Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας Κύπρου τίμησε τον Δρ Θ. Παπαδόπουλο
Την ανώτατη τιµητική διάκριση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, το Χρυσούν Παράσημον του Αποστόλου Βαρνάβα, απένειµε το απόγευμα της Δευτέρας, 10 Δεκεμβρίου 2012, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. κ. Χρυσόστοµος στον Δρ. Θεόδωρο Παπαδόπουλο για τη συνολική προσφορά του, τόσο προς την ιστορική επιστήμη όσο και προς την Εκκλησία της Κύπρου γενικότερα με το επιστημονικό συγγραφικό και ερευνητικό του έργο.
Η τελετή πραγματοποιήθηκε στο Γραφείο του Μακαριωτάτου στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, παρευρισκομένων Μελών της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, Κληρικών και άλλων επισήμων, επιστημόνων, πολλών φίλων και εκτιμητών του επιστημονικού έργου του κυρίου Θεόδωρου Παπαδόπουλου.
Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. κ. Χρυσοστόμου :
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ
ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗΝ ΠΑΡΑΣΗΜΟΦΟΡΗΣΗΣ
ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012
Πολυσέβαστέ μας κύριε Παπαδόπουλλε,
Όπως ο ιστοριοδίφης σταματά με θαυμασμό μπροστά στα μεγάλα γεγονότα τής Ιστορίας, τα οποία επηρέασαν την περαιτέρω πορεία των λαών ή τής ανθρωπότητας, κατά παρόμοιο τρόπο και μεις μελετώντας το ωριγένειο, πολυσχιδές και εμβριθέστατο επιστημονικό σας έργο, σταματούμε με δέος και απέραντο θαυμασμό μπροστά στην επιστημονική σας προσωπικότητα και προσφορά τόσο προς τα κυπριακά γράμματα όσο και προς τα διεθνή επιστημονικά δρώμενα.
Αναμφίβολα με την ακάματη επιστημονική σας δραστηριότητα αναδείξατε τον εαυτόν σας, ως τη αξιολογότερη και διαπρεπέστερη ιστορική φυσιογνωμία που ανέδειξε ο Ελληνισμός τής Μεγαλονήσου.
Ο κύριος Θεόδωρος Παπαδόπουλος, μετά την αποφοίτησή του από την πνευματική τροφό τού Κύπρου μας, το Παγκύπριο Γυμνάσιο, αναγκάστηκε, λόγω των σκληρών μέτρων τής Παλμεροκρατίας, να μεταναστεύσει στο τότε Βελγικό Κογκό, όπου εργάστηκε από το 1939-1945 σε μεταλλευτική εταιρία, μαθαίνοντας ταυτόχρονα τις γλώσσες των ιθαγενών, ιδιαιτέρως δε τη Σουαχίλι.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σπούδασε στο Λονδίνο Αρχαία Ελληνική και Γαλλική Φιλολογία και Φιλοσοφία και σε μεταπτυχιακό επίπεδο Μεσαιωνική και Νέα Ελληνική Φιλολογία.
Η αγάπη του προς την Εκκλησία φαίνεται και από τη διδακτορική του διατριβή που είχε ως θέμα « Η ιστορία τής Ορθοδόξου Εκκλησίας και τού Ελληνικού λαού επί Τουρκοκρατίας».
Στη συνέχεια εργάστηκε στο Ινστιτούτο Εθνολογίας τού Πανεπιστημίου των Παρισίων, διευρύνας έτι περαιτέρω τους επιστημονικούς του ορίζοντες.
Τελικά, το 1963, μετά από πρόσκληση τού Μακαρίου, επανέρχεται στην Κύπρο και επιδίδεται στην επιστημονική έρευνα, επί παντός επιστητού, που αφορά στις πηγές και στην ιστορία τής Κύπρου.
