Ομιλία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Γεωργίου στο Βουκουρέστι: «Γιατί άραγε οι άνθρωποι του Θεού αντιμετωπίζουν δυσκολίες και πόνους στη ζωή;» (26 Οκτωβρίου 2024)

Ανήμερα της εορτής του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου, 26 Οκτωβρίου 2024, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου λειτούργησε και κήρυξε στην εξέδρα που βρίσκεται στο προύλιο χώρο του Πατριαρχικού Καθεδρικού Ναού του Βουκουρεστίου. Μαζί με τον Μακαριώτατο συλλειτούργησαν ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κιτίου κ. Νεκτάριος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ουγγαρίας κ. Σιλουανός και ο Βοηθός Επίσκοπος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Βουκουρεστίου κ. Τιμόθεος.

Στο κήρυγμα που εκφώνησε ο Μακαριώτατος μίλησε για το θέμα του πόνου. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου υπογράμμισε τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι του Θεού αντιμετωπίζουν δυσκολίες και πόνους στη ζωή. Επίσης, ο Μακαριώτατος έκανε έναν παραλληλισμό μεταξύ του βίου του Αγίου Δημητρίου και της δοκιμασίας που περνά ο ορθόδοξος λαός της Κύπρου.

Ακολουθεί η ομιλία του Μακαριωτάτου:

Η εποχή μας, με το πνεύμα της ευζωΐας και της καλοπέρασης που τη χαρακτηρίζει, δύσκολα μπορεί να αποδεχθεί ένα κήρυγμα που να προτρέπει τους ανθρώπους να υπομείνουν θλίψεις και διωγμούς για τον Χριστό. Ολόκληρη, όμως, η Αγ. Γραφή μάς μιλά πως οι θλίψεις και οι διωγμοί των ανθρώπων του Θεού είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένοι με την καθημερινή τους ζωή, γιατί δεν υπάρχει άνθρωπος που να βαδίζει την οδό της αρετής χωρίς «θλίψεως, οδύνης και πειρασμών», κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Την αλήθεια αυτή ήλθε να μας θυμίσει η σημερινή ευαγγελική περικοπή, με την ευκαιρία της εορτής του Αγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου. Ο Ιησούς Χριστός θέλοντας να στηρίξει τους πιστούς, μπροστά στο ενδεχόμενο των διωγμών, προειδοποίησε σήμερα: «Αν εμένα με εδίωξαν και εσάς θα σας διώξουν». Και εξηγεί: Αν ήσασταν από τον κόσμο, ο κόσμος ως δικούς του, θα σας αγαπούσε. Επειδή, όμως, δεν είστε από τον κόσμο, αλλ’ εγώ σας ξεχώρισα από τον κόσμο, γι’ αυτό σάς μισεί ο κόσμος».

Ο διωγμός των φίλων του Θεού δεν είναι παρά μια μορφή του αιώνιου πολέμου, που φέρνει τον σατανά και τις δυνάμεις του σε αντίθεση με τον Θεό και τους υπηρέτες του. Κι είναι νόμος πνευματικός πως όσο κανείς προκόπτει και προοδεύει στην πνευματική ζωή, τόσο περισσότερο πληθύνονται οι διωγμοί και τα λυπηρά γεγονότα της ζωής του.

Δυσκολίες, θλίψεις και πειρασμοί βρέθηκαν πολλοί στη ζωή του αγίου Δημητρίου, τον οποίον η Θεσσαλονίκη, η πόλη του, αλλά και όλα τα Βαλκάνια και γενικότερα όλος ο Ορθόδοξος κόσμος, τιμά πανηγυρικά σήμερα:

Ήταν πρώτα η πρώιμη Χριστιανική εποχή στην οποία έζησε, που είχε ιδιαίτερες δυσκολίες για όλους που ήθελαν να ζούν κατά Χριστόν. Η χριστιανική ζωή, βέβαια, είναι δύσκολη σε κάθε εποχή. Γιατί δεν έχουμε να αντιπαλαίσουμε προς έναν άνθρωπο όμοιον μ’ εμάς, του οποίου να ξέρουμε τους τρόπους και τα τεχνάσματα. Η πάλη μας είναι προς τον διάβολον, ο οποίος, ως πνεύμα, μπορεί και στήνει παγίδες που ούτε καν υποψιαζόμαστε.

