«Πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Κυριακή Σαμαρείτιδος, 22/5/2022)

Την Κυριακή της Σαμαρείτιδος, 22 Μαΐου 2022, ο Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος προέστη του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος Μακεδονιτίσσης, πλαισιωμένος από τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Ηλία Κουτραφούρη και τον Οικονόμο π. Ιωάννη Παπανέστορος, καθώς και από το Διάκονο π. Ανδρέα Ματέι.

Ο Θεοφιλέστατος στο κήρυγμά του αναφέρθηκε στο ευαγγελικό ανάγνωσμα, το οποίο μας περιγράφει το διάλογο του Χριστού με μια Σαμαρείτιδα, στην οποία αποκαλύπτει ότι Εκείνος είναι ο Μεσσίας. Η αποκάλυψη αυτή οφείλεται στην απλότητα και ταπεινότητα της γυναίκας, η οποία εκφράζει με ειλικρίνεια την αναμονή και προσμονή της έλευσης του Μεσσία: «Οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, ἀναγγελεῖ ἡμῖν πάντα» (Ιωάν. δ΄ 25). Τότε ο Κύριος της απαντά ευθέως «Ἐγώ εἰμι, ὁ λαλῶν σοι». Η Σαμαρείτιδα φωτίζεται, πιστεύει ότι ο συνομιλιτής της είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός, και αφήνοντας την υδρία της με το νερό του κόσμου αυτού στο πηγάδι, τρέχει χαρούμενη να ενημερώσει τους συμπολίτες της για το νέο νερό, δηλαδή τη διδασκαλία του Μεσσία, η οποία οδηγεί στη σωτηρία. Έτσι, η Σαμαρείτιδα, η μετέπειτα Αγία Φωτεινή, αναδεικνύεται απόστολος του Ευαγγελίου, αφού πηγαίνοντας στην πόλη της μαρτύρησε όλα όσα της συνέβησαν και οι κάτοικοι της πόλης πίστεψαν στο Χριστό και λόγω της ομολογίας της. Σε αντίθεση, οι Μαθητές του Κυρίου, αν και ήταν μαζί Του τρία χρόνια και τους απεκάλυψε τρεις φορές ότι είναι ο Μεσσίας, κατά τη διάρκεια των Παθών και της Σταύρωσης τον άφησαν μόνο, εκτός από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη.

Ακόμη, ο Επίσκοπος Μεσαορίας ερμήνευσε την απάντηση του Χριστού προς τη Σαμαρείτιδα: «ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ Πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· καὶ γὰρ ὁ Πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν» (Ιωάν. ιβ΄ 23). Δηλαδή το Άγιο Πνεύμα θα καθοδηγήσει τους πιστούς στον ορθό τρόπο λατρείας του Θεού. Επίσης, ανέφερε τη σημασία του μαρτυρίου της συνειδήσεως που βιώνουμε καθημερινά και της προαίρεσης του καθενός να ενωθεί με το Χριστό.

Δραττόμενος της ευκαιρίας, ο Μεσαορίας Γρηγόριος, ένεκα της παρουσίας στο εκκλησίασμα αδελφών Κρητικών, αναφέρθηκε στους μακραίωνους αδελφικούς δεσμούς των Κυπρίων με τους Κρητικούς.

Τέλος, ο Θεοφιλέστατος μετέφερε σε όλους τις αναστάσιμες ευχές και την πατρική αγάπη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου.

Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, τελέστηκαν τα Μνημόσυνα των Κρητικών που έπεσαν μαχόμενοι στη Μάχη της Κρήτης το Μάιο του 1941, υπερασπίζοντας τη μεγαλόνησο ενάντια στην εισβολή των Γερμανών.

Μετά το πέρας της Ακολουθίας, πραγματοποιήθηκε μικρή εκδήλωση με κρητικούς χορούς στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού. Ακολούθως, στις 11:00, τελέστηκε στον Τύμβο Μακεδονίτισσας Τρισάγιο για τους πεσόντες Κρητικούς στη Μάχη της Κρήτης από τον Επίσκοπο Μεσαορίας κ. Γρηγόριο, ο οποίος και κατέθεσε στεφάνι εκ μέρους του Μακαριωτάτου.

