Το χρονικό της δεύτερης μέρας στην Κύπρο της προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.

“Ήταν νεανικό μου όνειρο να επισκεφθώ τις Πλάτρες , όπου κατά τον νομπελίστα ποιητή μας Γιώργο Σεφέρη “τα αηδόνια δεν σε αφήνουνε να κοιμηθείς” και ορισμένες από από της εξαιρετικές εκκλησίες- μνημεία της περιοχής του Τροόδους. Εντυπωσιάστηκα και είμαι ευτυχής, γιατί πραγματοποίησα το νεανικό μου όνειρο” , μας δήλωσε η πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Αικατερίνη Σακελλαροπούλου στην Μονή της Παναγίας του Άρακος. Την υποδέχτηκαν ο πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, αρχιμ. Φώτιος Ιωακείμ, οι κοινοτάρχες Λαγουδερών και Σαράντη , καθώς και κάτοικοι των δύο κοινοτήτων. 

Ο αρχιμ. Φώτιος , μετά το καλωσόρισμα, πρόσφερε στην κυρία Σακελλαροπούλου ένα τόμο με επιστημονικές εργασίες για την Μονή της Παναγίας του Άρακος, η οποία από το 1985 περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Επίσης , πρόσφερε αντίγραφο εικόνας της Παναγίας του Άρακος. Οι κοινοτάρχες Λαγουδερών και Σαράντη της έδωσαν αναμνηστική πλακέτα της επίσκεψης της και οι κάτοικοι άνθη .

Η εκκλησία της Μονής  οικοδομήθηκε μέσα στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα και , σύμφωνα με  γραπτές πηγές, εξακολούθησε να λειτουργεί μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα. Η εκκλησία εσωτερικά είναι κατάγραφη με σπουδαίες τοιχογραφίες.  Πρόκειται,  σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων , για εξαιρετικής ποιότητας υστεροκομνήνειες τοιχογραφίες, οι οποίες αποτελούν την πιο ολοκληρωμένη σειρά τοιχογραφιών της Μέσης Βυζαντινής περιόδου στην Κύπρο.

Δεδομένου ότι στην  Κωνσταντινούπολη δεν σώθηκε σχεδόν τίποτα από την περίοδο αυτή, τότε γίνεται αντιληπτή η θέση  του  συγκεκριμένου μνημείου στην ιστορία της βυζαντινής τέχνης. Επιγραφή, που βρίσκεται πάνω από τη βόρεια είσοδο της εκκλησίας, πληροφορεί ότι  διακοσμήθηκε με δαπάνη του Λέοντος Αυθέντη το Δεκέμβριο του 1192. Ο ζωγράφος της Παναγίας του Άρακος ταυτίζεται από μερικούς μελετητές με το Θεόδωρο Αψευδή, ο οποίος στα 1183 ζωγράφισε την Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο. Μετά την ξενάγηση η κυρία Σακελλαροπούλου γεύτηκε προϊόντα των δύο κοινοτήτων , με τα οποία την φίλεψαν γυναίκες των δύο κοινοτήτων. 

Η δεύτερη μέρα της επίσκεψης της προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας άρχισε από το οδόφραγμα της οδού Λήδρας , τα δρομάκια της περιοχής και την Παναγία Φανερωμένης. Για την περιοχή και την ιστορία της την ενημέρωσε η επίτιμη πρόεδρος του Συνδέσμου ξεναγών , Τιτίνα Λοϊζίδου.

Στη συνέχεια η κ. Σκελλαροπούλου, συνοδευόμενη από την υπουργό Δικαιοσύνης, Έμιλυ Γιολίτη, απέτισε φόρο τιμής στα Φυλακισμένα Μνήματα.   Η επίσκεψη συνέπεσε μια  μέρα μετά την 64η επέτειο των απαγχονισμών των ηρώων της ΕΟΚΑ, Μιχαήλ Κουτσόφτα, Ανδρέα Παναγίδη και Στέλιου Μαυρομμάτη. Στο χώρο ξεναγήθηκε από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Αγωνιστών ΕΟΚΑ, Θάσο Σοφοκλέους,  και κατέθεσε στεφάνι μπροστά από τα 13 μνήματα των ηρώων του 1955-59.

Σε δήλωσή της, η κ. Σακελλαροπούλου ανέφερε: «Με βαθιά συγκίνηση τιμάμε σήμερα τους ανδρείους που έπεσαν για την ελευθερία της Κύπρου. Ελάχιστο χρέος στη μνήμη τους είναι να αγωνιστούμε με ακλόνητη πίστη και επιμονή για τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής και την επανένωση της Κύπρου».

Στη συνέχεια η κυρία Σακελλαροπούλου πήγε στον  ιερό ναό της Μονής του Αγίου Νικολάου της Στέγης στην ορεινή Κακοπετριά, Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.  Την υποδέχθηκαν  ο υπουργός Μεταφορών, Γιάννης Καρούσος, ο επίτροπος Ανάπτυξης Ορεινών Περιοχών,  Κώστας Χαμπιαούρης, ο πρόεδρος του συμπλέγματος Κοινοτήτων Σολέας και κοινοτάρχης Ευρύχου, Ξενοφών Ξενοφώντος , και αντιπροσωπεία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής , στην οποία υπάγεται ο ιερός ναός . Ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης αποτελεί μοναδικό, σωζόμενο στην Κύπρο, παράδειγμα καθολικού βυζαντινής Μονής η ίδρυση της οποίας τοποθετείται, κατά πάσα πιθανότητα, στο πρώτο μισό του 11ου αιώνα. Τότε χρονολογείται ο ναός , ενώ οι παλαιότερες γραπτές μαρτυρίες  για τη μονή, ανάγονται στα τέλη του 13ου-αρχές του 14ου αιώνα.

Η μονή αυτή ήκμασε τόσο κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο όσο και κατά τη Φραγκοκρατία, ενώ κατά το 18ο αιώνα επήλθε η παρακμή, με αποτέλεσμα να διαλυθεί μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.  Ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού ανήκει στην κατηγορία του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο. Αρχικά κτίστηκε χωρίς νάρθηκα και χωρίς την αμφικλινή στέγη, η οποία καλύπτει σήμερα ολόκληρη την εκκλησία. Αυτή η μεταγενέστερη ξύλινη στέγη, στρωμένη με επίπεδα αγκιστρωτά κεραμίδια που κατασκευάζονται στην περιοχή του Τροόδους, έδωσε την προσωνυμία «της Στέγης» στον Άγιο Νικόλαο, τουλάχιστον από το 13ο αιώνα. Ο νάρθηκας προστέθηκε στις αρχές του 12ου αιώνα. Άλλες μεταγενέστερες προσθήκες και επεμβάσεις αλλοίωσαν την αρχική όψη της εκκλησίας και, σε μερικές περιπτώσεις, κατέστρεψαν σημαντικές τοιχογραφίες.