Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου: Λειτουργίες – Κηρύγματα 10 Μαρτίου 2019

Η Α.Μ. ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος την Κυριακή, 10 Μαρτίου 2019, μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, θα προστεί του Εθνικού Μνημοσύνου του ήρωα του απελευθερωτικού αγώνος της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-59 Ευαγόρα Παλληκαρίδη στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Θεοδώρου στην Πάφο.

O Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος την Κυριακή, 10 Μαρτίου 2019, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου στην Έγκωμη.

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος την Κυριακή, 10 Μαρτίου 2019, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Προφήτη Ηλία στους Αγίους Τριμιθιάς. Ακολούθως, θα προστεί του Εθνικού Μνημοσύνου του ήρωα του απελευθερωτικού αγώνος της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-59 Ευαγόρα Παλληκαρίδη.

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
7 Μαρτίου 2019

Αποστολικό ανάγνωσμα: Ρωμ. ιγ΄ 11-14 – ιδ΄ 1-

11 Καὶ τοῦτο, εἰδότες τὸν καιρόν, ὅτι ὥρα ἡμᾶς ἤδη ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι· νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν. 12 ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν. ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. 13 ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ, 14 ἀλλ’ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας. 1 Τὸν δὲ ἀσθενοῦντα τῇ πίστει προσλαμβάνεσθε, μὴ εἰς διακρίσεις διαλογισμῶν. 2 ὃς μὲν πιστεύει φαγεῖν πάντα, ὁ δὲ ἀσθενῶν λάχανα ἐσθίει. 3 ὁ ἐσθίων τὸν μὴ ἐσθίοντα μὴ ἐξουθενείτω, καὶ ὁ μὴ ἐσθίων τὸν ἐσθίοντα μὴ κρινέτω· ὁ Θεὸς γὰρ αὐτὸν προσελάβετο. 4 σὺ τίς εἶ ὁ κρίνων ἀλλότριον οἰκέτην; τῷ ἰδίῳ Κυρίῳ στήκει ἢ πίπτει· σταθήσεται δέ· δυνατὸς γάρ ἐστιν ὁ Θεὸς στῆσαι αὐτόν.

Απόδοση στα νεοελληνικά

Και αυτά θα τα πράττωμεν, έχοντες υπ’ όψιν μας την προσωρινότητα και βραχύτητα της παρούσης ζωής· και ότι ακόμη είναι πλέον ώρα να εξυπνήσωμεν από τον ύπνον της πνευματικής ραθυμίας, που μας κάνει νωθρούς δια τα καλά έργα. Διότι τώρα είναι πιο κοντά η ημέρα της σωτηρίας και απολυτρώσεώς μας, παρ’ όσον ήτο τότε που επιστεύσαμεν. Η νύχτα, δηλαδή η παρούσα ζωη, που ομοιάζει με νύχτα, έχει πλέον προχωρήσει· η δε ημέρα της μελλούσης ζωής και της εκδημίας μας προς τον ουρανόν επλησίασε. Ας αποθέσωμεν, λοιπόν, και ας πετάξωμεν από την ψυχήν μας και την ζωήν μας τα έργα του σκότους και ας ενδυθώμεν, σαν φωτεινά όπλα, τα έργα της αρετής. Ας ζώμεν και ας φερώμεθα με ευπρέπειαν και σεμνότητα, όπως εκείνος, που περιπατεί κατά το διάστημα της ημέρας και τον βλέπουν οι άνθρωποι. Οχι με αμαρτωλά φαγοπότια και μέθας, ούτε με πράξεις αισχράς και εξευτελιστικάς ούτε με φιλονεικίας και ζηλοφθονίας. Αλλά, σαν πολυτιμότατον φέρεμα της ψυχής σας, ενδυθήτε τον Κυριον Ιησούν Χριστόν, ώστε να ζήτε εν τω Χριστώ και ο Χριστός να ζη εις σας· και μη φροντίζετε δια τας ικανοποιήσεις των ατάκτων και παρανόμων επιθυμιών της σαρκός. Εκείνον τον αδελφόν, που είναι αδύνατος κατά την πίστιν (και προσέχει περισσότερον τους εξωτερικούς τύπους, όπως είναι π,χ. η διάκρισις των φαγητών σύμφωνα με τον μωσαϊκόν Νομον) πρέπει να τον δέχεσθε και να τον αγκαλιάζετε με στοργήν, χωρίς να συζητήτε και να επικρίνετε τας αντιλήψστου.Αλλος μεν πιστεύει, ότι έχει το δικαίωμα να τρώγη όλα τα φαγητά· ο ασθενής όμως κατά την πίστιν τρώγει λάχανα, διότι φοβείται μήπως μολυνθή από τα άλλα φαγητά και χάση την ψυχήν του.Εκείνος που έχει φωτισμένην πίστιν και τρώγει από όλα, ας μη καταφρονή και εξευτελίζη ως ολιγόπιστον και στενοκέφαλον τον άλλον. Και εκείνος πάλιν που δεν τρώγει από όλα, ας μη κατακρίνη τον άλλον· διότι και αυτόν ο Θεός τον έχει δεχθή και προσλάβει εις την Εκκλησίαν του. Επειτα συ ποίος είσαι που κατακρίνεις ξένον δούλον; Εάν στέκεται η εάν πίπτη, είναι υπεύθυνος απέναντι του Κυρίου του. Συ τον κατακρίνεις, αυτός όμως (εάν καταφύγη στον Θεόν) θα σταθή. Διότι ο Θεός έχει την δύναμιν να στήση και να στερεώση αυτόν εις την πίστιν.