Εν τούτοις σήμερα έχουμε την παράδοση 20 αιώνων Χριστιανισμού. Τον δύσκολο δρόμο της θέωσης βάδισαν πολλοί πριν από μας και μας άφησαν τρόπο ζωής για να τον ακολουθούμε. Στην εποχή του αγίου Δημητρίου, στα τέλη του 3^ου αιώνα, η Εκκλησία βρισκόταν ακόμα υπό διωγμό και στην αφάνεια. Έπρεπε ο καθένας να ακούσει μόνο τις μυστικές φωνές της καρδιάς του. Ο άγιος Δημήτριος το πέτυχε αυτό, όσο δύσκολο κι αν ήταν.

Για όσους κατάγονταν από το Εβραϊκό Έθνος τα πράγματα ήταν ευκολότερα. Υπήρχαν οι φωνές των προφητών που παρέπεμπαν στον Χριστό, ήταν και η υψηλότερη στάθμη της μονοθεΐας. Ο Δημήτριος, όμως, ήταν ειδωλολάτρης, Έλληνας την καταγωγή, αμύητος στη μονοθεΐα. Οι λαμπρές τελετές των ειδώλων σαγήνευαν τους συμπατριώτες του. Κι ήταν δύσκολο γι’ αυτόν να αρνηθεί τους Θεούς των πατέρων του, τα ήθη και τα έθιμά της πατρίδας του και να ακολουθήσει έναν άγνωστο. Κι όμως ξεπέρασε κι αυτές τις δυσκολίες.

Δυσκολία ήταν γι’ αυτόν και η νεανική του ηλικία και το σωματικό του κάλλος, που του υπόσχονταν ένα μέλλον ελπιδοφόρο. Τα παράβλεψε κι αυτά, όμως, θυσιάζοντας και το μέλλον και τη ζωή του για τον Χριστό.

Ήταν ύστερα η μόρφωση, το στρατιωτικό του επάγγελμα και η θέση του, ως διοικητού της Θεσσαλονίκης, ένα σοβαρό εμπόδιο στην επιλογή του χριστιανικού τρόπου ζωής. Εφ’ όσον ο Χριστιανισμός βρισκόταν σε διωγμό, για να κρατήσει κάποιος τα αξιώματά του, θα ’πρεπε να αρνηθεί την πίστη του. Θυσίασε όμως και τα αξιώματά του και τη ζωή του ο Δημήτριος. Όλα τα θεώρησε σκουπίδια για να κερδίσει τον Χριστό.

Γιατί όμως συναντούν θλίψεις και ταλαιπωρίες στη ζωή τους οι άνθρωποι του Θεού; Θέλει ο Θεός να πάσχουν οι δικοί του άνθρωποι; Ασφαλώς όχι. Επιτρέπει, όμως, να μας συναντήσουν θλίψεις και δοκιμασίες, γιατί έχει ο Θεός ένα σχέδιο για μας:

