47 χρόνια από την μαύρη επέτειο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο

Πέντε και 20 το πρωί, ώρα έναρξης τής τουρκικής εισβολής τού 1974, ήχησαν και πάλι οι σειρήνες. Για να μας θυμίζουν εκείνες τις μαύρες μέρες, που ο κυπριακός ελληνισμός εκδιωκόταν από τις πατρογονικές του εστίες από ένα βάρβαρο και ανάλγητο εισβολέα.

Με μνημόσυνα, παρακλήσεις και άλλες εκδηλώσεις λαός και Πολιτεία στις ελεύθερες περιοχές θυμούνται και αποτίουν φόρο τιμής σε όλους εκείνους που αγωνίστηκαν για αξίες και ιδανικά τού ελληνισμού, τής πατρίδος, τής πίστης και της ελευθερίας, ενώ την ίδια ώρα στα κατεχόμενα οργανώνονται πανηγύρια για την εισβολή.

Στις οκτώ το πρωί ψάληκε στον Τύμβο Μακεδονίτισσας, επιμνημόσυνη δέηση και έγινε κατάθεση στεφάνων υπέρ των πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών κατά την τουρκική εισβολή. Την Εκκλησία Κύπρου εκπροσώπησε ο Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος.

Στις δέκα το πρωί, στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αποστόλου Βαρνάβα στην ημικατεχόμενη Λευκωσία, παρουσίᾳ τού Προέδρου τής Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη, της Προέδρου τής Βουλής κ. Αννίτας Δημητρίου, Υπουργών, στρατιωτικών και πολιτικών αρχών, προϊσταμένου του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου Β΄, ψάληκε ιερά παράκληση, τελέστηκε μνημόσυνο και αναπέμφθηκε δέηση για απελευθέρωση της Κύπρου, επιστροφή των προσφύγων στις πατρογονικές εστίες και ανεύρεση των εναπομείναντων αγνοουμένων.

Τον επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε ο Υπουργός Εξωτερικών τής Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος υπενθύμισε τις χαλεπές εκείνες μέρες τού 1974, όπου χιλιάδες ελληνοκυπρίων ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες και το καθεστώς τής κατοχής βρίσκεται ακόμη στις περιουσίες των προγόνων μας. Επισήμανε πως είναι πολλά τα σαράντα επτά χρόνια της τουρκικής κατοχής και στόχος μας πρέπει να είναι η άρση της και η επανένωση του κυπριακού λαού, με βάση μια δίκαιη, λειτουργική και βιώσιμη λύση.

«Δέ­ξαι ἡ­μᾶς, Κύριε, προ­σπί­πτο­ντάς σοι καί βο­ῶ­ντας τό· «Ἡ­μάρ­το­μεν». Ἔ­πι­δε εὐ­σπλάγ­χνῳ ὄμ­μα­τι ἐ­πί τόν δει­νῶς δο­κι­μα­ζό­με­νον λα­όν Σου. Ἀ­ντί­θες τήν ἄ­βυσ­σον τῶν οἰ­κτιρ­μῶν σου τῷ πλή­θει τῶν πλημ­με­λη­μά­των ἡ­μῶν. Ἐ­πι­μέ­τρη­σον ταῖς ἀ­νο­μί­αις ἡ­μῶν τούς οἰ­κτιρ­μούς σου. Ἀ­πο­δί­ω­ξον ἀ­πό τῆς γῆς τῶν πα­τέ­ρων ἡ­μῶν τάς ὀρ­δάς τῶν βαρ­βά­ρων καί ἀλ­λο­θρή­σκων εἰ­σβο­λέ­ων τῶν κα­τα­δυ­να­στευ­ό­ντων καί ἐ­ξου­θε­νού­ντων τόν λα­όν σου καί βε­βη­λού­ντων τούς να­ούς σου· ἡμᾶς δέ πά­ντας ἀ­ξί­ω­σον τῆς χα­ρᾶς τῆς ἀ­πε­λευ­θε­ρώ­σε­ως τῆς πα­τρί­δος ἡ­μῶν, ἵ­να ἐν ὅ­λῃ τῇ νή­σῳ ἡ­μῶν ἐ­λευ­θε­ρου­μέ­νῃ καί εἰς βί­ον εἰ­ρη­νι­κόν καί εὐ­τυ­χῆ καί ἡ­σύ­χι­ον ὁ­δη­γου­μέ­νῃ δο­ξά­ζη­ταί σου τό πα­νά­γι­ον ὄ­νο­μα, τοῦ Πα­τρός καί τοῦ Υἱ­οῦ καί τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος, Ἀ­μήν».