Στόχος όλων των επιστημονικών του ερευνών είναι να αποδείξει και επιστημονικώς, την αδιάσπαστη παρουσία τού ελληνικού στοιχείου στον τόπο μας, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα. Η βιβλιογραφία του, μόνο στον τομέα τής Κυπριακής Ιστορίας ( Αρχαίας, Μεσαιωνικής και Σύγχρονης), τής Λαογραφίας και Φιλολογίας υπερβαίνει τους 120 τίτλους.
Παράλληλα ασχολείται ενδελεχώς με τη θεωρία και μεθοδολογία των επιστημών τού ανθρώπου και η βιβλιογραφία του στον τομέα αυτό αριθμεί 40 τίτλους.
Με το «ωριγένειο» τούτο, όπως το χαρακτηρίσαμε, έργο, αναδεικνύεται εμβριθέστατος γνώστης των συγχρόνων επιστημολογικών μεθόδων και αξιοθαύμαστος ερευνητής πολλών σκοτεινών πτυχών τής κυπριακής ιστορίας, τις οποίες φώτισε με το οξύ επιστημονικό του τάλαντο και διεισδυτικό του πνεύμα.
Πλην τού επιστημονικού – ερευνητικού πεδίου, ο κύριος Παπαδόπουλλος υπήρξε ο κατ’ εξοχήν πρωτεργάτης τού επιστημονικού γίγνεσθαι τής νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1965 πρωτοστατεί, και με την υποστήριξη τού Μακαρίου, ιδρύει το ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΥΠΡΟΥ, το οποίο διευθύνει, ως Πρόεδρος αυτού, μέχρι και το 1981. Στο διάστημα αυτό οργανώνει το Κέντρο, το οποίο λειτουργεί με τις πιο σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους και παράγει αξιόλογο έργο που τιμά το επιστημονικό τούτο ίδρυμα και κατ’ επέκταση την Κύπρο.
Μεριμνά με αγάπη πολλή για την επανέκδοση κλασσικών έργων τής κυπριολογικής γραμματείας ( χρησιμοποιώ τον όρο κυπριολογικός, γιατί αυτός είναι προτιμητέος κατά τον κύριο Παπαδόπουλλο), που είχαν εξαντληθεί όπως π.χ. την περισπούδαστη τρίτομη Ιστορία τής Νήσου Κύπρου τού Φίλιου Ζαννέτου.
Διετέλεσε μέλος τού Διοικητικού Συμβουλίου και Εκδότης τού ετησίου επιστημονικού περιοδικού τής ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, η οποία επί των ημερών του επανεξέδωσε βασικά έργα της κυπριακής ιστορίας. Με την ιδιότητά του αυτή οργάνωσε τα πρώτα δύο Κυπριολογικά Συνέδρια, το 1969 και 1982. Με τα συνέδρια αυτά κατέστησε την Κύπρο πρωτεύουσα τής διεθνούς Επιστήμης, σ’ εκείνες τις περιόδους. Και τούτο δεν είναι μικρό. Υπήρξε μια ρηξικέλευθος επιστημονική ενέργεια! Στη συνέχεια επιμελείται την έκδοση των Πρακτικών, θέτοντας έτσι τις βάσεις του επιστημονικώς εργάζεσθαι, για τους νεότερούς μας επιστήμονες.
Εξέδωσε επίσης τους τόμους 28 έως 50 τού περιοδικού « ΚΥΠΡΙΑΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙ ».
Ο τιμώμενος διετέλεσε για ένα τέταρτο τού αιώνα Πρόεδρος της Κυπριακής Επιτροπής Ιστορικών Επιστημών (1976 – 2001) και Πρόεδρος τής Κυπριακής Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών.
Υπήρξε μέλος των αντιπροσωπιών τής Κύπρου στην Επιτροπή Ανωτέρας Παιδείας και ερεύνης τού Συμβουλίου τής Ευρώπης και στη Γενική Συνέλευση τής ΟΥΝΕΣΚΟ.
