Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου: Λειτουργίες – Κηρύγματα 23-26 Οκτωβρίου 2022

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος την Κυριακή, 23 Οκτωβρίου 2022, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας στο Στρόβολο. Την Τρίτη, 25 Οκτωβρίου 2022, το εσπέρας, θα χοροστατήσει και κηρύξει κατά την ακολουθία του Εσπερινού στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου στην Ακρόπολη. Την επομένη, 26 Οκτωβρίου 2022, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον ίδιο πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό.

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Νεαπόλεως κ. Πορφύριος την Κυριακή, 23 Οκτωβρίου 2022, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αγίου Μηνά στο Γέρι. Την Τρίτη, 25 Οκτωβρίου 2022, το εσπέρας, θα χοροστατήσει και κηρύξει κατά την ακολουθία του Εσπερινού στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου στο Παραλίμνι.

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος την Κυριακή, 23 Οκτωβρίου 2022, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αποστόλου Βαρνάβα στη Δασούπολη. Ακολούθως, θα προστεί των Μνημοσύνων των εκτοπισμένων της Βώνης. Την Τρίτη, 25 Οκτωβρίου 2022, το εσπέρας, θα χοροστατήσει και κηρύξει κατά την ακολουθία του Εσπερινού στον Ιερό Ναό Αγίας Βαρβάρας στο Καϊμακλί. Την επομένη, 26 Οκτωβρίου 2022, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αγίου Στυλιανού στο συνοικισμό Άσπρες Στροβόλου.

Ο Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αποστόλου Βαρνάβα Αρχιμανδρίτης Ιωάννης την Κυριακή, 23 Οκτωβρίου 2022, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Μετοχίου της Ιεράς Μονής Αποστόλου Βαρνάβα στη Λευκωσία.

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,
20 Οκτωβρίου 2022

******************

Αποστολικό Ανάγνωσμα: Γαλ. α΄ 11-19

¹¹ Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ’ ἐμοῦ ὅτι οὐκ ἔστι κατὰ ἄνθρωπον· ¹² οὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρὰ ἀνθρώπου παρέλαβον αὐτό, οὔτε ἐδιδάχθην, ἀλλὰ δι’ ἀποκαλύψεως Ἰησοῦ Χριστοῦ. ¹³ Ἠκούσατε γὰρ τὴν ἐμὴν ἀναστροφήν ποτε ἐν τῷ Ἰουδαϊσμῷ, ὅτι καθ’ ὑπερβολὴν ἐδίωκον τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπόρθουν αὐτήν, ¹⁴ καὶ προέκοπτον ἐν τῷ Ἰουδαϊσμῷ ὑπὲρ πολλοὺς συνηλικιώτας ἐν τῷ γένει μου, περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων τῶν πατρικῶν μου παραδόσεων. ¹⁵ Ὅτε δὲ εὐδόκησεν ὁ Θεὸς ὁ ἀφορίσας με ἐκ κοιλίας μητρός μου καὶ καλέσας διὰ τῆς χάριτος αὐτοῦ ¹⁶ ἀποκαλύψαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἐν ἐμοὶ, ἵνα εὐαγγελίζωμαι αὐτὸν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, εὐθέως οὐ προσανεθέμην σαρκὶ καὶ αἵματι, ¹⁷ οὐδὲ ἀνῆλθον εἰς Ἱεροσόλυμα πρὸς τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους, ἀλλὰ ἀπῆλθον εἰς Ἀραβίαν, καὶ πάλιν ὑπέστρεψα εἰς Δαμασκόν. ¹⁸ Ἔπειτα μετὰ ἔτη τρία ἀνῆλθον εἰς Ἱεροσόλυμα ἱστορῆσαι Πέτρον, καὶ ἐπέμεινα πρὸς αὐτὸν ἡμέρας δεκαπέντε· ¹⁹ ἕτερον δὲ τῶν ἀποστόλων οὐκ εἶδον εἰ μὴ Ἰάκωβον τὸν ἀδελφὸν τοῦ Κυρίου.

