Η Θεολογική Σχολή Κύπρου ήταν ένα όραμα αιώνων

Σε τρία αναπαλαιωμένα κτήρια, εκεί που κτυπά η καρδιά της ιστορίας της πόλης, κοντά στην Αρχιεπισκοπή, στεγάζεται η Θεολογική Σχολή Κύπρου. Σε λίγες μέρες, στις 21 Ιουνίου, οι πρώτοι απόφοιτοι θα παραλάβουν το πτυχίο της Σχολής, η ίδρυση της οποίας για την Εκκλησία ήταν όραμα αιώνων. Για τους στόχους, το όραμα, καθώς και για πολλά άλλα ενδιαφέροντα που αφορούν στη λειτουργία της Θεολογικής Σχολής Κύπρου, μιλούν στον «Φ» ο πρωτοπρεσβύτερος π. Κυπριανός Κουντούρης, διευθυντής της Σχολής και λέκτορας της Ιστορίας της Εκπαίδευσης και Πολιτισμού και ο αρχιμανδρίτης π. Γρηγόριος Ιωαννίδης, ακαδημαϊκός υπεύθυνος του Προγράμματος Σπουδών Θεολογίας και λέκτορας της Λειτουργικής.

-Ας ξεκινήσουμε από τους στόχους. Ποιο ήταν το όραμα όταν ξεκινούσε η σχολή τέσσερα χρόνια πριν;

Πατήρ Κυπριανός: Η ιδέα ίδρυσης μιας Θεολογικής Σχολή στην Κύπρο δεν είναι κάτι καινούργιο. Ιστορικά θα δούμε πως στα νεότερα χρόνια η πρώτη προσπάθεια ξεκινά με τον Αρχιεπίσκοπο Φιλόθεο (1734-1759), μια μεγάλη προσωπικότητα της Εκκλησίας της Κύπρου, ο οποίος συνδέεται με την άνθηση των γραμμάτων στην εποχή του. Ναυάγησε όμως, αφού ο ίδιος βρήκε εμπόδια και συκοφαντίες, ακόμα και μέσα στους εκκλησιαστικούς κύκλους. 120 χρόνια μετά, μια άλλη αποτυχημένη προσπάθεια έρχεται από τον Αρχιεπίσκοπο Κύριλλο Α’, που μέσα από την αλληλογραφία του μαθαίνουμε πως θέλησε να φτιάξει τη σχολή έχοντας ως πρότυπο αυτήν της Χάλκης. Το 1949 επί Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ καταλήγουμε στη δημιουργία της Ιερατικής Σχολής. Μετά την ανεξαρτησία γίνεται από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ μια προσπάθεια να ιδρυθεί Θεολογική Σχολή, τοποθετώντας μάλιστα τον θεμέλιο λίθο εκεί που σήμερα στεγάζεται το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο. Ματαιώνεται πάλι όταν έρχεται η εισβολή. 

Όταν ιδρύεται το Πανεπιστήμιο Κύπρου δεν υπάρχει πρόνοια ούτε περιλαμβάνεται στα σχέδιά του Θεολογική Σχολή. Η ίδρυσή της έρχεται μόλις πριν τέσσερα χρόνια, το 2015, από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο Β’. Ήταν ένα ζητούμενο από την Εκκλησία.

-Για ποιο λόγο ήταν ζητούμενο;

Πατήρ Κυπριανός: Για να παρέχεται η δυνατότητα σε ανθρώπους που έχουν πόθο και αγάπη για τη θεολογία να κάνουν ολοκληρωμένες πανεπιστημιακές σπουδές στην Κύπρο. Με την ίδια λογική που απαντάται το γιατί έχουμε πανεπιστήμιο στην Κύπρο απαντάται και το συγκεκριμένο ερώτημα. Μέσα στους στόχους της ίδρυσης της Σχολής είναι να στελεχωθεί η Εκκλησία με καταρτισμένους κληρικούς. Αυτό επιτυγχάνεται ήδη με τους αποφοίτους των Θεολογικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, αφού όλοι οι επίσκοποι και πολλοί ιερείς έχουν περάσει απ’ εκεί. Βέβαια, καμιά σχολή δεν έχει την υποχρέωση να είναι ο εργοδότης των αποφοίτων της, αλλά εδώ στόχος είναι να προσελκύσει η Σχολή τέτοιους φοιτητές που να αποτελέσουν το αύριο της Εκκλησίας. Κι αν μέσα από τους αποφοίτους μπορούν να βοηθηθούν κι άλλες αδελφές Εκκλησίες, θα είναι ακόμα καλύτερα. Ιδιαίτερα της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. 

