Προσφώνηση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Γεωργίου στην Τελετή Παρασημοφόρησης του κ. R. Menendez

Κύριε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας,

Πανιερώτατοι και Θεοφιλέστατοι Άγιοι Αδελφοί,

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Εφαρμόζοντας σχετική ομόφωνη απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Αυτοκέφαλης Αποστολικής Εκκλησίας της Κύπρου, για απονομή της ανώτατης τιμητικής διάκρισης της Εκκλησίας Κύπρου, του χρυσού παρασήμου του Αποστόλου Βαρνάβα, στον Γερουσιαστή R. Menendez, πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Αμερικανικής Γερουσίας, ανέλαβα να τον εγκωμιάσω και διά λόγων, όπως συνηθίζεται. Συνειδητοποιώ, όμως, ότι η προσωπικότητά του είναι τόσο μεγάλη που κάθε εγκώμιο φαίνεται αδύναμο μπροστά στη λαμπρότητά της. Γιατί το έργο και ο χαρακτήρας του είναι πολύ ανώτερα από κάθε ύμνο. Είμαι, εν τούτοις, αναγκασμένος να προσπαθήσω, όσο μπορώ, να εξάρω διά λόγων  την προσφορά του τιμωμένου.

Η αποδιδομένη τιμή σε ισχυρούς της ημέρας, προς άρχοντες του πλούτου και των αξιωμάτων, την ώρα που είναι ενδεδυμένοι την πορφύρα του πλούτου ή της εξουσίας, συνιστά κολακεία και προέρχεται από κίνητρα συμφεροντολογικά. Προσφέρεται με τυμπανοκρουσίες, εν αναμονή κέρδους. Δεν έχει, ασφαλώς, τέτοιο χαρακτήρα η σημερινή εκδήλωσή μας. Αναφερόμαστε στην εκ βάθους καρδίας, απλή και απέριττη, γι’  αυτό και γνήσια τιμή, τον δίκαιο έπαινο, που ανιδιοτελώς και αφιλoκερδώς προσφέρεται σ’ έναν άνθρωπο, που για χρόνια στέκεται οδοδείκτης για πολλούς. Είναι χρέος μας για τη συνέπεια και τη συνέχεια που για χρόνια επιδεικνύει.

Τροποποιώντας σε ενεστωτικό χρόνο τα λόγια του Γκαίτε θα μπορούσαμε να πούμε «Μην κοπιάσετε πολύ. Γράψετε μόνον· Αυτός είναι άνθρωπος. Και αυτό σημαίνει ότι είναι αγωνιστής». Πράγματι, αυτά τα λόγια του μεγάλου Γερμανού ποιητή σε πολύ λίγες περιπτώσεις βρίσκουν τόσο απόλυτη εφαρμογή, όσο στην περίπτωση του γερουσιαστή R. Menendez. Θα μπορούσαμε, κατά την εκκλησιαστική μας γλώσσα να πούμε ότι «ανεδείχθη της αρετής πρόμαχος και της αληθείας βεβαίωσις». Είναι προπαντός, άνθρωπος αρχών. Ουδέποτε επρόδωσε τη συνέπειά του. Έστω και αν με αυτό τον τρόπο παραβλάπτει τα προσωπικά συμφέροντά του. Η θέλησή του είναι σταθερή και χαλύβδινη κι η σκέψη του ελεύθερη από κάθε δεσμό, κάθε συμβιβασμό και υποχώρηση.

Ζούμε σε μιαν κοινωνία όπου οι ανθρώπινες σχέσεις γίνονται εμπόριο και οι αξίες εκπορνεύονται. Ζούμε σε μιαν κοινωνία η οποία ανταλλάσσει το ήθος με το χρήμα, καθιστώντας για πολλούς ανθρώπους, τους ανυπεράσπιστους, και για πολλούς λαούς, τους μικρούς και αδύναμους, την ελπίδα πολυτέλεια. Μπροστά στη βάναυση καταπάτηση κάθε ηθικής αρχής, οι μεγάλοι, έθνη, λαοί και άτομα, μένουν ασυγκίνητοι, «αυστηρά ουδέτεροι». Τα συμφέροντα στομώνουν επιλεκτικά τις μπούκες των όπλων  όσων επαίρονται ότι προασπίζουν την ελευθερία των λαών.