Τόσο στη θεία Λειτουργία όσο και στο Τρισάγιο στον Τύμβο Μακεδονίτισσας, παρέστησαν μεταξύ άλλων εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων και η Διευθύνουσα του Προξενικού Γραφείου της Πρεσβείας της Ελλάδος κ. Αθηνά Παπαγεωργίου, ως εκπρόσωπος του Πρέσβη κ. Ιωάννη Παπαμελετίου.

Μετά το Τρισάγιο στον Τύμβο Μακεδονίτισσας, ο κ. Δημήτρης Κτιστάκης, Πρόεδρος της Παγκύπριας Ένωσης Κρητικών, μίλησε για τη μάχη της Κρήτης και τον ηρωισμό των αγωνιστών Κρητικών.

 

Γραφείο Ενημερώσεως και Επικοινωνίας

************************

Ακολουθεί η ομιλία του κ. Δημήτρη Κτιστάκη:

Σήμερα, με αφορμή το ιστορικό γεγονός της «Μάχης της Κρήτης», δράττομαι της ευκαιρίας να αποτίνω φόρο τιμής για τους νεκρούς του νησιού μας και αφ΄ ετέρου να το προβάλλω ως παράδειγμα αντρείας, ηρωισμού και θυσίας στην αντιηρωική εποχή μας.

Κυρίες και κύριοι βαθιά συγκινημένος αναφέρομαι στο πρωινό της 20ης Μαΐου του 1941 όταν ξεκίνησε η επίθεση των Γερμανών με το συνθηματικό όνομα «Επιχείρηση Ερμής». Οι βρετανικές δυνάμεις ανέλαβαν τη κατοχή της Κρήτης κάτω από τον ιταλικό ζυγό την 28η Οκτωβρίου του 1940.

Ο Ιταλικός στρατός διώχθηκε αρχικά από τους Έλληνες στη συνέχεια όμως Γερμανικές δυνάμεις ανέτρεψαν τα δεδομένα. 57.000 συμμαχικές δυνάμεις διώχθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα εκ των οποίων αρκετοί κατέληξαν στην Κρήτη, όπου ενίσχυσαν την υπάρχουσα στρατιωτική δύναμη των 14.000 ανδρών. Η κατοχή του νησιού παρείχε στο βασιλικό βρετανικό ναυτικό άριστα λιμάνια για την ανατολική μεσόγειο.

Από την Κρήτη μπορούσαν να βομβαρδίσουν τις πετρελαιοπηγές στη Ρουμανία. Επιπλέον, με την Κρήτη σε συμμαχικά χέρια, η νοτιοανατολική θέση των δυνάμεων του Άξονα δεν θα ήταν ποτέ ασφαλής, κάτι που θα ήταν ζωτικής σημασίας πριν ξεκινήσει η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, δηλαδή η εισβολή στη Ρωσία, στις 22 Ιουνίου το 1941.

Οι Γερμανοί πραγματοποίησαν επιχειρήσεις με συνεχείς βομβαρδισμούς του νησιού, κάτι που τελικά ανάγκασε τη βρετανική βασιλική Αεροπορία να μεταφέρει τα αεροσκάφη της στην Αλεξάνδρεια, δίνοντας έτσι στην Γερμανική Αεροπορία την αεροπορική υπεροχή. Παρόλα αυτά το νησί παρέμεινε απειλή και θα έπρεπε τελικά να κατακτηθεί. Στην πραγματικότητα, στην αρχή της μάχης οι σύμμαχοι είχαν το πλεονέκτημα της αριθμητικής ανωτερότητας και της ναυτικής υπεροχής.

Οι Γερμανοί είχαν αεροπορική υπεροχή και μεγαλύτερη κινητικότητα, κάτι που τους επέτρεπε να συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους πιο αποτελεσματικά. Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείτε η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση και παραμένει μοναδική στο ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός κατελήφθη εξ ολοκλήρου από αέρος. Η μάχη θεωρείται επίσης πολύ σημαντική για τους
Κρητικούς λόγω της αναπάντεχης σθεναρής αντίστασης που κατέβαλλαν ενάντια στους αριθμητικά ανώτερους Γερμανούς και το μεγάλο τίμημα που η επίθεση κ’ η επακόλουθη κατοχή είχαν στον πληθυσμό του νησιού.

