Οι Άγιοι στο χθές και το σήμερα

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΣΤΟ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Εἶπεν ὁ Κύριος· «ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι» (Α΄ Πέτρ. 1,16)

Σκοπὸς τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ἁγιότητα

Ποτέ δὲν πρέπει νὰ ξεχνοῦμε ὅτι ὁ βασικὸς σκοπὸς τῆς σύντομης ζωῆς μας εἶναι νὰ προετοιμαστοῦμε γιὰ τὸ αἰώνιο ταξίδι μας καὶ τὴ μετάβασή μας σ’ ἕνα ἄλλο κόσμο αἰώνιο καὶ ἀληθινό, ποὺ ἑτοίμασε ὁ Θεὸς γιὰ μᾶς. Καὶ γιὰ νὰ βρεθοῦμε ἐκεῖ θὰ πρέπει νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν δρόμο ποὺ βάδισαν οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας. Μ’ ἄλλα λόγια σκοπὸς τῆς ζωῆς μας εἶναι νὰ γίνουμε ἅγιοι. «ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι» (Α΄ Πέτρ. 1,16), εἶπε ὁ Θεός.

Τὸ κάλεσμα αὐτὸ τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ἁγιότητα ἀκούγεται πολὺ παράξενα στὰ αὐτιὰ τῶν περισσοτέρων ἀνθρώπων. Ἂν πεῖς σήμερα σὲ κάποιον ὅτι σκοπὸς τῆς ζωῆς σου εἶναι νὰ γίνεις ἅγιος θὰ σὲ κοιτάξει μὲ ἀπορία. Ἴσως καὶ νὰ τοῦ φανεῖ ἀστεῖο, κι ἂς εἶναι ὀρθόδοξος Χριστιανός. Ὁ λόγος εἶναι διότι οἱ πιὸ πολλοὶ ἄνθρωποι κατὰ βάθος δὲν πιστεύουν στὸν Θεό, οὔτε στὴ μετὰ θάνατο ζωή. Γιὰ τοὺς περισσότερους θεὸς εἶναι τὸ χρῆμα, θεὸς εἶναι οἱ ἡδονὲς καὶ ἀπολαύσεις, θεὸς εἶναι ἡ δόξα καὶ τὰ ἀξιώματα, τὰ τρία μεγάλα πάθη τῆς ψυχῆς. Σύνθημά τους ἔχουν τὸ ἐπικούρειο δόγμα «φάγωμεν, πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν». Ἕνα τέτοιον ἄνθρωπο τὸ Εὐαγγέλιο τὸν ἀποκαλεῖ «ἄφρονα», δηλαδὴ ἀνόητο, ἄμυαλο. Διότι δὲν σκέφτεται ὅτι μπορεῖ ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ νὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ ὁ θάνατος καὶ νὰ χάσει τὰ πάντα. Τίποτα δὲν θὰ πάρει μαζί του. Τὸ μόνο ποὺ θὰ μᾶς συνοδεύσει στὸ ταξίδι γιὰ τὴν αἰωνιότητα εἶναι ἡ πίστη καὶ τὰ καλά μας ἔργα.