Δοκιμάζει, πρώτα, την πίστη μας. Όταν όλα μας έρχονται βολικά δεν έχουμε καμιά δυσκολία να πούμε «δόξα σοι ο Θεός». Στις δυσκολίες, όμως, πολλοί απομακρύνονται. Το χρυσάφι όταν λαμβάνεται από τη γη έχει μαζί του πολλές άλλες ξένες προσμείξεις. Για να απομονωθεί καθαρό το χρυσάφι υποβάλλεται σε μια θερμική διεργασία. Θερμαίνεται σε πολύ ψηλές θερμοκρασίες. Σ’ αυτές τις θερμοκρασίες τα άλλα στοιχεία και οι άλλες ενώσεις δεν αντέχουν, μετατρέπονται σε αέρια (εξαχνώνονται). Έτσι συμβαίνει και με τις δοκιμασίες. Οι ολιγόπιστοι απομακρύνονται. Φανερώνονται τότε και αποδεικνύονται οι πιστοί.
Μας ελέγχει, ύστερα, παιδαγωγικά, με τις θλίψεις ο Θεός. Μας προφυλάσσει από χειρότερες καταστάσεις, στέλλοντάς μας προειδοποιήσεις για αλλαγή πορείας. Εμείς οι άνθρωποι θυμόμαστε λίγο το παρελθόν μας, ξέρουμε λίγο το παρόν, που βιώνουμε, αγνοούμε, όμως, εντελώς το μέλλον. Ο Θεός ξέρει και το παρελθόν και το παρόν και το μέλλον μας. Κι όπως μας βλέπει να πορευόμαστε στο μέλλον με κίνδυνο μιας ηθικής πτώσης, μιας αμαρτίας, θέτει ένα εμπόδιο στην πορεία μας. Ένα τέτοιο εμπόδιο μπορεί να ΄ναι μια ασθένεια, ένα δυστύχημα, ο θάνατος ενός δικού μας ανθρώπου. Προειδοποιεί ο Θεός για να αλλάξουμε πορεία. Είναι ένα καμπανάκι κινδύνου. Όπως ένας πατέρας βλέποντας το μικρό παιδί του να τρέχει προς τον κρημνό, με κίνδυνο να σκοτωθεί, τρέχει και το αρπάζει από το χέρι, εμποδίζοντας τήν πάρα πέρα πορεία του, έτσι κάνει κι ο Θεός. Ο Απόστολος Παύλος αναφερόμενος στην ασθένεια που τον βασάνιζε λέει ότι του δόθηκε από τον Θεό για να τον αποτρέψει από την υπερηφάνεια και τον εγωισμό.
Είναι κι ένας άλλος λόγος για τον οποίο ο Θεός επιτρέπει να μας συναντήσουν θλίψεις και διωγμοί στη ζωή μας. Κι ο λόγος αυτός αναφέρεται κυρίως στους αγίους του: στα μαρτύρια των μαρτύρων, στις ταλαιπωρίες των οσίων του. Θέλει να τους καταστήσει παραδείγματα προς μίμηση στους πιστούς. Παραδείγματα υπομονής, εγκαρτέρησης, θάρρους. Φέρτε στον νου σας κάποιον ευσεβή που δέχεται πλήγματα πόνου στη ζωή του κι όμως μένει πιστός, χωρίς αμφιταλαντεύσεις και σηκώνει με υπομονή τον σταυρό του. Δεν παρακινεί και άλλους σε θεοσέβεια;

Ο άγιος Δημήτριος μέσα στις ταλαιπωρίες της φυλακής έγινε κατηχητής των φυλακισμένων, οδηγώντας πολλούς στον Χριστό και στη σωτηρία. Κι όταν με τη λόγχευση των πλευρών βρήκε το μακάριο τέλος, έγινε «τύπος και υπογραμμός» πολλών μαρτύρων. Η φήμη του κατακλύζει όλα τα Βαλκάνια κι όλο τον κόσμο, εμπνέοντας πολλούς προς μίμησή του.

Όταν κι εμείς συναντούμε θλίψεις και ταλαιπωρίες στη ζωή μας, ας εξετάζουμε τον εαυτό μας. Αν βρισκόμαστε σε λανθασμένη πορεία ας ανανήψουμε· η θλίψη κι η ταλαιπωρία είναι, τότε, μια προειδοποίηση. Αν βρισκόμαστε σε σωστό δρόμο (κι αυτό θα μάς το πει η Εκκλησία κι όχι εμείς οι ίδιοι) ας δοξάζουμε τον Θεό που μάς χρησιμοποιεί ως όργανά του για τη σωτηρία και των άλλων ανθρώπων.

