Αποποινικοποίηση των εκτρώσεων, νομιμοποίηση των φόνων ή γεννητικός έλεγχος;

Με αφορμή την απόφαση της Κυπριακής Βουλής για αποποινικοποίηση των αμβλώσεων,

Αρχιμανδρίτης Φώτιος Ιωακείμ

Μετά από μακρά συζήτηση, η Ολομέλεια της Κυπριακής Βουλής στις 30.03.2018, με 33 ψήφους υπέρ, 8 εναντίον και 5 αποχές, τροποποίησε τον ποινικό κώδικα, αποποινικοποιώντας τις εκτρώσεις μέχρι την 12η εβδομάδα της κύησης και μέχρι την 19η εβδομάδα σε περιπτώσεις βιασμού της εγκύου.

Πολλά σχετικά λέχθηκαν, όπως ότι, με την εν λόγω αποποινικοποίηση «εκσυγχρονιζόμαστε», η στοχεύουμε στην υγεία των γυναικών, ή στη μείωση των αμβλώσεων, κ.λπ.

Πιο συγκεκριμένα, η Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Στέλλα Κυριακίδου, κατά τη συζήτηση που προηγήθηκε της ψηφοφορίας,  μεταξύ άλλων είπε ότι «αμβλώσεις γίνονται εν κρυπτώ και είναι οδυνηρές» (εννοώντας προφανώς ότι οι αθέλητα εγκυμονούσες καταφεύγουν από ντροπή και φόβο για εκτρώσεις σε τσαρλατάνους και όχι ειδικούς γυναικολόγους). Πρόσθεσε πως «σύμφωνα με εκτιμήσεις της γυναικολογικής εταιρείας  ο αριθμός των εκτρώσεων ξεπερνά  τις 9.000 το χρόνο». Διευκρινίζοντας την επέκταση της περιόδου κύησης στις 19 εβδομάδες, στην οποία θα επιτρέπεται ο τερματισμός της εγκυμοσύνης για θύματα βιασμού, εξήγησε ότι πολλά νεαρά κορίτσια θύματα βιασμού δεν συνειδητοποιούν έγκαιρα ότι είναι έγκυες.

Πέραν της ωραιοφάνειας των επιχειρημάτων των υπερψηφισάντων βουλευτών και της κατά κόρον επίκλησης των ποικίλων δικαιωμάτων της κυοφορούσας γυναίκας για τη ζωή και την υγεία της, τίποτα δεν ακούσθηκε από αυτούς για το ίδιο το κυοφορούμενο βρέφος. Τι είναι τέλος πάντων αυτό; Μία μάζα ενόργανης ύλης; Ένα άψυχο αντικείμενο με γενετικό υλικό;

Για την Εκκλησία όμως το ανθρώπινο έμβρυο «εξ άκρας συλλήψεως» (από την πρώτη δηλαδή στιγμή της σύλληψής του) είναι έμψυχο, φέρει δηλαδή ανθρώπινη αθάνατη ψυχή, είναι ζωντανός άνθρωπος! Άρα έχει κι αυτό δικαιώματα· έχει το πρώτο και σπουδαιότερο δικαίωμα, έχει το αναφαίρετο δικαίωμα της ζωής! Και η διακοπή της κυοφορίας του εμβρύου, σε οποιοδήποτε στάδιο κι αν γίνει (δεν έχουμε μαγική στιγμή εμψύχωσής του) συνιστά φόνο, φόνο στην ειδεχθέστερη μορφή του, φόνο ενός ανυπεράσπιστου πλάσματος. Και του στερούμε, για χίλιες όσες «προφάσεις εν αμαρτίαις», όχι μονάχα το πολυτιμώτατο και σ᾽ αυτά τα άλογα ζώα θεϊκό δώρο της ζωής, αλλά —για μας τους Ορθόδοξους Χριστιανούς— και τη δυνατότητα να βαπτισθεί, να λάβει το άγιο Μύρο, να κοινωνήσει Σώμα και Αίμα Χριστού, να ενταχθεί στην Εκκλησία —το Σώμα του Χριστού—, να πολιτογραφηθεί πολίτης της βασιλείας των ουρανών.

