Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (11 Οκτωβρίου 2020)
Την Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2020, οι εκτοπισμένοι της Αγκαστίνας μαζεύθηκαν στον ιερό ναό Αγίας Παρασκευής Λακατάμειας, για να τελέσουν προεόρτια τον πανηγυρικό εσπερινό της εορτής του Άγιου Ιερομάρτυρα Θεράποντα Επισκόπου Κιτίου και του Οσίου Θεράποντα του εν Σίντα και Αγκαστίνα ασκήσαντος,
ενθυμόμενοι την εορτή που γινόταν στην τουρκοκρατούμενη Αγκαστίνα. Ο εκκλησιασμός τελέστηκε τηρουμένων των πρωτοκόλλων υγείας της Πολιτείας.
Του Εσπερινό προέστη ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος, ο οποίος στο κήρυγμα του ανάφερε πως ο Θεός χαριτώνει τον άνθρωπο με την ταπείνωση και τη μετάνοια, όπλα διαχρονικά που δεν μπορεί να τα πάρει κανείς από μέσα μας. Μέσω αυτών παραμένει δυνατή η αγάπη, η συγχώρεση, η συμπάθεια και η χαρά του Χριστού στη ζωή των πιστών και στη σχέση τους με όλους τους συνανθρώπους τους ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις, την πολιτιστική και εθνική καταγωγή.
Υπενθύμισε, ο Μεσαορίας Γρηγόριος, ότι σήμερα Κυριακή, η εκκλησία μας εορτάζει την Σύναξη των Αγίων Θεοφόρων Πατέρων που συγκρότησαν την 7η Οικουμενική Συνόδου 787 μ.Χ. η οποία αποτύπωσε το δόγμα περί της προσκύνησης των ιερών Εικόνων, των ιερών Λειψάνων ή άλλων ιερών κειμηλίων των Αγίων μας. Οι πιστοί διδάσκονται εμπειρικά μέσα από τη ζωή της Εκκλησίας ότι η προσκύνηση διαβαίνει στο πρωτότυπο και δεν μένει στο υλικό το οποίο είναι κατασκευασμένο το εικόνισμα ή άλλο ιερό κειμήλιο. Λατρεία και Προσκύνηση απονέμεται μόνο στον Πανάγιο Τριαδικό Θεό και την εικόνα του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Στους Αγίους απονέμουμε τιμητική την κατά σχέση προσκύνηση, σύμφωνα με την αφοσίωσή τους στο Πρόσωπο του Χριστού.
Ο Επίσκοπος τόνισε πως η προεόρτια αυτή σύναξη είναι ακόμα μια επιβεβαίωση ότι ο Θεός δεν κατασκεύασε τον άνθρωπο για το Σάββατο αλλά το Σάββατο για τον άνθρωπο, καταρρίπτοντας την τυπολατρία. Ένα μήνυμα ήταν αρκετό για να συναχθούμε για τη σωτηρία της ψυχής μας, για να προσευχηθούμε για τις ψυχές των οικείων και εκείνων που παρήλθαν από αυτόν τον κόσμο. Πολλοί έχουν αφήσει προσωπικές υποχρεώσεις για να προσέλθουν, εν μέσω διάφορων καταστάσεων, ενθυμούμενοι το χωριό τους, τις αναμνήσεις που έχουνε ζήσει εκεί και τους ναούς της κοινότητάς τους στην Αγκαστίνα, του Αγίου Θεράποντα και της Αγίας Παρασκευής.
Ακολούθως, ο Θεοφιλέστατος έδωσε το λόγο στην Κοινοτάρχη και Εκκλησιαστικό Επίτροπο, κ. Αναστασία Γερολέμου, η οποία στην ομιλία της έκανε μια σύντομη αλλά πλήρη αναδρομή στην Αγκαστίνα πριν το 1974. Στη συνέχεια μίλησε ο αγκαστινιώτη Βυζαντινολόγος, Δρ. Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου, ο οποίος ανάφερε αρκετά σημαντικά ιστορικά στοιχεία για τους δύο Αγίους τους οποίους οι Αγκαστινιώτες τιμούν.
Να σημειωθεί ότι οι πιστοί είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν την εικόνα των δύο Αγίων της Αγκαστίνας, του Άγιου Ιερομάρτυρα Θεράποντα Επισκόπου Κιτίου και του Οσίου Θεράποντα, καθώς και το διασωθέν ιερό Ευαγγέλιο της Εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής Αγκαστίνας.
Στο τέλος του Εσπερινού τελέστηκαν η αρτοκλασία, οι εορτές και τα μνημόσυνα των τεθνεώτων του Ιερέα Επιφανίου, των άλλων κληρικών, κοινοταρχών, εκκλησιαστικών επιτρόπων, διδασκάλων, και των ηρωικώς πεσόντων Αγκαστινιωτών που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της πατρίδος.