Νεοελληνική Απόδοση

¹¹ Σας καθιστώ δε γνωστόν, αδελφοί, ότι το Ευαγγέλιον, το οποίον εγώ εκήρυξα εις σας δεν είναι έργον ανθρώπου και δεν εκφράζει σκέψεις ανθρώπων. ¹² Διότι εγώ-όπως άλλωστε και οι άλλοι Απόστολοι-δεν έχω παραλάβει αυτό από άνθρωπον ούτε το εδιδάχθην από άνθρωπον, αλλά το παρέλαβα κατ’ ευθείαν δι’ αποκαλύψεων, τας οποίας ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός μου εφανέρωσε. ¹³ Βεβαίως και σεις οι ίδιοι έχετε πληροφορηθή την ζωήν και συμπεριφοράν που είχα, όταν έμενα πιστός εις την θρησκείαν των Εβραίων και ακολουθούσα όσα ο Ιουδαϊσμός εδίδασκε. Εχετε δηλαδή πληροφορηθή ότι, επηρεασμένος βαθύτατα από τας παλαιάς διδασκαλίας του Νομου και τα έθιμα των Ιουδαίων, κατεδίωκα με πολύν φανατισμόν και σκληρότητα την Εκκλησίαν του Χριστού και προσπαθούσα να την ερημώσω και αφανίσω. ¹⁴ Χαρις δε στον φανατισμόν μου αυτόν προώδευα στον Ιουδαϊσμόν παραπάνω από πολλούς ομοεθνείς συνομήλικάς μου, διότι εδείκνυα περισσότερον από αυτούς ζήλον δια τας πατροπαραδότους παραδόσεις μας. ¹⁵ Οταν δε ευδόκησεν ο πανάγαθος Θεός, ο οποίος με είχε ξεχωρίσει και προορίσει από την κοιλίαν ακόμη της μητρός μου, και με εκάλεσε δια της χάριτος του ¹⁶ να αποκαλύψη εις την καρδίαν και την ψυχήν μου τον Υιόν αυτού, δια να τον κηρύττω ως Σωτήρα εις τα έθνη, αμέσως δεν εζήτησα από κανένα άνθρωπον συμβουλήν και καθοδήγησιν δια την μεγάλην αυτήν κλήσιν. ¹⁷ Ούτε ανέβηκα εις τα Ιεροσόλυμα, δια να συναντήσω και συμβουλευθώ τους Αποστόλους, που είχαν κληθή προ εμού στο αποστολικόν έργον, αλλ’ ανεχώρησα εις τα μέρη της Αραβίας και πάλιν επέστρεψα εις Δαμασκόν. ¹⁸ Επειτα, τρία έτη μετά την ημέραν που εκλήθην από τον Χριστόν, ανέβηκα εις τα Ιεροσόλυμα, δια να συναντήσω και γνωρίσω προσωπικώς τον Πετρον και έμεινα κοντά του δεκαπέντε μόνον ημέρας. ¹⁹ Αλλον δε από τους Αποστόλους δεν είδα, παρά μόνον τον Ιάκωβον, τον αδελφόν του Κυρίου.