Και ουδείς αναφέρεται στην ηδονή των σαρκικών σχέσεων —που όλοι θέλουν και επιθυμούν—, δεν θέλουμε όμως και δεν επιθυμούμε τον φυσικό καρπό των σχέσεων αυτών, την έλευση δηλαδή στον κόσμο μιας αθάνατης ύπαρξης. Αλλά το κυοφορούμενο έμβρυο αποτελεί τέλειο άνθρωπο, με όλα τα δικαίωματά του, έστω κι αν αποτελεί καρπό… βιασμού η ανεπιθύμητης κυοφορίας…

Για την πρόσφατη υπόθεση θανάτου του τρίμηνου εκείνου βρέφους με Ρουμάνους γονείς κινήθηκε —δικαίως— γη και ουρανός, με τόσες έρευνες και ανακρίσεις και την κλήση τόσων ιατροδικαστών, για επακρίβωση των αιτίων θανάτου του. Οποία όμως τραγική ειρωνεία, να νομιμοποιούνται από την άλλη χιλιάδες εκτρώσεις, με μια απλή συγκατάθεση η ομολογία της κυοφορούσας μητέρας και έτσι, νομίμως και αξιοπρεπώς, να φονεύονται χιλιάδες έμβρυα τον χρόνο…

Θα επιθυμούσαμε στη συνάφεια αυτή να παραθέσουμε ένα παλαιότερο σχετικό προς το θέμα μας εξαίρετο κείμενο του αγίας μνήμης κληρικού, αρχιμανδρίτου Επιφανίου Θεοδωροπούλου (†1989), που συνέγραψε με αφορμή τις προεργασίες για αποποινικοποίηση των αμβλώσεων στην Ελλάδα το 1981, στο οποίο ο μακαριστός Γέροντας σφαιρικά, σαφέστατα, λογικώτατα και θεολογικώτατα διασαφηνίζει την θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τις αμβλώσεις (διατηρούμε την ορθογραφία του πρωτοτύπου στην καθαρεύουσα και το πολυτονικό σύστημα):

«ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ ΚΑΙ ΑΜΒΛΩΣΕΙΣ

Ἐν Ἀθήναις τῇ 1ῃ Ὀκτωβρίου 1981

Κύριε Διευθυντά,

Οὐχὶ ἅπαξ, ἀλλὰ πολλάκις κατὰ τὸ παρελθὸν ἐπέκρινα ἀπαράδεκτα χριστιανικῶς νομοθετήματα ἢ ἄλλας ἐνεργείας τῆς κυβερνώσης πολιτικῆς Παρατάξεως. Προχείρως παραπέμπω εἰς ἄρθρον μου, δημοσιευθὲν ἐν τῷ «Ὀρθοδόξῳ Τύπῳ» τῇ 3ῃ/8/1979, ἔνθα στηλιτεύω «τὴν ἐκ τῆς ἀρχῆς τοῦ Συντάγματος μετακίνησιν εἰς τὸ τρίτον ἄρθρον τῶν περὶ θρησκείας καὶ Ἐκκλησίας διατάξεων», «τὴν ἀπάλειψιν τῆς ὑποχρεώσεως τοῦ ἑκάστοτε Ἀνωτάτου Ἄρχοντος ὅπως πρεσβεύῃ τὸ Ὀρθόδοξον Δόγμα», τὰ δοθέντα εἰς τοὺς ἀντιχρίστους Χιλιαστὰς προνόμια, τοὺς Νόμους περὶ ἀμβλώσεων καὶ «αὐτομάτου διαζυγίου», τὴν ἐκβαρβάρωσιν τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, ἣν χαρακτηρίζω ὡς «ἐθνικὴν συμφοράν», τὴν σύναψιν διπλωματικῶν σχέσεων μετὰ τῆς «Ἁγίας Ἕδρας», κ.τ.λ. κ.τ.λ…. Συνεπῶς δὲν κινδυνεύω νὰ παρεξηγηθῶ ὅτι ἐκ «πολιτικῆς ἀντιθέσεως» κινῶ σήμερον τὴν γραφίδα μου κατ᾿ ἄλλης πολιτικῆς Παρατάξεως, καὶ συγκεκριμένως τῆς ἀποτελούσης τὸ Κόμμα τῆς μείζονος ἀντιπολιτεύσεως. Οὐδεὶς Κληρικός, ἄλλωστε, σεβόμενος ἑαυτόν, εἶνε δυνατὸν νὰ ὁρμᾶται εἰς οἱανδήποτε πρᾶξιν αὐτοῦ ἐκ πολιτικῶν συμπαθειῶν ἢ ἀντιπαθειῶν. Ὑπέρτατον κριτήριον ἔχει τὸν Νόμον τοῦ Θεοῦ καὶ μόνον τὸν Νόμον τοῦ Θεοῦ. Ἐξ αὐτῆς τῆς σκοπιᾶς θεᾶται τὰ πάντα καὶ κρίνει τὰ πάντα. Λοιπόν:

