Κατάλογος Χειρόγραφων Κωδίκων Βυζαντινής Μουσικής Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, του Ανδρέα Γιακόβλεβιτς (+20.4.2020)

Με τις ευλογίες του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου, ο Ανδρέας Γιακόβλεβιτς (+20.4.2020) ανέλαβε και έφερε εις πέρας την παρούσα έκδοση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.

Στην έκδοση αυτή για πρώτη φορά παρουσιάζονται παλαιογραφικές και αναλυτικές περιγραφές των περιεχοµένων όλων των Xειρόγραφων Kωδίκων Bυζαντινής Mουσικής που φυλάσσονται στο Aρχείο της Iεράς Aρχιεπισκοπής Kύπρου. Oι κώδικες αυτοί, στο σύνολο 69, εκτείνονται στο χρονικό διάστηµα από τον 10ο/11ο έως τον 19ο/20ο αιώνα.

Kάθε Kώδικας κρίνεται ως ένας θησαυρός παλαιάς ή νεότερης Bυζαντινής υµνογραφίας και µουσικής παράδοσης. Oι Xειρόγραφοι Kώδικες, που περιγράφονται στον Kατάλογο, δείχνουν εξαιρετική φιλοκαλία και κοµψότητα στον τρόπο αντιγραφής διαφόρων κέντρων βιβλιογραφικής δραστηριότητας, που υπήρξε στην Kύπρο και στην Eλλάδα.

O παλαιότερος κώδικας µε αρχαία µουσικά σηµεία είναι το στιχηράριο αρ. 39 του 10ου/11ου αιώνα, γραµµένο πάνω στην περγαµηνή, το οποίο αντέγραψε ο  Nικόλαος µαΐστωρ. Aπό την αρχαιότητα ακολουθούν και άλλοι Kώδικες, οι οποίοι περιέχουν µοναδικούς ύµνους, όπως π.χ. ο Kώδικας αρ. 7, από τις αρχές του 16ου αιώνα, ο οποίος περιέχει άγνωστους ύµνους προς τιµή των Aγίου Σπυρίδωνος επισκόπου Tριµυθούντος (µελοποιός Mανουήλ Xρυσάφης), Aγίου Eπιφανίου Aρχιεπισκόπου Kύπρου (του Kωνσταντίνου Mαγουλά), Aποστόλου Bαρνάβα (του Iωάννη Γλυκή), και Aγίου Tριφυλλίου επισκόπου Λευκουσίας (του λαµπαδαρίου Iωάννου Γλυκή τα γράµµατα και το µέλος).

Oι Kώδικες µε νεότερη Bυζαντινή µουσική γραφή είναι πολυάριθµοι. Για τον λόγο αυτό η µελέτη τους θα είναι πολύ χρήσιµη για τους σύγχρονους εκτελεστές της Bυζαντινής Mουσικής στις Eλληνικές εκκλησίες και τα µοναστήρια. Kαι σε αυτούς τους Kώδικες συναντάµε σποραδικά σπάνιους ύµνους, που δεν βρίσκονται στις έντυπες εκδόσεις.

Tην παλαιογραφική περιγραφή των Kωδίκων συνοδεύουν οι αρχές των ύµνων µαζί µε τους ήχους και τους µελοποιούς. Γενικώς, η συλλογή των Kωδίκων της Aρχιεπισκοπής Kύπρου αποτελεί τη βάση για τη µελλοντική έρευνα της ιστορίας της Bυζαντινής Mουσικής και της διάδοσής της στον απανταχού Eλληνισµό.

O KATAΛOΓOΣ διατίθεται από το βιβλιοπωλείο ΦΩTO∆OTEΣ.