Αρχιμ. Τριφύλλιος Ονησιφόρου
Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου

1

1

2

2

3

3

4

4

5

5

6

6

7

7

8

8

9

9

10

10

11

11

Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Εξωτερικών

κ. Νίκου Χριστοδουλίδη

για τους πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή το 1974

20 Ιουλίου 2021

Καθεδρικός Ναός Αποστόλου Βαρνάβα

_______________              

Μακαριώτατε,                                                                             

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρία Πρόεδρε της Βουλής,

Φίλε Υπουργέ Άμυνας της Ελλάδος,

Κυρίες και Κύριοι,

Οι θύμησες και ο πόνος από τα γεγονότα του μαύρου θέρους του 1974 δεν κόπασαν ποτέ. Ξαναζωντανεύουν κάθε που το Καλοκαίρι πλησιάζει, μεταφέροντας τη μνήμη στον τραγικό εκείνο Ιούλη που στιγμάτισε τις ζωές όλων των Κυπρίων, μαζί, και το μέλλον της χώρας μας. Που καθόρισε την ιστορική εξέλιξη του λαού και της κοινωνίας μας, σε κάθε της φάσμα, με διχοτομικές γραμμές που απλώθηκαν κόντρα στη βούληση και τα θέλω του λαού μας. 

Κυρίες και Κύριοι,

Σαράντα επτά καλοκαίρια πριν, σαν σήμερα, με νωπό το σοκ από το προδοτικό πραξικόπημα, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο, χαράζοντας κατά τρόπο τραγικό την ιστορία του τόπου, μαζί και του λαού του. 

Τραγικοί γονείς που έχασαν παιδιά, μανάδες που έχασαν γιους, παιδάκια που απώλεσαν πατεράδες, συγγενείς που σκορπίστηκαν έχοντας χάσει τους δικούς τους στις μάχες ή στις στυγερές δολοφονίες αλλά και ολόκληρο το βιος τους. 

Σαράντα επτά τα χρόνια. Πολλά. Πάρα πολλά. Μια ολόκληρη γενιά, η δική μας γενιά, αυτή των παιδιών του πολέμου, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην προσφυγιά, στην κατοχή, στην ωμή πραγματικότητα μιας Κύπρου διαιρεμένης. Τα παιδιά του πολέμου, που χώθηκαν στην αγκαλιά της μάνας τους τις τραγικές εκείνες μέρες του 1974, που έπαιζαν και μάθαιναν γράμματα στα αντίσκηνα, απέκτησαν πλέον δικά τους παιδιά, με την πατρίδα όμως διαιρεμένη και νιώθοντας ακόμα αδικαίωτα και προδομένα. Την ίδια ώρα, μια άλλη γενιά, αυτή των δικών μας παππούδων, έφυγε χωρίς να ταφεί στα δικά της εδάφη, με ανεκπλήρωτη την επιθυμία και τον πόθο του γυρισμού.

Κυρίες και Κύριοι,

Με αισθήματα δέους, στεκόμαστε σήμερα όλοι εδώ, με βαθύτατη ευθύνη μπροστά στην Ιστορία, μπροστά στους ανθρώπους που έφυγαν από τη ζωή αδικαίωτοι, περιμένοντας μάταια να επιστρέψουν στα σπίτια τους, στους πρόσφυγες που ακόμα καρτερούν, στους Κερυνειώτες, στους Μορφίτες, στους Βαρωσιώτες που βλέπουν με πόνο ψυχής το ερντογανικό καθεστώς να διοργανώνει φιέστες και πανηγύρια στις περιουσίες τους χωρίς ίχνος σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς ίχνος σεβασμού στον ίδιο τον Άνθρωπο, χωρίς αιδώ.  