Εἰς τὸ προσφάτως ἐκδοθὲν ἐπίσημον «Πρόγραμμα» τῆς περὶ ἧς ὁ λόγος πολιτικῆς Παρατάξεως ὑπάρχουσι καὶ δύο διακηρύξεις – ἐπαγγελίαι. Ἡ πρώτη: Θὰ καταργηθῇ ἡ ποινὴ τοῦ θανάτου. Ἡ Δευτέρα: Θὰ ἐπιτραπῶσιν ἐλευθέρως αἱ ἀμβλώσεις. – Ἂς ἐμβαθύνωμεν ὀλίγον εἰς τὰ πράγματα:

Εἶνε γνωστὸν ὅτι ἐν Ἑλλάδι σπανιώτατα ἐπιβάλλεται ἡ ποινὴ τοῦ θανάτου ὑπὸ τῶν Δικαστηρίων, τοῦτο δὲ γίνεται ἐπὶ ἰδιαζόντως εἰδεχθῶν ἐγκλημάτων.

Ἐκ τῶν ἐπιβαλλομένων θανατικῶν ποινῶν τινὲς μόνον ἐκτελοῦνται. Οὐκ ὀλίγαι μετατρέπονται εἰς ἰσόβιον κάθειρξιν.

Ὁ δράστης εἰδεχθοῦς ἐγκλήματος, οὐ μόνον ὁ ὑποτιθέμενος, ὁ παρέχων ὑποψίας ἐνοχῆς, ἀλλ᾿ ἀκόμη καὶ ὁ ἀναμφίβολος τοιοῦτος, ὁ ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ συλληφθείς, διαθέτει σωρείαν μέσων, πραγματικῶν καὶ δικονομικῶν, πρὸς ὑπεράσπισιν ἑαυτοῦ. Ἔχομεν ἀνακρίσεις, καταθέσεις μαρτύρων ὑπερασπίσεως, ἀπολογίαν κατηγορουμένου, ἔκδοσιν βουλεύματος, ἔφεσιν κατ᾿ αὐτοῦ, παραπομπὴν τῆς ὑποθέσεως εἰς τὸ Δικαστήριον, νέας καταθέσεις μαρτύρων ὑπερασπίσεως, ἐξετάσεις πραγματογνωμόνων, ἄλλην ἀπολογίαν τοῦ κατηγορουμένου, ἀγορεύσεις συνηγόρων ὑπερασπίσεως, ἐπίκλησιν χιλίων ἑπτὰ ἐλαφρυντικῶν, ἔκδοσιν ἀποφάσεως, ἔφεσιν κατ᾿ αὐτῆς, ἐκδίκασιν τῆς ὑποθέσεως ἐκ νέου, ἄσκησιν ἀναιρέσεως ἐνώπιον τοῦ Ἀρείου Πάγου, ὑποβολὴν αἰτήσεως χάριτος, γνωμάτευσιν τοῦ Ἀρείου Πάγου, ὑποβολὴν αἰτήσεως χάριτος, γνωμάτευσιν τοῦ Συμβουλίου Χαρίτων, ἀπόφασιν τοῦ Ἀνωτάτου Ἄρχοντος κ.τ.λ. κ.τ.