Μια βαλίτσα στο χέρι
Κρατώ μια βαλίτσα γεμάτη ιδέες και βιβλία. Κάτι τετράδια με γραμμένες σημειώσεις μαθητών που τα έχω για διόρθωση, τα κουβαλάω κι αυτά συνήθως μαζί μου. Περπατώ μια ολόκληρη ζωή, μεταφέροντας μια βαλίτσα. Έχω μέσα, εδώ και χρόνια, τα εργαλεία της γνώσης που απευθύνω σε μια νέα γενιά. Απέχω ήδη τέσσερις δεκαετίες από την ηλικία των νεαρών μαθητών μου. Σκέφτομαι καμιά φορά- με σκωπτική πάντως διάθεση- πως η βαλίτσα που κουβαλώ στο χέρι, μοιάζει με εκείνη των προφεσσόρων γιατρών που μέσα μεταφέρουν τα αναγκαία εργαλεία, που είναι χρήσιμα για μια πρώτ η διάγνωση πασχόντων, όπου δει. Και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σοβαρές και επείγουσες. Μήπως όμως έτσι είναι τα πράγματα, και γω ο δάσκαλος μοιάζω γιατρός του πνεύματος; Δεν ξέρω, αν αυτό συμβαίνει. Αν όμως έτσι έχουν τα πράγματα,το αποδεικνύω με την καθημερινή πρακτική μου και άρα μπορώ να το επικαλεσθώ, έστω και ταπεινολογών;
Συλλογίζομαι συχνά τι από τα δυό θα πρέπει ο καθηγητής να περιμένει: Να φυτέψει το σπόρο σωστά ή να αναμένει να χαρεί την βλάστηση και την καρποφορία; Στην περίπτωση αυτή, η βαλίτσα μου θα μπορούσε να είναι και σπορέας, σαν αυτός που χρησιμοποιούν οι γεωργοί τότε που ,αυλακώνοντας βαθειά τη γη, αρχίζουν τα φυτέματα.
Ανοίγω τη βαλίτσα μου προσεκτικά και κυττάζω μέσα το βαθμολόγιο. Σε άλλες εποχές το αντικείμενο αυτό φάνταζε ανάλογα εφιάλτης αποτρόπαιος ή αντικείμενο χρήσιμο. Για το μαθητή ένα σκιάχτρο, που τον φόβιζε μόνο η σκόπιμη προβολή της θέας του και κείνη η προστατική «Γεωργιάδη παιδί μου, λέγε μάθημα». Απ΄την άλλη για τον καθηγητή μια έμμεση μορφή άσκησης επιβολής και καταπίεσης στο μαθητή της τάξης. Τι είναι τελικά ένα βαθμολόγιο; Ανάλογα, ένα κάτι ή ένα τίποτα. Αν εκεί σημειώνεις την αριθμητική αποτίμηση της ικανότητας του μαθητή σου είναι απλά ένας δείκτης. Λίγο ή ελάχιστο χρήσιμος. Τι βαθμολογάς καλέ μου δάσκαλε; Το 20 του ήθους ή το 2 0 του μυαλού; Το μάξιμουμ της αδιαφορίας και απάθειας ή το 10 της φιλότιμης προσπάθειας που καταβλήθηκε με το άπαν των δυνάμεων του μαθητή σου;
Σκέφτομαι καμιά φορά να αντιστρέψω τους όρους. Να βαθμολογήσω τον εαυτό μου, τον αξιότιμο κύριο εαυτό μου. Βάζω κριτήρια: Θέλω να αξιολογήσω πόσο κοντά ήμουν στο μαθητή, πόσο πολύ κατέθεσα την ψυχή μου, πόσες νύκτες σκεφτόμουνα τρόπο παρέμβασης για να σταθεί στα πόδια του αυτός εκεί ο έφηβος με τη ξεχωριστή προσωπικότητα, τα μάτια τα φοβισμένα, το ύφος το ανήσυχο. Βαθμολόγησε τον εαυτό σου, βαθμολογητή. Βάλε το κριτήριο από μόνος σου και κρίνε εσύ, εσένα. Πόσο βαθμό βάζεις με βάση αυτά τα κριτήρια ; Μην είσαι επιεικής, μην οχυρώνεσαι πίσω από φράσεις του τύπου « Αλλάξαν οι εποχές άρα και οι δάσκαλοι». Οι δάσκαλοι είναι αξία διαχρονική. Νυν και αεί, αμετάθετη. Σταθερή και αμετακίνητη απ\’ εκεί που την έθεσε η κοινή των ανθρώπων συνείδηση.
Κρατώ μια βαλίτσα γεμάτη ιδέες. Σαν τι ιδέες είναι αυτές; Μιας γνώσης που μαθαίνεται ή μιας άλλης που βιώνεται; Μιας γνώσης που προσθέτει ζωή, χαρά και αξίες ή μπερδεύει και παραπλανεί με τη λογική ότι αύριο- μεθαύριο αυτή θα μεταφραστεί σε χρήμα, αυτοκίνητο, δύναμη, κοινωνική επιφάνεια; Χρήσιμη και αυτή, δεν αντελέγω, αλλά μόνη αυτή, αχρείαστη.
Έχω ιδέες σαν σπόρους για μιά νέα γενιά. Είναι όμως σπόροι χρήσιμοι μόνο και μόνο για να γίνεται ο μικρός μαθητής καθώς ξανοίγεται στη ζωή ένας μεγάλος οσφυοκάπτης, έτοιμος να τα δώσει όλα για μια ανέλιξη ή είναι ιδέες που ωριμάζουν και μορφώνουν σφαιρικά τον άνθρωπο;
Τέλος, μιλώ και με ακούνε οι μαθητές ή τα λόγια μου ενεργούν ως ηρεμιστικά που τους κοιμίζουν; Ξυπνώ και αναβαπτίζω ως δάσκαλος ή μιλώ και οι νεότεροι χασμουριούνται μόνο επί τη ακοή μου;
Είσαι δάσκαλος; Κρατάς μια βαλίτσα και περπατάς. Δεν γίνεται αλλιώς. Αυτό είναι το σήμα κατατεθέν σου. Ρίξε όμως σπόρους μέσα απ\’αυτήν, κράτα στα σκοτεινά διπλώματά της, εργαλεία χρήσιμα για μια ζωή που να βοηθά τους νέους να διολισθαίνουν μέσα από τα τεχνάσματα της πανουργίας των καιρών. Τότε θα σε πω δάσκαλο, γιατρό, σπορέα. Όπως θέλεις ή δεν θέλεις. Να είσαι• αυτό είναι που έχει την αξία. Όχι απλώς να φαίνεσαι με την βαλίτσα στο χέρι.
Αλέξης Αλεξάνδρου
Δρ Θεολογίας
