Μανώλη Γ. Βαρδή
Οι απώλειες των αγαπημένων μας προσώπων υπάρχουν μόνο ως «αφορμές». Η αποδημία του εκλεκτού μας συνοδοιπόρου Γεωργίου θα έχει νόημα ως μία τέτοια «αφορμή». Όπου βρισκόταν αυτός γινόταν μία λαϊκή αγορά συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων και επιχειρημάτων. Μία Εκκλησία του Δήμου για το βιβλίο. Μόνο που, στον προσεκτικό παρατηρητή, οι απόψεις αυτές προηγούνταν των βιβλίων, με ένα ιδιαίτερο τρόπο. Ο Γιώργος προηγείται των βιβλίων, δεν τα ακολουθεί επειδή τα μαζεύει. Το βιβλίο είναι ο υποδειγματικός λόγος που φέρει εξ ορισμού και συμφύτως την αξίωση να καταγραφεί, να αποκτήσει μια αποκρυσταλλωμένη μορφή. Ιδού η απαρχή του βιβλίου ως γνήσιας ζωντανής λειτουργίας: το γεγονός ότι, εν δυνάμει, λέει εσαεί αυτά που πρέπει να ειπωθούν («τα δέοντα ειρηκότος») (Χοσέ Ορτέγκα υ Γκασσετ, Η αποστολή του βιβλιοθηκάριου, εκδόσεις Μάγμα, σ. 62). Και αυτά που ειπώθηκαν σε έναν κλειστό διάδρομο και αξίζουν να καταγραφούν και να λέγονται εσαεί. Η γνώση αυτή- το ένστικτο, καλύτερα- είναι που προσδίνει σε αυτούς που το υπηρετούν μειλιχιότητα, αγαθότητα και ταπεινοφροσύνη. Είναι αυτό που τους βγάζει από τον ρόλο του εμπόρου και τους κάνει πνευματικούς. Δεν το λες και εύκολο πράγμα. Η υπομονή να είσαι για χρόνια σχεδόν ακίνητος και να περιστρέφονται γύρω σου εκατομμύρια γνώμες και λόγια του αέρα σε κάνει «άγιο» του βιβλίου, με τη βαθύτερη σοφία της πορείας της ανθρώπινης ζωής. Ο πολύ ανθρώπινος φόβος της προσωπικής κακοτυχίας δεν αναιρεί τον πολύ πιο σοβαρό φόβο και αγωνία της διευθέτησης του δημόσιου χώρου. Σε αυτόν παίζονται πολλά πράγματα.
Προξενεί εντύπωση η επιφυλακτική στάση του Γιώργου του βιβλιοπώλη απέναντι σε ακραίες μηδενιστικές απόψεις. Το ίδιο και ο πειραματισμός της ενασχόλησης του με τα διάφορα «ρεύματα» της εποχής. Εδώ δεν έχουμε μία ναρκισσιστική παλινδρόμηση. Δεν πρόκειται περί αυτού. Πώς το λέει ο Σένετ; «Η οικειότητα είναι πεδίο κατόπτευσης και μία προσδοκία των ανθρώπινων σχέσεων. Είναι η εντοπιότητα της ανθρώπινης εμπειρίας, έτσι ώστε ό,τι βρίσκεται κοντά στις άμεσες περιστάσεις της ζωής είναι υπέρτατο. Όσο περισσότερο κυριαρχεί αυτή η εντοπιότητα, τόσο οι άνθρωποι επιδιώκουν ή ασκούν αμοιβαία πίεση ν’ αποτινάξουν τους φραγμούς συνηθειών, τρόπων και χειρονομιών που ορθώνονται στον δρόμο της ευθύτητας και της αμοιβαίας ειλικρίνειας» (Η τυραννία της οικειότητας, εκδόσεις Νεφέλη, σ. 426). Στον δημόσιο χώρο της οικειότητας του Γιώργου χωράνε τοποθετήσεις και προσβολές, πλάκες και αστεία, αντισυμβατικότητα και γκρίνια, γενικά πολυλογία. Η ιδιωτική κακοτροπία δεν εκλείπει- πώς θα ήταν αυτό δυνατόν; Αυτή όμως (η δική μας, η δική του εμμονή) λειαίνεται στα «πηγαδάκια» από πρωίας. Η ζωή μόνο έτσι αποκτά νόημα και σημασία. Δεν υπάρχουν πλέον πολλές εναλλακτικές. Άλλωστε, όπως έλεγε και ο ίδιος «οι νέοι σήμερα δεν διαβάζουν».
Πηγή: antifono.gr
