Τό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων

(Ὁμιλία στήν Χριστουγενιάτικη ἐκδήλωση του Χριστιανικοῦ Συνδέσμου Γυναικῶν «Ἅγιος Μηνᾶς» στίς 31/12/2006)

Τό νά μιλήσει κάποιος μέ θέμα τό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων ἀκούεται ὡς κάτι τό εὔκολο, καί ἴσως χωρίς πρωτοτυπία.

Αὐτή ἡ διαπίστωση εἶναι ὡς ἕνα βαθμό σωστή. Ὄχι ὅμως ἐντελῶς σωστή. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τίς μέρες αὐτές πλεονάζουν οἱ λόγοι-ὁμιλίες γιά τά Χριστούγεννα καί τό μήνυμά τους. Ἀκοῦμε τόσες καί τόσες φορές, στίς σχολικές ἑορτές, σέ ραδιοφωνικές καί τηλεοπτικές ἐκπομπές, σέ κοινοτικές καί δημοτικές ἐκδηλώσεις καί σχεδόν παντού νά μιλοῦν γιά τά Χριστούγεννα καί νά λένε τά ἴδια καί τά ἴδια. Μιλοῦν γιά ἀγάπη, γιά εἰρήνη, γιά ἀδελφοσύνη, γιά ταπείνωση καί διάφορα ἄλλα.

Εἶναι ὄντως αὐτό τό ἀληθινό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων;  Καί ἄν ἀκόμα ἀποδεχτοῦμε ὅτι ὄντως, αὐτό εἶναι τό νόημα καί τό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων, ἀφοῦ οὔτως ἤ ἄλλως ἡ ἀγάπη, ἡ εἰρήνη, ἡ ταπείνωση εἶναι ὑψηλά ἰδανικά καί ποθητές ἀρετές, διερωτώμαστε, βιώνωνται  καί ἐφαρμόζονται στήν πράξη αὐτά ἀπό τούς σύγχρονους ἀνθρώπους;

Ἐδώ ἔγκειται ἡ δυσκολία, γιά τήν ὁποία ἔγινε λόγος προηγουμένως, στό νά μιλήσει κάποιος γιά τό νόημα τῶν Χριστουγέννων. Γιατί πρέπει νά βοηθήσει τούς ἀκροατές ἀφενῶς νά κατανοήσουν ὅτι ὁ σύγχρονος τρόπος κατανόησης καί βίωσης τοῦ μηνύματος τῶν Χριστουγέννων δέν εἶναι σωστός, ἀφετέρου νά πετύχει νά γίνει ἀντιληπτό τό ἀληθινό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων καί ὁ τρόπος πού μποροῦν νά τό ζήσουνε καί νά κερδίσουν.

Γιά τοῦ λόγου τό ἀληθές θά ἐπισημάνουμε ἐνδεικτικά μερικά σημεῖα γιά τό πῶς ἡ σύγχρονη κοινωνία ἀντιλαμβάνεται τά Χριστούγεννα.

Εἶναι λοιπόν τά Χριστούγεννα γιορτή, ἀπό τίς μεγαλύτερες μάλιστα. Κάθε γιορτή ἐπιβάλλει στολισμό καί προετοιμασίες. Βλέπουμε ἔτσι τίς μέρες τοῦτες τίς πόλεις καί τά χωριά νά «στολίζονται» μέ κάθε λογῆς λαμπηόνια καί φώτα, ψεύτικα καί ἀληθινά χριστουγεννιάτικα δένδρα, ἀϊ–Βασίληδες, ἔλκυθρα, ἐλάφια, ταράνδους, μεγάλα κουτιά καί μπαλόνια, καί διάφορα ἄλλα πού ἡ φαντασία τοῦ ἀνθρώπου ἐπινοεῖ. Παράλληλα δέ, ἐπειδή πρέπει νά στολιστοῦν καί οἱ χαρούμενοι ἑορταστές, οἱ ἄνθρωποι, τά καταστήματα πού πωλοῦν ρούχα καί παππούτσια κάνουν «τρελές» δουλειές, μάλιστα βοηθοῦντος καί τοῦ νόμου, μένουν ἀνοικτά ὥρες πολλές γιά νά προλάβουν ὅλοι. Νά ποῦμε ἐδῶ καί μιά πρώτη θλιβερή ἐπισήμανση. Ἐνῶ ὅλα τά καταστήματα εἶναι ἀνοικτά ὥρες καί μέρες πολλές, σχεδόν ὅλοι οἱ καταναλωτές ἐπιλέγουν νά τά ἐπισκέπτονται τίς ὥρες πού ἡ Ἐκκλησία κτυπᾶ τήν καμπάνα γιά νά μαζευτοῦν οἱ χριστιανοί στούς Ναούς γιά νά τελεστοῦν οἱ ἑορταστικές ἀκολουθίες. Ἔτσι οἰ ἱερεῖς τελοῦν τά διατεταγμένα μόνοι τους τῇ παρουσία ἐλάχιστων ἡλικιωμένων πιστῶν.