-Πόσο εύκολο είναι να μεταδοθεί σήμερα ο λόγος του Θεού;

Πατήρ Κυπριανός: Όσο εύκολο είναι να μιλάς για τον Θεό σε μια εποχή που αντιπαλεύουμε τον Θεό και τις αξίες. Υπάρχει ένα αντιεκκλησιαστικό μένος αυτή την εποχή που πιστεύω όμως πως δεν αφορά την πλειονότητα του λαού. Από την άλλη, υπάρχει μια άλλη μεγάλη μάζα ανθρώπων που είναι αδιάφοροι. Την εικόνα τού πόσο είναι κοντά στην πίστη του ο κόσμος θα τη δεις σε μεγάλες γιορτές που οι άνθρωποι κατακλύζουν τις εκκλησίες. Η ελληνορθόδοξη μας πίστη είναι μέρος της παράδοσής μας. Εμείς, ως Θεολογική Σχολή θα βρούμε τα στοιχεία που θα ενδυναμώσουν την πίστη, μεταφέροντάς την από την επιφάνεια σε ένα επίπεδο βαθύτερης σχέσης με τα πράγματα. Εκεί πάλι που υπάρχει μια στάση αντιεκκλησιαστική, επιδιώκουμε να έρθουμε να ενδυναμώσουμε τους ανθρώπους έτσι ώστε να μπορέσουν να απαντήσουν σ’ αυτά στα οποία κατηγορείται η Εκκλησία. Και υπάρχουν απαντήσεις σε όλα τα ζητήματα, φτάνει κανείς να θέλει να τα δει με ειλικρίνεια, να αγγίξει στις πληγές και να πει τα πράγματα με το όνομά τους.

-Πόσοι είναι σήμερα οι φοιτητές στη Σχολή;

Πατήρ Κυπριανός: Στη Σχολή φοιτούν 54 σπουδαστές, ανάμεσά τους και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η υφιστάμενη ομάδα αποτελείται από 18 κληρικούς, εκ των οποίων οι 13 είναι ιερείς και οι 5 διάκονοι. Έχουμε 4 γυναίκες που φοιτούν στη Σχολή, 9 νέους από την Ελλάδα, έναν από την Ουγκάντα, έναν από τη Συρία, έναν από την Παλαιστίνη με ισραηλινή υπηκοότητα και τον Σεπτέμβριο θα έχουμε έναν φοιτητή από τη Μαδαγασκάρη. Στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας της η Σχολή έχει επεκταθεί, προσελκύοντας κόσμο και από άλλες Εκκλησίες. Οι πρώτοι απόφοιτοι είναι 17. 

Τους λόγους ύπαρξης της Θεολογικής Σχολής στην Κύπρο, εκθέτουν ο π. Κυπριανός και ο π. Γρηγόριος.

-Γιατί λοιπόν να υπάρχει Θεολογική Σχολή στην Κύπρο;

Πατήρ Κυπριανός: Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που απαρτίζουν τον κλήρο σήμερα, οι οποίοι λόγω της αγάπης τους για την Εκκλησία έγιναν κληρικοί -ίσως να τελείωσαν και την Ιερατική Σχολή- αλλά δεν έχουν πτυχίο Θεολογίας. Δεν είναι τόσο εύκολο για κάποιον ιερέα να φοιτήσει σε μια Θεολογική Σχολή, γιατί είτε πρέπει να εγκατασταθεί στην Ελλάδα ή να κάνει εγγραφή και να πηγαινοέρχεται. Είναι βέβαια μια λύση, αλλά είναι διαφορετικό να παρακολουθείς τις παραδόσεις των μαθημάτων και διαφορετικό να λειτουργείς ως εξωτερικός φοιτητής. Εδώ η παρουσία είναι υποχρεωτική και διασφαλίζεται με αιφνιδιαστικούς ελέγχους από το Υπουργείο Παιδείας. Δημιουργείται ένα κλίμα που υποβοηθά τη μάθηση. Η Σχολή διαθέτει και Φοιτητική Εστία με 32 κλίνες για τους φοιτητές, προσελκύοντας και κληρικούς αλλά και νέα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, που ενδιαφέρονται να προχωρήσουν στη Θεολογία. Έχουμε νέους που έφτασαν εδώ από το ψαλτήρι και τους ενδιαφέρει να ενδυναμώσουν τη θεολογική τους παιδεία, άλλους που έρχονται για ένα δεύτερο πτυχίο και κάποιους άλλους που εργάζονται και τους δίνεται η ευκαιρία να αποφοιτήσουν σε έξι χρόνια (με βάση το όριο που δίνει η νομοθεσία), χωρίς την πίεση που θα είχαν αν έπρεπε να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους σε μια τετραετία.