Ωστόσο, ας μη ξεχνούμε ότι στον κόσμο τούτο βρισκόμαστε σε πορεία. Κι είναι φυσικό στον δρόμο να υπάρχουν δυσκολίες, πόνοι, στεναγμοί. Στο τέλος, όμως, υπάρχουν και τα έπαθλα, με τα οποία ο Θεός βραβεύει τους «καλώς αθλήσαντας». Όπως έκαμε και για τον άγιο Δημήτριο. Τον επιβράβευσε με τη χάρη των ιάσεων και των πολλών θαυμάτων, από τα οποία πήρε και την επωνυμία «Θαυματουργός». Ο τάφος του έγινε «παγκόσμιο προσκύνημα» και το μύρο, που το άγιο λείψανό του αναβλύζει, είναι η απτή απόδειξη ότι κατέστη με την υποδειγματική ζωή του, ευωδία Χριστού.

Η μεγαλύτερη τιμή που του επεδαψίλευσε ο Θεός ήταν το ότι ελευθέρωσε την πόλη του, τη Θεσσαλονίκη, την ημέρα της γιορτής του. Για αιώνες υπόδουλη στους Οθωμανούς Τούρκους, η Θεσσαλονίκη ελευθερώθηκε, με τις πρεσβείες και τη βοήθεια του Αγίου Δημητρίου, στις 26 Οκτωβρίου 1912.

Τιμώντας σήμερα τον άγιο Δημήτριο παίρνουμε μηνύματα ζωής από τη ζωή και το μαρτύριό του:

Μάς διαμηνύει πρώτα, με το παράδειγμά του, πως μόνο κοντά στον Χριστό θα βρούμε την πραγματική χαρά και την πραγματική ικανοποίηση. Οι άνθρωποι αναζητούμε συνήθως τη χαρά στα υλικά αγαθά, στις κοινωνικές θέσεις, στις επιστημονικές κατακτήσεις. Ο άγιος Δημήτριος είχε πολλά υλικά αγαθά και θα μπορούσε να αποκτήσει περισσότερα. Κατείχε περίοπτη θέση και στην κοινωνία και στο στράτευμα και θα μπορούσε να ανέβει και σε άλλες υψηλότερες θέσεις. Θα μπορούσε να προχωρήσει παντού. «Ηγήσατο ταύτα σκύβαλα είναι», τα θεώρησε όλα αυτά ως σκουπίδια, μπροστά στη δόξα του Θεού. Μάς καλεί κι εμάς σήμερα να τον μιμηθούμε.

Η ιεραποστολική δράση του, ακόμα και μέσα στη φυλακή, και ο στόχος του έστω και έναν άνθρωπο να φέρνει κάθε μέρα στον Χριστό, θα πρέπει να μάς εμπνέει. Ο κόσμος σήμερα παραπαίει, ζητά καθοδήγηση. Ας κάνουμε κι εμείς έργον ευαγγελιστού, έργον ιεραποστόλου, όπως κι ο άγιος Δημήτριος.

Το θάρρος του και η αυτοθυσία του να ευλογήσει, με κίνδυνο της ζωής του, τον Νέστορα μέσα στη φυλακή, στην πάλη του προς τον Λυαίο, τον εκπρόσωπο της αθεΐας, μάς στέλλει ένα άλλο μήνυμα: Μάς λέει ότι μπορεί η ζωή να είναι ύψιστο αγαθό (γι’ αυτό εξάλλου δεν επιτρέπεται να θέτουμε τέρμα σ’ αυτή, ούτε των άλλων τη ζωή να αφαιρούμε), υπάρχουν όμως και αξίες ανώτερες από τη ζωή, χάριν των οποίων μπορούμε να τη θυσιάζουμε. Υπάρχει μια κλίμακα αξιών στην κορυφή της οποίας βρίσκεται η θρησκεία μας, η πατρίδα μας, η αξιοπρέπειά μας κι ύστερα ακολουθεί η αξία της ζωής. Χάριν των ανώτερων αξιών μπορεί να θυσιάζεται η ζωή μας. Όπως ο άγιος Δημήτριος θυσίασε τη ζωή του υπερασπιζόμενος τον Χριστό, την πίστη του, οφείλουμε κι εμείς να θυσιάζουμε τη ζωή μας χάριν ανώτερων αξιών.