Τί εἶναι οἱ ἅγιοι

Ἀλλὰ τί εἶναι οἱ ἅγιοι; Οἱ ἅγιοι εἶναι οἱ ζωντανὲς εἰκόνες τοῦ Θεοῦ στὴ γῆ. Ὅταν δεῖς ἕναν ἅγιο εἶναι σὰν νὰ βλέπεις τὸν ἴδιο τὸν Θεό. Ἔτσι πλάστηκε ἀρχικὰ ὁ ἄνθρωπος· «κατ’ εἰκόνα … καὶ καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ (Γέν. 1,16). Μὲ τὴν ἁμαρτία ὅμως ἡ φύση του ἀλλοιώθηκε. Ὁ νοῦς του σκοτίστηκε καὶ ψυχή του τραυματίστηκε. Γι’ αὐτὸ καὶ ἦλθε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο, γιὰ νὰ τὴ θεραπεύσει. Οἱ ἅγιοι λοιπὸν πέτυχαν νὰ φτάσουν κατὰ τὸ δυνατὸν στὸν ἀρχικὸ προορισμὸ τοῦ ἀνθρώπου, στὸ «καθ’ ὁμοίωσιν». Μὲ σκληρὸ ἀγώνα καὶ κυρίως μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ νίκησαν τοὺς πειρασμοὺς τοῦ διαβόλου, ἀντιστάθηκαν  στὶς προκλήσεις τοῦ κόσμου, «ἐσταύρωσαν τὴν σάρκα σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις» (Γαλ. 5,24), ξερρίζωσαν ἀπὸ μέσα τους τὶς κακίες καὶ τὰ πάθη, καθάρισαν τὴ ψυχή τους ἀπὸ τὴ λάσπη τῆς ἁμαρτίας καὶ ἔγιναν ναὸς μέσα στὸν ὁποῖο ἦλθε καὶ κατοίκησε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

Οἱ ἅγιοι εἶναι τὸ μεγαλύτερο θαῦμα

Οἱ ἅγιοι, ὅπως ἔχει λεχθεῖ, εἶναι τὸ διαρκὲς θαῦμα τοῦ Θεοῦ στὴν ἱστορία. Εἶναι ἡ ζωντανὴ ἀπόδειξη ὅτι ἡ πίστη μας εἶναι ἀληθινή, καὶ τὸ Εὐαγγέλιο μπορεῖ νὰ ἐφαρμοστεῖ. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ κατάφερε ἕνα τελώνη, τὸν Ματθαῖο, νὰ τὸν κάνει εὐαγγελιστή. Ἕνα ληστὴ νὰ τὸν κάνει πρῶτο πολίτη τοῦ Παραδείσου. Μιὰ μοιχαλίδα γυναῖκα νὰ τὴν κάνει ἰσαπόστολο καὶ μεγαλομάρτυρα, τὴν ἁγία Φωτεινή. Ἕνα βλάσφημο καὶ διώκτη τῆς Ἐκκλησίας, τὸν Παῦλο, νὰ τὸν κάνει ἀπόστολο καὶ μέγα διδάσκαλο τῆς οἰκουμένης. Μιὰ ἱερόδουλη, ποὺ ἔζησε δεκαεφτὰ χρόνια μέσα στὸ βοῦρκο τῆς ἀκολασίας, τὴν Μαρία τὴν Αἰγυπτία, νὰ τὴν κάνει ἐπίγειο ἄγγελο καὶ «νύμφη Χριστοῦ».

Πῶς ἔγιναν ὅλ’ αὐτά; Πῶς τὸ κάρβουνο ἔγινε διαμάντι καὶ τὸ κοράκι περιστέρι; Πῶς ἄντεξαν τὰ φοβερὰ βασανιστήρια οἱ ἅγιοι μάρτυρες; Μιὰ εἶναι ἡ ἀπάντηση· μὲ τὴ δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ἰδοὺ τὸ μεγάλο θαῦμα τῆς πίστεώς μας. «Θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ» (Ψαλμ. 67,36).

Σήμερα ὑπάρχουν ἅγιοι;

Σήμερα ὑπάρχουν ἅγιοι; Πολλοὶ ἔχουν τὴν ἐντύπωση ὅτι οἱ ἅγιοι ἔζησαν τὰ παλιὰ τὰ χρόνια, «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ», καὶ ὅτι σήμερα δὲν ὑπάρχουν ἅγιοι. Ἄλλοι ἐπίσης πιστεύουν ὅτι γιὰ νὰ γίνει κάποιος ἅγιος πρέπει νὰ φύγει ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ νὰ ζήσει σὰν ἀσκητὴς ἢ μοναχός. Μέσα στὸν κόσμο, λένε, δὲν μπορεῖ κανεὶς ν’ ἁγιάσει.