Πατήρ Γρηγόριος: Είναι μια πνευματική επένδυση για την Εκκλησία και τον τόπο η Σχολή αυτή. Η Εκκλησία πιστεύει ακράδαντα πως ο καλός χριστιανός, εκείνος που πραγματικά έχει το Ευαγγέλιο στη ζωή του, είναι συνάμα και καλός πολίτης και καλός οικογενειάρχης και καλός εργαζόμενος. Όταν έγινε το 2013 το κούρεμα δεν μας λείπανε τα πτυχία οικονομικών. Κρίση υπάρχει όταν χάνουμε το Ήθος. Είναι σημαντικό να προσεγγίζεις τους ανθρώπους σήμερα, να τους ακούσεις, να τους καταλάβεις, να ξέρεις τι σημαίνει εφηβεία στο 2020 και στο 2025. Να είσαι μπροστά, να τους μιλήσεις, να καταλάβουν. Η εμπειρία δείχνει πως υπάρχει ανάγκη. Η Εκκλησία έχει ένα σημαντικό ρόλο να παίξει στη ζωή του καθενός μας και θα πρέπει να διαθέτει τους κατάλληλους ανθρώπους που θα μεσολαβήσουν για να μεταδώσουν αυτά τα μηνύματα. Κι αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να λάβουν μια σωστή θεολογική παιδεία. Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, οι απόφοιτοι της Θεολογικής μας θα διατηρήσουν μια σχέση με τη σχολή τους. Είμαστε μόνο στο ξεκίνημα. Προδιαγράφονται μπροστά μας απαιτήσεις και ανοίγματα για το μέλλον, προκλήσεις και προσκλήσεις παρουσίας και προσφοράς στην κοινωνία. Είμαστε επίσης ανοικτοί στο να ακούμε. Μια Θεολογική Σχολή είναι σαν μια κεραία που είναι ταυτόχρονα και δέκτης και πομπός. Δεν θα μπορούσε από τον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να απουσιάζει η Θεολογική Σχολή.  

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

-Από φέτος προσφέρεται και πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών, έτσι δεν είναι; Τι προσφέρει το πρόγραμμα αυτό;

Πατήρ Κυπριανός: Το πρώτο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ), το οποίο προσφέρει η Θεολογική Σχολή της Εκκλησίας της Κύπρου έχει τίτλο: «Εφαρμογές Ψυχολογίας και Συμβουλευτικής στην Κοινότητα. Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα στις Εφαρμογές Ψυχολογίας και Συμβουλευτικής στην Κοινότητα, έρχεται να καλύψει ένα κενό ή και να αναβαθμίσει, υφιστάμενες υπηρεσίες σχετικές με τη θετική ανάπτυξη, την κοινωνική ευημερία και την ψυχική υγεία, που προσφέρονται είτε από εκκλησιαστικές κοινότητες ή από υπηρεσίες μη κερδοσκοπικών οργανισμών, ιδρυμάτων, δήμων, κ.ά. Το Μάστερ στις Εφαρμογές Ψυχολογίας και Συμβουλευτικής στην Κοινότητα απευθύνεται σε άτομα τα οποία εργάζονται ή ενδιαφέρονται να εργαστούν σε κοινωφελείς οργανισμούς, ιδρύματα, κοινότητες, δήμους ή και άλλες σχετικές υπηρεσίες. Σε άτομα που υπηρετούν ή θέλουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις εκκλησιαστικές κοινότητες (κληρικούς και λαϊκούς). Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές, οι οποίοι θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε σχολεία ή σε εκπαιδευτικά προγράμματα ή σε εκπαιδεύσεις, αναλαμβάνοντας υπηρεσίες αγωγής υγείας, προγράμματα παρέμβασης πρόληψης προβλημάτων συμπεριφοράς (π.χ. εκφοβισμού, παραβατικότητας, διαχείρισης συναισθημάτων κ.λπ.). Τέλος σε άτομα που θέλουν να ακολουθήσουν ερευνητική και ακαδημαϊκή καριέρα.

