Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (ανδρική)
Παρὰ τὴν Κοινότητα Μύρτου.
Ἀδελφότης: Διαχειριστικὴ Ἐπιτροπεία:
Ἐπιστάτης: Ἀρχιμ. Γεώργιος Νικολάου
Ταμίας: Ἀρχιμ. Παναγιώτης Χριστοδούλου
Πανηγυρίζει τὴν 27ην Ἰουλίου.
*******************************************************************
Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται 28 χλμ νοτιοδυτικά της πόλης της Κερύνειας και έλκει την ίδρυσή του από τον 5ο αιώνα μ.Χ. όταν σύμφωνα με την παράδοση δύο μοναχοί από τη Μικρά Ασία έφτασαν στη Μύρτου κρατώντας μια εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα, στην οποία ήταν κρυμμένο ένα κομμάτι από το δάκτυλο του Αγίου. Η εικόνα και το μέρος του λειψάνου του Αγίου έγιναν αιτία για πολλά θαύματα στους πιστούς της περιοχής, οι οποίοι ως ένδειξη σεβασμού, έκτισαν πρώτα Ναό και ύστερα μοναστήρι προς τιμήν του.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Μονή ανακαινίστηκε από τον Μητροπολίτη Κυρηνείας Χρύσανθο και απέκτησε διώροφο συγκρότημα στα νότια και δυτικά, σε συνεχόμενες τοξοστοιχίες και στους δύο ορόφους για να ικανοποιήσει τόσο τις ανάγκες των μοναχών όσο και της Μητρόπολης Κυρηνείας, η οποία είχε εδώ την έδρα της μέχρι το 1917.
Το καθολικό της αποτελείται από ένα δίκλιτο θολωτό κτίσμα, που εκοσμείτο από τοιχογραφίες, οι οποίες καταστράφηκαν το 1821 και από ένα εξαιρετικής τέχνης επιχρυσωμένο σκαλιστό τέμπλο φτιαγμένο το 1743 και στολισμένο με βυζαντινές εικόνες. Από αυτές ξεχώριζαν δύο από τις εικόνες του Αγίου Παντελεήμονα, η μεγάλη, ασημοσκέπαστη που ήταν πάντα γεμάτη από ευλαβικά τάματα και η άλλη που παρίστανε τον Άγιο Παντελεήμονα με τον Επίσκοπο Κυρηνείας Χρύσανθο γονατιστό στα αριστερά του. Σε αυτή την εικόνα αναφέρεται η ανακαίνιση του Ναού που έγινε το 1770.
Στις αρχές του αιώνα, το μοναστήρι φιλοξενούσε 10 μοναχούς, με τελευταίο το μοναχό Σωφρόνιο Μιχαηλίδη, που απεβίωσε εγκλωβισμένος στη Μύρτου στις 27 Ιουλίου 1976, ανήμερα της εορτής του Αγίου.
Μια τοπική παράδοση θέλει τον Άγιο Παντελεήμονα να περνά από τη Μύρτου καβάλα στο άλογό του και να φθάνει σε ένα μέρος με μεγάλες ακακίες. Σταμάτησε να ξεκουραστεί και αναζήτησε νερό για να πιει, αλλά ο τόπος ήταν έρημος. Απογοητευμένος ξανακαβάλησε το άλογο του για να φύγει. Σηκώνοντας το πόδι του, το άλογο, άρχισε να βγαίνει νερό μέσα από την πατημασιά του. Τότε ο Άγιος κατέβηκε και αφού προσευχήθηκε στο Θεό ήπιε δροσερό νερό. Μέχρι σήμερα στην τοποθεσία αυτή σώζονται τα πατήματα του αλόγου και η πηγή.
Παρόλο που το μοναστήρι ήταν πάντοτε μικρό, εντούτοις τα θαύματα του Αγίου Παντελεήμονα λειτουργούσαν ως μαγνήτες για εκατοντάδες πιστούς από την Κύπρο, αλλά και τη γύρω περιοχή, ιδίως Μικρασιάτες. Εξαιτίας αυτού, τα τάματα που έγιναν στον Άγιο ήταν πολλά και σημαντικά.
Μετά την Τουρκική εισβολή του 1974, οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν τη Μύρτου ως στρατιωτική βάση και το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα μετατράπηκε σε στρατώνα για τον τουρκικό στρατό κατοχής. Εκτός από τη βεβήλωση του ιερού χώρου, εκτός από την κλοπή και την καταστροφή των κειμηλίων και θησαυρών της, οι εισβολείς ρήμαξαν κυριολεκτικά τα κτίρια της Μονής.
Σήμερα η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα εγκαταλείφθηκε μεν από τον Τουρκικό στρατό, κατέστη όμως ετοιμόρροπη και απειλείται με κατάρρευση.
Λουκάς Α. Παναγιώτου,
4 Μαΐου 2011.
Φωτογραφικά στιγμιότυπα από την Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος και την κωμόπολη Μύρτου…