Στεκόμαστε με δέος μπροστά στους ανθρώπους που φέρουν ακόμα τραύματα στο σώμα τους από τις μάχες του πολέμου. Στους συγγενείς των ηρώων και αγνοουμένων, όπως επίσης σε όλους όσοι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή για προάσπιση της Δημοκρατίας και αντιμετώπιση του Τούρκου εισβολέα.

Στεκόμαστε και σήμερα με δέος μπροστά στην Ιστορία μας και στις ανοικτές πληγές του 1974:

Τον άδικο χαμό εκατοντάδων ανθρώπων και τον βίαιο ξεριζωμό δεκάδων χιλιάδων οικογενειών.

Τους αγνοούμενους των οποίων η τύχη δεν έχει ακόμη διευκρινισθεί.

Τη συνεχιζόμενη παράνομη στρατιωτική κατοχή πέραν του ενός τρίτου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Την παραβίαση βασικών ελευθεριών και θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των Κυπρίων. 

Τον παράνομο τουρκικό εποικισμό.

Τους εγκλωβισμένους, που παρέμειναν, παρά τις αντιξοότητες, στα σπίτια τους, θυμίζοντας καθημερινά την ταυτότητα της Κύπρου.

Την καταστροφή της πολιτιστικής και θρησκευτικής μας κληρονομιάς.

Οι τραγικές συνέπειες της τουρκικής εισβολής και κατοχής δεν αποτελούν επαναλαμβανόμενες επετειακές ρητορείες. Οι τραγικές συνέπειες της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής συνιστούν χειροπιαστές αποδείξεις των ασήκωτων ευθυνών της Τουρκίας, έναντι της Κύπρου, έναντι της διεθνούς κοινότητας και της ΕΕ. Αυτό δεν αλλάζει, παρόλο που είναι καθημερινές οι προσπάθειες της Άγκυρας για διάβρωση της ιστορικής αλήθειας και νομιμοποίηση των τετελεσμένων, χρησιμοποιώντας προσφάτως και την τακτική για εργαλειοποίηση του ανθρώπινου πόνου. 

Κυρίες και Κύριοι, 

Η Κυπριακή Δημοκρατία δέχθηκε το 1974 ένα διπλό βιασμό που την τραυμάτισε, τη διαίρεσε, τη λύγισε και πάρα τις συνεχιζόμενες έκνομες προσπάθειες για αφανισμό της, δεν την κατάστρεψε. Ναι, μετράμε σήμερα σαράντα επτά τραγικά καλοκαίρια μαζί και πολλαπλές ανοικτές πληγές. Κόντρα όμως στις επιθυμίες και προσπάθειες κάποιων, μετρούμε την ίδια στιγμή και σαράντα επτά χρόνια στα οποία ο κυπριακός λαός δεν συμβιβάστηκε, δεν παραιτήθηκε, ΔΕΝ ΞΕΧΑΣΕ. Παρά τις δυσκολίες, τον πόνο, τα προβλήματα, δεν συμβιβαστήκαμε και δεν συνηθίσαμε. Πορευτήκαμε και αγωνιστήκαμε χωρίς να συμβιβαστούμε με την κατοχή. Εξάλλου, με το άδικο και το απαράδεχτο, ο νουνεχής άνθρωπος δεν μπορεί να συμβιβαστεί. Αντιθέτως, ο Κυπριακός λαός πίστεψε, ανέδειξε και ενίσχυσε περαιτέρω την κρατική του υπόσταση, την Κυπριακή Δημοκρατία, καταβάλλοντας συνεχώς προσπάθειες για τερματισμό της κατοχής και επανένωση.

