Ιστορια - Πολιτισμος

H περίοδος των διωγμών

Η διάδοση του Χριστιανισμού μεταξύ πολυάριθμων ομάδων λαού σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο και η βαθμιαία υποχώρηση του πνεύματος της παλαιάς θρησκείας, πυρήνας της οποίας  ήταν η λατρεία του αυτοκράτορα, είχαν αποτέλεσμα διωγμούς των Χριστιανών. Κάποιες φορές οι φανατικοί οπαδοί της εθνικής θρησκείας εξεγείρονταν από  σκόπιμες διαδόσεις, όπως η δήθεν μετάληψη αίματος νέων παιδιών, που θυσιάζονταν στις μυστικές συνάξεις των Χριστιανών, ή ακόμη η δήθεν οργιαστική συνεύρεσή  τους   με δημόσιες γυναίκες. (περισσότερα…)

Συνέχιση των διωγμών – Αναγκαίοι συμβιβασμοί

Στις πόλεις   και στην ύπαιθρο, όπου είχε εδραιωθεί ο Χριστιανισμός,   οι διωγμοί συνεχίστηκαν με αντιστροφή ρόλων. Σε κάποιο βαθμό  οι διωκόμενοι ανέλαβαν ρόλο διωκτών. Η πολεμική αυτή δράση σε βάρος των εθνικών   παρατηρήθηκε κυρίως από μέρους των εξ Ιουδαίων Χριστιανών, δεν βρήκε όμως σύμφωνη την Εκκλησία στο σύνολό της. Όπως όμως και να έχει το πράγμα,  οι  διώκτες κατέστρεφαν ιερά, έκαιαν συγγράμματα αρχαίων σοφών, ενώ από τη μανία τους δεν εξαιρέθηκαν ναοί στους οποίους λατρευόταν το πάνθεο των εθνικών θρησκειών.  (περισσότερα…)

Η εξάπλωση της Εκκλησίας στον κόσμο

Μετά την παύση των διωγμών και την τοποθέτηση της Εκκλησίας στο επίκεντρο της κρατικής αναγνώρισης, ξεκινά μια περίοδος ταχείας εξάπλωσής της  ανάμεσα στους λαούς του κόσμου.  Ο Χριστιανισμός καθίσταται μια πίστη δίχως σύνορα. Στη διάρκεια αυτή οργανώνεται πιο συστηματικά ο καθημερινός  βίος των πιστών μέσα  στα   πλαίσια που καθορίζονται από τα κείμενα της Καινής Διαθήκης, από τα έργα των Πατέρων της  και από το  περιεχόμενο των Συνόδων που συγκαλούνται,   για να επιλύσουν τα εκάστοτε προβλήματα που αντιμετωπίζει η Οικουμενική πια Εκκλησία. (περισσότερα…)

Aιρέσεις

Μια διαφορετική  ερμηνεία του περιεχομένου της χριστιανιακής πίστης Η δυνατότητα διαφορετικής προσέγγισης της εν Αγίω Πνεύματι διατυπωθείσας αλήθειας, ενώ από τη μια βαίνει παράλληλα με την ελευθερία προσωπικής έκφρασης, από την άλλη υποκρύπτει τον κίνδυνο της λανθασμένης κατανόησης ουσιωδών ζητημάτων της πίστεως και, κατά συνέπεια, της σύμπλευσης με παραχαράξεις της αλήθειας, καταστροφικές για τον  άνθρωπο. Στο ζήτημα αυτό  η Εκκλησία  πάντοτε αγωνιούσε για τα μέλη της.  Και τούτο γιατί  η πιθανότητα πλάνης  υπήρξε  ευθέως ανάλογη  προς   την αριθμητική της  ενδυνάμωση,  δηλαδή πάντοτε αυξημένη. Περισσότεροι Χριστιανοί, περισσότερες εκφράσεις διαφορετικής ερμηνείας. (περισσότερα…)

Εικονομαχία

Β. Εικονομαχία Ένα δράμα με αργό  τέλος. Το πρόβλημα της εικονομαχίας  απασχόλησε έντονα  την Εκκλησία.  Η αρνητική   στάση έναντι των αγίων εικόνων που υιοθετείτο από  μερίδα κληρικών και λαϊκών, και της οποίας  οι ρίζες εντοπίζονται στους κύκλους των Νεστοριανών και των  Παυλικιανών,- αιρετικών   που  εμφανίστηκαν στη Συρία και τη Μ. Ασία τον 7ο  αιώνα -, ταλάνισε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, συμπαρασύροντας στη δίνη των αντιπαραθέσεων ανθρώπους από την κορυφή της πολιτικής και εκκλησιαστικής ιεραρχίας, μέχρι τα  συνειδητοποιημένα  λαϊκά μέλη της.  (περισσότερα…)