Οι μεθοδολογικές συμβολές τού κυρίου Παπαδοπούλλου στους τομείς τής Φιλοσοφίας και Μεθοδολογίας τής Ιστορίας ανέρχονται σε πολλές δεκάδες και πολλές από αυτές είναι ανακοινώσεις σε επιστημονικά διεθνή συνέδρια, που εντυπωσίασαν. Η εισήγησή του λ.χ. στο ΙΓ΄ Διεθνές Συνέδριο Ιστορικών Επιστημών, στη Μόσχα, το 1970, που αναφέρεται στη μέθοδο των κοινωνικών επιστημών στην Ιστορία, εξεδόθη υπό της Ακαδημίας των Επιστημών τής Σοβιετικής Ενώσεως και αναδημοσιεύτηκε σε Βελγικό περιοδικό, για ενημέρωση των καθηγητών τής Ιστορίας.
Επίσης το έργο του για τα ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ, δημοσιεύτηκε στο διεθνές περιοδικό της ΟΥΝΕΣΚΟ « ΔΙΟΓΕΝΗΣ » στα Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά και Αραβικά.
Ο κύριος Παπαδόπουλλος είναι ένας εμβριθέστατος ιστοριοδίφης. Τούτο αποδεικνύεται εκ του γεγονότος ότι έδωσε πολύ μεγάλη έμφαση στην αναδίφηση, στην έκδοση και τον σχολιασμό των πηγών. Καρπός αυτής της επιστημονικής του εμβρίθειας είναι η περίφημη και περισπούδαστη « ΚΥΠΡΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ» που αριθμεί συνολικά 20 τόμους. Ανάμεσα σ’ αυτούς εξέχουσα θέση κατέχουν «ΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟΝ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ» σε 2 ογκώδεις τόμους και « Η ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ» επίσης σε 2 μεγάλους τόμους. Εντός των ημερών αναμένεται η έκδοση και τού 20 τόμου, που έχει τίτλο « Η εκατόμβη τής 9ης Ιουλίου».
Μεταξύ των άλλων σπουδαίων εκδοθέντων βιβλίων του, που δεν υπάγονται στην Κυπριολογική Βιβλιοθήκη, αναφέρω τα « ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1571 ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1881, τα ΠΡΟΞΕΝΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΙΘ΄ΑΙΩΝΟΣ, και το ΣΩΜΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ σε δύο ογκώδεις τόμους.
Ο οτρηρός αυτός θεράπων τής Επιστήμης εξέδωσε τελευταίως τον αρχαιότερο κώδικα τής Ιεράς Μονής Κύκκου, και την Εκκλησιαστική Σάλπιγγα τού Στυλιανού Χουρμούζιου σε 8 τόμους, με συγκινητικό πρόλογο τού Πατέρα του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου, που αποτελεί κόσμημα για τη Βυζαντινή μας Υμνολογία.
Ο κ. Παπαδόπουλλος, εδώ και πολλά χρόνια, διευθύνει, μετά πολλής επιμελείας, την έκδοση τής « ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ». Πρόκειται για έναν ηράκλειο επιστημονικό άθλο, ο οποίος θα παραμείνει «κτήμα εσαεί» τόσο τής Ιστορικοφιλολογικής Επιστήμης όσο και τού ευρύτερου φιλομαθούς κοινού. Εσχάτως εξεδόθη ο έκτος τόμος, χιλίων περίπου σελίδων, με τον τίτλο « ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ». Με την έκδοση κάθε τόμου κυκλοφορεί παράλληλα και ένας τόμος με τίτλο « Μελέται και Υπομνήματα». Επίσης κυκλοφόρησαν και τρία παραρτήματα, τα οποία περιέχουν τις αναγκαίες εικονογραφήσεις.
Στον κύριο Παπαδόπουλλο οφείλεται ο όλος προγραμματισμός τού έργου, η επιλογή των ειδικών επιστημόνων στον τομέα τής κυπριακής ιστορίας και πολιτισμού, ο έλεγχος των μεταφράσεων των ξένων επιστημόνων καθώς και η σύνταξη τής διεθνούς βιβλιογραφίας.