Είναι παρήγορο, για την ανθρωπότητα ότι και στις σημερινές δύσκολες καταστάσεις της ιδιοτέλειας και των συμφερόντων, οι ανθρώπινες αξίες μπορούν να σωθούν και να επιβιώσουν στα πρόσωπα κάποιων φωτεινών εξαιρέσεων, όπως είναι ο γερουσιαστής R. Menendez. Αυτοί διασώζουν κάτι που δεν βρίσκεται ούτε στην πλησμονή των αγαθών, ούτε στις θέσεις εξουσίας. Κι αυτό είναι η αξιοπρέπεια, η δικαιοσύνη και η ελευθερία. Αυτά υπηρετεί και προάγει για μιαν ολόκληρη ζωή κι ο R. Menendez.

Τα ιδανικά των ισχυρών μπορεί σήμερα να έχουν το χρώμα του πετρελαίου και αύριο το ακόμα μελανότερο χρώμα των κάθε είδους συμφερόντων. Τα ιδανικά, του γερουσιαστή, όμως, δεν έχασαν ποτέ το φωτεινό χρώμα της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Ο R. Menendez δεν γνωρίζει ηθικούς συμβιβασμούς πράγμα που τον κάνει κορυφή πανύψηλη της ηθικής στον σημερινό κόσμο των συμβιβασμών. Οι συμβιβασμοί θα αποτελούσαν γι’ αυτόν προδοσία των ιδανικών του.

Το συμφέρον και η υστεροβουλία, τα οποία συνήθως κυριαρχούν επί ηθικών αξιών, ποτέ δεν βρήκαν την υποστήριξή του, πολύ δε περισσότερο δεν έγιναν γι’ αυτόν κίνητρο στις ενέργειές του. Σπανίως βρίσκει κάποιος τόσην αγαστή συνάντηση λόγων και έργων.

Μπορεί για κάποιους η Κύπρος να είναι ένα μακρινό νησί ανάξιο λόγου. Μπορεί, όπως και συμβαίνει στην πραγματικότητα, για πολλούς στις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι αδιάφορο το πού βρίσκεται η Κύπρος και τι συμβαίνει σ’ αυτήν. Για τον Menendez, όμως, η Κύπρος είναι χώρος όπου δοκιμάζονται οι πανανθρώπινες αξίες, και η τοποθέτηση απέναντι στο πρόβλημά της κρίνει την ανθρωπιά του καθενός.

Αυτόν τον Άνθρωπο (το Α με κεφαλαίο), τιμά σήμερα η Ιερά Σύνοδος, με το χρυσούν παράσημο του Αποστόλου Βαρνάβα, την Ανώτατη τιμητική διάκρισή της. Και καλούμαστε πέραν της έκφρασης ευχαριστιών προς αυτόν, να συντονίσουμε και εμείς τις θέσεις μας προς τις αρχές του. Να παραδειγματιστούμε από τη στάση του, να μιμηθούμε τους αγώνες του. Πολύ περισσότερο, που η δική μας εμμονή σε αρχές, εξυπηρετεί άμεσα τα δικά μας εθνικά συμφέροντα και δίνει περιεχόμενο στον αγώνα επιβίωσης που διεξάγουμε.

Είναι γεγονός πως κάτω από την πίεση των τετελεσμένων της εισβολής και της κατοχής, τη δυστυχία των προσφύγων και τον εκπατρισμό, παρασυρθήκαμε στη διαδικασία των διακοινοτικών συνομιλιών με στόχο όχι την αποκατάσταση των δικαιωμάτων του λαού μας, αλλά την εξεύρεση μιας υποφερτά βιώσιμης λύσης, ουσιαστικά δηλαδή στον συμβιβασμό με την αρπαγή και την αδικία. Κι επειδή δεν έχουν όλοι το σθένος, την ανιδιοτέλεια και την αγωνιστικότητα του Menendez, αυτό εδραίωσε τη διεθνή προπαγάνδα της Τουρκίας για τη φύση του προβλήματός μας, παρουσιάζοντάς το σαν διακοινοτική διαφορά, και όχι ως θέμα εισβολής και κατοχής.