Ευαγγελικό ανάγνωσμα: Ματθ. στ΄ 14-21

14 Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· 15 ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν. 16 Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί, ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι ἀπέχουσιν τὸν μισθὸν αὐτῶν. 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, 18 ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. 19 Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ κλέπτουσιν· 20 θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν· 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν.

Απόδοση στα νεοελληνικά

Πρέπει δε να έχετε υπ’ όψιν σας ότι, αν και σεις συγχωρήτε με όλην σας την καρδιά τα αμαρτήματα που έκαμαν εις σας οι άλλοι, και ο Πατήρ σας ο ουράνιος θα συγχωρήση τα ιδικά σας αμαρτήματα.Εάν όμως δεν δώσετε συγχώρησιν στους ανθρώπους δια τα αμαρτήματά των, τότε ούτε ο Πατήρ σας θα συγχωρήση τας ιδικά σας αμαρτίας.Οταν δε νηστεύητε, μη γίνεσθε όπως οι υποκριταί, σκυθρωποί και κατηφείς, διότι αυτοί αλλοιώνουν και μαραίνουν το πρόσωπόν των, παίρνουν την εμφάνισιν αδυνατισμένου ανθρώπου, δια να φανούν στους άλλους ότι νηστεύουν· αληθινά σας λέγω ότι απολαμβάνουν ολόκληρον τον μισθόν των,δηλαδή τους επαίνους των ανθρώπων.Συ όμως, όταν νηστεύης, περιποιήσου την κόμην σου και νίψε το πρόσωπόν σου, όπως συνηθίζεις.Δια να μη φανής στους ανθρώπους ότι νηστεύεις, αλλά στον Πατέρα σου τον επουράνιον, ο οποίος ευρίσκεται αόρατος παντού και εις τα πλέον απόκρυφα μέρη. Και ο Πατήρ σου, που βλέπει και τα κρυπτά, θα σου αποδώση εις τα φανερά την αμοιβήν σου.Μη συσσωρεύετε δια τον εαυτόν σας θησαυρούς έδω εις την γην, όπου ο σκόρος και η αποσύνθεσις καταστρέφουν και αφανίζουν, και όπου οι κλέπται διατρυπούν τοίχους και χρηματοκιβώτια και κλέπτουν.Να θησαυρίζετε όμως δια τον εαυτόν σας και να αποταμιεύετε θησαυρούς στον ουρανόν, όπου ούτε ο σκόρος ούτε η σαπίλα αφανίζουν, και όπου οι κλέπται δεν τρυπούν τοίχους και δεν κλέπτουν.Διότι, όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θα είναι και η καρδία σας (Εις τον ουρανόν ο θησαυρός σας, στον ουρανόν και η καρδία σας).

ΚΥΡΙΑΚΗ 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 – ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

(Ματθ. στ΄ 14-21) (Ρωμ. ιγ΄ 11-ιδ΄ 4)

Απόταξη των έργων του σκότους

«…μη έριδι και ζήλω, αλλ’ ενδύσασθε τον Κύριον…»