Χωρίς ποτέ να ξεχνά, ο κυπριακός λαός στάθηκε, ανασύνταξε δυνάμεις, στέγασε προσωρινά τους πρόσφυγές του, μεγάλωσε τα παιδιά του. Ο κυπριακός λαός, προς απογοήτευση κάποιων, Δεν ξέχασε, ελπίζει, καρτερεί Και αγωνίζεται.

Η Τουρκία, 47 χρόνια μετά, παραμένει ο εισβολέας και ο παρανόμως κατέχων του 37% της γης μας, ο υπεύθυνος βάσει όλων των αποφάσεων της διεθνούς κοινότητας για τη συνέχιση της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του συνόλου του Κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκύπριων,  στην ίδια τους την πατρίδα.

Κυρίες και Κύριοι,

47 χρόνια είναι πολλά. Πάρα πολλά. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τον τερματισμό της κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας.

Πρέπει να απαλλαγούμε από την κατοχή και τη διαίρεση, και ο μόνος δρόμος είναι η αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων για την περαιτέρω ενίσχυση του κράτους μας, της οικονομίας μας, της ενεργούς διεθνούς διπλωματίας, της προάσπισης των αρχών του διεθνούς δικαίου και της ανάδειξης των πρόσθετων πλεονεκτημάτων της Κύπρου, χειροπιαστά και όχι θεωρητικά, δημιουργώντας συνεργασίες και ενισχύοντας σχέσεις με όλους τους εταίρους μας. Ο μόνος δρόμος είναι ο δρόμος της προόδου και της ειρήνης, ο δρόμος της συνέχισης κάθε προσπάθειας για επανέναρξη των συνομιλιών το συντομότερο δυνατόν για την επίτευξη της πολυπόθητης λύσης, της επανένωσης. Παρά τις δυσκολίες, τις απογοητεύσεις, τις προκλήσεις, δεν συμβιβαζόμαστε με την κατοχή. Με ρεαλισμό, αποφασιστικότητα, επιμονή, χωρίς μεμψιμοιρίες, χωρίς ηττοπάθεια, χωρίς εσωστρέφεια, συνεχίζουμε την προσπάθεια.

Δυνατά και ενωμένα πρέπει να στεκόμαστε όλοι σε αυτή την αλήθεια και να την προβάλουμε με τρόπο σαφή: προτεραιότητά μας είναι η λύση, η επανένωση, η ειρήνη, η ασφάλεια, η ευημερία όλων των Κυπρίων και διαμενόντων νομίμως στο νησί μας, και για όλα αυτά πρέπει μαζί, με σοβαρότητα να συνεχίσομε τις προσπάθειες. Οτιδήποτε άλλο, πλην της επανένωσης, δεν διασφαλίζει τα συμφέροντα και το ειρηνικό μέλλον των Κυπρίων. Δεν χωράνε εκπτώσεις  σε αυτή την αλήθεια.

Κυρίες και Κύριοι,

Παρά τις συνεχείς, άνευ προηγουμένου, καθημερινές προκλήσεις της Άγκυρας, με αφοσίωση και αποφασιστικότητα, συνεχίζουμε τις ειλικρινείς και εντατικές προσπάθειες για την επίλυση του κυπριακού, στοχεύοντας σε μια λύση που θα είναι λειτουργική και βιώσιμη. Μια λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, τις αρχές και αξίες της ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο.

Μια λύση που θα επανενώνει πραγματικά την Κύπρο, θα την αποκαθιστά ως ένα σύγχρονο, λειτουργικό και αποτελεσματικό ευρωπαϊκό κράτος με μία και μόνη κυριαρχία, μία και μόνη διεθνή προσωπικότητα, μια και μόνη ιθαγένεια.

Σε μια επανενωμένη Κύπρο με ρόλο και λόγο εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα μπορεί να ευημερεί για τους πολίτες της, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα συνεχίσουμε να ανήκουμε και μετά τη λύση και για αυτό το ευρωπαϊκό κεκτημένο και οι ευρωπαϊκές αξίες είναι τα εργαλεία που πρωτίστως οφείλουμε να αξιοποιούμε.