Ανδρέας Κοσιάρης
Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας
Ακολουθεί η Ομιλία του Δρ. Χριστόδουλου Χατζηχριστοδούλου
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (1)
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (2)
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (3)
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (5)
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (6)
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (7)
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (8)
Εορτασμός του Αγίου Θεράποντος από τους εκτοπισμένους της Αγκαστίνας (9)
ΑΓΙΟΣ ΘΕΡΑΠΩΝ ΑΓΚΑΣΤΙΝΑΣ.
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΛΑΚΑΤΑΜΙΑΣ, 11/10/2020
Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου
Θεοφιλέστατε
Σεβαστοί πατέρες,
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί συγχωριανοί,
Τιμούμε και γεραίρουμε σήμερα με τις ευλογίες του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου μας, εδώ στην Αγία Παρασκευή της Λακατάμιας τους δύο συνώνυμους αγίους Θεράποντες, το ιερομάρτυρα επίσκοπο Κιτίου και τον Όσιο, προστάτες της κατεχόμενης Αγκαστίνας μας. Νοερά βρισκόμαστε στην Αγία Παρασκευή, στον Άγιο Θεράποντα και στον Άγιο Γεώργιο της κατεχόμενης κοινότητάς μας.
Το συναξάρι του ιεράρχη αγίου Θεράποντος, το οποίο παρατίθεται στα Κύπρια Μηναία αποτελεί συμφυρμό του συναξαρίου του και αυτού του Οσίου και περιλήφθηκε στην ακολουθία που εξέδωσε ο Μιχαήλ, ο υιός του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσάνθου (του εξ εγγάμων), στη Βενετία το 1801. Ο άγιος βρήκε μαρτυρικό θάνατο ενώ λειτουργούσε και το λείψανό του μετακομίστηκε τον 7ο αιώνα για προστασία στην Κωνσταντινούπολη εξ αιτίας των αραβικών επιδρομών, και κατατέθηκε στον ναό πλησίον της Ελαίας, στην περιοχή που αργότερα πήρε το όνομά του, τα γνωστά Θεραπειά. Επίσης, πεντακόσια μέτρα βόρεια της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη επί της λεωφόρου Alementar που οδηγεί στη θάλασσα του Μαρμαρά και κολλητό πάνω στα τείχη του παλατιού του Τοπ Καπί, βρίσκεται το περίφημο Αγίασμα του Αγίου Θεράποντος, το οποίο είχα την ευλογία να επισκεφθώ το 2018. Ανοίγει μόνο κάθε Παρασκευή πρωί και ο ιερέας εξυπηρετεί τους επισκέπτες, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είναι μουσουλμάνοι που προσέρχονται στον άγιο για να ζητήσουν τη βοήθειά του. «Οι Κύπριοι σπανίως το επισκέπτονται» μου είπε με έκπληξη ο ιερέας, όταν του είπα ότι είμαι από την Κύπρο. Το ενδιαφέρον είναι ότι το προσκύνημα αυτό διατηρεί την ανάμνηση της άφιξης του λειψάνου του αγίου στην Κωνσταντινούπολη και το περιστατικό αυτό εικονίζεται στην εφέστιο εικόνα του Αγιάσματος. Τη θαλασσινή πορεία μεταφοράς του λειψάνου μέσα από το Αιγαίο Πέλαγος και τη διάδοση της τιμής του μαρτυρεί και το προσκύνημα του στη Μυτιλήνη. Στη Λάρνακα, στην περιοχή της Δροσιάς, μέσα στον σταθμό της Πετρολίνας υπάρχει το παλαιοχριστιανικό υπόγειο μαρτύριο του αγίου Θεράποντος και ο τάφος του, τα οποία κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας διηρπάγησαν, για να κτιστεί από πάνω ο τεκκές Τουραπί κατά παραφθορά του ονόματος του Θεράποντος. Μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα, ο χώρος υπήρξε κοινός τόπος προσκυνήματος και για τους Χριστιανούς και για τους μουσουλμάνους.
Ο Όσιος Θεράπων της Αγκαστίνας, ο Αλαμάνος, ήταν μοναχός που ασκήτευε στην περιοχή της Παλαιστίνης. Πιθανώς κατά την επιδρομή των Βλεμμύων κατέφυγε στην Κύπρο ως πρόσφυγας και εμόνασε σε σπήλαιο πλησίον της σημερινής Αγκαστίνας, το οποίο υφίσταται μέχρι σήμερα, κάτω από τον ναό του.
Ο Άγιος Θεράπων εορτάζει στις 14 Οκτωβρίου και σε εικόνα του στον ναό εικονιζόταν ως ιεράρχης, προφανώς από σύγχυση με τον συνώνυμο επίσκοπο Κιτίου.
