Ο Ιερός Ναός του Πρωτομάρτυρα Αγίου Στεφάνου στη Λέμπα της Πάφου

Του Δημήτρη Καππαή
Διδάκτορος Θεολογίας – Αγιολογίας
Πανεπιστημίου Αθηνών

Στα όρια της Ιεράς Μητροπόλεως Πάφου θα συναντήσουμε τους δύο Ιερούς Ναούς που είναι αφιερωμένοι στον άγιο Πρωτομάρτυρα και Αρχιδιάκονο Στέφανο.

Ο ένας από αυτούς που είναι και ο αρχαιότερος (13ος αιώνας) βρίσκεται στο χωριό Πάχνα και ο δεύτερος, ο νεότερος αλλά περικαλλής, στο χωριό Λέμπα. Και οι δύο ναοί πανηγυρίζουν τόσο κατά την ημέρα μνήμης του Αγίου στις 27 Δεκεμβρίου όσο και στις 2 Αυγούστου ημέρα ανακομιδής των τιμίων λειψάνων του.

Για το θαυμάσιο εκκλησιαστικό μνημείο της Πάχνας (13ος αιώνας) αναφερθήκαμε σε προηγούμενη δημοσίευση. Σήμερα θα γνωρίσουμε το δεύτερο ναό που και αυτός έχει τη δική του ιστορική πορεία με τα τόσα πολλά θαύματα που έγιναν με τις πρεσβείες του Αγίου Στεφάνου.

Στα δυτικά του χωριού Έμπα βρίσκεται το χωριό Λέμπα, ένας από τους παλαιούς οικισμούς ο οποίος άκμαζε στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Αρχικά ο οικισμός αυτός, σύμφωνα με το Νέαρχο Κληρίδη, ονομαζόταν Πρασκειόν Σίουρον, πριν τη μετονομασία του σε Λέμπα από τους Φράγκους. Με την κάθοδο των Τούρκων στην Κύπρο ο οικισμός αυτός πέρασε στα χέρια τους χωρίς να αλλάξει η ονομασία του.

Στο χωριό αυτό βρίσκεται ο δεύτερος ναός που είναι αφιερωμένος στον θαυματουργό Άγιο και Πρωτομάρτυρα της εκκλησίας μας Στέφανο. Στη θέση του σημερινού ναού του Αγίου υπήρχε αρχικά ένας άλλος παλαιός ναός ο οποίος ήταν μικρός στο μέγεθος και απλός στην όψη, γεγονός που οδήγησε την εκκλησιαστική επιτροπή να οικοδομήσει νέο περικαλλή ναό στην κοινότητά τους η οποία μετά το 1974, δέχτηκε αρκετούς πρόσφυγες από την περιοχή της Αμμοχώστου.

Η ιστορία του ναού αρχίζει από τα μέσα του 19ου αιώνα (1850 και 1880). Στα όρια της περιουσίας του μεγάλου τότε τσιφλικά της περιοχής Σάββα Νικολαΐδη βρισκόταν ένα μικρό υποστατικό το οποίο χρησίμευε ως αποθήκη. Όμως οι χριστιανοί κάτοικοι της περιοχής, η οποία πρέπει να πούμε ότι κατοικείτο και από Τούρκους, με την πάροδο του χρόνου άρχισαν να χρησιμοποιούν το χώρο αυτό ως τόπο λατρείας και τον αφιέρωσαν στον Άγιο Στέφανο. Αυτό συνέβη όταν ένας περαστικός από την περιοχή είδε σε όραμα τον άγιο Στέφανο να του λέει ότι ήθελε την μικρή εκείνη αποθήκη για εκκλησιά του. Αυτό διαδόθηκε σε όλους τους κατοίκους οι οποίοι άρχισαν να επισκέπτονται το χώρο για να παρακαλέσουν τον Άγιο να τους βοηθήσει εκείνες τις δύσκολες για τον τόπο μας εποχές. Ο Σάββας  Νικολαΐδης τότε, στις αρχές του 20ου αιώνα, διαμόρφωσε την αποθήκη του σε μικρό παρεκκλήσι. Έτσι όταν εγκαταλείφτηκε το χωριό από τους Τούρκους οι λιγοστοί ελληνοκύπριοι χριστιανοί λειτουργούσαν πλήρως το ναό τους.

Μετά τη βάρβαρη τουρκική εισβολή του 1974 και το ξεριζωμό των κατοίκων από τις πατρογονικές τους εστίες, αρκετοί πρόσφυγες κατέληξαν και στην περιοχή του χωριού Λέμπα. Αποτέλεσμα ήταν το μικρό χωριό να μεγαλώσει και το εκκλησίασμα να αυξηθεί. Οι φιλοπρόοδοι και φιλακόλουθοι κάτοικοι αποφάσισαν τότε να οικοδομήσουν νέο περικαλλή ναό για να τελούν τις ιερές ακολουθίες και τα Μυστήρια της εκκλησίας μας. Το δύσκολο αυτό έργο ανέλαβε η τότε εκκλησιαστική επιτροπή η οποία αποτελείτο από τους Παπαχαράλαμπο Παπαντωνίου (Παπάχαμπης) από τη Χλώρακα, Ανδρέα Λ. Καμπανέλα, Λοΐζο Λοΐζου, Μωϋσή Σεραφείμ αμφότεροι από το Πατρίκι Αμμοχώστου, Νεκτάριο Σιδηρόπουλο από την Ελλάδα και τον Βαρνάβα Α. Βαρνάβα από τα Κάτω Βαρώσια. Όλοι αυτοί εργάστηκαν άοκνα για το θεάρεστο έργο το οποίο βρήκε πλήρη στήριξη από τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Πάφου αλλά και από πολλούς πιστούς που με ιδιαίτερη προθυμία και αγάπη προς τον Άγιο συνέδραμαν οικονομικά στην ολοκλήρωση του ναού.

Παρ’ όλες τις οικονομικές και άλλες δυσκολίες η εκκλησιαστική επιτροπή με τη σημαντική συμβολή του εφημερίου της κοινότητας πατέρα Σταύρου Λεωνίδα, και των συνεργατών τους κ. Νίκο και Κούλλα Όψιμου και Νεόφυτο Χαραλάμπους, κατάφεραν να μαζέψουν μεγάλο μέρος από το ποσό των χρημάτων που χρειάστηκε, καθώς και δάνειο  που σύναψαν για την περάτωση του νέου ναού του θαυματουργού Αγίου. Έτσι σήμερα οι κάτοικοι της Λέμπας τιμούν ανελλιπώς το θαυματουργό Άγιο ο οποίος πρέπει να τονίσουμε ότι έκανε πάρα πολλά θαύματα σε μικρούς και μεγάλους από τότε που η μικρή εκείνη αποθήκη μετατράπηκε σε χώρο λατρείας.  Όλα αυτά τα θαύματα υπάρχουν καταγραμμένα στο βιβλίο του κ. Κυριάκου Ταπακούδη που αναφέρεται στο ιστορικό του Αγίου Στεφάνου αλλά και μεταδίδονται από γενιά σε γενιά μέσα από την προφορική μας παράδοση. Μια επίσκεψη στη Λέμπα της Πάφου και στο ναό του Αγίου Στεφάνου αξίζει τον κόπο ιδιαίτερα κατά την ημέρα της γιορτής του στις 27 Δεκεμβρίου και στις 2 Αυγούστου.