Ο εξόριστος των Οκτωβριανών

Βιβλίο του Κωστή Κοκκινόφτα

Η ζωή και το έργο του Επισκόπου Μαρεώτιδος Διονύσιου Κυκκώτη (1887-1942)

Το βιβλίο αυτό του Κωστή Κοκκινόφτα, μέρος ενός αξιοζήλευτου σε όγκο και ποιότητα ερευνητικού έργου για την Κύπρο των τελευταίων αιώνων και τις άγνωστες πρωταγωνιστικές μορφές ήταν σίγουρα μια έκπληξη. Αναδεικνύει μορφές του αγώνα απελευθέρωσης του νησιού πριν το 1950 και επαναπροβάλλει μια περίοδο αντίστασης του λαού μας εντελώς άγνωστη στους νέους σύγχρονους αναγνώστες.

Επανατονίζει πως ο λαός αυτός σε ολόκληρη την Αγγλοκρατία με ποικίλους τρόπους αντιστεκόταν στη δουλειά και αναζητούσε την ελευθερία. Ο ακάματος ερευνητής και συγγραφέας Κωστής Κοκκινόφτας κυκλοφόρησε το 2001 το μνημειώδες έργο «Η ζωή και το έργο του επισκόπου Μαρεώτιδος Διονύσιου Κυκκώτη».

Ακολούθησε η συγκέντρωση, σε ογκώδεις τόμους, όλου του συγγραφικού έργου του μεγάλου πρωταγωνιστή της εξέγερσης των Οκτωβριανών. Με αυτή την κοπιαστική έκδοση φωτίστηκε με συνέπεια και ερευνητική επιμονή η μεγάλη αυτή μορφή της πρώτης πεντηκονταετίας του εικοστού αιώνα της Κύπρου. Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε δυο βασικά μέρη. Στο πρώτο μέρος αναπτύσσεται η ζωή και το έργο του Διονύσιου Κυκκώτη. Στο δεύτερο παρουσιάζονται με λεπτομερή καταγραφή όλα τα έγγραφα και τα δημοσιεύματα στον Κυπριακό και Αλεξανδρινό τύπο. Τέλος η όλη εργασία συμπληρώνεται με την καταγραφή των πηγών της βιβλιογραφίας και με ένα πολύ χρήσιμο ευρετήριο.

Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται ο βίος του Διονυσίου Κυκκώτη ξεκινώντας από την καταγωγή και τα νεανικά του χρόνια (1887-1899). Ακολουθεί η μετάβαση στη μονή Κύκκου και σπουδές (1899-1921) και η υπηρεσία του στην Εκκλησία της Κύπρου (1921-1931). Κορυφαίο σημείο του βιβλίου του υπό κεφάλαιον «Συμμετοχή στα Οκτωβριανά (1931) και εξορία». Οι τελευταίες δυο ενότητες του πρωτου μέρους παρουςσιάζουν τη ζωή του στην υπηρεσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας (1932-1942) και το συγγραφικό του έργο. Από τις πολύ σημαντικές αναφορές του βιβλίου στην εξορία επιλέξαμε ένα εκτενές και πολύτιμο ιστοριογραφικά απόσμασμα το οποίο περιγράφει συνοπτικά τόσο την εξέγερση των Οκτωβριανών όσο και την πρωταγωνιστική παρουσία του τότε οικονόμου της Φανερωμένης Διονύσιου Κυκκώτη.

Την περίοδο αυτή η πολιτική των Βρετανών στην Κύπρο είχε προκαλέσει μεγάλη δυσφορία στο λαό που διαπίστωνε ότι οι προσδοκίες του για ειρηνική εθνική δικαίωση και κοινωνική δικαιοσύνη δεν είχαν καμίαν προοπτική. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την οικονομική εξαθλίωση των λαικών στρωμάτων είχε διογκώσει τη δυσαρέσκεια των κατοίκων και οδήγησε στην εξέγερση του Οκτωβρίου του 1931. Η αφορμή δόθηκε με την παραίτηση του μητροπολίτη Κιτίου Νικόδημου Μυλωνά στις 17 Οκτωβρίου από το Νομοθετικό Συμβούλιο μετά τη διαπίστωση του για την περιφρόνηση που επεδείκνυαν οι Βρετανοί στο θεσμό των εκλελεγμένων εκπροσώπων του λαού. Την ίδια μέρα, ο Νικόδημος εξέδωσε διάγγελμα, με το οποίο κήρυσσε την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και καλούσε το λαό σε παθητική αντίσταση. Διοργανώθηκαν τότε αυθόρμητες ογκόδεις συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις, στις οποίες οι ομιλητές παρότρυναν τους συγκεντρωθέντες σε ανυπακοή και αγώνα για την επίτευξη των εθνικών τους πόθων. Οι διαμαρτυρίες του λαού κορυφώθηκαν την 21η Οκτωβρίου, οπότε πραγματοποιήθηκε μεγάλη συγκέντρωση στην Εμπορική Λέσχη της Λευκωσίας, που κατέληξε σε μαχητική πορεία προς το Κυβερνείο με σκοπό την επίδοση ψηφίσματος διαμαρτυρίας προς τον Άγγλο κυβερνήτη Ρόναλντ Στορς για την ακολουθούμενη αποικιοκρατική πολιτική. Εκεί παρατάχθηκε αστυνομική δύναμη που προσπάθησε να απομακρύνει βίαια τους διαδηλωτές, οι οποίοι, τελικά, πρυπόλησαν το Κυβερνείο. Ταυτόχρονα, η Αστυνομία χρησιμοποίησε ένσφαιρα πυρά, με αποτέλεσμα αρκετοί συγκεντρωθέντες να τραυατισθούν, ένας δε, ο Ονούφριος Κληρίδης, υπέκυψε αργότερα στα τραύματά του.

Το βιβλίο αυτό του Κωστή Κοκκινόφτα μέρος ενός αξιοζήλευτου σε όγκο και ποιότητα ερευνητικού έργου για την Κύπρο των τελευταίων αιώνων και τις άγνωστες πρωταγωνιστικές μορφές ήταν σίγουρα μια έκπληξη. Αναδεικνύει μορφές του αγώνα απελευθέρωσης του νησιού πριν το 1950 και επαναπροβάλλει μια περίοδο αντίστασης του λαού μας εντελώς άγνωστη στους νέους σύγχρονους αναγνώστες. Επανατονίζει πως ο λαός αυτός σε ολόκληρη την Αγγλοκρατία με ποικίλους τρόπους αντιστεκόταν στη δουλειά και αναζητούσε την ελευθερία.

Το έργο αυτό επιτυγχάνει επίσης να αναδείξει την εθνική, κοινωνική και πνευματική δράση της μονής Κύκκου, τη μορφωτική και θεολογική του μόρφωση το κηρυγματικό του έργο και το μνημειώδες σε όγκο και εύρος συγγραφικού του έργο. Η ιερά μονή Κύκκου πρόσφερε τελικά πολλά στο Μεσοπόλεμο. Ανάμεσα τους και αυτή η ύστατη και μαρτυρική μορφή που πέθανε στην εξορία γιατί πολύ αγάπησε την ελευθερία της νήσου Κύπρου.

Γιάννης Πεγειώτης, εκπαιδευτικός – ερευνητής

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα 20 Νοεμβρίου 2009