Ο καμαροσκέπαστος ναός του Αγίου Θεράποντος στα νότια του χωριού είναι ότι απέμεινε από το ομώνυμο μεσαιωνικό χωριό και είναι αφιερωμένος στον τοπικό Όσιο Θεράποντα, αυτόν που αναφέρει ο Κύπριος χρονικογράφος Λεόντιος Μαχαιράς τον 15ο αιώνα στο Χρονικόν του, την Εξήγησιν της γλυκείας χώρας Κύπρου, «εις την Σίντα ο άγιος Θεράπων…». Εκτός από το ομώνυμο χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, Σίντα ονομαζόταν και η περιοχή βόρεια του ναού στην Αγκαστίνα, όπως λ.χ. Αγκαστίνα ονομάζεται και περιοχή του χωριού Παναγιά στην Πάφο. Στο σπήλαιο κάτω από το ιερό βήμα υπήρχε το αγίασμά του και το οστό του βραχίονά του Αγίου, «ακόσμητον», το οποίο χάθηκε μετά το 1974.
Ο Μαχαιράς αναφέρεται στην επιδημία πανώλης που ενέσκηψε στο νησί στα τέλη του 14ου αιώνα, την εποχή που ήταν βασιλιάς ο ρε Τζάκ / Ιάκωβος Λουζινιανός και στον θάνατο πολλών ανθρώπων. Τότε οι πολιτικές και θρησκευτικές αρχές της Κύπρου κάλεσαν Ορθόδοξους και Λατίνους, κληρικούς και λαϊκούς της Λευκωσίας και έκαμαν μεγάλη λιτανεία από τον ναό της Αγίας Σοφίας στη Λευκωσία μέχρι τον Άγιο Θεράποντα. Με επικεφαλής τον διοικητή και τη σύζυγό του, πορεύτηκαν πεζή και έκαναν παράκληση για να σταματήσει το θανατικό. Στο χωριό υπήρχε ζωντανή η ανάμνηση του θαύματος, ότι δηλαδή ο άγιος Θεράποντας είχε γλυτώσει τον τόπο από την πανώλη: «Και εις τους 1393 (χρόνους) Χριστού εγίνην το τρίτο θανατικόν και εποθάναν πολλοί. … Και δια τους φόβους του θανατικού οπού ήλθεν τους (13)92 του Χριστού έως τους (13)93, εμήνυσεν ο ρε Τζάκ του επισκόπου της Λευκωσία, και έπεψεν πολλούς ιερείς και τον Μέντζην τον κατηχητήν, και ώρισεν και εφέραν τα εικονίσματα τριγύρου της χώρας, και απού τον πύργον εγίνη μία λιτανεία και εβγήκαν από την πισκοπήν και επήγαν έξω της Αγίας Παρασκευής και επήγαν της κάτω πόρτας και επήγεν εις τον Άγιον Θαράπον, και εκεί ελειτούργησαν και εκατηχήθησαν. Και εκατέβην ο κούντης της Τρίπολης και ούλοι οι αφέντες, χωρίς τον ρε Τζακ, και όλες οι κυράδες και η κούνταινα, ανυπόλητοι, και εγίνην μέγα κλάμαν. και και καθημέρι επεθανίσκαν πολλοί και αθυμήθην ο ρήγας και είπεν. Μήπως ο θεός αγκρίστην μετά μας δια το δέκατον το εβάλαν επάνω τους λας;… Το λοιπόν εστράφη η λιτανεία, και ολλίον ολλίον εστάθην το θανατικόν».
Ο οικισμός του Αγίου Θεράποντος διαλύθηκε κατά την Τουρκοκρατία, οπότε ο ναός ερειπώθηκε. Η ανέγερση του ναού άρχισε γύρω στο 1760, επί αρχιεπισκόπου Κύπρου Παϊσίου, κατόπιν αδείας που παρεχώρησε ο Σάββα Πασιάς, ο οποίος είχε έδρα του τη Βατυλή. Κτήτορας του ναού ήταν κάποιος Χ’’ Γιώρκης. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν το 1878 από τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Σωφρόνιο. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή η ανοικοδόμηση του ναού έγινε μετά πού ο άγιος θεράπευσε το παιδί ενός ιερέα από την περιοχή Λιμνιών – Αγίου Σεργίου, το οποίο κινδύνευε να τυφλωθεί.
Το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο έγινε το 1814 στα χρόνια του αρχιεπισκόπου Κυπριανού του Εθνομάρτυρος. Σε επιγραφή που υπήρχε στο εικονοστάσι ήταν γραμμένα τα ονόματα των δωρητών, Χ’’Αυγούστας, Χ’’Γιακουμή και της συζύγου του, και Χ’’ Χριστοδούλου και της συζύγου του.
