Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου: Λειτουργίες – Κηρύγματα 6-8 Ιανουαρίου 2023

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Νεαπόλεως κ. Πορφύριος την Παρασκευή, 6 Ιανουαρίου 2023, θα προστεί  της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας και θα τελέσει τον Μέγα Αγιασμό των Θεοφανείων στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου στην Έγκωμη. Ακολούθως, θα προστεί της τελετής της καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού στο Πάρκο Ακροπόλεως.

O Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος την Κυριακή, 8 Ιανουαρίου 2023, θα λειτουργήσει και κηρύξει στον Ιερό Ναό Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης στο Μένοικο.

Ο Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αποστόλου Βαρνάβα Αρχιμανδρίτης Ιωάννης την Παρασκευή, 6 Ιανουαρίου 2023, θα προστεί  της Θείας Λειτουργίας και θα τελέσει τον Μέγα Αγιασμό των Θεοφανείων στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Μετοχίου Ιεράς Μονής Αποστόλου Βαρνάβα στη Λευκωσία. Το εσπέρας της ιδίας θα χοροστατήσει και κηρύξει κατά την ακολουθία του Εσπερινού στον ίδιο Ιερό Ναό. Την επομένη, το πρωΐ, ημέρα κατά την οποία άγει τα ονομαστήριά του, θα λειτουργήσει στον ίδιο Ιερό Ναό.

Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου,

             5 Ιανουαρίου 2023

******************

Αποστολικό Ανάγνωσμα: Εφ. δ΄ 7-13

⁷ Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ. ⁸ διὸ λέγει· ἀναβὰς εἰς ὕψος ᾐχμαλώτευσεν αἰχμαλωσίαν καὶ ἔδωκε δόματα τοῖς ἀνθρώποις. ⁹ τὸ δὲ ἀνέβη τί ἐστιν εἰ μὴ ὅτι καὶ κατέβη πρῶτον εἰς τὰ κατώτερα μέρη τῆς γῆς; ¹⁰ ὁ καταβὰς αὐτός ἐστι καὶ ὁ ἀναβὰς ὑπεράνω πάντων τῶν οὐρανῶν, ἵνα πληρώσῃ τὰ πάντα. ¹¹ καὶ αὐτὸς ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, ¹² πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ¹³ μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ.

Νεοελληνική Απόδοση

⁷ Εις τον καθένα δε από ημάς εδόθη η χάρις, τα χαρίσματα και αι δωρεαί, σύμφωνα με το μέτρον, με το οποίον δικαίως και σαφώς μοιράζει ο Χριστός τας δωρεάς του. (Ας μη υπάρχουν, λοιπόν, ζηλοφθονίαι μεταξύ σας, διότι τα χαρίσματα είναι δώρα του Θεού, δια την εξυπηρέτησιν όλων). ⁸ Ακριβώς, διότι ο Χριστός ο ίδιος διανέμει τα χαρίσματα, (στον ψαλμ.67,στιχ.19,τον οποίον ελευθέρως αποδίδει ο Παύλος) λέγει η Γραφή. “Οταν ανέβη δια της αναλήψεως του υψηλά στους ουρανούς επήρε αιχμαλώτους του και ηλευθέρωσεν εκείνους, τους οποίους εκρατούσε δούλους του ο διάβολος και έδωκε δώρα και χαρίσματα στους ανθρώπους”. ⁹ Αυτό δε που λέγει η Γραφή, ότι ανέβη, τι άλλο συμαίνει, παρά ότι προηγουμένως είχε κατεβή ο σταυρωθείς Κυριος εις τα κατώτερα μέρη της γης, δηλαδή κάτω στον Αδην; ¹⁰ Ο Χριστός, ο οποίος κατέβη μέχρι και του Αδου, αυτός είναι που ανέβη επάνω επό όλους τους ουρανούς, δια να γεμίση έτσι με την παρουσίαν του και τα χαρίσματά του τα πάντα. ¹¹ Αυτός, λοιπόν, εμοίρασε τας δωρεάς του και έτσι ανέδειξε και έδωκεν εις την Εκκλησίαν άλλους μεν αποστόλους, άλλους δε προφήτας, που θα αναλύουν τα λόγια του Θεού και θα προλέγουν τα μέλλοντα, άλλους δε κήρυκας του Ευαγγελίου, άλλους ποιμένας και διδασκάλους, οι οποίοι θα καθοδηγούν ένα έκαστον και όλους μαζή τους Χριστιανούς. ¹² Και όλα αυτά προς τον σκοπόν να οικοδομούνται και να προοδεύουν εις την κατά Χριστόν ζωήν οι πιστοί, να εκτελήται άρτια και αρμονικά το έργον της διακονίας, ώστε να οικοδομείται συνεχώς η Εκκλησία, η οποία είναι σώμα Χριστού, ¹³ μέχρις ότου καταλήξωμεν όλοι εις μίαν και την αυτήν πίστιν, χωρίς διαφοράς και αντιθέσεις, εις την βαθείαν γνώσιν του Υιού του Θεού, εις τέλειον άνδρα, από απόψεως πνευματικής σοφίας και αρετής, στο μέτρον της πνευματικής ηλικίας και της πλήρους ηθικής τελειότητος, δια να ολοκληρωθώμεν και αποτελέσωμεν έτσι το σώμα του Χριστού.

