Η Είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα

Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ:
Ο ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ

Του Σταύρου Σ. Φωτίου
Καθηγητή Πανεπιστημίου Κύπρου

Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, μετά από μια μεγάλη στρατιωτική νίκη, ο νικητής εισέρχετο στην πρωτεύουσα Ρώμη με θριαμβευτική πορεία. Μετά την παρέλαση των νικηφόρων στρατευμάτων και των αξιωματικών τους, ακολουθούσε πάνω σε άσπρο άλογο ή άρμα ο θριαμβευτής ηγέτης, τον οποίο επευθυμούσαν οι πάντες. Στη συνέχεια, έρχονταν αλυσοδεμένοι οι αιχμάλωτοι, σε πολλές δε περιπτώσεις η παρέλαση τελείωνε με την εκτέλεση του νικημένου αρχηγού ενώπιον του αλαλάζοντος πλήθους.

Ως έναν τέτοιο στρατιωτικό αρχηγό αντιλαμβάνονταν πολλοί Ισραηλίτες τον αναμενόμενο μεσσία. Ο μεσσίας αυτός θα ηγείτο της επανάστασης των Ισραηλιτών εναντίον των Ρωμαίων, θα απελευθέρωνε τον Ισραήλ και θα υπέτασσε όλους τους λαούς στην κυριαρχία του: η ρωμαϊκή κοσμοκρατορία θα αντικαθίστατο από την ισραηλιτική.

Μεσσία αυτού του είδους εξέλαβαν πολλοί Ισραηλίτες τον Χριστό. Ιδιαίτερα τα θαύματα που είχε επιτελέσει είχαν οδηγήσει το πλήθος να πιστέψει ότι ήταν ο μεσσίας. Ως εκ τούτου, μετά την ανάσταση του Λάζαρου και τη διάδοση της επικείμενης εισόδου του στα Ιεροσόλυμα, τρέχουν να τον υποδεχθούν. Ο Χριστός, όμως, ανατρέπει την αντίληψη αυτή του πλήθους για το μεσσία και προβάλλει μια διαφορετική εικόνα για το λυτρωτή των ανθρώπων. Έτσι, αντί καβαλλάρης σε άσπρο περήφανο άλογο εισέρχεται στην πρωτεύουσα καβαλλάρης σε μικρό ταπεινό γαϊδουράκι· δεν περιστοιχίζεται από στρατηλάτες αλλά ψαράδες· τον αντιλαμβάνονται σωστά όχι οι μεγάλοι αλλά τα μικρά παιδιά· όχι μόνο δεν θα εκτελέσει κανέναν αλλά ο ίδιος θα θυσιασθεί για τους άλλους.

Η επανάσταση που ο Χριστός κομίζει στους ανθρώπους κάθε εποχής είναι η επανάσταση του πνεύματος. Ο κόσμος δεν αλλάζει απλώς με την αλλαγή ρόλων: οι καταπιεσμένοι επαναστατούν, παίρνουν την εξουσία, γίνονται καταπιεστές, και πάλι από την αρχή. Αυτού του είδους οι επαναστάσεις δεν οδηγούν στον έσχατο στόχο: την παγκόσμια αδελφική κοινωνία. Με τη βία δεν επιτυγχάνεται η αδελφοσύνη των ανθρώπων. Η πνευματική συνένωση πραγματώνεται μέσω της υπαρξιακής μεταμόρφωσης που φέρνει η πίστη ότι ο Θεός είναι πατέρας και οι άνθρωποι αδελφοί. Πρόκειται για μια άλλη αντίληψη πανανθρώπινης κοινωνίας. Θεμελιώδη γνωρίσματα της κοινωνίας αυτής είναι η διαφορά, η ισότητα και η ενότητα.

Διαφορά σημαίνει ότι κάθε πρόσωπο είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο· δεν αντικαθίσταται με τίποτε. Ισότητα σημαίνει ότι κάθε εξουσίαση του άλλου απορρίπτεται· εδώ πρωτεύει μόνο η διακονία. Ενότητα σημαίνει ότι υπάρχει κοινότητα ζωής· τα πάντα δωρίζονται και αντιδωρίζονται. Άνθρωποι και λαοί μπορούν να ζήσουν αρμονικά, γιατί καθένας εκφράζει με το δικό του τρόπο την αλήθεια. Οι λαοί θυμίζουν στην οικουμένη ότι αυτή δεν σημαίνει απρόσωπη ισοπέδωση. Αντίστοιχα, η οικουμένη θυμίζει σε κάθε λαό ότι πολιτεύεται σωστά μόνο όταν έχει καθολική συνείδηση, όταν ό,τι αληθινό έχει το προσφέρει σε όλους.

Αντί του πολέμου όλων εναντίον όλων, ο Χριστός εγκαινιάζει τον πόλεμο εναντίον της αμαρτίας που χωρίζει ανθρώπους και λαούς. Οι άνθρωποι πρέπει να παλέψουν ενάντια σε κάθε τάση καθυπόταξης του άλλου, σε κάθε πτυχή της ζωής: συζυγική, γονική, επαγγελματική, πολιτική. Ενάντια σε κάθε προτεραιότητα του δικού μου έναντι του δικού σου: οτιδήποτε είναι αληθινό γίνεται δικό μας. Ενάντια σε κάθε ροπή εκμετάλλευσης του άλλου, είτε ύλικής είτε ψυχικής. Ο πιστός οφείλει να συγκρουσθεί με τις δαιμονικές δυνάμεις του ψεύδους και της διαίρεσης, να αποβάλει στερεότυπα, να τροποποιήσει συμπεριφορές. Καλείται να γίνει θεματοφύλακας της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου, μάρτυρας ειρήνης και δικαιοσύνης, ζωντανή εικόνα του Χριστού.

Ο Χριστός φανερώνει ότι για ουσιαστική αλλαγή προϋποτίθεται η προσωπική αλλαγή. Όχι να περιμένεις να αλλάξουν οι άλλοι, να τροποποιηθούν οι θεσμοί, για να αλλάξεις –αν αλλάξεις– και εσύ. Αλλά εσύ, πρώτος, να αγωνισθείς για να ενσαρκώσεις την ελευθερία και την αγάπη, να γίνεις ο δίκαιος άνθρωπος του Θεού, που με τη μαρτυρία του δίνει πρόγευση ενός καινούργου κόσμου.

Όμως τα πιο πάνω δεν είναι αρκετά, διότι υπάρχει ο θάνατος. Γι᾽ αυτό και η επανάσταση του Χριστού επιφέρει και τη νίκη επί του θανάτου. Ο πιστός ―προγευόμενος στην κοινωνία του με τον Θεό τη νίκη πάνω στο θάνατο― ξέρει ότι η αγάπη έχει τον τελικό λόγο, ότι καμμία πράξη φιλανθρωπίας δεν πάει χαμένη. Πολύ περισσότερο ο πιστός δεν φοβάται κανέναν· απεναντίας αυτόν είναι που φοβούνται οι απάνθρωπες εξουσίες.

Κεφάλαιο από το νέο βιβλίου του συγγραφέα: Η ορθόδοξη πίστη.