λ…. Ταῦτα δὲ πάντα, τὰ ἀναμφιβόλως ὀρθὰ καὶ ἐπιβεβλημένα, διὰ ποῖον; Δι᾿ ἕνα ἀποδεδειγμένως κακοῦργον! Δι᾿ ἕνα συλληφθέντα ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ κατὰ τὴν διάπραξιν εἰδεχθοῦς ἐγκλήματος! Καὶ ὅμως, παρὰ πάντα ταῦτα, ἡ εὐαισθησία ἡμῶν δὲν ἀνέχεται τὴν θανάτωσιν αὐτοῦ! Διὰ τῶν ὡς ἄνω δὲν ὑποστηρίζω τὴν διατήρησιν τῆς θανατικῆς ποινῆς. Ἂν δι᾿ αὐστηρῶν καὶ ἀπαρεγκλίτων νομοθετικῶν διατάξεων κατωχυροῦτο ἡ πράγματι ἰσόβιος ἀπομόνωσις καὶ ἀχρήστευσις τῶν ἐπικινδύνων διὰ τὸ κοινωνικὸν σύνολον ἀτόμων, ἅπαντες σχεδὸν θὰ ηὔχοντο τὴν κατάργησιν τῆς ποινῆς τοῦ θανάτου. Ἀλλ᾿ ὅπως καὶ ἂν ἔχῃ τὸ πρᾶγμα, ἡ διατήρησις ἢ ἡ κατάργησις τῆς θανατικῆς ποινῆς εἶνε πελώριον θέμα καὶ ἕκαστος ἔχει δικαίωμα νὰ παρατάσσῃ τὰ ἑαυτοῦ ἐπιχειρήματα καὶ νὰ καθιστᾷ τὴν ἐπικράτησιν τῶν ἰδεῶν αὐτοῦ ἀντικείμενον ἀγῶνος. Οὐδεὶς ὁ ἐμποδίζων, δυνάμεθα ὅμως νὰ διερωτηθῶμεν: Ὁ μὴ ἀνεχόμενος τὴν θανάτωσιν ἑνὸς ἀποδεδειγμένου κακούργου, ἑνὸς εἰδεχθοῦς δολοφόνου, εἰς ὃν μάλιστα παρέχονται τόσα μέσα πρὸς ὑπεράσπισιν ἑαυτοῦ, πῶς ἀνέχεται τὴν θανάτωσιν ἑνὸς ἀθώου καὶ ἀνυπεράσπιστου πλάσματος, οὗ τὸ μοναδικὸν «ἔγκλημα» ὑπῆρξεν ὅτι, κατ᾿ ἐπιταγὴν ἀτέγκτων καὶ ἀδηρίτων φυσικῶν Νόμων, ἔλαβεν ὕπαρξιν; Ἂς καταργηθῇ λοιπὸν ἡ θανατικὴ ποινή, ἵνα μή, ἀνὰ δεκαετίαν ἢ δεκαπενταετίαν, φονεύωνται δύο ἢ τρεῖς δράσται εἰδεχθῶν ἐγκλημάτων. Ἂς ἐπιτραπῇ ὅμως ἡ ἐλευθερία τῶν ἀμβλώσεων, ἵνα οὕτω νομίμως καὶ… ἀξιοπρεπῶς φονεύωνται χίλια περίπου ἀθῶα πλάσματα ἡμερησίως!… Ἀληθῶς, «ὄμορφος κόσμος, ἠθικός, ἀγγελικὰ πλασμένος», κατὰ τὸν ποιητήν!…