Ήδη εργάζεται εντατικά για την έκδοση και τού τελευταίου τόμου, που θα τιτλοφορείται « ΑΓΓΛΟΚΡΑΤΙΑ» και από τα βάθη τής ψυχής μας τού ευχόμεθα όπως ο Κύριος τον αξιώσει να δει να ολοκληρώνεται και το επιστημονικό του τούτο επίτευγμα.
Αγαπητοί μου συνδαιτυμόνες• σύμφωνα με τη φράση τού Αποστόλου Παύλου «και τί έτι λέγω; επιλείψει γάρ με διηγούμενον ο χρόνος περί » (Εβρ. 11, 32 ) των επιστημονικών εκδόσεων τού ακάματου τούτου εργάτου τού αμπελώνος τής Ιστορικοφιλολογικής Επιστήμης.
Θα αναφέρω όμως ένα ευγενικό του όραμα, το οποίο, όπως μάς είπε, με πολύ μεγάλη χαρά, πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες.
Ο αείμνηστος Μακάριος, ο μεγάλος αυτός οραματιστής τής Ελευθερίας τής Πατρίδας και τής διαδόσεως τού Χριστιανισμού, ήθελε πάρα πολύ να προωθήσει την εξωτερική ιεραποστολή στην Αφρική και να μεταφέρει τα ζωογόνα και λυτρωτικά μηνύματα τού Χριστιανισμού στους μαύρους, προς τους οποίους έτρεφε ιδιαίτερη συμπάθεια. Για την επιτυχία του υψηλού τούτου στόχου, σχεδίαζε να ιδρύσει ΚΕΝΤΡΟΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ με πρώτο και βασικό στόχο τη μετάφραση τής Καινής Διαθήκης. στη γλώσσα των υποσαχαρείων λαών που λέγεται Σουαχίλι.
Ο κύριος Παπαδόπουλλος, επομένως, που γνωρίζει άριστα την Σουαχίλι, αποτελούσε ένα θεόσταλτο δώρο για τον Μακάριο. Τον κάλεσε και τού ανακοίνωσε τους στόχους του και φυσικά ο κύριος Παπαδόπουλος ενστερνίσθη με ενθουσιασμό τους οραματισμούς τού Μακαρίου.
Καρπός αυτής τής στοχοθεσίας ήταν το επιστημονικό πόνημα τού τιμωμένου μας με τίτλο « ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΝ ΤΩΝ ΓΡΑΦΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΟΥΑΧΙΛΙ». Ο ίδιος όπως μάς είπε πολύ κουράστηκε να γράψει αυτή τη διατριβή, την αγάπησε πολύ και την θεωρεί ως ένα από τα σπουδαιότερα έργα τής ζωής του. « Με τη διατριβή αυτή – λέγει – κατέθεσα την επιστημονική προβληματική, έθεσα τις συντεταγμένες και προετοίμασα διεθνώς τη μέθοδο τής μεταφράσεως τής Καινής Διαθήκης στη Σουαχίλι». Στη διατριβή αυτή υπάρχουν και υποδειγματικοί τρόποι μετάφρασης με αρκετές περικοπές και από τους τέσσερις ευαγγελιστές. Ξένοι επιστήμονες χαρακτήρισαν το έργο αυτό ως « επιστημονικό πόνημα θεμελιώδους σημασίας». Δυστυχώς ο αδόκητος θάνατος τού Μακαρίου δεν επέτρεψε την πραγματοποίηση των ευγενικών και χριστιανικών αυτών ονείρων.
Όμως, πριν από λίγο καιρό, ο Αρχιεπίσκοπος Κένυας κύριος Μακάριος τού έφερε ως δώρο την Καινή Διαθήκη μεταφρασμένη στη Σουαχίλι. Η μετάφραση έγινε από ομάδα καθηγητών των Πανεπιστημίων τής Κένυας και τής Τανζανίας, οι οποίοι βασίστηκαν πάνω στα δικά του Προλεγόμενα και στις δικές του επιστημονικές εισηγήσεις. Ένα χριστιανικό και επιστημονικό όνειρο έγινε πραγματικότητα μετά από 33 ολόκληρα χρόνια!