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Ματθ. δ΄ 12-17

¹² Ἀκούσας δὲ ὅτι Ἰωάννης παρεδόθη ἀνεχώρησεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν. ¹³ καὶ καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ· ¹⁴ ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ Ἠσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· ¹⁵ Γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλείμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, ¹⁶ ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει φῶς εἶδεν μέγα, καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς. ¹⁷ Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· Μετανοεῖτε· ἤγγικεν γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Νεοελληνική Απόδοση

¹² Οταν δε ο Ιησούς ήκουσεν ότι ο Ιωάννης συνελήφθη κατά διαταγήν του Ηρώδου Αντίπα και ερρίφθη στην φυλακήν, ανεχώρησεν από την Ιουδαίαν δια την Γαλιλαίαν. ¹³ Και αφού εγκατέλειψε την Ναζαρέτ, ήλθεν και εγκατεστάθη εις την Καπερναούμ, η οποία ήτο κτισμένη εις την παραλίαν της Γεννησαρέτ, εις τα όρια των φυλών Ζαβουλών και Νεφθαλείμ. ¹⁴ Και εξεπληρώθη έτσι αυτό, που είχε προείπει ο προφήτης Ησαΐας λέγων· ¹⁵ “Η περιοχή της φυλής Ζαβουλών και η περιοχή της φυλής Νεφθαλείμ, που εκτείνεται πλησίον της θαλάσσης της Γεννησαρέτ και προς ανατολάς του Ιορδάνου, η Γαλιλαία η γεμάτη από εθνικούς, ¹⁶ ο λαός που κάθεται στο σκοτάδι της θρησκευτικής αγνοίας και πλάνης, είδε πνευματικόν φως μέγα, τον Χριστόν, και εις αυτούς που κάθονται δούλοι ψυχικώς εις την χώραν, που την σκαπάζει καταθλιπτικόν το πυκνότατον σκοτάδι της αμαρτίας και του θανάτου, ανέτειλε και έλαμψε φως από τον ουρανόν”. ¹⁷ Από τότε πλέον ήρχισεν ο Ιησούς να κηρύττη δημοσία και να λέγη· “μετανοείτε, διότι έχει πλησιάσει πλέον η βασιλεία των ουρανών, η πνευματική και αγία ζωή της λυτρώσεως και της μακαριότητος”.

***************************************************

ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2023

ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ

(Ματθ. δ΄ 12-17) (Εφ. δ΄ 7-13)

Η μετάνοια, δρόμος σωτηρίας

«Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η Βασιλεία των ουρανών»

Μετά τη Βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό αρχίζει η δημόσια δράση και το έργο του Θεανθρώπου. Συνδέεται ακριβώς με το κήρυγμά του, στη βάση του οποίου διακηρυσσόταν: «μετανοείτε, ήγγικε γαρ η Βασιλεία των ουρανών». Η μετάνοια δεν είναι σίγουρα μια απλή έξαρση συναισθημάτων, αλλά ουσιώδες στοιχείο της πνευματικής ζωής. Συνδέεται με την Χάρη του Θεού προς τον άνθρωπο. Πρόκειται για ένα ευλογημένο σύνδεσμο που αναδεικνύει τον άνθρωπο στις κορυφογραμμές της αιώνιας ζωής, ως «εικόνα του Θεού».

Ασφαλής δείκτης

«Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η Βασιλεία των ουρανών», προέτρεπε ο Κύριος. Έφθασε η Βασιλεία των ουρανών και γι’ αυτό μετανοείτε. Ο άνθρωπος επιβάλλεται να μετανοήσει για να γίνει μέτοχος της Βασιλείας. Η Βασιλεία δεν είναι τίποτε άλλο παρά η κοινωνία με τον Χριστό και την άκτιστη χάρη του. Η άκτιστη χάρη του διαφυλάσσεται μέσα στην Εκκλησία και χορηγείται από το Πανάγιο Πνεύμα.