Δεν αγωνιζόμαστε για να «νικήσουμε» αλλά για να επανενώσουμε και να δικαιώσουμε όλους, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, Ευρωπαίους πολίτες που δεν χρειάζονται εγγυητές, ξένους στρατούς και δικαιώματα επεμβατικά στο μέλλον και στη ζωή τους.

Κυρίες και Κύριοι,

Σαράντα επτά χρόνια μετά τον τραγικό Ιούλιο του 1974, με τη γενιά των παιδιών του πολέμου να προβληματίζεται πλέον για το δικό της κληροδότημα στα παιδιά της, δεν θα υπήρχε καλύτερο μνημόσυνο σε όσους ηρωικά έχασαν τη ζωή τους ή μετράνε ακόμη πληγές, από την δια των έργων ειλικρινή συνέχιση των προσπαθειών για επανένωση της Κύπρου.

Ο δρόμος για μας μία και μόνον κατεύθυνση έχει, διότι η μη λύση δεν είναι λύση, διότι δεν συμβιβαζόμαστε με την διχοτόμηση, διότι γνωρίζουμε ποιος ευνοείται από το πέρασμα του χρόνου και τη στασιμότητα, διότι στην ατζέντα μας βρίσκεται μόνον ο τερματισμός της κατοχής και η επανένωση της πατρίδας μας. Με την απαιτούμενη πολιτική βούληση από όλους, σε πλήρη συνεννόηση με την Ελληνική Κυβέρνηση και εάν μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίσουμε να στοχεύουμε σε μια λύση βασισμένη στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, μπορούμε να βρούμε διεξόδους ακόμη και στα πιο ακανθώδη ζητήματα του κυπριακού ακόμη και αν ο εχθρός που πρέπει να γίνει τουλάχιστον συνεργάτης δεν συνεργάζεται, επί ίσοις όροις και στη βάση της νομιμότητας.

Η επιτυχία μίας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης που θα επανενώνει πραγματικά τον τόπο και τον λαό μας, θα είναι επιτυχία όλων μας, θα είναι κυρίως το βασικό συστατικό για ένα υγιές και ελπιδοφόρο μέλλον για τα παιδιά μας, σε μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή πατρίδα, χωρίς συρματοπλέγματα και στρατούς κατοχής. Ας στοχεύσουμε όλοι μαζί ενωμένοι σε αυτή την επιτυχία και ας μην αναζητάμε νικητές και ηττημένους. Όσο δεν υπάρχει λύση είμαστε όλοι ηττημένοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι.

Κυρίες και Κύριοι,

Τη γεωγραφία δεν μπορούμε να την αλλάξουμε. Ούτε την ισχύ ή την πολιτική φιλοσοφία των συνομιλητών μας. Μπορούμε όμως και οφείλουμε να συνεχίσουμε να προσπαθούμε, με ό,τι εργαλεία έχουμε, να αλλάξουμε την ιστορία με μοναδικό όραμα η Κύπρος να γίνει ξανά στην ολότητά της, τόπος ειρήνης, ευημερίας, σταθερότητας και ασφάλειας.

Έγραφε προφητικά ο Σεφέρης το 1953 στη Σαλαμίνα της Κύπρος, ωσάν να απαντούσε στις προθέσεις του ηγέτη της κατοχικής Τουρκίας που επισκέπτεται παράνομα την Κύπρο:

«Η γης δεν έχει κρικέλια για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν μήτε μπορούν». Και συνέχιζε: «Και τούτα τα κορμιά πλασμένα από ένα χώμα που δεν ξέρουν, έχουν ψυχές. Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν, δε θα μπορέσουν· μόνο θα τις ξεκάμουν αν ξεγίνουνται οι ψυχές».

Οι ψυχές όμως δεν ξεγίνονται, όπως δεν ξεγίνεται και ο πολιτισμός και η ιστορία αυτού του τόπου, που θα ευλογηθεί και θα δει καλύτερες μέρες, μέρες επανένωσης και ειρήνης.

Σας ευχαριστώ πολύ.