτη, Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Μνημονεύομεν στρατηγό Μακρυγιάννη, Κωστή Παλαμά, Διονύσιο Σολωμό, Κώστα Μόντη.
Σας ευχαριστώ.
Μαρία Συμεωνίδου
Διευθύντρια Γυμνασίου Έγκωμης Κυριάκος Νεοκλέους