Σ’ αυτό το τελευταίο θα ήθελα για λίγο να σταθώ. Σ’ εσάς, τον ευσεβή λαό της Ρουμανίας, που ζείτε σ’ ένα ελεύθερο κράτος, ίσως να είναι περιορισμένες ή και ανύπαρκτες οι περιπτώσεις στις οποίες θα μπορούσε να κληθείτε να θυσιάσετε σήμερα τη ζωή σας. Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο με την Πατρίδα μου, την Κύπρο, και τους συμπατριώτες μου. Εδώ και 50 χρόνια, λαός αλλόθρησκος και υπέροπλος, η Τουρκία, μάς επετέθη αναίτια, κατέλαβε και κατακρατεί παράνομα το 37% του εδάφους μας. Έξι χιλιάδες οι νεκροί, δυο χιλιάδες αυτοί που αγνοούνται, 520 εκκλησίες μας μετατράπηκαν σε μουσουλμανικά τεμένη, σε αποθήκες, σε στάβλους ζώων ή καταστράφηκαν από τη φθορά του χρόνου. Όλοι οι Χριστιανοί της κατεχόμενης περιοχής διώχθηκαν με τη βία από τα σπίτια και τις περιουσίες τους και ως πρόσφυγες περιφέρονται στις ελεύθερες περιοχές, αφού τους απαγορεύεται να επιστρέψουν πίσω. Το μόνο μας έγκλημα είναι η επίζηλη γεωγραφική μας θέση. Η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων: της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, εκεί που συναντώνται οι δρόμοι του εμπορίου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως στρατιωτική βάση για έλεγχο όλης της περιοχής.

Όσο κι αν ζούμε στον 21^ο αιώνα και όλοι κόπτονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ανάκτηση της ελευθερίας μας χρειάζεται θυσίες, ακόμα και της ίδιας της ζωής μας. Γι’ αυτό και θα πρέπει να μιμηθούμε τον άγιο Δημήτριο. Να είμαστε έτοιμοι χάριν της ελευθερίας μας, ακόμα και την ίδια τη ζωή μας να θυσιάσουμε. Είναι τούτο και ένδειξη σεβασμού προς τον Θεό, ο οποίος μάς δημιούργησε «κατ’ εικόνα» του. Γνώρισμα του Θεού είναι και η ελευθερία. Όποιος ανέχεται να ’ναι δούλος (και η εθνική είναι μια μορφή δουλείας από τις πιο βαριές) προσβάλλει την «κατ’ εικόνα» Θεού δημιουργία του.

Παρακαλώ θερμά όλους σας να προσεύχεστε στον Θεό να μάς ενδυναμώνει σ’ αυτή την προσπάθειά μας. Είθε κι ο άγιος Δημήτριος, όπως βοήθησε στην απελευθέρωση της πόλης του, έτσι να κάμει και μ’ εμάς.

Ευχαριστώ θερμά όλους σας: Τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ρουμανίας κ. Δανιήλ για την εγκάρδια υποδοχή και τη φιλοξενία που μάς παρέχει, όλη την Ιεραρχία και τον Κλήρο, καθώς κι όλους εσάς τους ευσεβείς πιστούς για τις θερμές εκδηλώσεις της αγάπης σας.