Είναι πολύ πιθανόν τα ασημένια ιερά σκεύη και τα άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα που αναγράφονται στον Μέγα Κτηματικό Κώδικα της Αρχιεπισκοπής του 18ου αιώνα, (σελ. 665,) κάτω από το όνομα του χωριού να προέρχονται από τον Άγιο Θεράποντα. Τα αντικείμενα αναγράφονται σε δύο στήλες ως εξής:
ιερόν ποτήριον ασημ. με λαβίδα …1…δράμια 80 / σταυρός μεγάλος ασημ…1/ θρόνος …1 / ιερατική στολή….1 / μανουάλια χαρ. : χ’’φραντζέσκου….2 / ζώνη ασημ. …..1/ ο δίσκος στάννενος / ευαγγέλιον ακόσμητον…1/ θυμιατός χυτός…1 / καλύμματα ζεύγ. …1/ Ευχολόγιον…1 / βιβλία ακολουθίας όσα εστί. Υπήρχε ακόμα στον ναό ένα αργυρό μήλο, το οποίο ήταν κρεμασμένο μπροστά στην ωραία πύλη. Το αντικείμενο αυτό έκλεψε κάποιος ιερόσυλος, ο οποίος τιμωρήθηκε για την πράξη του.
Θεοφιλέστατε,
Οι δύο άγιοι που τιμούμε γνώρισαν βασάνους και μαρτύρια, υπέμειναν κακουχίες και πειρασμούς. Ο ιερομάρτυς Θεράπων γίνεται πρόσφυγας μετά θάνατον και ο όσιος πρόσφυγας εν ζωή. Ακλόνητοι στην πίστη τους στον Χριστόν ηξιώθησαν της τρυφής Παραδείσου και του χαρίσματος της θαυματουργίας, ακόμη και έναντι λοιμικών νόσων. Είθε να μας αξιώσουν με τις μεσιτείες τους της άνω βασιλείας και της ελεύθερης επιστροφής στην πατρώα γη. Έτη πολλά, πανευφρόσυνα και αναστάσιμα σε όλους!
****************************
Οι εκτοπισμένοι της Αγκαστίνας εορτάζουν τον Άγιο Θεράποντα
(11 Οκτωβρίου 2020)
Η Ιερά Αρχιεπισκοπή ανακοινώνει ότι η Εκκλησιαστική Επιτροπή Αγίας Παρασκευής Αγκαστίνας σε συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο και όλα τα οργανωμένα σύνολα της κατεχόμενης Κοινότητας Αγκαστίνας εορτάζουν τον Άγιο Ιερομάρτυρα Θεράποντα και τον Όσιο Θεράποντα τον εν Σίντα και Αγκαστίνα ασκήσαντα και προσκαλούν τους χωριανούς και όλους τους πιστούς στην πανήγυρη.
Την Κυριακή, 11 Οκτωβρίου 2020, στις 12.30 το μεσημέρι θα πραγματοποιηθεί προεόρτιος Εκκλησιασμός-Εσπερινός στον Ιερό Ναό Αγ. Παρασκευής Λακατάμειας, προϊσταμένου του Επισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου. Κατά τη διάρκεια της ακολουθίας θα τελεστεί Δέηση υπέρ υγείας πάντων των Αγκαστινιωτών, και ανεύρεσης των αγνοουμένων και επιστροφή στην πατρική γη. Επίσης, θα τελεστούν μνημόσυνα των τεθνεώτων Αγκαστινιωτών, σύμφωνα με τα πρωτόκολλα υγείας της Πολιτείας.
Να σημειωθεί ότι στην κατεχόμενη Αγκαστίνα εκτός από τον Ιερό Ναό Αγ. Παρασκευής υπάρχει και παλαιότερος ναός του Αγίου Θεράποντα, που εορτάζει στις 14 Οκτωβρίου.
Όσοι επιθυμούν μπορούν να προσφέρουν άρτους και κόλλυβα για την εορτή και τα μνημόσυνα. Μετά τον εκκλησιασμό θα υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ των προσφύγων της Αγκαστίνας. Θα ακολουθήσει κέρασμα από το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγκαστίνας.
Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με την κοινοτάρχη και Εκκλησιαστικό Επίτροπο, κ. Αναστασία Γερολέμου, τηλ. 99565445 και τον Εκκλησιαστικό Επίτροπο, κ. Παναγιώτη Κλεάνθους, τηλ. 99460736.
Τα υπόλοιπα μέλη της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Αγίας Παρασκευής Αγκαστίνας είναι:
Παναγιώτης Γιακουμή,
Σωτήρης Ανδρέου,
Ιωακείμ Ιωακείμ και
Παναγιώτης Κωνσταντίνου
Από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου για την Εκκλησιαστική Επιτροπή Αγίας Παρασκευής Αγκαστίνας.