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Λουκ. η΄ 26-39

²⁶ Καὶ κατέπλευσεν εἰς τὴν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν, ἥτις ἐστὶν ἀντίπερα τῆς Γαλιλαίας. ²⁷ ἐξελθόντι δὲ αὐτῷ ἐπὶ τὴν γῆν ὑπήντησεν αὐτῷ ἀνήρ τις ἐκ τῆς πόλεως, ὃς εἶχε δαιμόνια ἐκ χρόνων ἱκανῶν, καὶ ἱμάτιον οὐκ ἐνεδιδύσκετο, καὶ ἐν οἰκίᾳ οὐκ ἔμενεν, ἀλλ’ ἐν τοῖς μνήμασιν. ²⁸ ἰδὼν δὲ τὸν Ἰησοῦν καὶ ἀνακράξας προσέπεσεν αὐτῷ καὶ φωνῇ μεγάλῃ εἶπε· Τί ἐμοὶ καὶ σοί, Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μή με βασανίσῃς. ²⁹ παρήγγειλε γὰρ τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ ἐξελθεῖν ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου. πολλοῖς γὰρ χρόνοις συνηρπάκει αὐτόν, καὶ ἐδεσμεῖτο ἁλύσεσι καὶ πέδαις φυλασσόμενος, καὶ διαρρήσσων τὰ δεσμὰ ἠλαύνετο ὑπὸ τοῦ δαίμονος εἰς τὰς ἐρήμους. ³⁰ ἐπηρώτησε δὲ αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς λέγων· Τί σοί ἐστιν ὄνομα; ὁ δὲ εἶπε· Λεγεών· ὅτι δαιμόνια πολλὰ εἰσῆλθεν εἰς αὐτόν· ³¹ καὶ παρεκάλει αὐτὸν ἵνα μὴ ἐπιτάξῃ αὐτοῖς εἰς τὴν ἄβυσσον ἀπελθεῖν. ³² Ἦν δὲ ἐκεῖ ἀγέλη χοίρων ἱκανῶν βοσκομένη ἐν τῷ ὄρει· καὶ παρεκάλουν αὐτὸν ἵνα ἐπιτρέψῃ αὐτοῖς εἰς ἐκείνους εἰσελθεῖν· καὶ ἐπέτρεψεν αὐτοῖς. ³³ ἐξελθόντα δὲ τὰ δαιμόνια ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου εἰσῆλθον εἰς τοὺς χοίρους, καὶ ὥρμησεν ἡ ἀγέλη κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν λίμνην καὶ ἀπεπνίγη. ³⁴ ἰδόντες δὲ οἱ βόσκοντες τὸ γεγενημένον ἔφυγον, καὶ ἀπήγγειλαν εἰς τὴν πόλιν καὶ εἰς τοὺς ἀγρούς. ³⁵ ἐξῆλθον δὲ ἰδεῖν τὸ γεγονὸς, καὶ ἦλθον πρὸς τὸν Ἰησοῦν, καὶ εὗρον καθήμενον τὸν ἄνθρωπον, ἀφ’ οὗ τὰ δαιμόνια ἐξεληλύθει, ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦντα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ, καὶ ἐφοβήθησαν. ³⁶ ἀπήγγειλαν δὲ αὐτοῖς οἱ ἰδόντες πῶς ἐσώθη ὁ δαιμονισθείς. ³⁷ καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν ἅπαν τὸ πλῆθος τῆς περιχώρου τῶν Γαδαρηνῶν ἀπελθεῖν ἀπ’ αὐτῶν, ὅτι φόβῳ μεγάλῳ συνείχοντο· αὐτὸς δὲ ἐμβὰς εἰς τὸ πλοῖον ὑπέστρεψεν. ³⁸ ἐδέετο δὲ αὐτοῦ ὁ ἀνὴρ, ἀφ’ οὗ ἐξεληλύθει τὰ δαιμόνια, εἶναι σὺν αὐτῷ· ἀπέλυσε δὲ αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς λέγων· ³⁹ Ὑπόστρεφε εἰς τὸν οἶκόν σου καὶ διηγοῦ ὅσα ἐποίησέ σοι ὁ Θεός. καὶ ἀπῆλθε καθ’ ὅλην τὴν πόλιν κηρύσσων ὅσα ἐποίησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς.

