Εξισλαμισμοί και επανεκχριστιανισμοί στην Κύπρο

Kυκλοφόρησε πρόσφατα από το Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου το βιβλίο του Kωστή Kοκκινόφτα με τίτλο «Eξισλαμισμοί και Eπανεκχριστιανισμοί στην Kύπρο», το οποίο διερευνά τις ποικίλες πτυχές, εθνολογικές, λαογραφικές, κοινωνιολογικές και άλλες, ενός ζητήματος που απασχόλησε κατά καιρούς αρκετούς ερευνητές και συγγραφείς. Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο ενότητες, με την πρώτη να εξετάζει το σχετικό ζήτημα κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και τη δεύτερη κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας. Την έκδοση συμπληρώνουν ανέκδοτα έγγραφα και δημοσιεύματα του κυπριακού τύπου, βιβλιογραφία και ευρετήριο.

Στην αρχή της πρώτης ενότητας ο συγγραφέας αναφέρεται στις συνθήκες που συνέτειναν στον εξισλαμισμό κατοίκων της Κύπρου, ύστερα από την κατάκτησή της από τους Τούρκους, το 1571. Για το ζήτημα αυτό αντλεί πολύτιμες πληροφορίες από οθωμανικά και άλλα έγγραφα, τα οποία διασώζουν μοναδικές μαρτυρίες. Ακολούθως διερευνά τα όσα διαδραματίστηκαν σε περιόδους επιδημιών και φυσικών καταστροφών, που αποδεκάτιζαν τη γεωργική παραγωγή και καθιστούσαν δύσκολη την επιβίωση, καθώς και σε περιόδους αναταραχών, όπως των σφαγών της 9ης Ιουλίου 1821 και των όσων επακολούθησαν, κατά τις οποίες το φαινόμενο των εξισλαμισμών γνώρισε έξαρση. Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει επίσης κεφάλαια για τους πρώτους επανεκχριστιανισμούς, που συνέβησαν μέσα σε πολλές αντιξοότητες, ύστερα από τα μεταρρυθμιστικά διατάγματα Χάττι Σερίφ (1839) και Χάττι Χουμαγιούν (1856). Ακόμη, στην ίδια ενότητα γίνεται αναφορά σε κοινότητες, που κατοικούνταν από Λινοβάμβακους, όπως ονομάζονταν στην Κύπρο οι Κρυπτοχριστιανοί, εξετάζεται ο τρόπος ζωής τους και σχολιάζεται η άποψη για την εκ Λατίνων καταγωγή τους.

Στη συνέχεια, στη δεύτερη ενότητα ο συγγραφέας αναφέρεται στις συνθήκες, που διαμορφώθηκαν ύστερα από την καθεστωτική αλλαγή του 1878 και που είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί από τους Λινοβάμβακους να εμφανιστούν δημοσίως ως Xριστιανοί. Παρουσιάζονται δε αρκετά σχετικά παραδείγματα επανένταξης στον Xριστιανισμό πρώην Mουσουλμάνων, οι οποίοι, ενώ μέχρι τότε δήλωναν στα φανερά πίστη στον Mωάμεθ, στα κρυφά παρέμεναν Xριστιανοί. Επίσης περιλαμβάνονται αναφορές στις λινοβαμβακικές κοινότητες του νησιού και εξετάζονται οι λόγοι που συνέτειναν, ώστε οι κάτοικοί τους, είτε να εμφανιστούν δημοσίως ως Χριστιανοί, είτε να εξακολουθήσουν να ζουν στην αποκρυφία και με την πάροδο του χρόνου να εκτουρκιστούν. Ακόμη, σε ξεχωριστό κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στην ανεπιτυχή προσηλυτιστική δράση Καθολικών στα χωριά της επαρχίας Λεμεσού με στόχο να προσεταιριστούν τους ασταθείς θρησκευτικά Λινοβάμβακους κατοίκους τους.