Αγαπητοί μου, ανενδοιάστως θα έλεγα ότι ο κύριος Παπαδόπουλλος με την ακάματη επιστημονική του δραστηριότητα και την αναδίφηση των πηγών, πέτυχε να φωτίσει πλήρως τις αμφισβητούμενες πτυχές τής Ιστορία τής Κύπρου. Πέτυχε αυτό που πέτυχε για το Βυζάντιο ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος με τις «Βυζαντινές του μελέτες», πέτυχε ό,τι και ο Κάρολος Κρουμπάχερ με το έργο του « Ιστορία τής Βυζαντινής Λογοτεχνίας», πέτυχε ό,τι και ο Διονύσιος Κόκκινος με το έργο του « Ιστορία τής Ελληνικής Επαναστάσεως».
Για τους λόγους αυτούς πολύ δικαιολογημένα η Κυπριακή Πολιτεία τού απένειμε το ΑΡΙΣΤΕΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ και η Ακαδημία Αθηνών το βραβείο « δια την όλην αυτού επιστημονική δράσιν και δια το από τής θέσεως τού Διευθυντού τού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου επιτελούμενον εθνικόν έργον».
Αξίως επίσης τα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης το 1977, Κύπρου το 1999 και Αθηνών το 2003 τον ανακήρυξαν ΕΠΙΤΙΜΟ ΔΙΔΑΚΤΟΡΑ ΤΟΥΣ.
Το 2009 η Ακαδημία Αθηνών αξιολογήσασα την όλη επιστημονική και εθνική του προσφορά τον καλεί εκ δευτέρου και τον ανακηρύσσει « ΞΕΝΟΝ ΕΤΑΙΡΟΝ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ».
Επίσης στη Γαλλία ανακηρύσσεται «ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΣ ΤΗΣ ΛΕΓΕΩΝΟΣ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ» και στην Ισπανία «ΑΝΤΕΠΙΣΤΕΛΛΟΝ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΤΗΣ ΒΑΡΚΕΛΛΩΝΗΣ».
Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας τον τιμά με το ανώτατο παράσημο ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ, για τη συμβολή του στην ίδρυση τής πρώτης Ορθόδοξης Επισκοπής και τής πρώτης Εκκλησίας στο τότε Βελγικό Κόγκο.
Η Εκκλησία Κύπρου δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να μην εκπληρώσει και αυτή το ηθικό της χρέος απέναντι σε μία τέτοια λαμπρή και οτρηρή επιστημονική προσωπικότητα. Δια τούτο σήμερα, μετά τη ομόθυμη απόφαση τής περί ημάς Αγίας και Ιεράς Συνόδου εκπληρώνουμε το ύψιστο τούτο χρέος μας προς τον πολυσέβαστό μας κύριο Θεόδωρο Παπαδόπουλλο.
Ομολογώ ότι μέσα μου αισθάνομαι βαθύτατη χριστιανική τρυφή γιατί η αγάπη τού Θεού με αξιώνει να απονείμω, εκ μέρους τής Ιεράς Συνόδου, στον πολυσέβαστό μας φίλο το Μέγα Χρυσούν Παράσημο τού Αποστόλου Βαρνάβα, εις έκφραση τής τιμής, τού βαθύτατού μας σεβασμού και τής ευγνωμοσύνης μας, που νοιώθουμε στο πρόσωπό του, για τα όσα με τόση ευσυνειδησία και ακάματη φιλοπονία προσέφερε προς την Επιστήμη, προς την Παιδεία, προς την Πατρίδα και προς την Εκκλησία.
Πολυσέβαστε μας κύριε Θεόδωρε Παπαδόπουλλε, είησαν τα έτη Σας πολλά, ευλογημένα και καρποφόρα από τον Δωρεοδότη Κύριο.