Νεοελληνική Απόδοση

²⁶ Επειτα από αυτά έπλευσαν και αγκυροβόλησαν εις την χώραν των Γαδαρηνών, η οποία είναι αντίπερα από την Γαλιλαίαν. ²⁷ Οταν δε ο Ιησούς εβγήκεν εις την ξηράν, τον συνάντησεν ένας άνθρωπος της πόλεως εκείνης, ο οποίος είχε μέσα του δαιμόνια από πολλά χρόνια και δεν εφορούσε ένδυμα και δεν έμενε σε σπίτι, αλλά μέσα εις τα μνήματα. ²⁸ Οταν όμως είδε τον Ιησούν εκραύγασε δυνατά, έπεσεν εις τα πόδια του και με φωνήν μεγάλην είπε· “ποία σχέσις υπάρχει ανάμεσα εις εμέ και σε, Ιησού, Υιέ του Θεού του Υψίστου; Σε παρακαλώ, μη με βασανίσης και μη με κλείσης από τώρα στον φρικτόν Αδην”. ²⁹ Είπε δε αυτά ο δαιμονιζόμενος, διότι ο Χριστός διέταξε το ακάθαρτον πνεύμα να βγη και να φύγη από τον άνθρωπον, επειδή από πολλά χρόνια τον είχεν αρπάξει και κυριεύσει. Οι δε άλλοι άνθρωποι, ένεκα της αγριότητος αυτού, τον έδεναν με αλυσίδες και με ισχυρά δεσμά εις τα πόδια, δια να τον φυλάσσουν, ώστε να μη επιτίθεται και κακοποιή τους άλλους. Αλλά αυτός έσπαζε τα δεσμά και ωδηγείτο βιαίως από τον δαίμονα εις ερημικούς τόπους. ³⁰ Τον ερώτησε δε ο Ιησούς, λέγων· “ποιό είναι το όνομά σου;” Εκείνος δε απήντησε· “λεγεών”. Διότι πολλά δαιμόνια είχαν εισέλθει στον άνθρωπον αυτόν. ³¹ Και παρακαλούσαν τα δαιμόνια αυτόν, να μη τα διατάξη και πάνε εις τα τρίσβαθα του Αδου. ³² Ητο δε εκεί μία αγέλη με πολλούς χοίρους, που έβοσκαν στο βουνό· και τον παρακαλούσαν τα δαιμόνια να τους δώση την άδειαν να μπουν εις εκείνους τους χοίρους. Και τους το επέτρεψεν ο Κυριος (διότι κατά λόγον δικαιοσύνης έπρεπε να τιμωρηθούν με την απώλειαν των χοίρων οι ιδιοκτήται των, επειδή τους έτρεφαν, μολονότι αυτό απηγορεύετο από τον μωσαϊκόν νόμον). ³³ Αφού δε εξήλθον τα δαιμόνια από τον άνθρωπον, εμπήκαν στους χοίρους και ώρμησε ασυγκράτητο όλο το καπάδι επάνω στον κρυμνόν, ερρίφθη από εκεί εις την θάλασσαν και επνίγησαν οι χοίροι. ³⁴ Οταν δε οι βοσκοί είδαν το γεγονός αυτό, έφυγαν και το ανήγγειλαν εις την πόλιν και εις όσους συναντούσαν, από αυτούς που έμεναν στους αγρούς. ³⁵ Εβγήκαν δε από την πόλιν οι άνθρωποι, δια να ίδουν αυτό που έγινε. Ηλθαν στον Ιησούν και είδαν τον άνθρωπον, από τον οποίον είχαν βγη τα δαιμόνια, να κάθεται κοντά εις τα πόδια του Ιησού, ντυμένος, ήρεμος και φρόνιμος, και εφοβήθησαν. ³⁶ Είχαν δε διηγηθή εις αυτούς εκείνοι που είδαν το γεγονός, πως ελευθερώθηκε ο δαιμονιζόμενος. ³⁷ Και όλον το πλήθος της περιοχής των Γαδαρηνών τον παρεκάλεσαν να φύγη από αυτούς, διότι είχαν κυριευθή από μεγάλον φόβον, δια την τιμωρίαν που τους επεβλήθη. Ενοχοι δε και δι’ άλλα καθώς ήσαν, εφοβούντο πολύ και άλλας τιμωρίας. Ο δε Ιησούς εμπήκε στο πλοίον και επέστρεψε. ³⁸ Παρακαλούσε δε αυτόν ο άνθρωπος, από τον οποίον είχαν βγη τα δαιμόνια, να μένη μαζή του. Ο Ιησούς όμως τον έστειλε ειρηνικά εις την πόλιν του, λέγων· ³⁹ “γύρισε στο σπίτι σου και να διηγήσαι όσα έκαμε εις σε ο Θεός”. Και εκείνος έφυγε και διαλαλούσε εις όλην την πόλιν, όσα ο Ιησούς έκαμε εις αυτόν.

***************************************************

ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2022

ΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ

(Λουκ. η΄ 26-39) (Γαλ. α΄ 11-19)

Η αυθεντική κοινωνία

«και ιμάτιον ουκ ενεδιδύσκετο και εν οικία ουκ έμενεν»

Ο άνθρωπος διαχρονικά αναζητεί εναγωνίως την ελευθερία του, πλην όμως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που δοκιμάζει στο βάθος μεγάλη απογοήτευση. Λησμονεί πολλές φορές δυστυχώς τη μεγάλη και μοναδική αλήθεια ότι ο Χριστός είναι ο αληθινός ελευθερωτής του κόσμου. Ο δαιμονισμένος που παρουσιάζει η σημερινή ευαγγελική περικοπή θεραπεύθηκε μόλις ακριβώς συνάντησε τον Χριστό. Τον είδαμε να μεταβάλλεται ριζικά και να γίνεται νέα ύπαρξη. Από γυμνός γίνεται «ιματισμένος» και από αλλοπρόσαλλος «σωφρονών», όπως χαρακτηριστικά περιγράφεται η περίπτωσή του. Ζούσε πριν σε μνήματα και σε έρημους τόπους, μετά όμως επικοινωνεί και μάλιστα με τον πιο αυθεντικό τρόπο με τους συνανθρώπους του. Η επιθετικότητα και η καταστροφική μανία που τον καταλάμβαναν μεταβάλλονται τώρα σε ορμή κοινωνικότητας και σχέσης με τους γύρω του.

Η κοινωνικότητα

Η κοινωνικότητα είναι ουσιώδες γνώρισμα της ανθρώπινης φύσης, γεγονός που αναγνώρισε από την αρχή και η φιλοσοφική σκέψη. Η κοινωνικότητα που εκδηλώνει ο άνθρωπος διαφέρει εκείνης των άλλων δημιουργημάτων και κινείται σ’ ένα ανώτερο αλλά και τελειότερο ορίζοντα. Εκφράζεται  μάλιστα και στην κατακόρυφη διάστασή της ως θρησκευτικότητα.