Η Κρήτη υπέκυψε κάτω από το βάρος της τρομερότερης πολεμικής μηχανής που είχε γνωρίσει ως τότε ο κόσμος. Στις 27 Μαΐου καταλήφθηκαν τα Χανιά και το Ρέθυμνο. Στις 30 Μαΐου το Ηράκλειο. Την ίδια ημέρα έφευγαν από τα Σφακιά για τη Μέση Ανατολή και οι τελευταίοι Βρετανοί υπερασπιστές της Κρήτης. Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών τέλειωσαν στις 31 Μαΐου και ο αγκυλωτός σταυρός κυμάτιζε σε όλο το αιματοβαμμένο νησί. Μαζί με την Ελλάδα και την άλλη Ευρώπη περνούσε τώρα και η Κρήτη με τη σειρά της στη ζοφερή νύχτα του ναζιστικού τρόμου. Η κατοχή άρχιζε και μαζί τα φρικαλέα αντίποινα και οι απερίγραπτες ωμότητες των κατακτητών εις βάρος του άμαχου πληθυσμού, με πρώτο θύμα την Κάντανο (2 Ιουνίου 1941).
Ήταν τόσο βαρύ το τίμημα της υποταγής της Κρήτης για τους Γερμανούς, που και ο ίδιος ο Χίτλερ, παραδίδοντας το παράσημο του Ιππότη στον κατακτητή της Κρήτης στρατηγό Στούντεντ, δεν κρατήθηκε να ομολογήσει: «Η Κρήτη απέδειξε ότι οι μεγάλες ημέρες των αλεξιπτωτιστών τέλειωσαν».

Αλλά η Μάχη της Κρήτης είναι προ παντός και κυρίως κρητικό γεγονός, έχει μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία, μια ζηλευτή μοναδικότητα, που κάνει τους ιστορικούς να τη χαρακτηρίζουν ως την πιο πρωτότυπη την πιο παράδοξη μάχη στην ιστορία των πολέμων. Πού έγκειται αυτή η ιδιαιτερότητα, που είναι και ο μεγάλος τίτλος της; Ασφαλώς στην ενεργό, τη θυελλώδη και αυθόρμητη συμμετοχή του απλού λαού. Του λαού που δεν ήταν στρατευμένος, που δεν εκτελούσε διαταγές, που δεν υπηρετούσε προδιαγεγραμμένο στρατιωτικό ή διπλωματικό σχέδιο, που δεν περίμενε αναγνωρίσεις, μετάλλια και διακρίσεις. Του λαού που άκουσε τη φωνή της καρδιάς του και την αγανακτισμένη κραυγή των προγόνων του, τη φωνή της μακρόχρονης ιστορίας του, και ξεσηκώθηκε σύσσωμος, αυθόρμητος, χωρίς υπολογισμούς και χωρίς φόβους. Κανείς δεν τον διέταξε, δεν τον επιστράτευσε.

Όταν μετά την υποταγή της Κρήτης ένας Γερμανός ταγματάρχης ρωτούσε αιχμάλωτο κρητικό παλαίμαχο στρατηγό, γιατί στην Κρήτη πολέμησαν ενώ σε άλλους τόπους είχαν καταθέσει τα όπλα, πήρε την απάντηση: «Οι Κρήτες είναι ένας λαός πολεμικός που πάντοτε αγωνίστηκε για την ελευθερία του κατά διαφόρων κατακτητών, Ρωμαίων, Αράβων, Ενετών, Τούρκων. Όλος ο κόσμος γνωρίζει την ιστορία της Κρήτης. Και οι Γερμανοί έπρεπε να γνωρίζουν ότι οι Κρήτες δεν θα υπετάσσοντο άνευ αγώνος. Άλλωστε, του πρόσθεσε, ακόμα και ο Φύρερ σας στο βιβλίο του «Ο αγών μου» γράφει ότι «Λαός που δεν πολεμά για την ελευθερία του δεν πρέπει να ‘χει ελευθερία». Εμείς τι άλλο εκάμαμε παρά να πολεμήσουμε για την ελευθερία μας; και πρέπει να μας συγχαρείτε γι’ αυτό, αντί να μας διώκετε».