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή που είναι η κατανυκτικότερη περίοδος του εκκλησιαστικού έτους και της οποίας το κατώφλι δρασκελίζουμε, συνιστά μοναδική ευκαιρία, την οποία καλείται ο κάθε πιστός να αδράξει σε μια πρόκληση πνευματικών αναβάσεων. Στο αποστολικό ανάγνωσμα της ημέρας, ο Παύλος κάνει λόγο για «καιρό ευπρόσδεκτο, καιρό μετανοίας», στον οποίο μας προτρέπει: «αποθώμεθα τα έργα του σκότους και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός…». Ευπρόσδεκτος καιρός, σημαίνει τον καιρό της χάριτος. Είναι ο χρόνος κατά τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί ν’ αποκτήσει αντοχές για να διεξάγει τον αγώνα τον καλό. Αν ολόκληρο το χρόνο οι πιστοί προσβλέπουν στον αγώνα της πίστεως, πολύ περισσότερο οφείλουν να εντείνουν την προσπάθεια τους αυτή την ευλογημένη περίοδο. Αν πάντοτε έχουν χρέος να εργάζονται τη σωτηρία τους, ακόμη περισσότερο και με πολύ μεγαλύτερο ζήλο και θέρμη επιβάλλεται να το πράξουν τώρα, κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, στην οποία εισερχόμαστε. Αυτό ακριβώς μάς συμβουλεύει και η μητέρα μας Εκκλησία, όταν μέσα από τη θεσπέσια υμνολογία της λέει: «Το στάδιον των αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι αθλήσαι εισέλθετε, αναζωσάμενοι τον καλόν της νηστείας αγώνα. Οι γαρ νομίμως αθλούντες, δικαίως στεφανούνται…».

Στο αποστολικό ανάγνωσμα, ο απόστολος Παύλος μάς προτρέπει να αποτινάξουμε τη νωχέλεια και τη νωθρότητα από τη ζωή μας. Η νύκτα της παρούσας ζωής είναι ήδη προχωρημένη. Χαράζει πλέον μια νέα μέρα, εκείνη της μέλλουσας και αιώνιας ζωής. Πολύ παραστατικές οι εικόνες που χρησιμοποιεί, γι’ αυτό είναι και τόσο ζωντανά τα μηνύματα που αποκρυσταλλώνονται. Συμβουλεύει να αποτινάξουμε από πάνω μας τα σκοτεινά έργα της αμαρτίας και να ενδυθούμε την αρετή, ως δυνατότητα αληθινής ζωής.

Τα ανθρώπινα πάθη είναι πολυάριθμα και προσλαμβάνουν διάφορες μορφές. Τέτοια είναι η υπερηφάνεια, η φιλαυτία, η φιλαργυρία και πολλές άλλες κακίες. Σήμερα που είναι Κυριακή της Τυρινής, ο απόστολος Παύλος μάς προτρέπει ν’ αποφεύγουμε να ζούμε στην ασωτία. Εφιστά ιδιαίτερα την προσοχή στο πάθος της ζήλειας «…μη έριδι και ζήλω» (Ρωμ. 13, 13).

Η ζηλοφθονία

Η Αγία Γραφή βρίθει από αναφορές πάθος της ζηλοφθονίας. Ο Παύλος ονομάζει «μεστούς φόνου και φθόνου» (Ρωμ. 1,29) τους ανθρώπους που έζησαν πριν από τον Χριστό. Στην προς Φιλιππησίους επιστολή του, σημειώνει χαρακτηριστικά ότι εκτός από εκείνους που έχουν αγαθές προθέσεις, μερικοί κηρύσσουν τον Χριστό και το ευαγγέλιο του από αλλότρια κίνητρα: «Τινές μεν διά φθόνον και έριν, τινές δε και δι’ ευδοκίαν τον Χριστόν κηρύσσουσι»” (Φιλιπ. 1,15). Άλλωστε, είναι χαρακτηριστική και η περίπτωση των Γραμματέων και των Φαρισαίων, αλλά και των αρχόντων, που οδήγησαν τον Ιησού στο Σταυρό, εξαιτίας της κακίας και του φθόνου. Αλλά και ο Σειράχ σημειώνει με νόημα πως ο φθονερός οφθαλμός όλα τα θέλει λειψά, ακόμα και τα υλικά αγαθά. «Οφθαλμός πονηρός φθονερός επ’ άρτω και ελλιπής επί της τραπέζης αυτού» (14,10). Από την πλευρά του ο Σολομώντας τονίζει εμφαντικά πως «φθόνω δε διαβόλου θάνατος εισήλθεν εις τον κόσμον» (Σοφ. Σολ. 2,24).

