Θεολογικά και άλλα θέματα

«Μέγα οὖν καί πάνυ μέγα τό τῆς ταπεινοφροσύνης χρῆμα…» κατά τόν Ἅγιο Νεόφυτο τόν Ἔγκλειστο

Διακόνου Μιχαήλ Νικολάου Θεολόγου «Μέγα οὖν καί πάνυ μέγα τό τῆς ταπεινοφροσύνης χρῆμα, ὅτι Χριστοῦ δόμα (δῶρον) καθέστηκε»[2]. Μεγάλη ἡ ἀλήθεια τήν ὁποία διακηρύττει ὁ Ἅγιος Νεόφυτος γιά τήν ὑψοποιό καί θεοποιό ἀρετή τῆς ταπείνωσης. Πράγματι, ἡ ἀρετή αὐτή εἶναι τό θεμέλιο καί ἡ βάση τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Εἶναι τό πρωταρχικό καθῆκον τοῦ χριστιανοῦ, διότι ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἅγιος «καλή δέ καί ἡ μακαρία ταπείνωσις, ὅτι Χριστοῦ μαθητής ὁ ταπεινός ἀναδείκνυται»[3]. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μέ τήν ἔνσαρκο παρουσία τοῦ πρῶτος διδάσκει ἔμπρακτα τό ταπεινό φρόνημα, μέ τή σάρκωσή Του, τήν [...]

Οι κρυπτοχριστιανοί της Κύπρου

Γράφει ο Παν. Χατζηδημητρίου [email protected] Η ένταξη ή επανένταξη των κρυπτοχριστιανών λεγόμενων Λινοβάμβακων στην ορθόδοξη κοινότητα της Κύπρου, επί Αγγλοκρατίας, για διάφορους παράγοντες δεν ολοκληρώθηκε. Αποτέλεσμα σημαντικό ποσοστό των λεγόμενων Λινοβάμβακων να αποτελεί σήμερα μεγάλο μέρος της τουρκοκυπριακής κοινότητας, όπως την ξέρουμε σήμερα. Με δυο λόγια οι Κύπριοι αυτοί έχουν τις ίδιες καταβολές μαζί με τους Ελληνοκυπρίους. Δεν είναι άσχετο ότι αρκετά τ/κυπριακά χωριά έχουν ονόματα αγίων. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα μας ο Φαίδωνας Θ. Παπαδόπουλος, Δρ Θεολογίας - θρησκειολόγος, αναλύει το θέμα των Λινοβάμβακων -  κρυπτοχριστιανών της Κύπρου, οι οποίοι [...]

Η Μονή Κύκκου και η Κύπρος στο Αρχείο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων

Kωστής Kοκκινόφτας Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου Ένα από τα σημαντικότερα σε ιστορικά τεκμήρια και μεγαλύτερα σε αριθμό εγγράφων εκκλησιαστικά αρχεία του ευρύτερου Ελληνισμού είναι το Αρχείο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, το οποίο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την Κύπρο, αφού διασώζει πολλά χειρόγραφα και λυτά έγγραφα, που σχετίζονται άμεσα με το νησί. Το Αρχείο διαχωρίζεται σε δύο διακριτά τμήματα, αυτό των χειρογράφων, τα οποία συγκεντρώθηκαν στην κεντρική Βιβλιοθήκη από τις Μονές και τις διάφορες υπηρεσίες του Πατριαρχείου στα τέλη του 19ου αιώνα, και αυτό των λυτών εγγράφων, των συσταχωμένων σε κώδικες επιστολών, [...]

Ο Σταυρός ως μέσον αγιασμού και μεταμόρφωσης του κόσμου

Διά του σταυρού ο Χριστός αγίασε το σώμα του —κρίκο σύνδεσης με τον κόσμο. Απέκρουσε τους πειρασμούς που του έστελνε ο κόσμος, να γευθεί δηλαδή τις ηδονές, ικανοποιώντας υπέρμετρα τις ανάγκες του ή αποφεύγοντας τον πόνο και το θάνατο. Αν, κατά τον ίδιο τρόπο, απωθήσουμε τους πειρασμούς της αμαρτίας και υπομείνουμε καρτερικά τις οδύνες του θανάτου, η αγιότητα μπορεί να απλωθεί από το σώμα Του σε όλα τα σώματα και σε όλο τον κόσμο. Η ορθόδοξη Εκκλησία δεν λέει πως διά του σταυρού ο Χριστός εξήλθε της δημιουργίας, αλλά πως [...]

Ο Τίμιος Σταυρός στη λαϊκή παράδοση της Κύπρου

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΗ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ο Τίμιος Σταυρός είναι για τον κυπριακό λαό βασικό ιερό σύμβολο και για τον λόγο αυτό προσέρχεται μαζικά στους ναούς, όποτε η Εκκλησία τον προβάλλει τον Σταυρό για προσκύνηση, όπως κατά τις μεγάλες γιορτές της Υψώσεως, στις 14 Σεπτεμβρίου, και της Σταυροπροσκύνησης, την Τρίτη Κυριακή των Νηστειών. Ο Σταυρός αποτελεί, άλλωστε, αναπόσπαστο στοιχείο της Χριστιανικής πίστης, καθώς υψώνεται στους τρούλους και στα κωδωνοστάσια των ναών και χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό στοιχείο στα άμφια των ιερέων και σε κάθε [...]