Βεβαίως ἀμβλώσεις γίνονται καὶ μάλιστα ἀθρόαι, ἀλλ᾿ εἶνε αὐτὸ λόγος νὰ νομιμοποιηθῶσι; Τότε διατί νὰ μὴ ἐπιτρέψωμεν καὶ τὴν ἐλευθέραν διακίνησιν τῶν ναρκωτικῶν, ἀφοῦ καὶ αὐτῶν γίνεται χρῆσις ὑπὸ χιλιάδων ἀτόμων; Καὶ διγαμίας ἀδικήματα ἄγονται κατὰ καιροὺς εἰς τὰ Δικαστήρια. Μήπως πρέπει νὰ νομοθετήσωμεν καὶ τὴν πολυγαμίαν, ἀφοῦ ὑπάρχουσιν ἄνθρωποι παραβιάζοντες τὸν θεσμὸν τῆς μονογαμίας; Καὶ κλοπαὶ γίνονται καὶ βιασμοὶ καὶ νοθεῖαι τροφίμων καὶ μύρια ἄλλα κακά. Διατὶ νὰ μὴ νομιμοποιηθῶσι καὶ αὐτά;

Ἐν πάσῃ περιπτώσει, εἶνε τοὐλάχιστον ἀφελεῖς ὅσοι πιστεύουσιν ὅτι αἱ ταλαίπωροι μητέρες–φονεῖς ἔχουσι νὰ κερδήσωσι οὐσιῶδές τι ἐκ τῆς ἐνδεχομένης ἐφαρμογῆς τῆς ὡς ἄνω ἀρχῆς. Ὅση ἐλευθερία καὶ ἂν παρασχεθῇ περὶ τὰ φρικαλέα τῶν ἀμβλώσεων ἐγκλήματα, εἰς οὐδὲν θὰ βοηθήσῃ τὰς κακούργους αὐτὰς μητέρας. Θὰ διαγραφῇ ἡ ποινικὴ εὐθύνη, ἀλλ᾿ ἡ συνείδησις, «ἧς οὐδὲν ἐν κόσμῳ βιαιότερον», δὲν θὰ εὕρῃ πλέον ἡσυχίαν διὰ βίου. Αἱ προβαίνουσαι εἰς ἄμβλωσιν γυναῖκες καθίστανται ἐρείπια ψυχικὰ καὶ οὐδέποτε συνέρχονται. Ἡ πεῖρα τῶν Ἐξομολόγων (ἀλλὰ καὶ πολλῶν Ψυχιάτρων) βεβαιοῖ τὸ ἀληθὲς τοῦ λόγου. Ὁ μέγας Ἱπποκράτης, καίτοι ἐν τῷ σκότει τῆς εἰδωλολατρίας ζῶν, κατεδίκαζεν ἀνεπιφυλάκτως τὰς ἀμβλώσεις καὶ διεκήρυσσε μεθ᾿ ὅρκου: «Οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω». Προφανῶς «κάτι» περισσότερον ἡμῶν ἐγνώριζεν… Αὐθορμήτως ἔρχονται εἰς τὴν μνήμην μου καὶ αἱ συγκλονιστικαὶ φράσεις τοῦ μακαριστοῦ Καθηγητοῦ μου Σπυρίδωνος Καλλιάφα, ὅστις, πρὸ τριακονταετίας, ἔν τινι παραδόσει αὐτοῦ (ἐδίδασκε Παιδαγωγικὴν καὶ Ψυχολογίαν), ἔλεγεν, ἐπικαλούμενος καὶ τὸν Κάρολον Γιούνγκ: «Αὐτὰ τὰ παιδιά, ποὺ δὲν ἀφήνονται νὰ γεννηθοῦν, γίνονται τρομεροὶ βρυκόλακες. Βρυκολακιάζουν εἰς τὸ ὑποσυνείδητον τῶν μητέρων των καὶ δὲν τὰς ἀφήνουν ποτὲ νὰ ἠρεμήσουν. Δὲν θὰ βραδύνουν νὰ ἐμφανισθοῦν συμπτώματα βαρείας νευρώσεως, ἡ ὁποία θὰ τὰς βασανίζῃ ἐφ᾿ ὅρου ζωῆς. Ἡ ἀπώθησις τῆς ἠθικῆς συνειδήσεως δὲν γίνεται ἀτιμωρητί!». Ἡ ἀνεπανόρθωτος δὲ αὕτη ψυχικὴ καταρράκωσις τῶν δολοφόνων μητέρων, ἀκόμη καὶ τῶν τελείως «ἐλευθέρων» καὶ «χειραφετημένων» (ὁμιλῶ καὶ ἐκ προσωπικῆς ἱερατικῆς πείρας), ἀποδεικνύει καὶ ἓν ἄλλο: Πόσον ἀσύστατον εἶνε τὸ ἐπιχείρημα τῶν ἰσχυριζομένων ὅτι τὸ καταστρεφόμενον ἔμβρυον δὲν εἶνε ἀκόμη ἄνθρωπος(!!!). καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν ἔχομεν φόνον!…

