Η Μονή της Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας, τόπος γαλήνης και εξαίρετο μνημείο

Ιδιαίτερα ξεχωριστή ήταν η εμπειρία της σημερινής Θείας Λειτουργίας στο μοναστηράκι της Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας, που υπάγεται στη Μητρόπολη Μόρφου, μεταξύ των χωριών του Τροόδους Σπήλια –Κούρδαλι.

Οι λόγοι είναι τέσσερις:

Ο ναός, αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι το αρχαιότερο μνημείο της κοινότητας Σπηλιών-Κουρδάλων. Κτίστηκε το 16ο αιώνα από το διάκονο Ιωάννη Κουρδάλη και σώζονται εξαιρετικές τοιχογραφίες.
Ο ιερέας π. Κυριακός Παπαγιάννης , εφημέριος των δύο χωριών είναι εξαίρετος λειτουργός. Πρόκειται για έγγαμο κληρικό, δραστήριο και ιδιαίτερα αγαπητό στο ποίμνιο του.
Η ευγένεια και φιλοξενία της μοναχής Ισιδώρας, η οποία διακονεί το μονίδριο από το 2005, όταν ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος , ανταποκρινόμενος σε αίτημα των κατοίκων της περιοχής, αποφάσισε την ανασύσταση της παλιάς Μονής.
Το φυσικό κάλλος, που περιβάλει το μονίδριο . Η περιοχή είναι καταπράσινη από τα πεύκα, τις αμυγδαλιές και τις καρυδιές.

Ο αρχικός ναός της Παναγίας, κτίσμα του 16ου αιώνα, είναι τρίκλιτος , με ξύλινους πεσσούς και δοκούς, που υποβαστάζουν μια ξύλινη στέγη, που καλύπτεται με παραδοσιακά επίπεδα κεραμίδια. Είναι ο μοναδικός ναός της Σολιάς με ξύλινους πεσσούς. Μοναδικό επίσης χαρακτηριστικό είναι πως αρχαία του δοκάρια και τα υποστηρίγματά τους είναι ζωγραφισμένα ή σκαλισμένα πολύχρωμα. Δυστυχώς, το 1921 αφαιρέθηκαν οι πεσσοί και κτίστηκαν πέτρινα τόξα και ο ναός μετατράπηκε σε μονόκλιτο. Τη στέγη υποβάσταζαν τα πέτρινα τόξα. Λόγω του βάρους, που μετατοπίστηκε στους τοίχους αυτοί άρχισαν να κλίνουν προς τα έξω και ο ναός κινδύνευε να γκρεμιστεί. Το 1968 επενέβη για διάσωσή του το Τμήμα Αρχαιοτήτων που επανέφερε το ναό, κατά το δυνατόν, στην αρχική του μορφή, χωρίς όμως την παλιά του αίγλη.

Οι τοιχογραφίες, που έχουν διασωθεί, βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση. Δίπλα στη δυτική είσοδο βρίσκεται η αναθηματική τοιχογραφία που ιστορεί το κτίσιμο του ναού. Εικονίζεται η κοίμηση της Θεοτόκου. Κάτω από αυτή ο κτήτορας του ναού Ιωάννης Κούρδαλης γονατιστός προσφέρει το ναό στην Παναγία.. Στην τοιχογραφία αυτή αναγράφονται τα εξής: «Δέησις του δούλου του Θεού ιεροδιακόνου Κούρδαλη και της συμβίου και των τέκνων αυτού κτητόρου της αγίας Μονής ταύτης».

Στο βόρειο παραβήμα υπάρχει μεγάλη σύνθεση του αγίου Γεωργίου. Μικρότερες εικόνες γύρω-γύρω ιστορούν το μαρτύριο του αγίου.

Ο ζωγράφος ακολουθεί την Ιταλοβυζαντινή Τέχνη. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ναού είναι οι πολλοί Κύπριοι άγιοι. Στο νότιο παραβήμα εικονίζεται ολόσωμος και με αρχιερατική στολή ο Απόστολος Βαρνάβας. Η εικόνα αυτή κοσμεί τα εκκλησιαστικά βιβλία της Εκκλησίας της Κύπρου. Στο δυτικό τοίχο του ναού υπάρχει στο ψηλότερο σημείο του κεντρικού κλίτους μια πολύ μεγάλη και περίτεχνη σύνθεση της Σταύρωσης με πολλά πρόσωπα.

Εξαιρετικής ωραιότητας είναι και το επίχρυσο τέμπλο του ναού , που κοσμείται με τρεις σειρές εικόνων του 16ου αιώνα και με εξαιρετική σύνθεση της Σταύρωσης στο πιο ψηλό σημείο του. Το τέμπλο φέρει περίτεχνα σκαλίσματα.

Τα χωριά Σπήλια-Κούρδαλι πέρασαν στη σύγχρονη Κυπριακή Ιστορία, γιατί στα χρόνια του απελευθερωτικού αγώνα 1955-59 για αποτίναξη της Βρετανικής αποικιοκρατίας σημειώθηκαν δύο σημαντικά γεγονότα αντίστασης των Ελληνοκυπρίων:

Η πρώτη μάχη της ΕΟΚΑ με τους Άγγλους στις 11 Δεκεμβρίου 1955, στα λημέρια που φιλοξενούσαν τότε τον Αρχηγό Διγενή,
Ένα από τα πιο σοβαρά ατυχήματα του αγώνα στις 20 Ιουνίου 1958. Εκείνη τη μέρα μια ισχυρή έκρηξη συγκλόνισε τα χωριά, που χαρακτηρίστηκαν από Άγγλο αξιωματικό, που μετείχε στην ιστορική μάχη του 1955, ως “η καρδιά της ΕΟΚΑ”.

Το σπίτι του αγωνιστή Ανδρέα Πατσαλίδη ανατινάχθηκε απó την έκρηξη ενώ ο ίδιος και οι συναγωνιστές του Κώστας Αναξαγόρα από τα Σπήλια, Παναγιώτης Γεωργιάδης από τα Λειβάδια και Αλέκος Κωνσταντίνου από την Κακοπετριά και μεγαλωμένος στην Αμμόχωστο, κομματιάστηκαν και οι σάρκες τους εκτινάχθηκαν μέχρι τα γειτονικά περιβόλια.

Η έκρηξη, κάτω από άγνωστες συνθήκες, σημειώθηκε στη διάρκεια εκπαίδευσης στη χρήση των επιτόπια κατασκευασμένων αυτών υλικών.

28 Ιουνίου 2010

του Αριστείδη Βικέτου, δημοσιογράφου

Πηγή: www.amen.gr