Ἱστορικοὶ σταθμοὶ τοῦ ὀρθόδοξου Μοναχισμοῦ

Δημήτριος Δ. Τριανταφυλλόπουλος

Ἱστορικοὶ σταθμοὶ τοῦ ὀρθόδοξου Μοναχισμοῦ*

1. Ἀπὸ τὶς ἀπαρχὲς ἕως τὸν 4ον αἰώνα

Το φαινόμενο του αναχωρητισμου, ὡς ἔκφραση καὶ πλαίσιο ἄσκησης, προϋπῆρξε τοῦ Χριστιανισμοῦ· ἤδη στὸν ἐθνικὸ κόσμο σημειώνονται ἀνάλογες τάσεις (στωικοί, κυνικοί). Κυρίως μᾶς εἶναι γνωστὸ ἀπὸ τὴ συχνὴ φυγὴ τῶν προφητῶν τοῦ Ἰσραὴλ στὴν ἔρημο (λ.χ. Προφήτης Ἠλίας), μὲ κορυφαία κατάληξη τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο, σύνδεσμο ἀνάμεσα στὴν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη, τὸν Νόμο καὶ τὴν Χάριν. Στὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ κατὰ τὸν 1ον αἰ. μ.Χ. εἶναι γνωστοὶ οἱ Ἰουδαῖοι Ἑσσαῖοι, ποὺ ζοῦσαν σὲ ἀπομονωμένες περιοχὲς τῆς Νεκρᾶς Θάλασσας, ὅπως καὶ διάφορες μορφὲς αἱρετικῶν Γνωστικῶν.

Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ ἀναχωρητισμὸς θεμελιώνεται ἀφενὸς στὴ σαρανταήμερη ἄσκηση τοῦ Ἰησοῦ στὴν ἔρημο, ἀφετέρου στὴ διδασκαλία Του ὅπως καὶ στὶς ἐπιστολὲς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.

Κατὰ τὸν πρώιμο Χριστιανισμό, ἡ ἀναχώρηση ἀπὸ τὶς πόλεις μποροῦσε νὰ ἔχει ὡς δευτερογενῆ αἴτια τὴν ἀποφυγὴ τῶν διωγμῶν κατὰ τῶν Xριστιανῶν ἢ τὴ μὴ ἀνάμειξη μὲ τοὺς Xριστιανοὺς ποὺ ἀπαρνήθηκαν τὴν πίστη τους, κυρίως στὴν Aἴγυπτο. Οἱ πειρασμοὶ δηλαδὴ προέρχονταν ἔξωθεν, ἀπὸ τὴν ἀντιχριστιανικὴ ἐξουσία καὶ τὸ εἰδωλολατρικὸ περιβάλλον.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…

* Ἀγάπης Ἀντίδωρον, Μνήμη Μητροπολίτου κυρού Γερασίμου Φωκά, Ιερά Μητρόπολις Κεφαλληνίας (Επιμέλεια Ν. Γ. Μοσχονάς), Αργοστόλι 2019.

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα: 15.03.2022