Ποιό όμως είναι το βαθύτερο νόημα της μετάνοιας, η οποία ως τρόπος ζωής συνδέεται με τη Βασιλεία των ουρανών; Οι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν ότι με την αμαρτία ο άνθρωπος απομακρύνεται από τη Ζωή, τον Χριστό. Σ’ αυτή την ολίσθηση επέρχεται έκπτωση από τη θεία Χάρη και στη συνέχεια η ζόφωση και η νέκρωση. Αυτό δείχνει ότι τελικά η αμαρτία δεν εξαντλείται σ’ ένα επιφανειακό ηθικιστικό περιεχόμενο, αλλά προσλαμβάνει μια βαθύτερη οντολογική διάσταση. Δεν είναι απλά μια αστοχία, που για την αποκατάστασή της επιβάλλεται μια στείρα τυπική συγγνώμη. Είναι μια κίνηση αποκοπής από την πηγή της ζωής, τον Θεό. Γι’ αυτό συνιστά μια βαθύτερη υπαρκτική κατάσταση. Απαιτείται, λοιπόν, ο άνθρωπος να βιώσει τη μετάνοια, η οποία τον ζωοποιεί και τον χαριτώνει. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά ότι «ει μη ταύτην (την σωτηρίαν) διά της διηνεκούς μετανοίας επισπασόμεθα». Έτσι, η μετάνοια αποδεικνύεται ως ο ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην Βασιλεία των ουρανών.

Καιρός της Χάριτος

Μπορεί, βέβαια, ο άνθρωπος μη έχοντας αίσθηση του μεγαλείου που προσφέρει η κοινωνία με τον Θεό, να αγνοεί την ωραιότητά της και να παραμένει έτσι βυθισμένος στο ζοφερό σκοτάδι της αμαρτίας. Εκείνη που ενεργεί σ’ αυτή την περίπτωση και δίνει διέξοδο είναι η θεία Χάρη. Ρίχνει στις καρδιές τον σπόρο της αλήθειας και την αρδεύει για να αποδώσει πνευματικούς καρπούς. Τότε ο άνθρωπος είναι σε θέση να συναισθανθεί και την αμαρτωλότητά του και να μετανοήσει πραγματικά. Η πατερική σκέψη τονίζει στο σημείο αυτό ότι το πρώτο στάδιο της πνευματικής ανάβασης του ανθρώπου είναι η βίωση της μετάνοιας. Και όσο το πυρ της μετάνοιας κατακαίει την ψυχή, τόσο αυτή η φωτιά μετατρέπεται σε άκτιστο φως. Η μετάνοια επομένως δεν είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα αλλά δώρο του Θεού προς τον άνθρωπο. Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής τονίζει ότι «σπέρμα γαρ θείον υπάρχει σαφώς η κατά Θεόν λύπην. Καρπόν ώριμον την των αιώνων αγαθών ευφροσύνη παρέχουσα».

Ο άνθρωπος όταν βιώσει τον καιρό της Χάριτος, τότε ωριμάζει πνευματικά. Όταν, λοιπόν, φθάσει σε κοινωνία με τον Θεό, αισθάνεται ότι μέσα του κυριαρχεί η πλησμονή της Χάριτος και της αγάπης του Θεού. Σ’ αυτό το στάδιο φθάνοντας, δεν τηρεί τις εντολές του Θεού είτε από φόβο είτε από την προσδοκία της ανταμοιβής, αλλά από αγάπη προς τον Χριστό. Καταλαβαίνει κανείς από αυτό ότι η μετάνοια δεν μπορεί να προκύπτει ως μια τυπική εξομολόγηση που υφαίνεται μέσα και από κάποιες ψυχολογικές εξάρσεις και επιφανειακούς συναισθηματισμούς, αλλά είναι μια ολοκληρωτική στάση ζωής. Με αυτή την αλλαγή ο άνθρωπος βιώνει την εν Χριστώ ζωή. Αισθάνεται την εσωτερική πληρότητα ως φως που καταυγάζει όλη την ύπαρξή του.

Αγαπητοί αδελφοί, από το στάδιο της μετάνοιας σε μια πορεία προς τη θέωση, βάδισαν και όλες οι άγιες και ευλογημένες μορφές της Εκκλησίας μας, οι οποίες διά μέσου των αιώνων, κοσμούν το λαμπρό οικοδόμημά της. Αυτό το δρόμο ακολούθησε και οι οσιακές μορφές του Γεώργιου του Χοζεβίτη, της Δομνίκης και του Κύρου Κωνσταντινουπόλεως, των οποίων τη μνήμη τιμούμε σήμερα. Η άσκηση που διήγαγαν  ήταν το επιστέγασμα ολόκληρης της ζωής τους που ήταν δοσμένη στην αγάπη του Χριστού. Αυτό το δρόμο καλείται να ακολουθήσει και ο κάθε χριστιανός γιατί είναι η μόνη πορεία που μπορεί να τον καταξιώσει ως χαριτωμένη εν Χριστώ ύπαρξη.

Χριστάκης Ευσταθίου,

Θεολόγος