Τί ἔχουμε νὰ ποῦμε σ’ αὐτά; Μὰ τί ἄλλο ἀπὸ τὸ νὰ ἀνατρέξουμε στὰ ἁγιολόγια τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ νὰ δοῦμε αὐτοὺς ποὺ ἁγίασαν. Βεβαίως μιὰ μεγάλη τάξη ἁγίων εἶναι οἱ ἀναχωρητές, οἱ μοναχοὶ καὶ ἀσκητές, ποὺ ἔζησαν μακρυὰ ἀπὸ τὸν κόσμο, στὶς ἐρήμους και στὰ μοναστήρια. Ὅμως οἱ περισσότεροι ἅγιοι ἔζησαν μέσα στὴν κοινωνία τῆς ἐποχῆς τους. Ἀφήνοντας τὰ ἑκατομμύρια τῶν μαρτύρων ἂς ἀναφέρουμε μερικὰ χαρακτηριστικὰ παραδείγματα.

Μέσα στὸν πιὸ διεφθαρμένο κόσμο, τὸν ὁποῖο ὁ Θεὸς κατέστρεψε μὲ κατακλυσμό, δὲν ἔζησε, καὶ μάλιστα μόνος, ὁ δίκαιος Νῶε; Καὶ ὅμως αὐτὸ δὲν τὸν ἐμπόδισε νὰ γίνει ἅγιος.

Μέσα στὸν κόσμο δὲν ἔζησε Ἀβραάμ, ὁ γίγαντας τῆς πίστεως, ποὺ ὑπάκουσε στὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ νὰ θυσιάσει τὸ παιδί του;

Μέσα στὰ Σόδομα καὶ Γόμορρα δὲν ἔζησε σὰν λουλούδι μέσα στὸν βοῦρκο ὁ δίκαιος Λώτ, χωρὶς νὰ ἐπηρεαστεῖ ἀπὸ τὸ ἔκφυλο περιβάλλον, παρ’ ὅλο ποὺ καθημερινὰ «ψυχὴν δικαίαν ἀνόμοις ἔργοις ἐβασάνιζεν» (Β΄ Πέτρ. 2,8);

Μέσα στὸν κόσμο δὲν ἔζησε ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ὁ πάγκαλλος, ποὺ προτίμησε νὰ κλειστεῖ στὴ φυλακὴ παρὰ νὰ ἐνδώσει στὶς ἁμαρτωλὲς προτάσεις τῆς διεφθαρμένης κυρίας του;

Μέσα στὸν κόσμο δὲν ἔζησε ὁ μεγαλύτερος ἄνθρωπος προσευχῆς, ὁ βασιλιᾶς Δαυΐδ πού, παρ’ ὅλα τὰ διοικητικά του καθήκοντα, ἀφιέρωνε κάθε βράδυ ὧρες ὁλόκληρες γιὰ νὰ προσεύχεται καὶ νὰ δοξολογεῖ τὸν Θεό;

Ἀλλὰ καὶ στὴν ἐποχὴ τῆς Καινῆς Διαθήκης εἶναι γεμάτα τὰ συναξάρια ἀπὸ ἁγίους μὲ οἰκογένεια καὶ παιδιά, ἀνθρώπους κάθε ἐπαγγέλματος, φύλου καὶ ἡλικίας, ποὺ ἔζησαν μέσα στὴν κοινωνία σὰν ἐπίγειοι ἄγγελοι καὶ ἔκαναν θαύματα.

Ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγουστῖνος Καντιώτης μελέτησε καὶ βρῆκε ἁγίους ἀπὸ κάθε ἐπάγγελμα, καὶ συγκέντρωσε τοὺς βίους τους σ’ ἕνα βιβλίο μὲ τὸν τίτλο «Ἅγιοι ἀπ’ ὅλα τὰ ἐπαγγέλματα». Ἀκοῦστε μερικὰ παραδείγματα: Ἅγιος ἔπαρχος, ἅγιος στρατηγός, ἅγιος δικαστής, ἅγιος δάσκαλος, ἅγιος οἰκοδόμος, ἅγιος ράφτης, ἅγιος κουρέας, ἅγιος ἐπιπλοποιός, ἅγιος ἀρτοποιός, ἅγιος ζωγράφος, ἅγιος ἠθοποιὸς κ.ἄ.. Δὲν ὑπάρχει ἐπάγγελμα ποὺ νὰ ἐμποδίζει κάποιον νὰ γίνει ἅγιος.