Ἡ γιορτή ἐπιβάλλει ἐπίσης φαγοπότι, στό σπίτι μέ τούς συγγενεῖς ἤ στά κέντρα καί ξενοδοχεία μέ τούς φίλους. Δέν εἶναι κακό τό ἑορταστικό κοινό τραπέζι, κακός εἶναι ὁ τρόπος πού γίνεται. Πολλά λεφτά καί χρόνος δαπανούνται γιά τήν προετοιμασία αὐτῶν. Εἶναι δέ συχνό τό φαινόμενο στά ἑορταστικά τραπέζια νά γίνονται τέτοιες καταχρήσεις πού τελικά πολλοί νά καταλήγουν στά Νοσοκομεῖα μέ προβλήματα στό στομάχι καί ἀκόμα χειρότερα κάποιοι  ἀπό τό πολύ ποτό νά καταλήγουν στά ἀστυνομικά κρατητήρια ἀφοῦ ἐπιχειροῦν νά ὁδηγήσουν μεθυσμένοι.

Ἄλλο ἐπίσης γεγονός, νεοφερμένο καί ἐντελῶς ξενόφερτο, εἶναι τά λεγόμενα ρεβεγιόν πού ἐπικρατοῦν ὅλο καί περισσότερο καί στήν δική μας κοινωνία. Πόσοι καί πόσοι δέν ξενυκτοῦν τήν παραμονή τῆς γιορτῆς σέ κέντρα διασκέδασης πίνωντας, τρώγωντας καί χορεύοντας ἀντί νά μένουν στό σπίτι τους ὥστε μέ ἡσυχία καί προσευχή νά ἀναμένουν τή ἔλευση τῆς γιορτῆς.

Λέμε ἐπίσης ὅτι τά Χριστούγεννα εἶναι ἡ ἑορτή τῆς ἀγάπης. Γιαυτό καί πασχίζουμε νά δείξουμε τήν ἀγάπη μας, πού ἴσως πολλοί μόνο αὐτές τίς μέρες τή θυμούνται, μέ δῶρα χωρίς μέτρο, μέ φιλοφρονητικές ἐπισκέψεις σέ ἰδρύματα καί Νοσοκομεῖα γιά νά τραγουδήσουν τά κάλαντα, μέ πολλές εὔηχες ἀλλά ἐπιφανειακές εὐχες.

Νά θυμήσουμε, τέλος, καί τό παλαιό κακό, τή χαρτοπαιξία καί τά τυχερά παιχνίδια πού βρίσκονται στίς δόξες τους αὐτές τίς μέρες καί πού δυστυχῶς ὁδηγοῦν πολλούς στήν καταστροφή τῶν ἰδίων καί τῶν σπιτιῶν τους.

Θά μπορούσαμε νά ἀναφερθοῦμε βέβαια καί νά σχολιάσουμε ἐπιπλέον, τίς σχολικές γιορτές καί τά ὅσα τελούνται σ’ αὐτές, τά κοινοτικά καί δημοτικά πανηγύρια στίς πλατείες καί τούς δρόμους μέ τά παιχνίδια, τό περιζήτητο Καρουζέλ, τίς χορωδίες μέ τά Chrismas carol, τά ὑπαίθρια παζαράκια μέ τά πολλά γλυκά καί τούς ἀργόσχολους περιφερόμενους ἀϊ Βασίληδες.

Σέ ἀδρές γραμμές περιγράψαμε τόν τρόπο κατανοεῖ καί ἑορτάζει ἡ σύχρονη κοινωνία τά Χριστούγεννα. Ἀς δοῦμε τῶρα ποιό εἶναι τά πραγματικό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων. Τί δηλαδή ἡ Ἐκκλησία διδάσκει γιά αὐτή τή μεγάλη ἑορτή, τή Μητρόπολη τῶν ἑορτῶν ὅπως τήν χαρακτηρίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Αὐτά πού λέει ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι σημερινά. Ἀνέκαθεν τά διδάσκε ἀνέκαθεν καλοῦσε τά μέλη της νά τά ζήσουν.

