Όχι μόνο δικαιούται αλλά υποχρεούται
Τα τελευταία χρόνια αφουγκράζομαι τον προβληματισμό και την ανησυχία μιας μεγάλης μερίδας πολιτικών του τόπου μας αλλά και ενός ποσοστού των συμπολιτών μας περί του Αρχιεπισκοπικού λόγου. Για να γίνω πιο ξεκάθαρος, το ίδιο ερώτημα υπέβαλα και προς τον εαυτό μου. Άραγε ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας έχει ένα τέτοιο δικαίωμα; Δηλαδή να εκφράζει την άποψή του για τους πολιτικούς της νήσου μας δημόσια;
Η απάντηση που έδωσα στον εαυτό μου, αγαπητοί αναγνώστες, είναι, ότι και ΒΕΒΑΙΩΣ έχει αυτό το δικαίωμα.
Αναμφισβήτητα θα με ρωτήσετε, πώς, και από πού πηγάζει με τόση σιγουριά η απάντησή μου;
Στο ερώτημα «πώς έχει το δικαίωμα;» την απάντηση μπορούμε να τη βρούμε μέσα από τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτά τα δικαιώματα, λοιπόν, κατοχυρώνουν την ελευθερία του λόγου. Αυτή η ελευθερία, να εκφράζουμε τη δημοκρατική μας άποψη, νομίζω, ενδυναμώνεται, από το τραγικό γεγονός ότι ζούμε σε μία αιμορραγούσα Πατρίδα, η οποία έχει την ανάγκη όλων μας και ιδιαίτερα των πνευματικών της ταγών.
Η ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου μας απαντά και στο δεύτερο ερώτημα που έθεσα στον εαυτό μου. Αναφέρομαι στην ιστορία της Εκκλησίας μας, και όχι στην ιστορία της Κύπρου. Εκκλησία και Ελληνισμός στην Κύπρο είχαν, και έχουν μία αρραγή και αγαστή σχέση. Σ\’ αυτό το σημείο θα ήθελα να σας παραπέμψω στα λόγια του εμβριθή ιστορικού Ιωάννη Χάκκετ, ο οποίος μας λέει: « Η Κυπριακή Εκκλησία διατήρησε τη λυχνία της Πατρίδας και της Ορθοδοξίας σταθερά άσβηστη και εις χρόνους κατά τους οποίους χωρίς την Εκκλησία η λυχνία αυτή θα είχε προ πολλών αιώνων σβηστεί…».
Εν συντομία θα ήθελα να υπογραμμίσω μόνο μερικούς σταθμούς της ιστορίας κατά τους οποίους η Εκκλησία της Κύπρου με τους ποιμένες της διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο, για να μπορούμε σήμερα να ονομάζουμε τους εαυτούς μας Έλληνες της Κύπρου και να μπορούμε, επίσης, να τους ονομάζουμε Ορθόδοξους Χριστιανούς!
Όταν, λοιπόν, το 632 μ.Χ. οι Άραβες, εμπνεόμενοι από τον Προφήτη τους Μωάμεθ, ξεκίνησαν τον Ιερό Πόλεμο, η Κύπρος ήταν ένας από τους στόχους τους . Η θηριώδης μανία των Αραβικών επιδρομών κατεδάφιζε τα πάντα στο πέρασμά της. Σχεδόν όλα τα χριστιανικά μνημεία καταστράφηκαν και εκατοντάδες χριστιανοί σφαγιάστηκαν.
Μέσα στις τόσες κακουχίες, ο Αυτοκράτορας Ιουστίνος Β προσκάλεσε τους Χριστιανούς να εγκαταλείψουν το νησί. Τότε, ακριβώς, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης συνόδευσε το ποίμνιο του και εγκαταστάθηκαν στην Αρτάκη, παραθαλάσσια πόλη, που βρισκόταν στον Ελλησποντο, πλησίον της Κωνσταντινουπόλεως. Από τους πρώτους κιόλας αιώνες του Χριστιανισμού, βλέπουμε τον ηγετικό και ποιμαντικό ρόλο του Αρχιερέα στη νήσο μας.
Λίγους αιώνες αργότερα, ένας νέος εχθρός καταλαμβάνει τη μεγαλόνησο. Από το 1192 – 1570 η Κύπρος βρισκόταν κάτω από το ζυγό των Λατίνων και η απειλή εκλατινισμού αποτελούσε μια ορατή πραγματικότητα. Η μόνη τροχοπέδη σ’ αυτήν την απειλή ήταν η Εκκλησία, η οποία καθοδηγούμενη από εμπνευσμένους πνευματικούς ταγούς, διέσωσε για ακόμη μία φορά τον Κυπριακό Ελληνισμό και την Ορθοδοξία μας.
Πλειάδα ιστορικών γεγονότων και παραδειγμάτων μπορούμε να αναφέρουμε από την περίοδο αυτή για την ηρωική προσφορά της Εκκλησίας. Κορυφαίο, βέβαια, παράδειγμα ήταν οι δεκατρείς μοναχοί της Καντάρας, που με το φλογερό πάθος τους για την Πατρίδα και την Ορθοδοξία προτίμησαν να γίνουν παρανάλωμα του πυρός, παρά να υποκύψουν στον εχθρό.
Πώς μπορούμε, επίσης, να ξεχάσουμε την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατά την οποία ο ρόλος των αρχιερέων αναγνωριζόταν επίσημα ως εθναρχικός! Η καλλιέργεια του ορθόδοξου φρονήματος στο λαό και η τόνωση του εθνικού φρονήματος ήταν αποκλειστικά έργον της Εκκλησίας.
Άλλωστε, ο απαγχονισμός του Εθνομάρτυρα Κυπριανού και οι αποκεφαλισμοί των Μητροπολιτών Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας είναι περίλαμπρη μαρτυρία του υψηλόφρονος ορθόδοξου θρησκευτικού τους φρονήματος και της αγωνιστικότητας των Ιεραρχών της Εκκλησίας, για απόκτηση της ελευθερίας του λαού τους.
Στη νεότερη περίοδο της ιστορίας μας, την Αγγλοκρατία, η Εκκλησία και πάλι στάθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στον κατακτητή. Από τον πρώτο Αρχιεπίσκοπο της περιόδου αυτής μέχρι τον τελευταίο, δηλαδή τον Μακάριο ΙΙΙ, δύο ήταν τα κοινά σημεία της διακονίας τους, η πίστη τους στον τριαδικό Θεό και η αγωνιστικότητά τους υπέρ της ελευθέριας της Πατρίδος τους.
Τα τελευταία τριανταεπτά χρόνια, αγαπητοί αναγνώστες, η Κύπρος είναι κατεχόμενη από τα τουρκικά στρατεύματα. Ένα νέο κεφάλαιο της ιστορίας καταγράφεται καθημερινά με την Τουρκία να καταπατά συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους διεθνείς κανονισμούς.
Η Εκκλησία και ο Προκαθήμενός της, έχοντας κατά νουν την Ιστορία, δεν νομίζω ότι πρέπει να σιωπούν, αντίθετα χρέος τους είναι να συνεχίσουν αυτόν τον αγώνα, μέχρι την άγια ημέρα της απελευθέρωσης και της δικαίωσης.
Μιχάλης Σπύρου, Θεολόγος.