Ἀλλὰ καὶ σήμερα, στὸν 21ο αἰώνα, τὸν αἰώνα τῆς μεγάλης ἀποστασίας ἀπὸ τὸν Θεό, ὑπάρχουν ἅγιοι. Ἅγιοι στὰ μοναστήρια καὶ στὰ ἀσκητήρια, ποὺ ἔχουν ἐξαϋλωθεῖ μὲ νηστεῖες, ἀγρυπνίες καὶ προσευχές. Ἅγιοι στὴν Ἱεραποστολή, ἐξωτερικὴ καὶ ἐσωτερική, ποὺ ἔδωσαν τὸ πᾶν γιὰ τὴ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ὑπάρχουν καὶ σήμερα μάρτυρες ποὺ ὑπέστησαν φρικτὰ βασανιστήρια μέχρι θανάτου γιὰ τὴν πίστη τους στὸν Χριστό. Ὑπάρχουν καὶ σήμερα ἅγιοι κληρικοί, ποὺ ἔχουν τόση καθαρότητα ὥστε συλλειτουργοῦν μὲ ἀγγέλους καὶ βλέπουν θαύματα ὅταν ἱερουργοῦν. Ὑπάρχουν τέλος καὶ σήμερα ἅγιοι ἀνάμεσα στὸν ἁπλὸ λαό, ἅγιοι σ’ ὅλες τὶς τάξεις καὶ τὰ ἐπίπεδα.

Ὑπάρχουν ἅγιες ψυχὲς

• ποὺ ζοῦν σὰν ἐπίγειοι ἄγγελοι, προσεύχονται ἀδιαλείπτως, μελετοῦν «ἡμέρας καὶ νυκτὸς» τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, νηστεύουν καὶ ἐλεοῦν ἀπὸ τὸ ὑστέρημά τους.
• ποὺ ὑπομένουν ἀγόγγυστα στὸ κρεββάτι τοῦ πόνου μιὰ μακροχρόνια ἀρρώστια.
• ποὺ ἀνέχονται ἕνα σκληρὸ καὶ βάναυσο σύζυγο.
• ποὺ βαστάζουν μὲ καρτερία τὸ μαρτύριο τῆς ἐγκατάληψης καὶ τῆς μοναξιᾶς σ’ ἕνα γηροκομεῖο.
• ποὺ πίνουν ἀδιαμαρτύρητα τὸ πικρὸ ποτήρι τῆς ἀχαριστίας.
• ποὺ ἀγρυπνοῦν στὸ πλευρὸ τοῦ γέροντα πατέρα καὶ τὸν φροντίζουν σὰν ἄγγελοι μέρα καὶ νύχτα.
• ποὺ σηκώνουν μὲ ὑπομονὴ καὶ πίστη τὸν σταυρὸ τῆς πολυτεκνίας χωρὶς νὰ διαπράττουν τὸ ἔγκλημα τῆς ἐκτρώσεως ἢ νὰ παραβαίνουν τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν τεκνοποιΐα.
• ποὺ ὑπομένουν μὲ καρτερικότητα τὸ μαρτύριο τῆς χηρείας καὶ ξενοδουλεύουν σὲ ἐκμεταλλευτὲς ἐργοδότες γιὰ νὰ θρέψουν τὰ ὀρφανά τους.
• ποὺ παραμένουν τίμιοι οἰκογενειάρχες ἀποκρούοντας τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὶς προκλήσεις ἀπὸ διεφθαρμένα γύναια τοῦ ἐργασιακοῦ τους περιβάλλοντος.
• ποὺ κρατοῦν καθαρὸ τὸ νεανικό τους σῶμα ἀπὸ σαρκικοὺς μολυσμούς, ὅταν βλέπουν τοὺς οἱ συμμαθητές τους νὰ ζοῦν χωρὶς ἠθικοὺς φραγμούς.
• ποὺ ὑπομένουν μὲ ἐμπιστοσύνη καὶ ἐλπίδα στὸν Θεὸ τὰ κτυπήματα τῆς ζωῆς, τὶς ἀποτυχίες, τὴ φτώχεια, τὴν ἀνεργία, τὴν οίκονομικὴ κρίση, τὴν ἀδικία, τὴν περιφρόνηση τῶν προσόντων τους…