**************************************
Ακολουθεί η αντιφώνηση του Δρ. Θεόδωρου Παπαδόπουλου:
Μακαριώτατε, Ἅγιοι Συνοδικοί, Σεβαστὸν Ἱερατεῖον, Ἐκλεκτοὶ Προσκεκλημένοι, Κυρίες καὶ Κύριοι,
Ἐκφράζω θερμὰς εὐχαριστίας καὶ τὴν ἄκρατον εὐγνωμοσύνην μου πρὸς τὸν Προκαθήμενον καὶ τὰ Μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου διὰ τὴν προσγενομένην πρὸς ἐμὲ τιμὴν τῆς ἐπιβραβεύσεως τοῦ ἐπιστημονικοῦ μου ἔργου μὲ τὸ Μέγα Χρυσοῦν παράσημον τοῦ θεμελιωτοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, Ἀποστόλου Βαρνάβα. Τὸ ἔργον τοῦτο, τὸ ὁποῖον ἀφορᾷ εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς πατρίδος μας ἐκρίθη ἀναγκαῖον ἤδη ἀπὸ τῶν ἀρχῶν τῆς ἀρχιερατείας τοῦ ἀειμνήστου Ἀρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ´, ὁ ὁποῖος, μεταξὺ ἄλλων, ὑπῆρξε ὁ ἱδρυτὴς τοῦ Κέντρου Ἐπιστημονικῶν Ἐρευνῶν καθὼς καὶ τοῦ, ὑπὸ τὴν ἐπωνυμίαν τοῦ ἰδίου, συσταθέντος Πολιτιστικοῦ Ἱδρύματος. Ἡ ἀνάπτυξις τῶν Κυπριολογικῶν ἐρευνῶν, ἐκρίθη ἀναγκαῖον, ὅπως ἐπιστεφθῇ διὰ τῆς συντάξεως μιᾶς ὁλοκληρωμένης ἱστορίας τῆς πατρίδος μας, καλυπτούσης τοὺς ἀρχαίους χρόνους, τὴν Βυζαντινὴν περίοδον, καὶ τὴν διὰ μέσου μεγάλων καὶ δυσκόλων περιόδων, κατὰ τὰς ὁποίας διεμφισβητήθη ἡ ἑλληνικὴ ταυτότης τῆς νήσου, μέχρι τῆς πολιτικῆς της ἀνεξαρτησίας τὸ ἔτος 1959.
Ἡ ἐκπόνησις μιᾶς τοιαύτης διαχρονικῆς συνθέσεως τιμητικῶς ἀνετέθη εἰς ἐμὲ μετὰ τὴν λῆξιν τῆς θητείας μου εἰς τὸ Κέντρον Ἐπιστημονικῶν Ἐρευνῶν καὶ τὴν ἀκολουθήσασαν ἔνταξίν μου εἰς τὸ Πολιτιστικὸν Ἵδρυμα Ἀρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ´. Διὰ τὴν συγγραφὴν τοῦ ἔργου, τὸ ὁποῖον εἶναι συλλογικόν, ἐστρατολογήθησαν ἐπιφανεῖς Κύπριοι, Ἑλλαδῖτες καθὼς καὶ Εὐρωπαῖοι ἱστορικοί, ἀναλόγως τῆς εἰδικότητος ἑκάστου. Δι᾽ ἑκάστην δὲ ἱστορικὴν περίοδον ἐξεπονήθησαν ἐκτενέσταται βιβλιογραφίαι διασφαλίζουσαι τὴν τεκμηρίωσιν τοῦ ἔργου. Μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκυκλοφόρησαν ἕξι τόμοι τοῦ ἔργου καὶ τρία παραρτήματα περιέχοντα ἀναγκαίας εἰκονογραφήσεις: παραμένει δὲ ἡ ἔκδοσις τοῦ ἑβδόμου καὶ τελευταίου τόμου τοῦ ἔργου, ὁ ὁποῖος θὰ πραγματευθεῖ τὴν περίοδον τῆς Ἀγγλοκρατίας καὶ τοῦ ὁποίου ἡ ἐκπόνησις διατελεῖ ὑπὸ ἐκτέλεσιν.