Ο πόνος στη ζωή μας

Είναι γεγονός αναντίλεκτο πως ο πόνος αποτελεί μια βασική πτυχή της ζωής του μεταπτωτικού ανθρώπου και συνυφαίνεται με το διφυές της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Μέγας Βασίλειος, δίνοντας τη διάσταση και το διφυές του ανθρώπινου προσώπου, παρατηρεί: «Άνθρωπος εστίν νους και προσφόρως τη πρεπούση σαρκί ενδεδυμένος». Δηλαδή ο άνθρωπος είναι κράμα υλικό και πνευματικό. Η υλική του υπόσταση συνδέεται με το σώμα ενώ η πνευματική του υπόσταση με την ψυχή, η οποία κατά το μεγάλο αυτόν Πατέρα της Εκκλησίας μας «Νοερά ουσία εστίν». Υπ' αυτήν την έννοια, έχουμε δύο είδη πόνου, [...]

Λόγος του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού εις το Γενέσιον της Θεοτόκου

Ἐλᾶτε ὅλα τὰ ἔθνη, κάθε ἀνθρώπινη γενιά, καὶ κάθε γλῶσσα, καὶ κάθε ἡλικία, καὶ κάθε ἀξίωμα, νὰ γιορτάσουμε μὲ ἀγαλλίαση τὴν γέννηση τῆς παγκόσμιας χαρᾶς. Γιατὶ ἂν οἱ εἰδωλολάτρες, μὲ ψεύτικα δαιμονικὰ παραμύθια ποὺ ξεγελοῦν τὸ μυαλὸ καὶ σκοτεινιάζουν τὴν ἀλήθεια, κι᾿ ἂν ἀκόμα προσφέροντας ὅ,τι εἶχαν καὶ δὲν εἶχαν τιμοῦσαν γενέθλια βασιλιάδων, ποὺ τοὺς τυραννοῦσαν σ᾿ ὅλη τους τὴ ζωή, πόσο περισσότερο πρέπει ἐμεῖς νὰ τιμοῦμε τὴν γέννηση τῆς Θεοτόκου, ποὺ ἀνώρθωσε ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος, ποὺ ἄλλαξε τὴν λύπη τῆς πρώτης μας μητέρας, τῆς Εὔας, σὲ χαρά; [...]

Ο Κύπριος Αρχιμανδρίτης Γαβριήλ Καραπατάκης (1870-1953) και η μαρτυρία του για τα δεινά των Ελλήνων κατοίκων του Πόντου κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Κωστής Κοκκινόφτας Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου Η εδαφική συρρίκνωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους ενίσχυσε την εθνική αφύπνιση των Νεοτούρκων και την απόφασή τους για δημιουργία κράτους αμιγώς μουσουλμανικού. Στράφηκαν ιδίως εναντίον των πολυπληθέστερων πληθυσμιακά Ελλήνων και Αρμενίων, οι οποίοι είχαν συγκεντρώσει στις δραστηριότητές τους το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου και της βιομηχανίας, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που τους δόθηκαν ύστερα από τις μεταρρυθμίσεις του 19ου αιώνα, με την έκδοση των διαταγμάτων Χάττι Σιέριφ, το 1839, και Χάττι Χουμαγιούν, το 1856, και την εφαρμογή Συντάγματος, το 1876. Εκμεταλλευόμενοι δε [...]

Ὁμιλία εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς Ἰνδίκτου (1/9)

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ Ἡ ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, ἑορτάζει σήμερα, μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους τῆς ἡμέρας, καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου, δηλαδὴ τὴν ἔναρξη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Τί σημαίνει αὐτό, καὶ μάλιστα ὅταν ἐμεῖς στὶς μέρες μας θεωροῦμε αὐτονόητο ὅτι ἡ πρωτοχρονιὰ εἶναι ἡ 1η Ἰανουαρίου, θὰ ἐξηγήσουμε στὴ συνέχεια. Ἡ λέξη Ἰνδικτιὼν -καὶ ἀργότερα Ἴνδικτος- παράγεται ἀπὸ τὴ λατινικὴ λέξη indictio,ποὺ σημαίνει ὁρισμός, διάταγμα. Ὁ ὅρος αὐτὸς προῆλθε ἀπὸ τὴ συνήθεια τῶν Ρωμαίων αὐτοκρατόρων νὰ ὁρίζουν μὲ εἰδικὸ θέσπισμα τὸ ποσὸ τοῦ ἐτησίου φόρου, ποὺ εἰσέπρατταν [...]

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ: Λόγος στὴν ἀποτομὴ τῆς κεφαλῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου

Σεβάσμια καὶ αἰδέσιμη ἡ σημερινὴ ἡμέρα, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί. Σήμερα ἡ ἁγία τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν ἀποτομὴ τῆς κεφαλῆς τοῦ μεγίστου τῶν Προφητῶν, τοῦ κήρυκα τοῦ Φωτὸς τοῦ ἀληθινοῦ, τοῦ ἐνσάρκου ἀγγέλου, τοῦ Βαπτιστοῦ καὶ Προδρόμου τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ. Καὶ ἐμεῖς, ποὺ συναχθήκαμε στὸν εὐλογημένο τοῦτο ναό του καὶ ποὺ τόσα χρεωστοῦμε γιὰ τὶς ἱκεσίες του μπροστὰ στὸν θρόνο τοῦ Κυρίου γιὰ χάρη μας, ἂς τοῦ ἀπευθύνουμε χρεωστικὰ λόγια ἐγκωμιαστικά, δανεισμένα ἀπὸ ἕνα Ἐγκώμιο πρὸς αὐτὸν ἑνὸς μεγάλου Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα, ἀρχιεπισκόπου Κρήτης τοῦ [...]