Όχι μόνο γνώσεις αλλά στάσεις ζωής

-Τι διαφορετικό φέρνει η συγκεκριμένη Σχολή στον τομέα της Θεολογίας;

Πατήρ Κυπριανός: Δεν είναι απλά η γνώση που επιδιώκεται, αλλά και στάσεις ζωής. Νομίζω πως αυτό είναι το καινούριο που φέρνει η δική μας Θεολογική Σχολή, φτιαγμένη με πρότυπα άλλων σχολών που λάβαμε υπόψιν, αλλά κυρίως τοποθετημένη στο πλαίσιο της κυπριακής πραγματικότητας. Για παράδειγμα δεν έχουμε οικότροφους φοιτητές όπως στη σχολή του Μπαλαμάντ στο Λίβανο, δεχόμαστε γυναίκες και όχι μόνο άντρες φοιτητές, έχουμε ανοίξει τη Σχολή σε ανθρώπους που μπορεί να μην είναι Ορθόδοξοι χριστιανοί. Για να αφιερώσει κανείς 4 χρόνια από τη ζωή του παρακολουθώντας ορθόδοξες χριστιανικές σπουδές πρέπει να είναι κάποιος που τον ενδιαφέρει να βιώσει την πραγματικότητα της ορθόδοξης πίστης. Αυτός ο άνθρωπος είτε θα γίνει ένας πιστός Ορθόδοξος χριστιανός είτε ένας άνθρωπος που θα αγαπά την Ορθοδοξία. Είμαστε ανοικτοί σε όλο τον κόσμο. Και δεν είναι τόσο νέα αυτή η προσέγγιση αν σκεφτεί κανείς πως τη δίδαξε πρώτα ο Χριστός. Έτσι από τη μια η Σχολή επιδιώκει γνώσεις και δεξιότητες, από την άλλη στάση ζωής.  

Πατήρ Γρηγόριος: Το σημαντικό είναι πως γεννάται η Σχολή μέσα από την Εκκλησία της Κύπρου, υλοποιώντας έτσι ένα όραμα αιώνων. Η Θεολογική Σχολή δεν είναι καρπός επινόησης κάποιου. Είμαστε εδώ λαμβάνοντας την εντολή να διακονήσουμε την εκκλησία με μια νέα προοπτική. 

-Ποια είναι αυτή; 

Πατήρ Γρηγόριος: Να δώσει η Θεολογική Σχολή μόρφωση, να πλάσει δηλαδή ανθρώπους, να μορφώσει αληθινούς θεολόγους. Ο κόσμος θέλει στέρεα τροφή και η εκκλησία έχει την εμπειρία των αιώνων όχι μόνο να καλλιεργήσει τα στελέχη της, αλλά και να μιλήσει στα δεδομένα των ανθρώπων της Κύπρου. Μιλάμε για ένα νησί με σημαντική ιστορία σε σχέση με τον Χριστιανισμό. Λογικό είναι τα μαθήματα να έχουν σημείο αναφοράς τον τόπο και την παράδοσή μας. Σ’ αυτή τη διάσταση η μάθηση γίνεται και βιωματική, αφού η διδασκαλία ξεκινά από την αίθουσα, αλλά μπορεί να συνεχίζει στον Καθεδρικό Ναό και στο Βυζαντινό Μουσείο για παράδειγμα. Αυτή η Σχολή θέλει να μεταφέρει την θεολογική και εκκλησιαστική κληρονομιά του τόπου μας στα δικά της στελέχη, έτσι ώστε να την αγαπήσουν, να τη διδάξουν και να διαφυλάξουν. 

Χριστίνα Σκορδή      

Πηγή: http://www.philenews.com