Ὁ τελευταῖος αὐτὸς τόμος διήκει ἀπὸ τοῦ ἔτους 1878 μέχρι τοῦ ἔτους 1959, ἔτους τῆς ἀναδείξεως τῆς Κύπρου εἰς ἀνεξάρτητον πολιτικὴν ὀντότητα. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀντιπαρέλθω τὸ ἐπίτευγμα αὐτό, χωρὶς νὰ ἐπισημάνω τὸν πενταετῆ ἀπελευθερωτικὸν ἀγῶνα σύμπαντος τοῦ Κυπριακοῦ λαοῦ ὑπὸ τὴν ἔμπνευσιν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν καθοδήγησιν τῆς Ἐθνικῆς Ὀργανώσεως Κυπρίων Ἀγωνιστῶν καὶ τῶν μεγάλων θυσιῶν τὰς ὁποίας ὁ Ἀγὼν αὐτὸς συνεπήγετο, διὰ τὴν ἀποτίναξιν τοῦ ἀποικιοκρατικοῦ καθεστῶτος, τὸ ὁποῖον ἐπέβαλεν ἐπὶ τῆς Νήσου, ἡ κατὰ τὰ ἄλλα φημολογουμένη ὡς προοδευτικὴ Ἀγγλικὴ ἐπικράτεια.
Εἰς ἐνδεχομένην παρατήρησιν, διατὶ δὲν περιελήφθη ἡ μετὰ τὴν ἀνεξαρτησίαν περίοδος, ἡ ἀπάντησις εἶναι μία: Εἰς τὴν σύγχρονον διεθνῆ ἱστοριογραφίαν ἀποφεύγεται, κατὰ κανόνα, ἡ περίληψις συγχρόνων γεγονότων τῶν ὁποίων ἡ πραγμάτευσις, λόγῳ πληθώρας ἀντιφασκόντων παραγόντων, δύναται νὰ καταστῇ προβληματικὴ καὶ ἡ ἀντικειμενικότης της νὰ ἐπηρεασθῇ ὑπὸ ὑποκειμενικῶν δημοσιογραφικῶν κρίσεων. Ἡ ἀντικειμενικότης τῆς μετὰ τὴν ἀνεξαρτησίαν περιόδου θὰ καταστῇ δυνατὴ, ἀφ᾽ ὅτου ἡ νέα γενεὰ Κυπρίων ἱστορικῶν ἀπομακρυνθεῖ χρονικῶς αὐτῆς καὶ τὴν διαπραγματευθῆ ὡς νέαν ἱστορικὴν περίοδον, μὲ πνεῦμα νηφαλιότητος καὶ ἀντικειμενικότητος.
Ἐπιτρέψατέ μου ἐν τέλει νὰ ἀπευθύνω τὰς εὐχαριστίας μου εἰς τὸν Διευθυντὴν καὶ τὸ προσωπικὸν τοῦ Πολιτιστικοῦ Ἱδρύματος Ἀρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ᾽ διὰ τὴν κατανόησιν τοῦ ἔργου μου καὶ τὰς διευκολύνσεις τὰς ὁποίας μοῦ παρέχει εἰς τὴν ἐκτέλεσιν τῶν καθηκόντων μου.
Καὶ πάλιν, Μακαριώτατε ἐκφράζω τὰ διάπυρα αἰσθήματα τῆς εὐγνωμοσύνης μου, τόσον πρὸς Ὑμᾶς ὅσον καὶ πρὸς ὅλα τὰ Μέλη τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου διὰ τὴν ὑψίστη πρὸς τὸ πρόσωπόν μου τιμὴν, ἥτις ἐκφράζεται μὲ τὸ Μέγα Χρυσοῦν παράσημον τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα.
Σᾶς εὐχαριστῶ
Θ. Παπαδόπουλλος