Οι Κρήτες παρ’ όλες τις εσωτερικές αντιθέσεις και τις τοπικιστικές διαμάχες τους, ενώνονται πάντοτε κατά των κοινών εχθρών. Τί άλλο είναι ο όρος συγκρητισμός; Η ανειρήνευτη πάλη προς τους εχθρούς έγινε μόνιμο αντιστασιακό πάθος, φρόνημα και γνώρισμα του λαού της Κρήτης. Αυτή είναι η μόνη αλήθεια, η μόνη πραγματικότητα που ερμηνεύει την κρητική ιστορία και την κρητική ψυχή. Έτσι εξηγείται η περιφρόνηση του θανάτου, ο άγριος έρωτας της ελευθερίας, που είναι ανώτερος και θερμότερος και από τον έρωτα της ζωής. Εδώ στην Κρήτη Ελευθερία και Ζωή είναι αξίες φυσικές και απόλυτες, που δεν μπορούν να νοηθούν ανεξάρτητες. Συνδέονται με σχέση υπαρξιακή. Όταν απειλείται η ελευθερία, η ζωή δεν έχει άλλη επιλογή, από την αντιστασιακή και αγωνιστική πράξη, που είτε σώζει και τη ζωή και την ελευθερία, είτε ξεπερνά το θάνατο με το θάνατο. Γιατί η ηθική νίκη είναι υπέρβαση του θανάτου, είναι η κατάφαση της ζωής.

Ο μεγάλος μας συμπατριώτης, ο Νίκος Καζαντζάκης, το είπε απλά: «Οι Κρητικοί, όπως όλες οι γενναίες ψυχές, στη άκρα απελπισία βρίσκουν τη λύτρωση… Δεν ξέρω αν υπάρχει στον κόσμο μια άλλη χώρα, όπου οι χωρικοί να βλέπουν τον πόνο, τη θυσία, την ατομική τους καταστροφή από τόσο ύψος… Υπάρχει και κάτι άλλο όμως στην Κρήτη. Υπάρχει κάποια φλόγα, ας την πούμε ψυχή, κάτι πιο πάνω από τη ζωή και απ’ το θάνατο, που είναι δύσκολο να το ορίσεις. Υπάρχει αυτή η περηφάνια, το πείσμα, η παλληκαριά, η αψηφησιά και μαζί τους κάτι άλλο ανέκφραστο και αστάθμητο, που σε κάνει να χαίρεσαι που είσαι άνθρωπος».

Ο Γερμανός Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης, σε μια αποκαλυπτική συνομιλία του με τον Σουηδό αντιπρόσωπο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού: «Οι Κρητικοί, όταν βρίσκονται μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, έχουν πάνω τους κάτι το μυθώδες. Φαντάζουν σαν τους μυθικούς ήρωες. Είναι τόσο περήφανοι και τραγικοί την ώρα εκείνη του θανάτου που όποιος τους δει είναι αδύνατο να μην τους θαυμάσει. Πολλές φορές, όταν επρόκειτο να γίνουν εκτελέσεις, αφήκα το γραφείο μου και βγήκα στο μπαλκόνι, μόνο και μόνο για να τους θαυμάσω. Σε κανένα άλλο λαό δεν είδα τέτοια περιφρόνηση προς το θάνατο και τόση αγάπη προς την ελευθερία».

Η κρητική Αντίσταση, που χαρακτηρίζεται μεγαλειώδης και διεκδικεί μια από τις πρώτες θέσεις στη γενική ιστορία της αντιστάσεως κατά του ναζισμού.

Στη σύγχρονη υλιστική εποχή, την εποχή του υλικού ευδαιμονισμού, της ιδιοτέλειας και της αδιαφορίας τέτοιες στάσεις ζωής παραμένουν ορόσημα, φωτεινοί φάροι, πνευματικοί ταγοί, καθοδηγητές της ζωής μας, μιας ζωής που θέλουμε κι απαιτούμε, να έχει νόημα, ιδανικά, αξίες, μιας ζωής ουσιαστικής όχι κίβδηλης, μιας δημιουργικής ζωής γεμάτη δράση, προοπτική προόδου, μιας ζωής που να διακρίνεται για τον ηρωισμό και την αξιοπρέπεια, έννοιες που καταρρακώθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ας έχουμε λοιπόν παράδειγμα ζωντανό στη συνείδησή μας και οδηγό στη πορεία μας την ηρωική αντίσταση των συμπατριωτών μας και ας γίνουμε μιμητές του έργου τους κι άξιοι συνεχιστές τους ειδικά στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε.