Συνέντευξη Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου στην εφημερίδα «Πολίτης». (Α΄και Β΄ μέρος)

Α΄ μέρος, Κυριακή, 5 Ιουνίου 2022

Συνέντευξη στον Μανώλη Καλατζή

Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος αν και δηλώνει πως δεν υποστηρίζει κανένα εκ των υποψηφίων Προέδρων, δεν κρύβει την ιδιαίτερη συμπάθειά του για τον Νίκο Χριστοδουλίδη, συγκρίνοντας την υποστήριξη της οποίας τυγχάνει, με αυτήν που απολάμβανε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Θεωρεί πως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, επειδή είναι έξυπνος άνθρωπος, θα κρατήσει ίσες αποστάσεις, αν και κατά τις πληροφορίες του, τα παιδιά του Προέδρου υποστηρίζουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Εκτιμά επίσης πως ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν θα είναι εύκολο να περάσει στον δεύτερο γύρο, ενώ για το ΑΚΕΛ υποστηρίζει ότι όποιον υποψήφιο και αν επέλεγε θα τον έδενε χειροπόδαρα και αυτό είπε τόσο τον Ανδρέα Μαυρογιάννη όσο και στον Αχιλλέα Δημητριάδη.

Αποδίδει επίσης στον Νικόλα Παπαδόπουλο, λάθος τακτική να ασκεί κριτική στον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, αφού ούτως ή άλλως πρέπει να συνεργαστεί είτε με το ένα είτε με το άλλο κόμμα.

Στην συνέντευξη που μας παραχώρησε μιλάει επίσης για το θέμα της υγείας του και για όσους συζητούν για τον θάνατό του, κάνοντας σενάρια για τις αρχιεπισκοπικές εκλογές.

Παρακολουθείτε την προεκλογική διεργασία; Έχουμε ήδη πολλούς υποψήφιους Προέδρους.

Δόξα σοι ο Θεός.

Αληθεύουν οι φήμες που σας θέλουν να υποστηρίζετε τον Νίκο Χριστοδουλίδη;

Να σου πω. Δεν είμαι σε κανέναν κοντά, αλλά είδα ότι μετά τον Μακάριο, μόνο ο Χριστοδουλίδης έχει λαϊκό έρεισμα. Δεν είχε λαϊκό έρεισμα κανένας Πρόεδρος.

Μάλιστα ένας βουλευτής του ΔΗΣΥ μου είπε πως έμαθε ότι τον υποστηρίζω… Του είπα δεν υποστηρίζω κανέναν, αλλά βλέπω ότι ο Νίκος έχει λαϊκό έρεισμα που δεν το είχε κανένας Πρόεδρος, ούτε καν ένας υποψήφιος Πρόεδρος.

Τον συναντήσατε;

Τον ξεγέλασαν προχθές.

Ποιος τον ξεγέλασε;

Ο επικοινωνιολόγος. Του είπα ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος ο μακαρίτης, μου είχε στείλει τον επικοινωνιολόγο του, να με συμβουλεύσει για τις αρχιεπισκοπικές εκλογές. Είχε έρθει να μου πει για το Α, Β, Γ, κ.λπ. Του είπα: «ρε δεν είμαι σημερινός. Είμαι 30 χρόνια μητροπολίτης και δεν τα έκανα τούτα και θα τα κάνω τώρα;». Θε έλεγε ο λαός: «α μύρισε ψητό και κάνει τέτοια τώρα; Θα ήταν εις βάρος μου να ακούσω τι μου έλεγε ο επικοινωνιολόγος». Του είπα ότι θα εκλεγώ, και μετά να έρθει να του κάνω το τραπέζι και να του εξηγήσω γιατί κέρδισα τις εκλογές.

Τον Νίκο Χριστοδουλίδη τι τον συμβουλέψατε;

Του είπα: « Έπρεπε να καταλάβεις, ότι δεν ήταν δικός σου άνθρωπος και ήθελε να σε παγιδέψει. Σε παρακολούθησα και μιλούσες βρε αδελφέ μισή ώρα. Δεν σε κανούσαν 10 λεπτά; Πρόσεχε από δαμαί και δα να μην σου στήσουν άλλη παγίδα, γιατί έχεις ένα προσόν που δεν το έχουν άλλοι. Έχεις λαϊκή στήριξη».

Εσείς τι ακούτε από αυτούς με τους οποίους μιλάτε για τις εκλογές;

Ήρθε ένα βουλευτής, φίλος μου και μου είπε, πως αν υποθέσουμε ότι ο φίλος μου ο Νίκος εκλέγεται νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τι θα κάνει με τη Βουλή που δεν έχει βουλευτές να τον στηρίξουν; Και γω τον ρώτησα να μου πει, πόσους βουλευτές είχε ο Μακάριος; Έμεινε και με έβλεπε. Άνθρωπος που έχει λαϊκό έρεισμα, έχει δύναμη. Ας πάει η Βουλή να ψηφίσει έναν νόμο που δεν τον θέλει η κυβέρνηση. Αν κατεβούν 10.000 άτομα έξω από τη Βουλή, τι θα γίνει;

Κάποτε είχατε πει ότι είσαστε ΔΗΚΟ. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ΔΗΣΥ, όπως έχει δηλώσει και ο ίδιος.

Είναι ανεξάρτητος υποψήφιος, δεν είναι του Συναγερμού.

Πιστεύετε ότι θα τον υποστηρίξει το ΔΗΚΟ;

Νομίζω ναι. Φώναξα πριν περίπου δύο χρόνια τον Νικόλα Παπαδόπουλο και του είπα: «Ρε Νικόλα είσαι έξυπνος άνθρωπος. Έχεις τώρα κάποια χρόνια που βρίζεις το ΑΚΕΛ και τον Συναγερμό. Με ποιον ανάθεμα θα πας αύριο να συνεργαστείς;». Είναι ασυγχώρητα λάθη αυτά. Εγώ δεν είμαι πολιτικός. Εγώ μια φορά χρειάστηκα ψήφο και έκαναν το λάθος και με ψηφίσανε και θα μείνω ώς το τέλος.

Συναντηθήκατε με άλλους υποψήφιους;

Πρώτα είδα τον γιο του Λέλλου, με τον οποίο γνωριζόμαστε εκ του μακρόθεν. Του είπα: «Έμαθα ότι είσαι αξιοπρεπής άνθρωπος. Αν παραμείνεις αξιοπρεπής, υποψήφιος του ΑΚΕΛ δεν γίνεσαι. Το ΑΚΕΛ για να σε βάλει υποψήφιο θα σε δέσει χειροπόδαρα. Πού ζεις; Στο φεγγάρι, δεν είσαι κάτοικος αυτού του νησιού; Δεν κατάλαβες ότι οι αριστεροί είναι πράκτορες των Εγγλέζων;».

Πράκτορες και μάλιστα των Εγγλέζων; Βαρύ αυτό Μακαριότατε.

Αν είσαι δημοσιογράφος και δεν το ξέρεις, μειονεκτείς. Από την εποχή του Πάπη, όχι τώρα.

Το ΑΚΕΛ επέλεξε τον Ανδρέα Μαυρογιάννη. Δεν φαίνεται να είναι δεμένος χειροπόδαρα.

Ήρθε χθες (Τετάρτη) και τον είδα τον Μαυρογιάννη. Του είπα τα ίδια που είπα στον Αχιλλέα Δημητριάδη. Μου είπε ότι ώς τώρα δεν του είπαν τίποτα. Τον προειδοποίησα: «Αν νομίζεις ότι θα σε αφήσουν να διοικήσεις όπως θέλεις ξέχνα το». Επέμενε ότι δεν του είπαν τίποτα. «Μακάρι» του είπα, «καλός άνθρωπος είσαι, καλός συνομιλητής ήσουν, αλλά Κυπριακό γιοκ, δεν θα μπορέσεις να το λύσεις». Το κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί αν δεν έχουμε οικονομικό υπόβαθρο.

Και το οικονομικό υπόβαθρο θα λύσει το Κυπριακό;

Θα πάμε στις συνομιλίες και θα χτυπήσουμε το χέρι στο τραπέζι και θα πούμε: «Άκου κύριε Τατάρ, Τσαβούσογλου, Ερντογάν. Πρέπει να κάνουμε ένα σωστό κράτος, που να εξυπηρετούνται και οι Τούρκοι και οι Έλληνες, να ζουν χαρούμενοι και ευτυχισμένοι όπως ζούσαν παλιά».

Δεν μου είπατε όμως τίποτα για τον Αβέρωφ Νεοφύτου, που είναι και Παφίτης.

Παφίτης και φίλος. Καλά δεν το καταλαβαίνει ο ίδιος όταν ούτε το κόμμα του δεν τον υποστηρίζει; Για να περάσει στη δεύτερη Κυριακή θέλει πάνω από 25% με 30%. Εσύ πιστεύεις ότι θα φτάσει στο 20%;

Του εισηγηθήκατε να αποσυρθεί;

Όχι, δεν μου πέφτει λόγος. Να κάνει ό,τι κάνει. Έκανε δηλώσεις κατά του Χριστοδουλίδη και έστειλε μια επιστολή. Σκεφτόμουν να του διαμηνύσω ότι αν είχε στείλει εκείνη την επιστολή με ευγένεια κ.λπ. ήταν να κερδίσει πολλούς ψήφους. Δεν κατάλαβε ότι αυτός ο λαός έχει απαξιώσει πλέον τα κόμματα; Θα του έλεγα να μην κρατάει αυτή τη γραμμή γιατί χάνει και μόνο με την καλοσύνη κερδίζει κάποιος. Ο Χριστοδουλίδης είναι ο πρώτος μετά τον Μακάριο που έχει λαϊκό έρεισμα. Γιατί το απέκτησε δεν μπορώ να το ξέρω. Είναι η όλη του συμπεριφορά… Πήγαν να τον κατηγορήσουν για τα παιδιά του γιατί πήγαιναν σε αγγλικό σχολείο. Αφού όλοι οι διπλωμάτες, επειδή παίρνουν μεταθέσεις από τη μία χώρα στην άλλη, έστελναν τα παιδιά τους. Έγινε υπουργός, τι έπρεπε να κάνει;

Ο Πρόεδρος έχει ξεκαθαρίσει ότι στηρίζει τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ.

Θα στηρίξει το κόμμα του.

Και ο Νίκος Χριστοδουλίδης από το κόμμα του προέρχεται.

Εγώ πιστεύω ότι θα κρατήσει ίσες αποστάσεις. Πληροφορούμαι ότι τα παιδιά του Προέδρου υποστηρίζουν Χριστοδουλίδη. Δεν έχει βεβαίως σχέση, γιατί πολλές φορές, άλλο ψηφίζει ο πατέρας, άλλο τα παιδιά, άλλο η γυναίκα…

Είχατε κατηγορηθεί για σχέσεις με το ΕΛΑΜ, λόγω δηλώσεων που είχατε κάνει στο παρελθόν…

Είναι πελλοί. Σήμερα μπορώ να σου πω ότι είναι πελλοί τούτοι. Πίστευα ότι είχαν μεν μια ακραία γραμμή, αλλά νόμιζα ότι είναι μορφωμένα παιδιά. Ύστερα όταν έμαθα ότι ήταν με αυτούς της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα τότε είπα: «Όι, έν’ πελλοί τούτοι». Δεν έχω σχέσεις μαζί τους.

Ο Μιχαλολιάκος στην Ελλάδα, ισχυριζόταν ότι τους είχατε δώσει χρήματα;

Εγώ, χρήματα, δεν νομίζω. Τους συμπαθούσα αρχικά αλλά μετά όταν είδα ότι δεν πάνε καλά, λέω, εγώ με πελλούς ίντα που να κάμνω; Τους κρατάω σε απόσταση.

Είναι γνωστό αντιμετωπίζετε σοβαρά θέματα υγείας. Εσείς πώς βιώνετε την κατάσταση;

Με τον καρκίνο πάω καλά. Έχω πρόβλημα με τα πόδια μου. Ιδίως από την ημέρα που έκοψα το χέρι μου, έμεινα λίγες μέρες στο κρεβάτι και επιβαρύνθηκα. Πριν άνοιγα τις πόρτες του διαμερίσματός μου μέχρι κάτω και κάθε πρωί περπατούσα δύο με τρία χιλιόμετρα. Έμειναν ένα δεκαήμερο στο κρεβάτι και όταν σηκώθηκα δεν μπορούσα να περπατήσω. Παρόλο που κάνω φυσιοθεραπεία, δεν υπερπήδησα το πρόβλημα ακόμα.

Η κατάσταση με τον καρκίνο πώς εξελίσσεται;

Εξελίσσεται ομαλά. Κάνω χημειοθεραπεία και δεν έχω πρόβλημα με τον καρκίνο. Ο ογκολόγος βρήκε τα κατάλληλα φάρμακα, αν και μου δημιουργούν κάποιες παρενέργειες τις οποίες αντιμετωπίζω.

Νιώθω πολύ άνετα, γιατί πιστεύω ότι ο Θεός δεν μας δίδει περισσότερα από εκείνα που αντέχουμε.

Εσείς αντέχετε;

Ο Θεός μου έδωσε και αντοχή και υπομονή. Και αφού το πιστεύω ότι δεν μας δίνει παραπάνω από εκείνο που αντέχουμε, αγωνίζομαι και υπερβαίνω τις δυσκολίες.

Σας ενοχλεί -και το θέτω σε προσωπικό επίπεδο- το ότι γίνεται μια συζήτηση έξω στον κόσμο, ακόμη και από τον κλήρο, από ανθρώπους της Εκκλησίας συζήτηση του τύπου: «Ο Αρχιεπίσκοπος δεν πάει καλά», «ο Αρχιεπίσκοπος δεν θα ζήσει πολύ ακόμα»… Σαν άνθρωπο σας ενοχλεί;

Προσωπικά δεν με ενοχλεί και τις περισσότερες φορές γελάω και λέω, δεν ξέρω πόσο καιρό θα ζήσω. Μπορεί έναν μήνα, έξι μήνες, έναν χρόνο, δύο χρόνια; Δεν μπορώ να το ξέρω. Αυτό το ξέρει μόνο ο Θεός. Αλλά παίρνω σαν δεδομένο ότι έζησα δύο χρόνια. Αυτοί αδελφοί που ετοιμάζονται, δεν θα εκτεθούν;

Πάντως είναι πολλά χρόνια που περιμένουν κάποιοι…

Ναι, αλλά αφού ζω;

Δεν σας δημιουργεί πικρία όλο αυτό;

Όχι. Θλίβομαι. Για άλλα στενοχωριέμαι. Δεν με στενοχωρεί αυτή η κατάσταση. Στενοχωριέμαι γιατί σκέφτομαι: «πού πάει το ήθος;» Πρέπει να έχουμε και λίγο ήθος. Δεν μπορούμε για τον αδερφό μας και δη τον προϊστάμενο, τον Αρχιεπίσκοπο της τοπικής Εκκλησίας, να έχουμε τέτοιες συμπεριφορές.

Αν κάποιος γυρνούσε πίσω τον χρόνο, ίσως έλεγε ότι και εσείς ως μητροπολίτης Πάφου, ετοιμαζόσασταν για τη διαδοχή, όταν ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α’ αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας.

Σε εκείνη τη περίπτωση δυστυχώς… ενώ ήταν ένας εξυπνότατος άνθρωπος ο μακαρίτης Αρχιεπίσκοπος, τον πρόδωσε η μνήμη του και από 65 χρονών -νεότατος -άρχισε να ξεχνά και τα τελευταία χρόνια δεν επικοινωνούσε. Δόξα τω Θεώ η δική μου η μνήμη είναι καλή. Τα πόδια είναι που δεν πάνε καλά. Εκείνος, ούτε μπορούσε να περπατήσει, ούτε μπορούσε να μιλήσει, ούτε είχε συνέχεια ώστε να μπορεί να σκεφτεί.

Εσείς πώς το αντιληφθήκατε τότε;

Όταν προήδρευε της Συνόδου, ένα θέμα μπορούσε να μας το φέρει και δυο και τρεις φορές. Δεν το καταλάβαινε. Για να τον προστατεύσω του ξεχώριζα τα χαρτιά και μου θύμωνε λέγοντας: «γιατί τα πιάνεις τα χαρτιά; Είναι δικά μου». Οι άλλοι γελούσαν και εγώ θλιβόμουν.

Μετά την ασθένεια αρχίσατε να αναθεωρείτε πράγματα, σε σχέση με την Εκκλησία;

Ακόμα και όταν ζούσε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α’, έλεγα ότι η Εκκλησία χρειάζεται τομές. Δεν ήθελε όμως ο μακαρίτης.

Γιατί δεν ήθελε;

Ενώ ήταν πολύ έξυπνος άνθρωπος, είχε μια νοοτροπία διαφορετική. Τα ήθελε όλα δικά του.

Τι δικά του μπορεί να έχει ένας Αρχιεπίσκοπος;

Ήταν εξυπνότατος. Αν ήταν βλάκας θα έλεγα τόσα κόβει ο νους του, αλλά ήταν έξυπνος άνθρωπος. Ήταν η νοοτροπία που έφερε μαζί του και από την οικογένειά του και από τον Κύκκο που ήταν δόκιμος. Ήθελε και πίστευε ότι μόνον εκείνος σκέφτεται σωστά. Θεωρούσε τους άλλους υποδεέστερους από τον ίδιο. Τις τομές που έκανα εγώ, του τις είχα εισηγηθεί και του είχα πει ότι θα ήμουν δίπλα του να τον βοηθήσω. Για το κεντρικό ταμείο μισθοδοσίας κλήρου, μου είχε πει ότι ήθελα να πληρώνει η Αρχιεπισκοπή τους παπάδες μου στην Πάφο. Μα οι παπάδες δικοί μου ήταν; Πριν από μένα ήταν ο ίδιος μητροπολίτης Πάφου.

Το κάνατε εκείνο το ταμείο μισθοδοσίας των ιερέων, αλλά ήρθε το κούρεμα και η πανδημία.

Ναι αλλά ποιος πίστευε ότι θα κατέρρεε η Τράπεζα Κύπρου και θα χάναμε τις μετοχές μας; Χάσαμε και το κεφάλαιο, χάσαμε και τα εισοδήματα που ήταν 9-10 εκατ. ευρώ τον χρόνο από τα μερίσματα. Ευτυχώς που είχαμε τα ξενοδοχεία και επιβιώσαμε.

Και μετά ήρθε ο κορωνοϊός

Ήρθε αυτό το κακό που δεν το πίστευα ότι θα συνέβαινε ποτέ. Παρέλυσαν τα πάντα.

Μακάβρια η συζήτησή μας, αλλά θα τολμήσω να σας ρωτήσω για τη σχέση σας με τον θάνατο.

Από πολύ μικρός φιλοσόφησα τον θάνατο, γιατί έχασα τον πατέρα μου σε ηλικία 10 ετών. Δεν είχε κλείσει τα 37. Ήταν μια τραγωδία για μένα, αλλά ο θάνατος ήταν θάνατος. Σπουδάζοντας θεολογία, αντιλήφθηκα ότι το πιο βέβαιο πράγμα που μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο είναι ο θάνατος.

Τι είναι ο θάνατος;

Ο θάνατος ανοίγει την αιωνιότητα, διότι ο Θεός τον άνθρωπο τον έπλασε αθάνατο. Είναι η παρακοή και η αμαρτία που έφεραν τον θάνατο. Έπλασε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Αυτού. Τον έπλασε για να τον κάνει κατά χάριν Θεό.

Έχει μοναξιά ο αρχιεπισκοπικός θρόνος;

Όχι. Καθόλου.

Έχετε ανθρώπους δίπλα σας;

Αν δεν έχεις μέσα σου τον Θεό είσαι μόνος. Έχεις πληρότητα ζωής.

Ε όπως και να το κάνουμε χρειαζόμαστε και τους ανθρώπους.

Βεβαίως, αφού ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον, αλλά αυτό που συμπληρώνει τα πάντα, είναι η παρουσία του θείου μέσα σου. Δηλαδή, αν δεν ανοίξεις την καρδιά σου, να βάλεις τον Θεό μέσα σου, είσαι μόνος. Μοναξιά δεν αισθάνομαι αφού όλη μέρα είμαι υπ’ ατμόν. Εγώ δουλεύω και όταν ακόμη ήμουν στο κρεβάτι του πόνου δούλευα.

Δηλαδή τι κάνετε, με τι ασχολείστε όταν λέτε ότι δουλεύετε;

Με όλα τα θέματα της Αρχιεπισκοπής και γενικά της Εκκλησίας και της Ορθοδοξίας.

Β΄ μέρος, Δευτέρα, 6 Ιουνίου 2022

Παραμένει το θέμα με τους μητροπολίτες που δεν συλλειτουργούν μαζί σας;

Τους είπα, ότι ενώ ήξεραν πως είμαι άρρωστος, γιατί δεν ρώτησαν ποτέ, «ρε αδελφέ τι κάνεις; Πού πας; Θέλεις καμιά βοήθεια;» Δεν με ρώτησαν ποτέ και ήρθαν να διαμαρτυρηθούν γιατί δεν μείναμε ουδέτεροι στο θέμα της Ουκρανίας. Τους είπα ότι υπάρχουν οι Τόμοι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και όποιος θέλει μπορεί να τους δει. Η Ουκρανία δεν άνηκε ποτέ στο Πατριαρχείο Μόσχας. Αν δεν θέλουν να συλλειτουργήσουμε, ώρα τους καλή, αλλά τους είπα πως είναι εκτός Εκκλησίας. Τους είπα: «Δεν είστε μέλη της Εκκλησίας της Κύπρου. Είστε προτεστάντες. Θα κάνει ο καθένας Εκκλησία δική του; Πάτε λάθος κύριοι». Ο Λεμεσού ήρθε και συλλειτουργήσαμε μαζί με τον βοηθό του. Οι μόνοι που μείνανε, είναι ο Κύκκου με τον Ταμασού.

Τα χρήματα και οι Ρώσοι

Πού αποδίδεται την υποστήριξη των μητροπολιτών προς το Πατριαρχείο Μόσχας;

Νομίζω έχουν παρασυρθεί. Δεν θέλω να πιστεύω ότι ο Κύκκου πιάνει χρήματα ή έχει ανάγκη χρημάτων από τη Μόσχα. Δεν έχει. Μπορεί να έχει ο Ταμασού που ένας Ρώσος του έχτισε και εκκλησία εκεί πάνω κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ.

Οι μητροπολίτες Λεμεσού και Μόρφου;

Δεν ορθοφρονούν. Εγώ τους είπα, και τα ξεχνάμε δυστυχώς αυτά, εμείς να μείνουμε ουδέτεροι. Να μην πάμε ούτε με τον έναν, ούτε με τον άλλο και να κάτσουμε να σκεφτούμε γιατί είναι και οι δύο πεισματάρηδες και δεν θα τα βρουν ποτέ. Χρειάζεται κάποιος να τους βοηθήσει να τα βρουν. Τούτος ο κάποιος είμαι εγώ. Δεν είχε το θάρρος άλλος να πει του Οικουμενικού Πατριάρχη ή του Πατριάρχη Μόσχας ότι κάνουν λάθος.

Σε παροξυσμό ο Κύριλλος

Επίσης, ο Πατριάρχης Μόσχας έχει αποφασίσει να διακόψει τις επαφές μαζί σας λόγω της Ουκρανίας.

Να σας πω. Ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, σε όσους αναγνωρίσαμε την αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας, μας έκοψε το μνημόσυνο. Προχθές, ήταν στην Κύπρο ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, ο οποίος είναι υπεύθυνος του τμήματος εξωτερικών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και τον ρώτησα γιατί μας έκοψε το μνημόσυνο ο Πατριάρχης Κύριλλος. Μήπως γίναμε καθολικοί ή προτεστάντες; Μήπως αλλάξαμε θρησκεία;  Επειδή μιλάει ελληνικά, τον ρώτησα αν καταλαβαίνει τη λέξη «παροξυσμός». Μου είπε πως αντιλαμβάνεται τον παροξυσμό ως ισχυρή διαφωνία.

Πού θέλατε να καταλήξετε;

Του είπα ότι ο Απόστολος Βαρνάβας με τον Απόστολο Παύλο είχαν φτάσει σε σημείο παροξυσμού, λόγω διαφωνιών, αλλά στη κοινή τράπεζα ήταν μαζί και κοινωνούσαν του αχράντου σώματος και αίματος του Κυρίου. Συνομιλούσαν και δεν έπαψε ο ένας να μνημονεύει τον άλλο. Είπα, λοιπόν, του Ιλαρίωνα να μεταφέρει στον Πατριάρχη Κύριλλο ότι πρέπει να εγκαταλείψει τα λάθη και να αρχίσει να μας μνημονεύει. Εμείς τον μνημονεύουμε, του στέλνω επιστολές και απαντάει.

Τι σας απάντησε ο Ιλαρίωνας;

Μου είπε ότι θα το μεταφέρει, αλλά αμφιβάλλω, γιατί τους έχει πατημένους κάτω ο Κύριλλος. Είναι πολύ εγωιστής και φοβούνται οι μητροπολίτες να πάνε κοντά του. Εγώ τσακώθηκα πολλές φορές μαζί του, γιατί ήταν λάθος. Εγώ με την Εκκλησία της Ρωσίας αντιλήφθηκα ότι παλιότερα ήταν κάτω από τον κομουνισμό και δεν μπορούσαν να μιλήσουν, γιατί έκαναν ό,τι τους έλεγε ο γενικός γραμματέας του κόμματος.

Η νοοτροπία του κομουνιστή

Τώρα όμως δεν υπάρχει κομουνισμός…

Εσύ νομίζεις πως δεν υπάρχει. Εκεί που γεννήθηκε, πέθανε ο κομουνισμός, αλλά η νοοτροπία του κομουνιστή μένει. Έχουν τον εθνικισμό τώρα και προβάλλουν τη σλαβική καταγωγή τους. Αλλά και οι Ουκρανοί Σλάβοι είναι, και με την επίθεση που δέχθηκαν μισούν τους Ρώσους. Θα περάσουνε πολλά χρόνια και μερικές γενιές για να συμφιλιωθούν.

Τι κίνητρα έχει η εκκλησιαστική διαμάχη Ρωσίας – Ουκρανίας;

Εγώ ποτέ δεν πίστεψα ότι το θέμα ήταν εκκλησιαστικό. Είναι άκρως πολιτικό και δεν αφορά μόνο την Ουκρανία. Η Ρωσία έπιασε δύο επαρχίες της Γεωργίας. Έπιασε δύο επαρχίες της Ουκρανίας. Έπιασε ένα αρκετά μεγάλο ορθόδοξο κομμάτι της Πολωνίας. Η πολωνική Εκκλησία είναι μικρή, αλλά της έπιασε ένα κομμάτι που είχε μισό εκατομμύριο ορθόδοξους. Πήρε κομμάτι και της Ρουμανίας. Όπου είχε σύνορα η Ρωσία έπιανε.

Αυτή επεκτατική πολιτική αφορά όμως το κράτος…

Και η ρωσική Εκκλησία, επί Σοβιετικής Ένωσης, έβαζε παντού μητροπολίτες Ρώσους. Δεν θεωρούν το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης Οικουμενικό γιατί βλέπουν το θέμα πληθυσμιακά. Μέχρι τον 17ο αιώνα, όλοι ήταν κάτω από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Την πρώτη αυτοκεφαλία την πήρε η Εκκλησία της Ρωσίας. Πίεζε η Ρωσία ως μεγάλη χώρα και η καημένη η Κωνσταντινούπολη ήταν κάτω από την μπότα του αλλόθρησκου.

Ποιος, τελικώς, ελέγχει την Εκκλησία της Ουκρανίας;

Εγώ είχα ρωτήσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αν όταν εκδίδονταν οι Τόμοι Αυτοκεφαλίας όριζαν και σύνορα. Μου απάντησε καταφατικά. Η Ουκρανία δεν ανήκε στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Μόσχας. Υπάρχει επιστολή που είχε σταλεί στον Πατριάρχη Μόσχας και του έδινε το δικαίωμα, λόγω αποστάσεως, να χειροτονεί τον μητροπολίτη Κίεβου, αλλά να μνημονεύει πρώτα τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στον οποίο ανήκει, και κατά δεύτερο λόγο, τιμής ένεκεν, τον Μόσχας. Αυτό γινόταν μέχρι το 1917 που οι Μπολσεβίκοι έκαναν την επανάσταση. Μετά μπορούσε το Οικουμενικό Πατριαρχείο να πει τίποτα στην κραταιά αυτοκρατορία του κομουνισμού; Όταν έπεσε ο κομουνισμός, ο Οικουμενικός Πατριάρχης απαίτησε να επανέλθουν τα πράγματα στην προηγούμενη κατάσταση και οι Ρώσοι του είπαν: «Ξέχνα το. Δεν σε μνημόνευαν 70 χρόνια και θα σε μνημονεύουν τώρα;»

Ο διάδοχός μου

Ποιος θα θέλατε να είναι ο διάδοχός σας στον αρχιεπισκοπικό θρόνο;

Θα ήθελα να κάτσουν κάτω να συνεργαστούν.

Ναι, αλλά ένας θα είναι ο Αρχιεπίσκοπος.

Ναι, να συνεργαστούν και να πουν, «έλα, εμείς θα σε ψηφίσουμε εσένα, γιατί θεωρούμε ότι η Εκκλησία κάτω από τον Θεό δεν παθαίνει τίποτα». Εκείνο που φοβούμαι είναι το εθνικό θέμα. Αν δεν έχει Αρχιεπίσκοπο που να έχει άποψη στο εθνικό θέμα, πολύ φοβούμαι θα χάσουμε την Κύπρο.

Το καμπαναριό και τα οικόπεδα

Υπάρχει ενδεχόμενο εκλογής Αρχιεπισκόπου που θα ελέγχεται από το Πατριαρχείο Μόσχας;

Δεν μπορούν. Είναι καλά οργανωμένη η Εκκλησία της Κύπρου. Θα σου πω ένα παράδειγμα. Τιτλοποίησα στο Πατριαρχείο Μόσχας τέσσερα οικόπεδα στη Λεμεσό για να χτίσουν δική τους εκκλησία. Ο Λεμεσού συμφώνησε, με τον όρο να μνημονεύουν πρώτα τον ίδιο και μετά τον Πατριάρχη Μόσχας. Μαθαίνω ότι πήγαν και έβαλαν τα οικόπεδα υποθήκη, πιάσαν χρήματα και χτίσαν μόνο το καμπαναριό και ξεμείνανε. Μόλις το έμαθα, τους είπα ότι τα οικόπεδα τα έδωσα για να χτίσουν εκκλησία και όχι να πάνε να τα βάλουν υποθήκη για να πάρουν ριάλια. Εμένα, ένας Ρώσος εκατομμυριούχος μου έδωσε 2 εκατομμύρια για να χτιστεί η εκκλησία στο χωριό μου. Γιατί δεν έδωσαν για να χτιστεί η δική τους εκκλησία;

Γιατί;

Γιατί κλέβανε.

Ο Σταύρος και η Σταυριανή

Πώς περνάτε την ημέρα σας τώρα που λόγω των προβλημάτων στην κίνηση είστε αναγκασμένος να παραμένετε στην Αρχιεπισκοπή;

Ξυπνάω στις 5 και ακούω τις πρώτες ειδήσεις στις 6 στο υπνοδωμάτιό μου. Στις 6:30 έρχομαι και κάθομαι εδώ στο σαλόνι τους διαμερίσματος. Ξεκινάει η πρωινή ενημέρωση με τον Σταύρο και την Σταυριανή, τους ακούω, βλέπω τις εφημερίδες κ.λπ., κ.λπ. Θέλω να ενημερώνομαι. Εφημερίδες δεν μπορώ πια να διαβάσω.

Τις βλέπετε από την τηλεόραση;

Θα φας την ημέρα σου αν πει να καταπιαστείς με τις εφημερίδες. Δεν έχω τόσο χρόνο.

Και ακολουθεί, φαντάζομαι, πρόγραμμα κανονικό…

Μετά έχουμε Θρονική Επιτροπή στις 10:30 και συζητάμε τα θέματα της χρονιάς, τα οποία τα ξέρω απέξω κι ανακατωτά. Κανονικό πρόγραμμα και κατά τις 9:30 με 10 το βράδυ πάω για ύπνο. Δόξα τω Θεώ, πάω καλά, έχω τα προβλήματά μου, αλλά δεν με καταβάλλουν.

Πηγή: www.politis.com.cy