Γιά τό μήνυμα, τό νόημα τῶν Χριστουγέννων ἔγραψαν οἱ πλείστοι ἀπό τούς Πατέρες καί Διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό αὐτή τήν πληθώρα τῶν ἔργων, γιά τό σκοπό τῆς παρούσας ὁμιλίας, θά χρησιμοποιήσουμε ὥς σημεῖο ἀναφορᾶς αὐτό πού εἶπε ἕνας ἀπό τούς πρώτους μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκλησίας, ὁ Μέγας Πατριάρχης ᾿Αλεξανδρείας ἅγιος Ἀθανάσιος. «Ὁ Θεός ἠνανθρώπησε, ἴνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν» ἔγραψε στόν Περί ἐνανθρωπήσεως λόγου του. Δηλαδή ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος γιά νά γίνουμε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι Θεοί.  Μέ αὐτή τήν σύντομη φράση ὁ Μέγας Ἀθανάσιος δίνει τήν οὐσία αὐτού γιορτάζουμε τά Χριστούγεννα. Περιγράφει μέ μιά πρόταση τό ἔργο τῆς Θείας Οἰκονομίας δηλαδή τό πῶς ὁ Θεός οἰκονόμησε τή σωτηρία, τήν ἀποκατάσταση τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου.

Ἄς δοῦμε περιληπτικά τό ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό Θεό. Ὁ Τριαδικός Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο καί τόν τοποθέτησε ἐπικεφαλή τῆς ὑπόλοιπης κτήσεως στό Παράδεισο. Ἦταν ἐλεύθερος καί κύριος τοῦ ἑαυτοῦ καί τῆς κτήσεως ὅλης σέ μιά δυναμική πορεία πού θά τόν ὁδηγοῦσε στήν ἁγιότητα καί τήν ἀθανασία. Μόνο ἕνας περιορισμός τού τέθηκε, μιά ἐντολή γιά νά ἐφαρμόσει. Ὁ Θεός ζήτησε ἀπό τούς πρωτόπλαστους νά μήν δοκιμάσουν  τό καρπό τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. Ἡ ὑπακοή στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ θά τούς ὁδηγοῦσε στήν ἀθανασία, ἡ ἀνυπακοή στό θάνατο, ὅπως τούς προειδοποίησε.

Οἱ πρωτόπλαστοι, πρώτα ἡ Εὔα καί στήν συνέχεια ὁ Ἀδάμ, παρασυρμένοι ἀπό τόν μεταμορφωμένο σέ φίδι διάβολο παράκουσαν τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί ἔφαγαν ἀπό τόν καρπό. Οἱ συνέπειες ἦταν ἄμμεσες καί τραγικές. Ἐξορίστηκαν ἀπό τόν Παράδεισμο καί ἔγιναν δέσμιοι τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου. Ἀλλά τήν ἡμέρα πού πῆραν τόν δρόμο τῆς ἐξορίας ὁ Θεός ὁ ἴδιος τούς ἀνοιξε το παράθυρο τῆς ἐλπίδας. Τούς ἔδωσε ὑπόσχεση γιά τό μέλλον, ἀναγγέλοντας τους ὅτι ἕνας ἐκ τῶν ἀπογόνων τους, ἕνας ἄνθρωπος, θά τούς ἔφερνε τήν λύτρωση ἀπό τίς συνέπειες τῆς παρακοῆς τους. Ἡ ὑπόσχεση ἐκείνη ὀνομάστηκε ἀπό τούς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας πρωτευαγγέλιο. Ἦταν ἡ πρώτη ἀναφορά γιά τήν ἔλευση τοῦ Λυτρωτή, τοῦ Σωτήρα. Ὁ Σωτῆρας δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν Ἴδιο τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ πού θά γινόταν ἄνθρωπος.