Ὅλοι αὐτοὶ εἶναι οἱ ἐγκόσμιοι ἅγιοι. Εἶναι τὸ «ἅλας τῆς γῆς» ποὺ συντηρεῖ τὴν κοινωνία μας ἀπὸ τὴ σήψη. Γιὰ χάρη αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων ὁ Θεὸς μακροθυμεῖ καὶ ἀναβάλλει τὸ ξέσπασμα τῆς δικαίας του ὀργῆς. Εἶναι ἀκόμα αὐτοὶ ποὺ κάποια μέρα θὰ μᾶς κρίνουν. «Οὐκ οἶδατε ὅτι οἱ ἅγιοι τὸν κόσμον κρινοῦσι;» (Α΄ Κορ. 6,2). Μπορεῖ νὰ μὴ φαίνονται σὲ μᾶς. Οἱ πνευματικοὶ πατέρες ὅμως τοὺς γνωρίζουν καὶ μποροῦν νὰ καταθέσουν γι’ αὐτούς.

Συνεπῶς οἱ ἀντιρρήσεις ὅτι οἱ ἅγιοι ἔζησαν «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ», καὶ ὅτι «θέλω ν’ ἁγιάσω ἀλλὰ δὲν μ’ ἀφήνουν» εἶναι ἐκ τοῦ πονηροῦ καὶ «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις». Τίποτε, ἀδελφοί μου, δὲν μᾶς ἐμποδίζει νὰ γίνουμε ἅγιοι. Θέληση χρειάζεται. Ἂν ὑπάρχει θέληση, ἔλεγε ὁ Μέγας Ἀντώνιος, καὶ σὲ μιὰ μέρα μπορεῖ κάποιος νὰ γίνει ἅγιος. Ἡ φωνὴ τοῦ Χριστοῦ ἀκούεται καὶ σήμερα σὲ ὅλους μας: «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμί».

Ἂς κλείσουμε μὲ τὴν προσευχὴ μιᾶς ἁγίας ψυχῆς.

Δός μας Κύριε, ἁγίους:

στὶς ἐκκλησίες καὶ στὰ μοναστήρια μας,

στὶς ἐπισκοπὲς καὶ στὰ πατριαρχεῖα μας,

στὰ πανεπιστήμια καὶ στὰ δικαστήρια,

στὰ ἐπιτελεῖα καὶ στὰ ὑπουργεῖα,

στὰ σχολεῖα καὶ στὶς οἰκογένειες,

στὰ νοσοκομεῖα καὶ στὰ ἄσυλα,

στὰ χωριὰ καὶ στὶς μεγαλουπόλεις,

παντοῦ ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ ἁγίους.

Δός μας ἁγίους Κύριε,

ὄχι μόνο στοὺς τοίχους καὶ στοὺς τρούλλους τῶν ναῶν,

ὄχι μόνο στὰ τέμπλα καὶ στὰ προσκυνητάρια,

ὄχι μόνο στὰ εἰκονίσματα καὶ στὰ συναξάρια,

ἀλλὰ στὴ ζωή μας καὶ στὴν κοινωνία μας,

στὸ σήμερα, στὸ ἐδῶ καὶ στὸ τώρα.

Ἁγίους μὲ τὰ ροῦχα τῆς δουλειᾶς,

ἁγίους ἄνδρες, γυναῖκες καὶ παιδιά.

Ἁγίους ποὺ θὰ ἀναστήσουν τὴν ὕπαρξή μας,

ἁγίους ποὺ θὰ ἁλατίσουν τὴ ζωή μας.

Ἁγίους ποὺ θὰ μᾶς ξαναδώσουν Ἐσένα, τὸν ἄγνωστο Χριστό.

Ἀρχιμ. Ἐπιφάνιος Κ. Χατζηγιάγκου

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα: 22.10.2020