Η κοινωνικότητα του ανθρώπου εκδηλώνεται σαφώς με την υπέρβαση της ατομικότητάς του. Αυτή πραγματοποιείται με την ανιδιοτελή αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Η αγάπη ξεπερνά τα όρια του ατόμου. Γιατί καθιστά τον άνθρωπο πρόσωπο που σπεύδει να συναντήσει τον άλλο με ανοικτές αγκάλες και με πλήρη αποδοχή και ανοχή, δηλαδή απροϋπόθετα.

Ο χριστιανός από μια άλλη θεώρηση είναι κατ’ εξοχήν κοινωνικός αλλά και «αντικοινωνικός». Είναι «αντικοινωνικός» γιατί απαρνείται τον κόσμο και τα πράγματα του κόσμου για να δοθεί ολοκληρωτικά στον Θεό. Ταυτόχρονα όμως είναι κοινωνικός γιατί στον Θεό και με τον Θεό βρίσκει την αληθινή αγάπη και κοινωνεί με ολόκληρο τον κόσμο. Όπως ο Χριστός, έτσι και ο πιστός αφήνει τον εαυτό του να γίνει πλησίον για κάθε άνθρωπο. Η πίστη που δεν έχει τις κοινωνικές προεκτάσεις τις οποίες υπαγορεύει η αγάπη είναι πίστη θεωρητική και νεκρή. Ο χριστιανός δεν μπορεί να αισθάνεται ευχαριστημένος όταν κλείνεται στον εαυτό του και αδιαφορεί για τις ανάγκες του πλησίον του.

Τελικά, η αληθινή ανθρώπινη κοινωνία αναπτύσσεται στο πρότυπο της Αγίας Τριάδας. Παρά την ασύλληπτη διαφορά μεταξύ Θεού και ανθρώπου, ο Τρισυπόστατος Θεός προβάλλεται στην Εκκλησία ως πρότυπο για ολόκληρη την ανθρωπότητα και για κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Το Τριαδικό πρότυπο βρίσκει την ιδανική εφαρμογή του στη ζωή της Εκκλησίας. Η Εκκλησία, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, είναι τύπος και εικόνα «του σύμπαντος κόσμου». Αυτό φανερώνει όχι μόνο τη θέση των χριστιανών μέσα στην κοινωνία, αλλά και την αποστολή της Εκκλησίας στον κόσμο.

Η θεραπεία

Η ένταξη του ανθρώπου στην αληθινή κοινωνία που υπόσχεται η Εκκλησία προϋποθέτει την απελευθέρωσή του αλλά και τη γιατρειά του από τις λογής ασθένειες που αδυσώπητα τον προσβάλλουν. Ο δαιμονισμένος θεραπεύτηκε από το μεγάλο γιατρό, τον Χριστό. Καμιά ασθένεια,  μάς διαβεβαιώνει η Εκκλησία, δεν παραμένει αθεράπευτη.

Ο άνθρωπος που αφήνει την ύπαρξή του να είναι συνδεδεμένη με τον Θεό στο πρόσωπο του Χριστού γιατρεύεται από όλες τις «ασθένειες» που τόσο βασανιστικά τον καθηλώνουν στο κρεβάτι της μοναξιάς και της ακοινωνησίας. Αυτό αποτυπώνεται και στην εξωτερική του εμφάνιση, όπως είδαμε στο θαύμα της θεραπείας του δαιμονισμένου.

Η παρουσία της αγάπης του Χριστού έδινε μεγάλη πληρότητα στον εαυτό του ώστε το μόνο που φοβόταν ήταν ο κίνδυνος να περιπέσει στην προηγούμενη κατάστασή του. Ο άνθρωπος που είναι ενωμένος με τον Χριστό αισθάνεται μεγάλη ασφάλεια. Μέσα του κατοικεί ο Χριστός και γι’ αυτό γίνεται απόστολος και μάρτυράς του. Όπως συνέβη με το δαιμονισμένο που «απήλθεν κηρύσσων όσα εποίησεν αυτώ ο Ιησούς».

Αγαπητοί αδελφοί, ο άνθρωπος μπορεί και σήμερα να δεχθεί στη ζωή του τον ελευθερωτή Χριστό. Είναι ο μόνος που μπορεί να τον απαλλάξει από κάθε καταλυτική δύναμη του κακού. Είναι εκείνος που φυγαδεύει από τον άνθρωπο τις δυνάμεις του κακού και τον διασώζει με όλα τα χαρακτηριστικά της «κατ’ εικόνα Θεού» δημιουργίας του. Τον αποκαθιστά στην πιο αυθεντική κοινωνικότητα «ιματισμένον και σωφρονούντα».

Χριστάκης Ευσταθίου,

Θεολόγος