Κερδίζοντας με τον τρόπο αυτό χρόνο, η κατοχική δύναμη μας επέβαλε από τη θέση ισχύος που έχει, την αποδοχή, σταδιακά, όλων των διεκδικήσεών της χωρίς καμιά υποχώρηση εκ μέρους της. Αντίθετα, κάθε αποδοχή εκ μέρους μας, μιας διεκδίκησής της, οδηγούσε σε προβολή νέων διεκδικήσεων. Καμιά υποχώρηση όμως δεν κάμπτει την βουλιμία, ούτε και εξευμενίζει τον κατακτητή. Και δεν είναι πια δύσκολο, σε κανένα, να διακρίνει τον τελικό και αμετάθετο στόχο της Τουρκίας, την κατάληψη και τουρκοποίηση ολόκληρης της Κύπρου. Και ούτε και μπορεί να αμφιβάλλει κανείς ότι η επιθετικότητα της Τουρκίας βρίσκεται σήμερα σε έξαρση. Το αποδεικνύουν οι ενέργειές της για εμπέδωση της κατοχής με την αναβάθμιση του παράνομου αεροδρομίου, τη μεταφορά στα κατεχόμενα ηλεκτρικής ενέργειας από την Τουρκία, οι σχεδιασμοί για την Αμμόχωστο, αυτές τις μέρες στην Πύλα, η εισβολή στην ΑΟΖ μας και άλλα πολλά. Και έχει, δυστυχώς, με το μέρος της, λόγω συμφερόντων, σχεδόν όλο τον κόσμο.

Είναι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο και κάτω απ’ αυτές τις καταστάσεις που μεγεθύνεται και μεγαλύνεται περισσότερο η στάση του γερουσιαστή Robert Menendez. Δεν μπορείς να του αποδώσεις ούτε Φιλελληνισμό, ούτε αντιτουρκισμό. Είναι απλώς λάτρης και υπερασπιστής των ηθικών αξιών, όντως Άνθρωπος.

Μα είναι και γι’ αυτόν τον λόγο που καλούμαστε να τον μιμηθούμε. Η παρέκκλιση από το διεθνές δίκαιο και η παραμέληση των πανανθρώπινων αξιών δεν οδήγησε, εδώ και μισό αιώνα, σε λύση του προβλήματός μας. Παραμένει ως μόνη οδός η επιστροφή και αταλάντευτη εμμονή μας στην ηθική και το δίκαιο, η διεκδίκηση και για τον λαό μας των πανανθρώπινων δικαιωμάτων που απολαμβάνει όλος ο κόσμος.

Αντί να εκλιπαρούμε για επιστροφή  σ’ έναν άγονο και ατελέσφορο διάλογο, παραγνωρίζοντας αρχές και αξίες, θα πρέπει να διεκδικήσουμε σταθερά και αμετακίνητα, και για μας, όσα απολαμβάνουν όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι και όλος ο ελεύθερος κόσμος. Οι άλλοι Ευρωπαίοι έχουν ως απαράγραπτο δικαίωμά την ελεύθερη διακίνηση και εγκατάστασή τους σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., καθώς και την απόκτηση περιουσίας σ’ αυτές. Γιατί εμείς να μην μπορούμε να διακινούμαστε ελεύθερα στην πατρίδα μας, να επιστρέψουμε στα σπίτια και τα χωριά μας, να απολαμβάνουμε την περιουσία μας στην κατεχόμενη, σήμερα, περιοχή της πατρίδας μας;

Δεν είμαστε αφελείς για να περιμένουμε ότι όλα αυτά θα γίνουν αμέσως και ασμένως αποδεκτά από την κατοχική δύναμη και τους συμμάχους της. Συνιστούν, όμως, τον μόνο τρόπο, έστω και δύσκολο, για εξασφάλιση της παραμονής μας στη γη των πατέρων μας. Θα αφαιρέσουμε το άλλοθι των ξένων που τους προσφέρουμε με τη διαδικασία των συνομιλιών και οι οποίοι μας λεν «βρείτε τα μεταξύ σας και ότι συμφωνήσετε εμείς θα το υποστηρίξουμε». Ταυτόχρονα θα ευαισθητοποιήσουμε και τους ανθρώπους αρχών για υποστήριξή μας.

Τελειώνοντας θα ήθελα να σάς ευχαριστήσω κ. Menendez για τη διαχρονική υποστήριξή σας στο πρόβλημά μας και τις θέσεις αρχών που με σθένος προβάλλετε, καθώς και το ότι με τη στάση σας προβάλλετε τον εαυτό σας ως παράδειγμα προς μίμηση και για μας. Μεταφέρω τις ευλογίες της Ιεράς Συνόδου και ευχόμαστε όπως ο Θεός σας χαρίζει προσωπική και οικογενειακή υγεία και ευτυχία προς επίτευξη των ευγενών στόχων σας.