Στήν συνέχεια τής ἱστορία τῆς σωτηρίας τήν διαβάζουμε στήν Ἁγία Γραφή ὁ Ἀβραάμ, δείχνοντας ἐμπιστοσύνη στό λόγο τοῦ Θεοῦ ἔγινε ὁ γενάρχης τοῦ περιούσιου λαοῦ ἀπό τόν ὁποῖο θά προερχόταν κατά ἄνθρωπο ὁ Μεσσίας. Πλῆθος προφητῶν λεπτομερῶς προανείγγειλαν καί προετοίμασαν τόν δρόμο τοῦ Μεσσία, μέ κορυφαῖο τόν Πρόδρομο καί Βαπτιστή Ἰωάννη. Ὅταν δέ ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐκ Πνεύματος ἁγίου καί Μαρίας τῆς παρθένου γεννήθηκε στή πτωχή φάτνη τῆς Βηθλεέμ τό παιδίο Ἰησοῦς. Ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ δίδαξε καί θαυματούργησε, δικάστηκε καί καταδικάστηκε ἄδικα μέν ἐκούσια δέ σέ Σταυρικό θάνατο. Μέ τήν Σταύρωση, τήν τριήμερη Ἀνάσταση Του καί τήν Ἀνάληψη Του, ὁλοκλήρωσε τό ἔργο τῆς Οἰκονομίας τοῦ Θεοῦ γιά τήν Σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι ὁριστικά ὁ πεπτωκῶς ἄνθρωπος μέ τή Γέννηση, τό Θάνατο καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἀναδημιουργήθηκε καί ἀποκαταστάθηκε στό ἀρχαῖο κάλλος, τήν Παραδεισένια ζωή. Ἔχει τήν δυνατότητα νά γίνει κατά χάριν Θεός. Αὐτό εἶναι τό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων.
Γεννάται ὅμως ἀμέσως τό ἐρώτημα. Πῶς βιώνουμε τό ἀληθινό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων; Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί γνωρίζουμε ἐμπειρικά, ὅτι αὐτή τήν μεγάλη δωρεεά τοῦ Θεοῦ, τήν γευόμαστε πλουσιοπάροχα καί σωτήρια μέσα στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.

 Στήν Ἐκκλησία καί εἰδικότερα στήν λειτουργική μυστηριακή ζωή της ἔχει τήν δυνατότητα ὁ καθένας ἀπό μᾶς νά ἀναγεννηθεῖ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Μυστηριακή ζωή ἐννοεῖται συγκεκριμένα τό μυστήριο τῶν μυστηρίων, ἡ Θεία Εὐχαριστία. Κοινωνοῦμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, τοῦ Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ γιά νά ζήσουμε αἰώνια. «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον» (Ἰωαν. 6,54) μᾶς δίδαξε ἀπερίφραστα ὁ Χριστός. Κατά αὐτό τρόπο βιώνουμε τό μηνυμα τῶν χριστουγέννων. Κοινωνώντας τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων βιώνουμε τή Σωτηρία ἀνάλογα βέβαια μέ τόν βαθμό τῆς προετοιμασίας τοῦ καθενός.

Οἱ Χριστιανοί ἔχουν βαθιά στό ὑποσυνήδειτο τους αὐτή τήν γνώση. Γιαυτό καί τήν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων προσέρχονται μαζικά στή Θεία Κοινωνία. Δυστυχῶς ὅμως ξεχνοῦν, ὅτι τό σωτήριο ἀποτέλεσμα τῆς συμμετοχῆς του στό Μυστήριο ἐξαρτάται ἀπόλυτα ἀπό τήν προετοιμασία πού ἔχουν κάνει. Χωρίς τήν κατάλληλη καί σωστή προετοιμασία τό ἀποτέλεσμα δέν εἶναι δεδομένο. Ἡ πρόσελευση στήν Θεία Κοινωνία ἐθιμικά δέν προσφέρει στόν ἄνθρωπο τίποτε τό ὡφέλιμο. Πῶς προετοιμάζετε καθεῖς ἀπό μᾶς δέν εἶναι θέμα πρωσωπικῶν ἐπιλογῶν. Μᾶς τό διδάσκει καί αὐτό ἡ Ἐκκλησία μέσα στήν μακρόχρονη παράδοση της. Ἐν πάσει περιπτώσει ὁ σωστώτερος τρόπος εἶναι ὁ πιστός νά ἀναζητᾶ  πρωσωπική καθοδήση ἀπό τόν πνευματικό του πατέρα.

Θά λέγαμε ὡς καταληκτήρια πρόταση ὅτι τό μήνυμα τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων πού ἀναγγέλεται μέ τήν γέννηση τοῦ Χριστοῦ πρέπει νά ἀγωνιστοῦμε νά τό βιώσουμε μέ τόν τρόπο πού διδάσκει ἡ Ἐκκλησια. Μέ τήν ἐμπροϋπόθετη συμμετοχή μας στό Μυστήριο τῆς Θεία Κοινωνίας.

Τό ἀληθινό μήνυμα τῶν Χριστουγέννων εἶναι ἡ ἀναγέννηση ἐν Χριστῷ τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ βίωση τοῦ μηνύματος ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ἐμπροϋπόθετη συμμετοχή στήν Θεία Κοινωνία.

πρωτοπρεσβύτερος Παναγιώτης Κ. Κώστα