Προβλήματα στην πορεία

Η   διαμόρφωση της Ανατολικής  Αυτοκρατορίας από τη μια και  της Δυτικής από την άλλη,  παρά τις δυσκολίες που προξενούσε για την Εκκλησία, κυρίως λόγω των αποστάσεων μεταξύ των δύο κέντρων του Χριστιανισμού και της, κατά συνέπεια, έλλειψης στενής συνεργασίας και επικοινωνίας  μεταξύ των πιστών,   κράτησε ενωμένους εκκλησιαστικά τους λαούς που υπάγονταν αντίστοιχα σ' αυτές,  συντελώντας   στη δημιουργία δύο αυτόνομων  Εκκλησιών· της Ρώμης, με εκκλησιαστικό ηγέτη τον Πάπα, και της Ανατολής, με έδρα την Κωνσταντινούπολη και κεφαλή τον Οικουμενικό Πατριάρχη. (περισσότερα…)

Το Σχίσμα Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας

Ένα γεγονός βαθιάς οδύνης Ενώ, όπως σημειώθηκε πιο πριν, μεταξύ των Χριστιανών της Ρωμαϊκής και της Ανατολικής εκκλησίας υπήρξε ενότητα πίστεως και ζωής,  στην πορεία τα πράγματα έδειξαν ότι διαφορετικές αντιλήψεις μεταξύ τους  προκαλούσαν διαφωνίες που έτειναν να διχάσουν το 'ενιαίο σώμα' του Χριστού, δηλαδή τη μία, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία, την από περάτων έως περάτων της οικουμένης. (περισσότερα…)

Τελευταίες ανεπιτυχείς προσπάθειες ΄Ενωσης των Εκκλησιών

Παρόλο που η διακοπή των σχέσεων μεταξύ Καθολικής και  Ορθόδοξης Εκκλησίας υπήρξε τελειωτική, προσπάθειες επανασύνδεσης είχαν σημειωθεί κατ' επανάληψη, με πρωτοβουλία αμφοτέρων. Μέχρι την κατάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας συγκροτήθηκαν  δεκατρείς σύνοδοι επισκόπων  προκειμένου να επαναφέρουν  την ειρήνη και την ομόνοια μεταξύ των διασπασμένων μερών. Οι σύνοδοι αυτές κατέληγαν πάντοτε σε αποτυχία εξαιτίας πολλών παραγόντων. ΄Ενας απ' αυτούς, ο σημαντικότερος, εστιαζόταν στην προβολή εξευτελιστικών απαιτήσεων εκ μέρους των εκάστοτε πνευματικών ταγών της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, οι οποίοι επιδίωκαν την υποδούλωση των ανατολικών σ' αυτούς. (περισσότερα…)

Ησυχασμός

Μια θεολογία  προσέγγισης του Θεού που διχάζει Κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα η  βυζαντινή κοινωνία, και ιδιαίτερα η θρησκευόμενη, διχάστηκε. Αφορμή είχε δώσει η συζήτηση του κατά πόσο ο άνθρωπος της πίστεως μπορεί να 'ζήσει', σε μια μυστική εμπειρία, το άκτιστο θείο φως. Οι οπαδοί της άποψης αυτής, οι οποίοι είχαν συσπειρωθεί γύρω από  τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά ( 1296-1359 ) - αρχικά αθωνίτη μοναχό και μετέπειτα  μητροπολίτη Θεσσαλονίκης- πρέσβευαν ότι η θέα του ακτίστου φωτός ήταν ήδη μια πραγματικότητα που βίωναν οι αγωνιστές Χριστιανοί και δη οι μοναχοί. [...]

H Mεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία

Στα 1453, 'κρίμασιν οις οίδεν Κύριος' κατά τους βυζαντινούς ιστοριογράφους ή κατ' άλλους 'διά τας αμαρτίας ημών', το προπύργιο της Ορθοδοξίας αλώθηκε  από τους Οθωμανούς. Η  Εκκλησία για πολλούς λόγους αναγνωρίστηκε ως εθναρχεύουσα και ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο ανάμεσα στους ραγιάδες. ΄Ισως η πολιτική αυτή των Οθωμανών να οφειλόταν στην αναγνώριση της Εκκλησίας ως δύναμης  ιεραρχικά  δομημένης,  γύρω από την οποία οι υπόδουλοι θα ήταν συσπειρωμένοι και υπάκουοι. (περισσότερα…)