Η πατερική σοφία ρίχνει άπλετο φως στο θέμα του φθόνου. Ο Μέγας Βασίλειος τον χαρακτηρίζει «ολεθριώτατο πάθος», που γεννιέται μέσα στις ψυχές των ανθρώπων. Μάλιστα, διευκρινίζει πολύ σοφά ότι δεν βλάπτει τόσο τους άλλους ανθρώπους, όσο τον ίδιο τον φθονούντα. Ο Αντίοχος ο μοναχός αναφέρει ότι είναι «δεινόν πάθος και διαβολικόν και δυσίατον.» Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος επισημαίνει ότι είναι πάθος αναίσχυντο και θρασύ «καν μυριάκις επιστομισθή, μυριάκις εφίσταται πάλιν». Επικαλείται μάλιστα σχετικό χωρίο από το Άσμα Ασμάτων: «σκληρός ως ο άδης ζήλος» (8,6), δηλαδή είναι τόσο σκληρή η ζηλοτυπία που συγκρίνεται με τον ίδιο τον άδη.

Η ενέργεια της ζηλοτυπίας

Είναι τόσο σοβαρό θέμα η ζηλοτυπία, ώστε ο Μέγας Βασίλειος αφιερώνει μια ολόκληρη ομιλία του για τον φθόνο. Είναι πράγματι καίριες οι επισημάνσεις του, που απηχούν το μέγεθος της μεγάλης αυτής κακίας και τις φοβερές παρενέργειες που προκαλεί στη ζωή του ανθρώπου. Ο φθονερός, λοιπόν, λυπάται για την ευτυχία του πλησίον, για τα αγαθά που διαθέτει. Η ανδρεία και η ομορφιά του άλλου, τα πλεονεκτήματα και τα πνευματικά του χαρίσματα, γίνονται για τον ζηλότυπο αιτία φθόνου. «Ταύτα πάντα πληγαί και τραύματα, μέσον αυτού τύπτοντα την καρδίαν», δηλαδή όλα αυτά είναι πληγές και τραύματα που κτυπούν κατάκαρδα. Ένα άλλο σύμπτωμα που εκδηλώνεται στην περίπτωση του φθόνου, είναι πως ο άνθρωπος που διακατέχεται απ’ αυτή την παθογένεια δεν συνειδητοποιεί την κατάντια του και αναπαύεται μόνο όταν αντικρίσει τον συνάνθρωπό του να καταρρέει. Ικανοποιείται όταν τον βλέπει να κλαίει και να πενθεί. Ο φθονερός διαστρέφει την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, τον γενναίο τον αποκαλεί θρασύ, το σώφρονα αναίσθητο, τον σκληρό δίκαιο, τον φρόνιμο κακούργο, τον ελεύθερο άσωτο, τον οικονόμο τσιγκούνη. Προσπαθεί να διαστρέψει όλες τις μορφές της αρετής. Όντως, μεστός νοημάτων και περιεκτικός ο λόγος του Μεγάλου Βασιλείου.

Η θεραπεία

Οι πατέρες μάς προτρέπουν να μην φθονούμε και επίσης να μην προκαλούμε τους φθονερούς. Ο Σολομών λέει: «Τω ανδρί ο ζήλος παρά του εταίρου αυτού» (Εκκλ. 4,4). Θα πρέπει σε όλες τις περιπτώσεις να μάθουμε να πολεμούμε τον φθόνο. Ο φθόνος «άπτεται και των αρίστων», δηλαδή ακουμπάει και τους τέλειους, γι’ αυτό και χρειάζεται να τον καταπολεμούμε. Το παράλογο μάλιστα στην περίπτωση, είναι ότι ο φθόνος ουσιαστικά είναι ασθένεια της φιλίας. Με τη βασκανία, για την οποία υπάρχουν και ειδικές ευχές, οι άνθρωποι μετατρέπονται σε όργανα του διαβόλου και επενεργούν και στους άλλους. Φθείρεται τελικά και αυτή ακόμα η υγεία όσων φθονούν. Αλλοιώνεται το πρόσωπό τους. Γίνεται σκληρό και σκοτεινό.

Σ’ αυτήν ακριβώς την περίοδο των πνευματικών αναβάσεων, στις οποίες μάς προσκαλεί η Εκκλησία, αξίζει να καταπολεμήσουμε το φοβερό αυτό πάθος.

Ας το επιχειρήσουμε τώρα που αρχίζει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αγαπητοί αδελφοί. Τα πάθη που εμφωλεύουν στην ύπαρξη του ανθρώπου, μεταξύ των οποίων και ο φθόνος, εκδίωξαν με τον πνευματικό τους αγώνα και όλες οι άγιες μορφές της Εκκλησίας. Αυτό έπραξε και η οσία η Αναστασία η Πατρικία, της οποίας τη μνήμη τιμούμε σήμερα. Ας ακολουθήσουμε κι εμείς το δικό τους ευλογημένο παράδειγμα.

Χριστάκης Ευσταθίου, θεολόγος