Βεβαίως δι᾿ ἡμᾶς δὲν ὑπάρχει κἂν ἀνάγκη τοῦ ἐπιχειρήματος αὐτοῦ, ἀφοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ διὰ τῆς Ἐκκλησίας λαλοῦν, μαρτυρεῖ ὅτι, εἴτε ἔχει ἐσχηματισμένα ὄργανα τὸ ἔμβρυον, εἴτε ὄχι, ἀνθρωποκτονία τελεῖται (πρβλ. 2ον Κανόνα Μ. Βασιλείου καὶ 91ον τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου). Ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν ἔχει ἑορτὰς συλλήψεως ἁγίων ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς μητρὸς αὐτῶν, ὡς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ἀκριβῶς διότι θεωρεῖ τὸν ἄνθρωπον ὑπάρχοντα ἀπὸ τῆς στιγμῆς τῆς συλλήψεως αὐτοῦ.

Ἀλλά, τίς ἡ χρεία ἑτέρων ἀποδείξεων, ὅταν αὐτὸ τοῦτο τὸ Δίκαιον τῆς Πολιτείας άναγνωρίζῃ τὴν προσωπικότητα τοῦ κυοφορουμένου ἐμβρύου, ἀπ᾿ αὐτῆς ἤδη τῆς συλλήψεως αὐτοῦ, καὶ καθιστᾷ αὐτὸ ὑποκείμενον καὶ φορέα ἀστικῶν δικαιωμάτων; Κατὰ τὸν Ἀστικὸν Κώδικα δύναταί τις π.χ. νὰ ὁρίσῃ, διὰ διαθήκης, κληρονόμον αὐτοῦ τὸν «συνειλημμένον» (ἄρθρον 1711), δηλ. τὸ συλληφθὲν ἔμβρυον, ὅπερ καὶ κληρονομεῖ, ἐφ᾿ ὅσον τεχθῇ ζῶν, τὴν ὑπὲρ αὐτοῦ διατεθεῖσαν περιουσίαν. Ὥστε τὸ κυοφορούμενον ἔμβρυον ἔχει ἀνεγνωρισμένα καὶ ἀναφαίρετα δικαιώματα ἐπὶ οἰκονομικῶν ἀγαθῶν· οὐδὲν δικαίωμα ὅμως ἔχει ἐπὶ τοῦ ὑψίστου καὶ πρωταρχικοῦ ἀγαθοῦ, τοῦ ἀγαθοῦ τῆς ζωῆς! Τοιαύτας δὲ ἀντιλήψεις, ἀντιλήψεις κραυγαλέως ἀντιφατικὰς καὶ προκλητικῶς ἀσυνεπεῖς, ἔχει —ἵνα εἴμεθα δίκαιοι— οὐ μόνον ἡ εἰρημένη πολιτικὴ Παράταξις, ἀλλὰ τὸ σύνολον φεῦ! τοῦ πολιτικοῦ κόσμου, πλὴν ἐλαχίστων εὐλογημένων ἐξαιρέσεων…

Μετὰ τῆς ἐν Κυρίῳ ἀγάπης

Ἀρχιμανδρίτης Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος»

«ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ», φύλλον 9.10.81